Αγαπητές συντρόφισσες και σύντροφοι

Αγαπητές φίλες και φίλοι,

Χαίρομαι που μας δίνεται η δυνατότητα να ανταλλάξουμε σήμερα απόψεις και σκέψεις γύρω από ένα σοβαρό θέμα

Εμείς, στη Βουλή, πρέπει να πω, από χρόνια έχουμε στο κέντρο της προσοχής μας τα προβλήματα και των ΜΜΕ  αλλά και της περιοχής εδώ, πολύ περισσότερο  που συμμετέχει βουλευτής της περιοχής στην κοινοβουλευτική ομάδα η σ. Μίνα Ξηροτύρη. Όμως, πολλές φορές, νοιώθουμε ότι μιλάμε φωνή βοώντος εν τη ερήμω μέσα στη βουλή. Εάν δεν υπάρχει και απ’ έξω  ένα κοινωνικό κίνημα και εάν δεν υπάρχει μια εναρμόνιση στόχων και το κοινωνικό κίνημα κινδυνεύει να μην είναι αποτελεσματικό και η όποια δραστηριότητα μέσα στη βουλή επίσης κινδυνεύει να μην έχει αποτέλεσμα .

Επομένως, νομίζω ότι σήμερα είναι μια καλή ευκαιρία, να διαμορφώσουμε μια συναντίληψη για το τι διεκδικούμε, τι παλεύουμε και στο επίπεδο των ιδεών και στο επίπεδο της πολιτικής  γενικά, αλλά  και  στο επίπεδο  των συγκεκριμένων προβλημάτων και αιτημάτων. Και παρ’ όλο που η πρώτη εισήγηση που ακούσαμε μας έδωσε  ένα πολύ ευρύ και πολύ γόνιμο  πλαίσιο για προβληματισμό, θα προσπαθήσω να περιοριστώ σε πιο συγκεκριμένα θέματα. Θέλω μόνο να σημειώσω ότι ορισμένα τουλάχιστον απ’ αυτά που ακούσαμε, τα θεωρώ άκρως σημαντικά. Διέκοψα τον ομιλητή εκεί που  είπε για το παράδειγμα για τη Βουλγαρία, διότι το βασικό επιχείρημα το οποίο διατυπώνεται υπέρ της άποψης ότι υπάρχουν οφέλη από τη διεθνοποίηση των ελληνικών επιχειρήσεων, είναι ότι με τη διεθνοποίηση αυτή ναι μεν κάποια επιχείρηση μεταφέρει τη δραστηριότητά της στο εξωτερικό, αλλά εντός της Ελλάδας διαμορφώνει επιτελεία, δημιουργεί υποδομές έρευνας και σχεδιασμού. Άρα απλώς γίνεται μια ανακατανομή του εργατικού δυναμικού, διαμορφώνεται ένας νέος καταμερισμός εργασίας ανάμεσα στο “μέσα” και στο “έξω”. Δυστυχώς αυτό που  ακούσαμε εδώ είναι ότι διαμορφώνονται στην ουσία  δύο καπιταλισμοί, ένας καπιταλισμός  εντός της Ελλάδας  σε σύνδεση με την εσωτερική  αγορά και  ένας καπιταλισμός αυτόνομος, όπου κάποιοι μεταφέρουν τη δράση τους στο εξωτερικό χωρίς κάποιες θετικές επιπτώσεις στο εσωτερικό της χώρας. Υπάρχουν, δηλαδή, διαφορετικοί τύποι διεθνοποίησης, με διαφορετικές συνέπειες στην εγχώρια απασχόληση.

Μια πρώτη παρατήρηση που θα ήθελα να κάνω είναι ότι η εικόνα που διαμορφώνεται στην κοινωνία σε ό,τι αφορά την κατάσταση της οικονομίας σήμερα είναι πολύ αρνητική. Και κάνω  αυτή την παρατήρηση για να επισημάνω ότι η ελληνική οικονομία, μιλώντας μακροοικονομικά, ως σύνολο δηλαδή, δε βρίσκεται σήμερα σε κατάσταση κρίσης. Η ελληνική οικονομία βρίσκεται σε φάση οικονομικής μεγένθυσης. Αναπτύσσεται με ρυθμούς  3% και πλέον. Και παρ’ όλα αυτά υπάρχει αυτή η αρνητική εικόνα, που σημαίνει ότι εάν η σημερινή κατάσταση μετεξελιχθεί σε μια ανοιχτή αναπτυξιακή κρίση, καταλαβαίνουμε ότι τα προβλήματα θα είναι πολύ μεγαλύτερα και πολύ οξύτερα. Και γι’ αυτό ακριβώς έχουν νόημα τέτοιες συζητήσεις, πώς να προλάβει κανείς την όξυνση των προβλημάτων και όχι πώς να τρέχει πίσω από μια καταστροφική κατάσταση.

