Συζητάμε με τον υπεύθυνο του οικονομικού προγράμματος του ΣΥΡΙΖΑ και αντιπρόεδρο της Βουλής Γιάννη Δραγασάκη για την προοπτική της κυβέρνησης, την οικονομική κρίση και το συνέδριο του ΣΥΡΙΖΑ. Όπως τονίζει ο Γ. Δραγασάκης «το γεγονός ότι η κρίση έχει γενικευτεί δημιουργεί δυνατότητες ευρύτερων συνεργασιών και συμπαρατάξεων», υπογραμμίζοντας έτσι ότι «το θέμα της αναπόφευκτης διαπραγμάτευσης πρέπει να το προσεγγίσουμε με τρόπο πολιτικό και δυναμικό και όχι με τρόπο στατικό και ηττοπαθή».

 

Τη συνέντευξη πήρε ο Μάκης Μπαλαούρας

 

• Μετά την αποχώρηση της ΔΗΜΑΡ, υπάρχουν έντονα ερωτηματικά στους πολίτες αν θα αντέξει η ακροδεξιών αποχρώσεων κυβέρνηση.

 

Η ΔΗΜΑΡ αποχώρησε από την κυβέρνηση, αλλά σχεδόν απολογείται γι’ αυτό. Όμως, δεν είναι μόνο ο κ. Σαμαράς, ο κύκλος του και οι τρόποι του. Είναι η ασκούμενη πολιτική, που είναι ασύμβατη με τη δίκαιη ανάπτυξη, τη δημοκρατία, με κάθε αξία της Αριστεράς. Η ΔΗΜΑΡ αν θέλει να υπάρξει πολιτικά, πρέπει να υπερβεί τη στρατηγική της αμηχανία, να κάνει καθαρές και μακράς πνοής επιλογές. Σε ό,τι αφορά στην κυβέρνηση, στη βάση της πολιτικής του μνημονίου δεν μπορεί να υπάρξει πολιτική σταθερότητα. Ζούμε, λοιπόν, μια κυβερνητική κρίση διαρκείας και είναι θέμα χρόνου να δούμε κάποιο νέο επεισόδιο της μιας ή της άλλης μορφής.

 

• Από ό,τι φαίνεται έχουμε ένα δημοσιονομικό κενό και για το 2013 και για το 2014, έχουμε ανοιχτά ζητήματα που τα θέτει εκ νέου η τρόικα όπως οι απολύσεις στο δημόσιο τομέα, η απελευθέρωσή τους στον ιδιωτικό, τα χαράτσια, για τα Ταμεία που βρίσκονται στο κόκκινο, για τον ΕΟΠΥΥ, τα νοσοκομεία. Επομένως, πάμε για νέα μνημονιακά μέτρα;

Το θέμα δεν είναι τι απαιτεί η τρόικα, αλλά τι είναι διατεθειμένη να κάνει η κυβέρνηση. Και η κυβέρνηση έχει πει σε όλα ναι. Γι’ αυτό δεν μπορεί να προβάλει καμιά αντίσταση και δεν τολμά να διεκδικήσει τίποτε. Γι’ αυτό και το σημερινό σύστημα εξουσίας συνιστά μια διαρκή απειλή για τη δημοκρατία, για το δημόσιο και το ευρύτερο εθνικό συμφέρον.

• Για ποια έξοδο από την κρίση μπορεί να μιλάμε με διαλυμένη την κοινωνία και τους εργαζόμενους; Μπορεί να υπάρξουν γενικότερες συγκρούσεις και κοινωνικές εξεγέρσεις;

Το ερώτημά σας δεν αφορά μόνο την Ελλάδα. Ζούμε μια ιστορική εποχή, που θα σημαδευτεί από μεγάλες αλλαγές και ανατροπές, ακριβώς γιατί η κρίση που ζούμε είναι καπιταλιστική-δομική, είναι κρίση του ίδιου του νεοφιλελεύθερου υποδείγματος και όχι της διαχείρισής του. Γι’ αυτό και είναι μεγάλη η δική μας ευθύνη, η ευθύνη της Αριστεράς, και του ΣΥΡΙΖΑ-ΕΚΜ ειδικά, να μπορέσουμε να επιταχύνουμε τις εξελίξεις, αλλά και κυρίως να επηρεάσουμε την κατεύθυνση και το περιεχόμενό τους.

