ΠΟΙΟΙ ΘΑ ΠΛΗΡΩΣΟΥΝ ΚΑΙ ΓΙΑ ΤΗ ΝΕΑ “ΕΠΙΤΗΡΗΣΗ”;

Η Κυβέρνηση, καιρό τώρα, προσπαθεί να στήσει μια αψίδα θριάμβου για να δοξάσει την έξοδο της ελληνικής οικονομίας από την επιτήρηση. Μάταιος κόπος. Το πραγματικό ενδιαφέρον είναι αλλού.

 Ποιος κέρδισε και ποιος έχασε, ποιος πλήρωσε τελικά το τίμημα για την επιτήρηση; Μια σύγκριση των μισθών και των κερδών, της εξέλιξής τους δηλαδή, τα χρόνια αυτά, δείχνει ότι η μεταξύ τους απόσταση μεγάλωσε. Το συμπέρασμα αυτό επιτείνεται αν κανείς ανατρέξει και στην κατανομή των φορολογικών βαρών. Κι’ αυτή έγινε δυσμενέστερη για τα χαμηλότερα εισοδηματικά κλιμάκια της κοινωνίας. Οι θυσίες λοιπόν για μια ακόμη φορά αποδείχθηκαν μονόπλευρες. Οι ανισότητες διευρύνθηκαν.

 Παρόλα αυτά, η έξοδος από την επιτήρηση θα δικαιολογούσε μια ανάσα ανακούφισης αν ήταν πραγματική και όχι τυπική, διαρκής και όχι πρόσκαιρη. Όμως, τα όσα και ο κ. Αλόγοσκούφης και ο κ. Αλμούνια είπαν δεν έμοιαζαν με επίλογο. Ως προλεγόμενα μιας νέας επιτήρησης ακούσθηκαν.

 Πράγματι, ο αρμόδιος επίτροπος κ. Αλμούνια, ακολουθώντας την τακτική “καρότο και μαστίγιο”, επαίνεσε την Κυβέρνηση για τη μείωση του ελλείμματος. Θύμισε όμως ότι το «διαρθρωτικό έλλειμμα» παραμένει πάνω από  το 3,5%, πράγμα που σημαίνει ότι τα ελλείμματα μπορεί να φουντώσουν στο μέλλον αν δε ληφθούν πρόσθετα μέτρα.

Και μόνον η υιοθέτηση των νέων εθνικολογιστικών στοιχείων με τη λογιστική αύξηση του ΑΕΠ θα επιφέρει σοβαρή αύξηση της εισφοράς μας προς την Ε.Ε., επιβάρυνση των δαπανών και του ελλείμματος.

 Η αλόγιστη επίσης φορολογική πολιτική της κυβέρνησης υπέρ των κερδών και των μερισμάτων έχει οδηγήσει σ’ ένα νέο έλλειμμα εξαιτίας της μείωσης των φορολογικών εσόδων από αυτή την πηγή. Συγκεκριμένα, τα έσοδα από τη φορολογία των επιχειρήσεων, από 4,14% επί του ΑΕΠ (2000) έχουν μειωθεί στο 2,21%.

 Ο κίνδυνος λοιπόν που επισημαίνει ο κ. Αλμούνια είναι υπαρκτός. Τον κίνδυνο αυτό ο κ. Αλογοσκούφης τον παρουσίασε με ένα θετικό περίβλημα ως ένα θετικό στόχο. Συγκεκριμένα, ο κ. Αλογοσκούφης, ανακοίνωσε ότι ο νέος “εθνικός στόχος” πρέπει να είναι ο μηδενισμός του ελλείμματος, ώστε να έχουμε ισοσκελισμένους προϋπολογισμούς. Δεσμεύτηκε μάλιστα ο κ. Αλογοσκούφης και δέσμευσε και τη χώρα στην Ε.Ε. ότι αυτό θα επιτευχθεί ως το 2010 και όχι ως το 2012 που ήταν η αρχική κυβερνητική στόχευση.

 Σε μια φάση, όμως, που η επιτάχυνση της οικονομικής ανάπτυξης είναι αναγκαία για να μειωθεί η ανεργία και όχι μόνο, η δέσμευση για ισοσκέλιση του προϋπολογισμού μπορεί να αποδειχθεί μια επικίνδυνη παγίδα για το μέλλον.

 Αλλά ακόμη κι αν τον υιοθετούσαμε, πώς θα μπορούσε να επιτευχθεί ο στόχος αυτός; Με μείωση των δαπανών ή με αύξηση των εσόδων;

 Σε ό,τι αφορά τις δαπάνες αυτές, στο σύνολό τους σχεδόν, είναι ανελαστικές. Οι δυνατότητες, συνεπώς, μείωσής τους είναι περιορισμένες έως μηδενικές, ενώ η ανάγκη αύξησής τους σε κρίσιμους τομείς είναι επιτακτική. Να υποθέσουμε ότι, παρόλα αυτά, η κυβέρνηση σκέφτεται, αν επανεκλεγεί, να βάλει χέρι στις κοινωνικές δαπάνες; Ή θα περικόψει τις δημόσιες επενδύσεις αφού τις εξοπλιστικές δεν τις ενοχλεί;

 Σε ό,τι αφορά τα δημόσια έσοδα εδώ τα πράγματα είναι ακόμη πιο τραγικά. Και τούτο γιατί η μείωση των φορολογικών συντελεστών στα κέρδη και τα μερίσματα, οι απλόχερες φοροαπαλλαγές σε ισχυρές κοινωνικές ομάδες και η ανοχή στη φοροδιαφυγή έχουν οδηγήσει σε μείωση των φορολογικών εσόδων του κράτους ως ποσοστό του ΑΕΠ.  Να υποθέσουμε λοιπόν ότι η επόμενη κυβέρνηση, όποια  κι αν είναι, θα προχωρήσει σε νέα αύξηση του ΦΠΑ ή θα επιβάλλει άλλους νέους φόρους; Ποιους και σε ποιους;

 Ανάλογες δυσκολίες και συναφή διλήμματα υπάρχουν βεβαίως και σε άλλες χώρες. Ακριβώς γι’ αυτό η Κομισιόν εισηγήθηκε πρόσφατα ένα νέο μοντέλο «επιτήρησης», για όλες τις χώρες, έτσι ώστε να βοηθηθούν πολιτικά οι κυβερνήσεις να επιβάλλουν τις νέες αυξήσεις του ΦΠΑ, τις νέες περικοπές κοινωνικών δαπανών και ό,τι άλλο χρειαστεί.

 Είτε εφαρμοσθεί όμως είτε όχι ένα νέο σύστημα επιτήρησης, το ερώτημα έχει ήδη τεθεί και είναι κρίσιμο: Ποιος θα πληρώσει για τη νέα φάση της δημοσιονομικής προσαρμογής με ή χωρίς επιτήρηση; Ίσως, λοιπόν, εκείνο που πρέπει να προσέξουν οι πολίτες ενόψει και των εκλογών δεν είναι τόσο το τι λένε τα δύο κόμματα εξουσίας και οι αρχηγοί τους, όσο το τι αποσιωπούν. Δεν είναι η επίσημη αλλά η ανεπίσημη, η κρυφή ατζέντα και των δύο εκείνη που θα μετρήσει στη ζωή των πολιτών μετά τις εκλογές.