Γιατί η εικόνα είναι τόσο αρνητική; Διότι, παρ’ όλο που υπάρχει αυτή η ανάπτυξη του 3%, η ανάπτυξη αυτή είναι εξαιρετικά άνιση. Είναι μια ανάπτυξη που δε δημιουργεί απασχόληση, αλλά, αντίστοιχα, συνοδεύεται από αύξηση της ανεργίας. Δεύτερον – είναι μια ανάπτυξη που δεν οδηγεί σε άμβλυνση των κοινωνικών ανισοτήτων αλλά συνοδεύεται από όξυνση της ανισοκατανομής του πλούτου. Τρίτον – είναι μια ανάπτυξη που επιβαρύνει το περιβάλλον. Θέλω να επισημάνω  ότι αυτά  τα αρνητικά είναι  τα χαρακτηριστικά της σύγχρονης νεοφιλελεύθερης καπιταλιστικής ανάπτυξης. Το ίδιο συμβαίνει στην Αμερική, το ίδιο συμβαίνει και στην Ιαπωνία, στην Κίνα, που έχει πολύ υψηλούς ρυθμούς. Ζούμε μια άνιση ανάπτυξη, αντιφατική, με διαβαθμίσεις σε διάφορες χώρες και, ακριβώς γι’ αυτό, για να μιλήσουμε  ως αριστερά  για μια διαφορετική, ποιοτικά, ανάπτυξη, θα πρέπει να έρθουμε συνολικά σε σύγκρουση με όλο αυτό το σύστημα που έχει διαμορφωθεί, τη νεοφιλελεύθερη  παγκοσμιοποίηση. Βεβαίως, από την άλλη μεριά, δεν μπορούμε να περιμένουμε  απλώς το “άλλο” να έρθει, δεν μπορούμε απλώς να διεκδικούμε την αλλαγή των όρων του παιχνιδιού. Πρέπει να δούμε τι κάνουμε και μέσα στις διαμορφωμένες συνθήκες. Και αυτό το δίπτυχο ακριβώς καθορίζει τη δική μας αναζήτηση, την δική μας σκέψη. Θέλω από την αρχή να σημειώσω ότι ζούμε σε μια χώρα που δεν έχει μόνο προβλήματα. Υπάρχουν και δυνατότητες. Και όταν βεβαίως μια κοινωνία δεν αξιοποιεί τις δυνατότητες που έχει, τότε, αργά ή γρήγορα, θα οδηγηθεί σε κρίση.

Σε ποιες δυνατότητες αναφέρομαι:

Ακόμα και το γεγονός ότι, επί μία τουλάχιστον 10ετία τώρα, έχουμε ρυθμούς αύξησης  3 ή  4%  και παρ’ όλα αυτά  δεν έχουμε καταφέρει να βελτιώσουμε την οικονομική κατάσταση των ασθενέστερων στρωμάτων, αλλά η ζώνη της φτώχειας διευρύνεται, αυτό είναι ένα πρόβλημα.  Το ότι έχουμε αυτή την ανάπτυξη και δεν μπορέσαμε να μειώσουμε το δημόσιο χρέος, όλα αυτά τα χρόνια, αυτό είναι ένα πρόβλημα. Άλλο παράδειγμα, το ότι έχουμε το Γ΄ ΚΠΣ  για το οποίο πολλές χώρες του κόσμου θα ζήλευαν να είχαν αυτά τα δις ευρώ  στη διάθεσή τους και δεν μπορούμε να το αξιοποιήσουμε, αυτό είναι ένα πρόβλημα. Και κινδυνεύουμε να χάσουμε  1 δις  ευρώ από κακοτεχνίες και κακοδιαχείριση. Να σας πω ένα άλλο παράδειγμα. Γνωρίζετε ότι η Ελλάδα σήμερα  δανείζεται με επιτόκιο αντίστοιχο με το επιτόκιο που δανείζεται η Γερμανία, μια ισχυρότατη χώρα;Τι δείχνει αυτό; Δείχνει ότι υπάρχει ρευστότητα, υπάρχουν χρήματα δηλαδή,  τα οποία όμως η ελληνική οικονομία δεν μπορεί να τα αξιοποιήσει  παραγωγικά  και έτσι απλώς  τα αξιοποιεί για να δανείζεται και να ανακυκλώνει το χρήμα. Μέσα σ’ αυτό το πλαίσιο καλούμαστε να δούμε  και το συγκεκριμένο θέμα, το οποίο έχει να κάνει, κυρίως, με τις μικρές και μεσαίες  επιχειρήσεις η σημασία των οποίων  στην ελληνική οικονομία είναι δεδομένη .