• Στην Ευρωπαϊκή Ένωση υπάρχει συνεχιζόμενη ύφεση με διευρυνόμενη ανεργία και έλλειμμα δημοκρατίας. Κάποιοι προβλέπουν ότι η ύφεση στην Ε.Ε. θα διατηρηθεί για την επόμενη δεκαετία. Προχθές υπουργοί, μεταξύ των οποίων και των Οικονομικών της Πορτογαλίας, παραιτήθηκαν και λόγω των λαϊκών αντιδράσεων.

Οι εξελίξεις στην Πορτογαλία είναι ανάλογες με τις δικές μας. Αλλά τα μεγάλα ερωτήματα δεν αφορούν πλέον μόνο τις μικρές χώρες του Νότου, αλλά και τις μεγάλες, όπως την Ισπανία, την Ιταλία, αλλά και τη Γαλλία. Και ας μην παραβλέπουμε το γεγονός ότι η κρίση αρχίζει να πλήττει ή να απειλεί και τις χώρες του Βορρά. Η κρίση δεν είναι μόνο οικονομική. Γίνεται κρίση νομιμοποίησης του συστήματος και των θεσμών του. Αυτό δεν συνεπάγεται, βέβαια, μια αυτόματη στροφή προς τα αριστερά, δημιουργεί όμως δυνατότητες που η αξιοποίησή τους από την Αριστερά απαιτεί καινοτόμα σκέψη και δράση στην κάθε χώρα ξεχωριστά και συνολικά στην Ευρώπη και τον κόσμο.

 

Η Αριστερά έχει τη σπάνια ιστορική ευκαιρία να αναδειχθεί σε πρωταγωνιστική εθνική και ευρωπαϊκή δύναμη, μέσα από την κοινή πάλη ενάντια σε μια πολιτική που έχει στον πυρήνα της τη λιτότητα, την περιστολή των κοινωνικών δικαιωμάτων, την αποβιομηχάνιση, την ανεργία, καθώς και μέσα από κοινές πολιτικές πρωτοβουλίες, εκστρατείες, κινήματα για κοινές απαντήσεις στα κοινά προβλήματα των εργαζομένων, των νέων και των λαών της Ευρώπης.

Αλλαγή των συσχετισμών

 

• Πριν από μήνες λέγαμε ότι είχαμε ισχυρά διαπραγματευτικά όπλα απέναντι στους δανειστές μας. Σήμερα, έχει μειωθεί αυτή η ισχύς;

Η σχέση της κάθε μεμονωμένης χώρας με τους δανειστές και τους ευρωπαϊκούς θεσμούς είναι, από άποψη δύναμης, ασύμμετρη. Γι’ αυτό και από την αρχή τονίσαμε τη σημασία της αλλαγής των συσχετισμών όχι μόνο σε εθνική, αλλά και σε ευρωπαϊκή κλίμακα. Το γεγονός, λοιπόν, ότι η κρίση έχει γενικευτεί, ότι το πρόβλημα του χρέους παίρνει διαστάσεις πανευρωπαϊκού προβλήματος δημιουργεί δυνατότητες ευρύτερων συνεργασιών και συμπαρατάξεων, στο μέτρο που και στο εσωτερικό των χωρών αλλάζουν οι συσχετισμοί υπέρ των αριστερών δυνάμεων και αναπτύσσεται η ενότητα και ο συντονισμός των τελευταίων.

 

Επομένως, το θέμα της αναπόφευκτης διαπραγμάτευσης πρέπει να το προσεγγίσουμε με τρόπο πολιτικό και δυναμικό και όχι με τρόπο στατικό και ηττοπαθή.

