“Το άρθρο 23 είναι πολύ σημαντικό, διότι θίγει ένα θέμα το οποίο είναι τεράστιο. Στην ουσία, κατά τη γνώμη μας, με το άρθρο αυτό αλλάζει ο χαρακτήρας της ΔΕΗ, αλλάζει ο σκοπός και το πεδίο δράσης της. Και ενδεχομένως πρέπει να αλλάξει, διότι με την απελευθέρωση της αγοράς της ενέργειας δημιουργούνται νέες συνθήκες. Όλα αυτά, όμως, προϋποθέτουν ένα συνολικότερο σχεδιασμό και επανακαθορισμό των μορφών και των στόχων δράσης της ΔΕΗ. Αυτό προβλέπεται να γίνει με ειδικό νόμο, τον οποίο η κυρία υπουργός μας είχε ενημερώσει ότι θα φέρει. Δεν κατανοούμε συνεπώς τους λόγους για του οποίους επείγει αυτή τη στιγμή να περάσει αυτό το άρθρο.

Πίσω από το άρθρο αυτό υπάρχουν ερωτήματα για τα οποία ενδεχομένως η κυβέρνηση να έχει απαντήσεις, αν και αμφιβάλλω. Για μας όμως παραμένουν ερωτήματα προς διερεύνηση. Θα απαριθμήσω μερικά:

Πρώτο ερώτημα: Μπορεί και πρέπει η ΔΕΗ να δημιουργεί δικές της θυγατρικές εταιρείες στο πεδίο δράσης της ή και αλλού;

Δεύτερο ερώτημα: Μπορεί να συμπράττει σε επιχειρηματικά σχήματα με ιδιώτες, έχοντας η ίδια την πλειοψηφία δηλαδή το 51% των μετοχών;

Τρίτο ερώτημα: Μπορεί η ΔΕΗ να συμμετέχει σε ιδιωτικές επιχειρήσεις με μειοψηφικά πακέτα συμμετοχών;

Τέταρτο ερώτημα: Μπορεί η ΔΕΗ όλα τα παραπάνω, πλειοψηφικά ή μειοψηφικά, να τα κάνει μόνο εντός του ελλαδικού χώρου ή μπορεί και εκτός Ελλάδας;

Πέμπτο ερώτημα: Η ΔΕΗ είναι μια επιχείρηση παραγωγής, μεταφοράς και διανομής ηλεκτρικής ενέργειας. Μπορεί να αναπτύξει και πρέπει να αναπτύξει επιχειρηματική δράση και σε άλλους τομείς πέραν της ηλεκτρικής ενέργειας; Διότι, όταν το άρθρο 23 λέει σε τομείς που “άμεσα ή έμμεσα” συνδέονται με τη ΔΕΗ, δεν ξέρω εάν υπάρχει κλάδος που “έμμεσα” να μη συνδέεται κατά κάποιο τρόπο και με τη ΔΕΗ!

Η δική μας απάντηση σε όλα τα ερωτήματα είναι “εξαρτάται”.

Το κρίσιμο ερώτημα είναι πού και πώς παίρνονται αυτές οι αποφάσεις. Η κυβέρνηση θεωρεί ότι όλα αυτά τα ερωτήματα καλύπτονται με τη φράση “με την έγκριση του υπουργού Ανάπτυξης”.

Πιστεύω ότι θα δημιουργηθούν τεράστια προβλήματα. Είναι αδύνατο, κατά τη γνώμη μου, να νομοθετήσουμε μία τέτοια διάταξη, η οποία έρχεται να επικαλύψει υπαρκτά προβλήματα σχεδιασμού: ποια όργανα, ποιες διαδικασίες, ποιες προϋποθέσεις. Και πιστεύω η υπουργός τουλάχιστον να αναγνωρίζει ότι αυτά είναι υπαρκτά προβλήματα.

Επαναλαμβάνω, εάν η κυβέρνηση τα έχει λύσει, ας δώσει ολοκληρωμένα τις λύσεις να τις συζητήσουμε. Για μας είναι θέματα προς διερεύνηση και προς αντιμετώπιση.