Θα ήθελα να απαντήσω στο επιχείρημα το οποίο προβάλλει η κυβέρνηση ότι ο νέος αναπτυξιακός νόμος που ψηφίστηκε στη Βουλή μπορεί να δώσει μια διέξοδο. Διότι αυτό που ακούμε από τους εκπροσώπους αυτής της κυβέρνησης είναι ότι μ’ αυτόν το νέο αναπτυξιακό νόμο θα λυθούν τα προβλήματα που είχαν συσσωρευτεί όλα αυτά τα χρόνια.Σε ό,τι αφορά τον αναπτυξιακό νόμο, πρέπει να πω, οι παλιότεροι τον γνωρίζουν, ότι, από το Β΄ παγκόσμιο πόλεμο μέχρι σήμερα, μπορεί να έχουν ψηφιστεί  στη χώρα μας πάνω από 30 αναπτυξιακοί νόμοι. Δεν είναι κάτι το καινούργιο, που σημαίνει ότι από μόνος του ο αναπτυξιακός νόμος δεν αποτελεί πανάκεια για την αντιμετώπιση αναπτυξιακών προβλημάτων. Από την παγκόσμια, άλλωστε, εμπειρία προκύπτει ότι για να έχουν αποτέλεσμα τα όποια κίνητρα, χρειάζονται ορισμένες προϋποθέσεις.

 Οι πιο βασικές απ’ αυτές τις προϋποθέσεις είναι οι εξής:

– Η ύπαρξη ενός στρατηγικού σχεδίου συνολικά για τη χώρα  και ειδικότερα για την κάθε περιφέρεια.

– Η επάρκεια  υλικών υποδομών

– Η ύπαρξη δημόσιων φορέων, συλλογικών φορέων διάδοσης γνώσης, μεταφοράς πληροφοριών  που είναι αναγκαίες για τις επιχειρήσεις.

– Η ύπαρξη χωρικού σχεδιασμού  και αποσαφήνιση των χρήσεων γης, για να ξέρει κανείς πως μπορεί να  σχεδιάσει  την εγκατάσταση και την  οργάνωση της δραστηριότητάς του.

– Η ύπαρξη μιας αποτελεσματικής δημόσιας  διοίκησης  και βέβαια  σε όλα αυτά διαχέεται  ο ανθρώπινος παράγοντας, το εργατικό δυναμικό, η διεπιστημονική γνώση κλπ.