• Από όσα καταλαβαίνω εκτιμάς ότι υπάρχουν περιθώρια άμυνας ακόμα και σε ενδεχόμενο έντονων πιέσεων από την πλευρά τους. Αυτό όμως προϋποθέτει σχέδιο από τη δική μας πλευρά.

Στη δική μου σκέψη δεν υπάρχουν σενάρια εξέλιξης στη χώρα μας χωρίς πιέσεις, χωρίς εκβιασμούς, ακόμη και υπονομεύσεις με στόχο είτε να αποτραπεί η εκλογική νίκη του ΣΥΡΙΖΑ είτε, εφόσον νικήσει, να εμποδιστεί να εφαρμόσει το πρόγραμμά του. Στο δικό μας σχεδιασμό, λοιπόν, αυτά δεν πρέπει να αντιμετωπίζονται ως ενδεχόμενα που μπορεί να συμβούν, αλλά ως προβλήματα για τα οποία πρέπει να είμαστε έτοιμοι, ακόμη και αν δεν υπάρξουν. Και προετοιμασία εδώ πρωτίστως σημαίνει: Πρώτον, μια καλά επεξεργασμένη στρατηγική συμμαχιών, που θα λαμβάνει υπόψη της και αυτά τα προβλήματα. Δεύτερον, ένα πρόγραμμα που θα προβλέπει απαντήσεις και σε προβλήματα του τύπου αυτού και, τρίτον, έναν ΣΥΡΙΖΑ συνεκτικό και συμπαγή, ικανό να γίνει πόλος συσπείρωσης και να λειτουργήσει ως κορμός μιας ευρείας κοινωνικής και πολιτικής συμμαχίας για την ανασυγκρότηση της χώρας και το μετασχηματισμό του κράτους και της κοινωνίας.

 

Το σχέδιο

• Αυτό θα το ονόμαζες εναλλακτικό σχέδιο;

Όχι «εναλλακτικό», σκέτο «σχέδιο». Αυτά πρέπει να είναι στο δικό μας plan A, όχι σε κάποιο μυστηριώδες plan B. Για παράδειγμα, δεν πρέπει να περιμένουμε να συμβεί ένα γεγονός που μπορεί να περιορίσει τα κανάλια ρευστότητας προς την ελληνική οικονομία για να δούμε τότε τι θα κάνουμε. Θα πρέπει το δικό μας plan A να αναζητά και να προβλέπει, ούτως ή άλλως, από τώρα εναλλακτικές πηγές ρευστότητας και χρηματοδότησης της οικονομίας. Δεν πρέπει να περιμένουμε να συμβεί ένα έκτακτο γεγονός για να διαμορφώσουμε πολιτικές διασφάλισης της ομαλής ροής των φαρμάκων ή της εξασφάλισης επάρκειας καυσίμων.

Πρέπει να υπάρχει προληπτική μέριμνα για προβλήματα σαν αυτά. Διότι ζούμε σε μια εποχή μεγάλης κρίσης που χαρακτηρίζεται από μια «έκρηξη» των ενδεχομένων ακόμη και των πιο απίθανων.

• Γίνονται επεξεργασίες τέτοιου είδους;

 

Προφανώς γίνονται. Όμως, αυτά δεν είναι θέματα μόνο κάποιων ειδικών ομάδων. Αυτά είναι πολιτικά θέματα με τα οποία πρέπει να ασχολούνται και τα κεντρικά όργανα του κόμματος, για να μην πω όλο το κόμμα. Ελπίζω ο ΣΥΡΙΖΑ-ΕΚΜ, μετά το συνέδριο, να μπορέσει να δημιουργήσει το αναγκαίο κλίμα για τη συζήτηση των ζητημάτων αυτών με όρους συλλογικής ευθύνης.

• Ένα θέμα που έχει ενδιαφέρον και είναι διεθνές, είναι αυτό της Βραζιλίας. Είναι μια συμπαθής κυβέρνηση της Ρουσέφ, αλλά βλέπουμε τον κόσμο να εξεγείρεται και δεν είναι εύκολο να τον μαζέψεις. Κι αν τον μαζέψεις θα τον μαζέψεις με τραύματα.