Για τους λόγους αυτούς εξακολουθούμε να θεωρούμε ως τη πιο σωστή λύση την απόσυρση αυτής της τροπολογίας. Θα μπορούσε κανείς να κάνει βελτιώσεις, να πει δηλαδή ότι εντάξει, εάν η ΔΕΗ έχει το 51%, συμφωνούμε έστω και έτσι γενικά.

Στις άλλες όμως περιπτώσεις οπωσδήποτε θα απαιτηθούν ειδικές ρυθμίσεις. Όμως θεωρούμε ότι το πρόβλημα είναι τόσο μεγάλο, ώστε να μην επιδέχεται αυτή η συγκεκριμένη τροπολογία βελτίωση. Πρέπει να αποσυρθεί.

Η δεύτερη παρατήρηση που θέλω να κάνω είναι η εξής: Η ΔΕΗ έχει ένα ειδικό καθεστώς ασφάλισης των εργαζομένων. Ειδικό, ιδιόμορφο, σύνθετο και έχει γίνει και δύσκολο.

Έχουμε τη γνώμη ότι, εν όψει όλων αυτών των αλλαγών που θα γίνουν, θα βοηθούσε τις προοπτικές και της ΔΕΗ το να προέτασσε η κυβέρνηση τη λύση αυτού του προβλήματος. Εάν δηλαδή δεν λυθεί το ασφαλιστικό πρόβλημα κατά τον ένα ή τον άλλο τρόπο -και εμείς έχουμε υποστηρίξει μία συγκεκριμένη κατεύθυνση για την αντιμετώπισή του με βάση την αναλογιστική μελέτη που υπάρχει και επ’ αυτής ας γίνουν οι διαπραγματεύσεις και συζητήσεις-, εάν αυτό το πρόβλημα εκκρεμεί, φοβάμαι πως θα δυσκολέψει και όλον το σχεδιασμό προσαρμογής της ΔΕΗ στα νέα δεδομένα.

Για τους λόγους, λοιπόν, αυτούς, προτείνουμε την ανάκληση αυτής της τροπολογίας και την επαναφορά της μέσα στο γενικότερο σχεδιασμό, που γνωρίζουμε ότι το ίδιο το υπουργείο πραγματοποιεί γύρω από το θέμα που έχει προκύψει.

Επανερχόμενη στο άρθρο 23, η κυρία υπουργός έθεσε δύο ερωτήματα τα οποία αφορούν αυτά που είπα.

Το πρώτο ερώτημα είναι αν πρέπει η ΔΕΗ να δρα στο εξωτερικό. Αυτό είναι ένα από τα πολλά ερωτήματα που ήδη ανέφερα και η απάντηση την οποία έδωσα ο ίδιος είναι ότι “εξαρτάται”. Εξαρτάται από το αν υπηρετεί η συγκεκριμένη ενέργεια το επιχειρησιακό σχέδιο και τη στρατηγική της ΔΕΗ. Εξαρτάται από το τι λέει η μελέτη σκοπιμότητας για τη συγκεκριμένη δράση.

Το ερώτημα που εμείς τουλάχιστον θέσαμε και μας απασχολεί είναι ποιος και πώς θα αποφασίσει για όλα αυτά. Η απάντηση της τροπολογίας είναι ότι όλα αυτά γίνονται από τη ΔΕΗ με έγκριση του αρμόδιου υπουργού.

Αυτό δεν μας καλύπτει. Μπορεί να υπάρχουν περιπτώσεις που δεν χρειάζονται κατά τη γνώμη μας έγκριση υπουργού. Ας πάρουμε το παράδειγμα που εσείς, κυρία υπουργέ, μας είπατε χθες εδώ, ότι ενδέχεται η ΔΕΗ να αποφασίσει μία υπηρεσία μελετών που έχει να την κάνει αυτόνομη εταιρεία θυγατρική. Γιατί να χρειάζεται εδώ η παρέμβαση του υπουργού; Αυτή είναι μια απόφαση που μπορεί να την πάρει η ίδια η ΔΕΗ, η διοίκηση και οι εργαζόμενοι σ’ αυτήν.