Εάν δεν υπάρχουν αυτές οι προϋποθέσεις ό,τι κίνητρα και να εφαρμοστούν είτε φορολογικά είτε με την μορφή των άμεσων επιχορηγήσεων η παγκόσμια εμπειρία λεει ότι έχουν μόνον οριακά αποτελέσματα. Τα χρησιμοποιούν οι επιχειρήσεις που ούτως ή άλλως είχαν  την πρόθεση να κάνουν μια επένδυση και απλώς την κάνουν τώρα  επιχορηγούμενες. Το πρόβλημα, λοιπόν, το οποίο έχουμε στη χώρα μας  είναι ότι συζητάμε και ψηφίζουμε νόμους  περί κινήτρων χωρίς να υπάρχουν αυτές οι προϋποθέσεις. Και ακριβώς γι’ αυτό  και ο νέος αναπτυξιακός νόμος, μακάρι να έχει καλλίτερα αποτελέσματα από ό,τι οι προηγούμενοι, αλλά σε καμία περίπτωση  δεν μπορούμε να πούμε ότι ο αναπτυξιακός αυτός νόμος μπορεί να δώσει απάντηση στα προβλήματα της απασχόλησης, της ανταγωνιστικότητας, της ανάπτυξης που συζητάμε γενικά και γενικότερα στα προβλήματα των μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων. Πέραν του γεγονότος ότι βάζει πλαφόν με το οποίο εξαιρεί αυτό που αποτελεί τη βάση της οικονομίας, τη μικρή ελληνική οικογενειακή, κατά κανόνα, επιχείρηση, με κάτω από 9 άτομα.  Αυτή η επιχείρηση και πάλι αντιμετωπίζεται περιθωριακά στο νόμο, όταν βάζει όριο  100.000 ευρώ και άλλους περιορισμούς. Το πρώτο, λοιπόν, συμπέρασμα που προκύπτει, ως κατεύθυνση της πολιτικής, είναι η ανάγκη για τη διαμόρφωση συλλογικών υποδομών και πλαισίων που θα είναι ευνοϊκά, όχι για την άλφα  επιχείρηση σε βάρος της βήτα, αλλά συνολικά για την ανάπτυξη της οικονομίας και της επιχειρηματικής δράσης. Και η πρώτη τέτοια υποδομή, το πρώτο τέτοιο συλλογικό  εργαλείο  είναι το στρατηγικό σχέδιο  ανάπτυξης  της χώρας. Πρέπει να συνειδητοποιήσουμε  ότι το Σύνταγμα της χώρας μας, το Σύνταγμα του ’75, προέβλεπε την ύπαρξη  τέτοιων προγραμμάτων  και μάλιστα προέβλεπε να έρχονται και να συζητούνται και να ψηφίζονται στη βουλή. Θυμίζω επίσης ότι τα πρώτα χρόνια του ΠΑΣΟΚ, γινόταν πολύς λόγος και θεσμοθετήθηκαν κάποιες διαδικασίες δημοκρατικού προγραμματισμού. Δυστυχώς το ΠΑΣΟΚ  εδώ λειτούργησε ως παιδοκτόνος. Σκότωσε, δηλαδή, τα δικά του παιδιά. Προβλήματα υπήρχαν, αλλά  μπορούσαν να αντιμετωπιστούν. Έτσι φτάσαμε σε ένα σημείο που καλούμαστε να δράσουμε μέσα στο περιβάλλον που μας περιέγραψε  πριν, τόσο  παραστατικά, ο κ. Λαμπριανίδης, χωρίς σχέδιο. Χωρίς, δηλαδή, επιλογές ως προς τους τομείς που μας ενδιαφέρει να αναπτύξουμε, ποιες δραστηριότητες μας ενδιαφέρει να αναπτύξουμε και πώς. Ποιες τεχνολογίες, ποιοι φορείς και τι ρόλο θέλουμε να παίξει ο κάθε φορέας. Ποιοι θεσμοί, ποιες διαδικασίες, ποιος ο ρόλος των τοπικών κοινωνιών, ποια περιφερειακά όργανα, πού θα σχεδιάζεται και πού συζητείται η ανάπτυξη. Υπάρχει ανάπτυξη χωρίς εμπλοκή της ίδιας της κοινωνίας και των φορέων της; Δεν έχουμε ως χώρα τέτοιο πρόγραμμα και όσο δεν το έχουμε θα πελαγοδρομούμε και εμείς και οι φορείς της οικονομίας, πλην ορισμένων πολυεθνικών ή ορισμένων πολύ μεγάλων επιχειρήσεων, που οι ίδιες σχεδιάζουν και για τον εαυτό τους και πολλές φορές σχεδιάζουν και για τη χώρα.