Οι εξελίξεις στη Βραζιλία και γενικότερα στη Λατινική Αμερική δείχνουν τα όρια αυτού που θα μπορούσαμε να ονομάσουμε μετα-λιτότητα ή οικονομική μεγέθυνση. Δηλαδή, έφυγαν από τη λιτότητα, επιχείρησαν να εφαρμόσουν μια άλλη πολιτική, αυτή η άλλη πολιτική είχε κάποια αποτελέσματα θετικά, περιόρισε τον κοινωνικό αποκλεισμό, περιόρισε την ανεργία, περιόρισε τις ανισότητες, δεν διαμόρφωσε, όμως, ακόμα ένα νέο υπόδειγμα. Δεν αντιμετωπίστηκαν, δηλαδή, οι ρίζες των προβλημάτων. Ωστόσο, η ύπαρξη μιας προοδευτικής κυβέρνησης συνέβαλε ώστε οι πολίτες να θέτουν προωθημένα αιτήματα όπως οι δωρεάν συγκοινωνίες.

 

Συνέδριο σταθμός για την Αριστερά

• Την επόμενη εβδομάδα αρχίζει το συνέδριο του ΣΥΡΙΖΑ. Υπάρχει ένα ζήτημα για τους πιεστικούς χρόνους. Ζητήματα προγραμματικά δεν συζητούνται επαρκώς.

 

Σας διαβεβαιώνω ότι θα είχα να κάνω και εγώ πολλές κριτικές παρατηρήσεις για την πορεία του ΣΥΡΙΖΑ-ΕΚΜ μετά τις εκλογές. Για καθυστερήσεις, που υπήρξαν. Για λάθη και αστοχίες, που έγιναν από πολλές πλευρές. Για ανοχές, που επιδείχθηκαν σε κουλτούρες και πρακτικές, που θα έπρεπε να έχουμε αφήσει πίσω μας. Δεν θα ήθελα, όμως, οι όποιες τέτοιες κριτικές να επισκιάσουν την κύρια και θετική όψη των πραγμάτων. Και αυτή είναι ότι το χρόνο αυτόν έγιναν άλματα στην πορεία του ΣΥΡΙΖΑ, σε σχέση με τον ΣΥΡΙΖΑ που υπήρχε πριν τις εκλογές. Το συνέδριο αποτελεί ένα σταθμό με ισχυρούς συμβολισμούς, διότι είναι με μια έννοια ιδρυτικό συνέδριο του ΣΥΡΙΖΑ, στην πορεία προς το μετασχηματισμό του σε ενιαίο κόμμα. Και, εν δυνάμει, μπορεί να αποδειχθεί ένα συνέδριο σταθμός για την ανασύνταξη της ευρύτερης Αριστεράς. Όμως, είναι μόνο ένα βήμα σε ένα νέο, μακρύ ταξίδι. Από την άλλη μεριά, οι προκλήσεις που έχουμε να αντιμετωπίσουμε είναι τόσο μεγάλες που θα ήταν μεγάλη αυταπάτη να θεωρούσε κανείς ότι αυτά τα οποία κάναμε ή αυτά τα οποία θα κάνουμε στο Συνέδριο είναι αρκετά.

Επομένως, αυτό που θεωρώ σημαντικό είναι το συνέδριο να διαμορφώσει εκείνο το πολιτικό και ψυχολογικό κλίμα το οποίο θα επιτρέψει, μετά την ολοκλήρωσή του, να προχωρήσουμε ακόμη πιο δυναμικά σ’ αυτό το οποίο, με αφορμή την παρουσίαση του προγράμματος στην Αθηναΐδα, είχα χαρακτηρίσει «βίαιη ωρίμανση», δηλαδή στην ανάδειξη της Αριστεράς και τη μετεξέλιξή της, δια μέσω του ΣΥΡΙΖΑ-ΕΚΜ, από συμπληρωματική σε αξιόπιστη, πρωταγωνιστική, ηγετική και ηγεμονική δύναμη της κοινωνίας.