Υπάρχουν άλλες αποφάσεις όμως, που ενδεχομένως έχουν τέτοια στρατηγική εμβέλεια και εμπλέκονται με τόσο σοβαρά εθνικά θέματα, που ίσως να μην φθάνει η έγκριση υπουργού.

Επομένως το ένα θέμα είναι αυτό. Το δεύτερο είναι ότι δεν μπορούμε εδώ να πούμε για το θέμα των μειοψηφικών συμμετοχών της ΔΕΗ, που κι αυτό, θεωρητικά, δεν μπορεί να αποκλείσει κανείς -τουλάχιστον εμείς δεν το αποκλείουμε- ότι είναι κάτι απλό. Αν θέλετε και ως χώρα δεν έχουμε μεγάλη εμπειρία σ’ αυτά.

Έχουμε δημόσιες τράπεζες που κάνουν θυγατρικές εταιρείες, που είναι δικές τους. Έχουμε το παράδειγμα του ΟΤΕ, που έχει μία εμπειρία που πρέπει να αξιολογηθεί. Εμπειρία και δημόσιες επιχειρήσεις να συμμετέχουν μειοψηφικά σε ιδιωτικά σχήματα δεν έχουμε τουλάχιστον σημαντικές. Και αν μη τι άλλο αυτό δείχνει ότι είναι κάτι που θέλει μελέτη, προσοχή -το είπε και ο κ. Πεπονής και συμφωνώ- αν θέλουμε να μην αποκλειστεί αυτή η δυνατότητα.

Αυτές οι παρατηρήσεις αφορούν και το θεσμό που λέγεται υπουργός Ανάπτυξης. Οχι το πρόσωπο, το θεσμό. Ζούμε σε μια χώρα με καθημερινές εντάσεις, σκάνδαλα και σκανδανολογίες. Επομένως, νομίζω, όλους μας ενδιαφέρουν να βρεθούν θεσμοί και διαδικασίες διαφάνειας και εγκυρότητας.

Το δεύτερο ερώτημα που έθεσε η κυρία υπουργός είναι γιατί πρέπει να περιμένουμε ώστε να ολοκληρωθεί η συνολική αναδιοργάνωση της ΔΕΗ. Εμείς ασκούμε κριτική στη ΔΕΗ για καθυστερήσεις. Αλλά, ακριβώς για τους λόγους που και το υπουργείο γνωρίζει, αυτή τη στιγμή μιλάμε για μία γενικότερη αλλαγή σε όλη την Ευρωπαϊκή Ενωση. Να μην χάσουμε καμιά μέρα σε ό,τι αφορά την προετοιμασία αλλά και να μην παίρνουμε δεσμευτικές αποφάσεις όπου και όταν δεν είναι ώριμα τα πράγματα.

Τέλος, θεωρώ θετική την προσθήκη που έκανε η υπουργός για το θέμα της ασφάλισης του προσωπικού των θυγατρικών. Δεν αναιρεί, όμως, τη διαπίστωσή μας, τη γενικότερη, ότι είναι θετικό στην πορεία προσαρμογής της ΔΕΗ στο νέο περιβάλλον των εργαζομένων της ΔΕΗ.

Ολοκληρώνοντας για μία ακόμη φορά, σας προτείνουμε ορισμένα κριτήρια για τις θυγατρικές. Να εντάσσονται στο επιχειρησιακό σχέδιο της ΔΕΗ, να υπάρχει πάντα μελέτη σκοπιμότητας που να τεκμηριώνει την αναγκαιότητά τους. Κάποιες εγγυήσεις, κάποιες ασφαλιστικές δικλείδες, θα χρειαστούν ούτως ή άλλως”.

Υ.Γ. Ο “Ριζοσπάστης”, ψευδόμενος, εμφάνισε το ΣΥΝ ως υπεύθυνο για την υπερψήφιση του άρθρου 23. Ενώ ο ΣΥΝ ψήφισε “κατά”, έγραψε πως ψήφισε “παρών”. Ως σήμερα δεν ένιωσε την ανάγκη επανόρθωσης. Στο μεταξύ, οργανώσεις του ΚΚΕ σε διάφορα μέρη της Ελλάδας ανατυπώνουν και προβάλουν τα ψεύδη του “Ριζοσπάστη”. Ας είναι καλά.