Ένα άλλο θέμα, στο οποίο θα ήθελα να αναφερθώ, είναι κάτι το οποίο συζητήθηκε παλιότερα και εκτενώς και εδώ στη Θεσσαλονίκη, τελευταία δεν το συζητάμε, είναι το λεγόμενο ΕΣΟΑΒ, το Ελληνικό Σχέδιο για την Οικονομική Ανασυγκρότηση των Βαλκανίων. Όπως θυμάστε,  το σχέδιο αυτό προικοδοτήθηκε με 500 εκ. ευρώ, σχεδιάστηκε, υποτίθεται, για να  βοηθήσουμε εμείς, ως χώρα,  την ανασυγκρότηση των Βαλκανίων μετά τον πόλεμο με το σκεπτικό ότι έχουμε συμφέρον ως χώρα, τα Βαλκάνια να αναπτύσσονται. Με κάποιες ερωτήσεις που έκανα πρόσφατα στη βουλή  η πληροφόρηση που μου δόθηκε  από τον αρμόδιο υπουργό, δείχνει ότι βρισκόμαστε μπροστά σε ένα φιάσκο. Σύμφωνα λοιπόν με τα στοιχεία  που μου έδωσε  μέχρι αυτή τη στιγμή  έχει απορροφηθεί το  2,4%  του ΕΣΟΑΒ, δηλαδή είμαστε στο μηδέν. Σύμφωνα με την ίδια απάντηση  για κανένα απολύτως έργο  δεν έχει υποβληθεί  ολοκληρωμένη μελέτη σκοπιμότητας.

Με βάση λοιπόν αυτά τα δεδομένα, προτείναμε ήδη στη βουλή, το επαναφέρω και εδώ, να διεκδικήσουμε επανασχεδιασμό  του ΕΣΟΑΒ. Αφού δε λειτούργησε, είναι λοιπόν ευκαιρία να διορθώσουμε λάθη του π.χ. δε νοείται να χρηματοδοτούμε επιχειρήσεις να εγκαθίστανται στα Βαλκάνια. Αυτό πρέπει να φύγει. Μπορούμε να ξανασυζητήσουμε ποια έργα και ποιες δράσεις πρέπει να ενταχθούν σε ένα τέτοιο σχέδιο ούτως ώστε να βοηθιούνται και οι δύο πλευρές, να βοηθιέται η ανάπτυξη των Βαλκανίων, αλλά να βοηθιέται και η ανάπτυξη εδώ της περιοχής της Β. Ελλάδας. Και είμαι σίγουρος ότι μια συζήτηση με ειδικούς και με φορείς θα αναδείξει πάρα πολλές ιδέες έργων, υποδομών κλπ. που, πραγματικά, θα είναι αμοιβαία επωφελής.

Ένα άλλο θέμα, που συνδέεται πιο άμεσα με το αντικείμενό μας, είναι η πορεία του Γ΄ΚΠΣ. Λέμε συχνά για μικρές επιχειρήσεις ότι είναι η σπονδυλική στήλη της ελληνικής οικονομίας. Πράγματι, οι μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις απασχολούν το 74%  του εργατικού δυναμικού του ιδιωτικού τομέα ή αλλιώς 7 στις 10 νέες θέσεις εργασίας που δημιουργούνται, δημιουργούνται στις μικρές επιχειρήσεις. Πόση είναι η συμμετοχή των μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων στο Γ΄ΚΠΣ; Είναι 3,7%. Επομένως και εδώ τίθεται θέμα, εφ’ όσον έχουμε και όλες αυτές τις καθυστερήσεις εξάντλησης όλων των δυνατοτήτων, επανασχεδιασμού ανακατανομής πόρων και επιτάχυνσης απορρόφησης του Γ΄ΚΠΣ, ώστε να ενισχυθούν οι μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις, είτε άμεσα είτε έμμεσα, μέσω της χρηματοδότησης δράσεων που υποβοηθούν τις μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις.