 

• Επειδή παίζεις σημαντικό ρόλο στη διαμόρφωση του προγράμματος, είσαι ικανοποιημένος από την εξέλιξη του διαλόγου πάνω σ’ αυτά τα ζητήματα;

Στον ως τώρα διάλογο, ως ένα σημαντικό βαθμό, κυριάρχησαν αγωνίες και κίνδυνοι. Μιλάμε, και σωστά, για κινδύνους που μπορεί να υπάρξουν. Έχουμε την αγωνία να μην παρεκκλίνουμε προς τα δεξιά ή προς τα αριστερά. Αυτό, ως έναν βαθμό, είναι κατανοητό. Όμως, δεν μπορούμε να πάμε μακριά κοιτώντας τον ίσκιο μας ή φοβούμενοι τον ήχο των βημάτων μας. Πρέπει μετά το Συνέδριο να γίνει πιο ισχυρή η αναζήτηση και ο διάλογος πάνω στο τι θέλουμε να κάνουμε και όχι απλώς στο τι δεν θέλουμε ή τι θέλουμε να αποφύγουμε. Πρέπει να γίνει πιο ισχυρή η συζήτηση για το τι κόμμα θέλουμε να είμαστε, τι κοινωνία θέλουμε να συγκροτήσουμε, τι είδους κυβέρνηση θέλουμε να φτιάξουμε και ποιο πρόγραμμα θα υλοποιήσουμε. Και τούτο γιατί, ενώ έχουμε πολλές ιστορικές εμπειρίες από τις οποίες μπορούμε να διδαχθούμε, δεν έχουμε υπόδειγμα να αντιγράψουμε, πρέπει να το δημιουργήσουμε, και στο ζήτημα του κόμματος και σ’ εκείνο της αριστερής κυβέρνησης και σ’ αυτό του προγράμματος. Αυτό κάνει την ευθύνη μας μεγάλη αλλά και την πρόκληση μοναδική.

• Μετά το συνέδριο μπορεί να μπουν κάποιες διαδικασίες, για να πάμε σε ευρεία συζήτηση, ως ένα είδος επιμέρους συνδιασκέψεων;

Ασφαλώς. Οι βάσεις έχουν μπει. Έχουμε δημιουργήσει υποδομές, Τμήματα, Ομάδες κλπ. Έχουν προχωρήσει οι επεξεργασίες. Μέχρι τον Οκτώβριο θα είναι έτοιμο για συζήτηση ένα νέο εκλογικό πρόγραμμα, προέκταση του προηγούμενου. Στο επόμενο διάστημα, η δουλειά αυτή μπορεί να εντατικοποιηθεί με τη συμμετοχή πια όλου του κόμματος και σε ανοικτό διάλογο με όλη την κοινωνία.

 

Υπάρχουν πολλές ιδέες για προγραμματικές συνδιασκέψεις ή θεματικά «προσυνέδρια» για να συζητήσουμε πώς θα ανασυστήσουμε το κοινωνικό κράτος, πώς θα ανασυγκροτήσουμε την οικονομία, πώς θα αναζωογονήσουμε τη δημοκρατία, πώς μπορεί να γίνει μια νέα σεισάχθεια στην εποχή μας και τόσα άλλα. Και έχει διατυπωθεί στην απερχόμενη Συντονιστική Επιτροπή η σκέψη όλα αυτά να καταλήξουν σε ένα Προγραμματικό Συνέδριο. Αυτά, όμως, θα τα δουν τα νέα όργανα του ΣΥΡΙΖΑ-ΕΚΜ σε συνάρτηση και με τις πολιτικές εξελίξεις, και, στη βάση ενός συνολικού σχεδιασμού, για ένα νέο άλμα στην ποσοτική και ποιοτική ανάπτυξη του ΣΥΡΙΖΑ-ΕΚΜ.