Ένα από τα πιο σοβαρά και διαχρονικά προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι μικρές επιχειρήσεις, είναι το πρόβλημα της χρηματοδότησης. Το πρόβλημα αυτό επιτείνεται σήμερα, λόγω της ιδιωτικοποίησης και της υπερσυγκέντρωσης των τραπεζών. Οι τράπεζες λειτουργούν ως κερδοσκοπικοί οργανισμοί. Όταν λέμε ότι πρέπει να ενισχυθούν οι μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις, αυτή η φράση δεν πρόκειται να βρει  ανοιχτά αυτιά από μια Eurobank ή από μια Εθνική, τις οποίες απασχολεί το μέρισμα που θα δοθεί στο μέτοχό τους. Αυτό είναι το βασικό τους κριτήριο. Είδαμε μάλιστα και το εξής ενδιαφέρον: Δημιουργήθηκε, πρόσφατα, ένας οργανισμός  εγγυήσεων, αν δηλαδή μια επιχείρηση θέλει δάνειο αλλά δεν έχει πάγια στοιχεία, να βάλει  υποθήκη, να μπορεί να πάρει δάνειο και να εγγυηθεί αυτός ο φορέας. Αυτός ο οργανισμός έχει χρήματα, 200 εκ. ευρώ, αν θυμάμαι καλά. Πέρυσι ενέκρινε όλα και όλα 250 δάνεια. Γιατί;Γιατί το σαμποτάρουν οι ίδιες οι τράπεζες. Πρέπει λοιπόν να αναζητήσουμε λύσεις πέρα από το διαμορφωμένο πλαίσιο. Εμείς, έχουμε προτείνει  την ιδέα να υπάρξουν  τράπεζες “ειδικού σκοπού, τράπεζες που θα γράφουν στο καταστατικό τους και θα υπάρχουν για να βοηθούν  μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις, δήμους που θέλουν αναπτυξιακά έργα, τοπικές και περιφερειακές δραστηριότητες. Διαφορετικά φοβούμαι ότι θα οδηγηθούμε, αργά ή γρήγορα, σε ένα χρηματοδοτικό αδιέξοδο, τόσο για τις μικρές επιχειρήσεις όσο και για την περιφερειακή ανάπτυξη.

Τέλος, δυο λόγια για το ωράριο, λόγω της επικαιρότητάς του, για να σας δώσω ένα στοιχείο. Το αναφέρει και η τράπεζα της Ελλάδας στην τελευταία της έκθεση . Το στοιχείο αυτό μας λέει το εξής: Ο τζίρος  αυξήθηκε πέρυσι, το 2004, 6,5%. Ο τζίρος που έγινε από τα μεγάλα καταστήματα και τα πολυκαταστήματα αυξήθηκε 8,8%. Δεν πρόκειται για ένα μεμονωμένο γεγονός, αλλά για μια ισχυρή διαχρονική τάση. Ο τζίρος των αλυσίδων μεγαλώνει πιο γρήγορα από εκείνον των μικρών. Συντελείται ένα ξαναμοίρασμα της αγοράς υπέρ των μεγάλων καταστημάτων και υπέρ των πολυκαταστημάτων, άρα ό,τι μέτρο παίρνεται, το οποίο κάνει δυσμενέστερη τη θέση των μικρών και  μεσαίων επιχειρήσεων, απλά είναι μηχανισμός έντασης αυτής της διαδικασίας, της συγκέντρωσης, του ελέγχου  της αγοράς υπέρ των μεγάλων και  ισχυρών επιχειρήσεων. Πέραν αυτού, το ωράριο των καταστημάτων, συνδέεται και με τον τρόπο ζωής, με το κλίμα, με τις συνήθειες του κάθε λαού. Υπάρχουν πάρα πολλοί παράγοντες που, με βάση και αυτούς και τις ανάγκες των εργαζομένων και τις ανάγκες των εμπόρων, των καταστηματαρχών κλπ και τις ανάγκες των καταναλωτών, πρέπει να αντιμετωπίζονται τέτοια ζητήματα και όχι να  διαμορφώνονται ντιρεκτίβες ισοπεδωτικές που αγνοούν όλους αυτούς τους παράγοντες.

Νομίζω ότι προκύπτει το συμπέρασμα ότι, και χωρίς να παραγνωρίζουμε  την ανάγκη και στην κατεύθυνση μιας συνολικότερα διαφορετικής εναλλακτικής  στρατηγικής και πολιτικής, υπάρχουν τομείς που με έναν καλλίτερο συντονισμό δράσης των επαγγελματιών, των βιοτεχνών, των εμπόρων, των υπαλλήλων, των εργαζομένων, των πολιτικών δυνάμεων που μπορούν και θέλουν να στηρίξουν, της τοπικής αυτοδιοίκησης, μπορεί να διαμορφωθεί ένα κίνημα το οποίο να ανακόψει αρνητικές τάσεις και να διεκδικήσει ρυθμίσεις οι οποίες θα διευκολύνουν τη ζωή και την κατάσταση αυτών των στρωμάτων.