Ομιλία για τον απολογισμό της Επιτροπής Προγράμματος που παρουσιάσθηκε στη Συνεδρίαση της ΚΕ ΣΥΡΙΖΑ.

1. Εισαγωγή

Κοινό χαρακτηριστικό των συστημικών κομμάτων στην εποχή μας είναι η «κρατικοποίησή» τους. Και σημαντική διάσταση αυτής της «κρατικοποίησης» είναι, μεταξύ άλλων, και η απώλεια της προγραμματικής αυτονομίας τους. H προγραμματική συζήτηση στο εσωτερικό των κομμάτων έχει ατονήσει ή είναι ανύπαρκτη. Βασικό τους στήριγμα δεν είναι οι οργανώσεις και τα μέλη τους αλλά θέσεις που κατέχουν στον κρατικό μηχανισμό. Ειδικά στη χώρα μας, ΠΑΣΟΚ και ΝΔ είναι κατ’ εξοχήν κόμματα του κράτους, των μνημονίων και του «ΕΣΠΑ».

Για ένα αριστερό κόμμα, όπως ο ΣΥΡΙΖΑ, το «πρόγραμμα», όχι ως ένα άψυχο κείμενο αλλά ως ένα συστατικό της συγκρότησης και της λειτουργίας του, είναι μια από τις προϋποθέσεις της αυτονομίας του έναντι του κράτους και της κυρίαρχης ιδεολογίας. Στην περίπτωση του ΣΥΡΙΖΑ, το γεγονός αυτό, είναι ακόμη πιο κρίσιμο αφού ο ΣΥΡΙΖΑ είναι ένα κόμμα υπό διαμόρφωση, ως αποτέλεσμα της απόφασής του να μετασχηματισθεί από «Ομοσπονδία» αυτόνομων Οργανώσεων σε ενιαίο κόμμα. Όμως, και πριν από αυτό, ήδη από τα πρώτα ιδρυτικά του κείμενα, η δημιουργία του ΣΥΡΙΖΑ κατανοείται όχι ως μια απλή ποσοτική συνάθροιση αριστερών οργανώσεων και κινήσεων με διαφορετικές καταβολές, αλλά ως μια διαδικασία διαμόρφωσης της Αριστεράς του 21ου  αιώνα, με τον αντίστοιχο πολιτικό, θεωρητικό και προγραμματικό εξοπλισμό. Ακριβώς γι’ αυτό, από την αρχική ίδρυση του ΣΥΡΙΖΑ, διαπιστώνεται η ανάγκη προγραμματικών και θεωρητικών επεξεργασιών. Η προοπτική της ανάληψης κυβερνητικών ευθυνών κάνει την ανάγκη του προγραμματικού εξοπλισμού του ΣΥΡΙΖΑ εξαιρετικά επείγουσα.

Μετά το πρώτο (ιδρυτικό) Συνέδριο η σχετική προγραμματική εργασία εντατικοποιείται και συστηματοποιείται. Για το σκοπό αυτόν, τον Ιούλιο του 2013 συγκροτείται μόνιμη Επιτροπή Προγράμματος και εξασφαλίζεται η μόνιμη σύνδεσή της με την Πολιτική Γραμματεία. Η Επιτροπή Προγράμματος καταρτίζει ολοκληρωμένο σχέδιο δουλειάς και αναλαμβάνει το συντονισμό των προγραμματικών επεξεργασιών που γίνονται σε διάφορα τμήματα.

Τον Δεκέμβριο 2013, σε κοινή συνεδρίαση με την Πολιτική Γραμματεία, γίνεται ένας πρώτος απολογισμός της Επιτροπής Προγράμματος. Σήμερα γίνεται ένας αναλυτικότερος απολογισμός προς την Κεντρική Επιτροπή του ΣΥΡΙΖΑ. Ο απολογισμός αυτός αποσκοπεί στα εξής: (α) την ενημέρωση των μελών της Κ.Ε. για τη λειτουργία της Ε.Π. (β) την παρουσίαση της πρώτης φάσης εργασιών της ΕΠ καθώς η φάση αυτή ολοκληρώνεται και (γ) την επισήμανση της ανάγκης να περάσει η δουλειά του προγράμματος σε μια νέα φάση κατά την οποία η κύρια και τελική ευθύνη για τη διαμόρφωση των προγραμματικών επεξεργασιών να είναι στα όργανα του κόμματος, και στη δουλειά αυτή να εμπλακεί ολόκληρο το κόμμα, στο κέντρο και την περιφέρεια, με τη συνδρομή πάντα της Επιτροπής Προγράμματος, των τμημάτων, των ΕΕΚΕ και βοηθητικών Επιτροπών.

2. Οι σταθμοί της προγραμματικής δουλειάς του ΣΥΡΙΖΑ

Τρεις είναι οι σημαντικότεροι σταθμοί της προγραμματικής δουλειάς του ΣΥΡΙΖΑ:

[α] Οι αναλυτικές προγραμματικές προτάσεις που κατέθεσε ο ΣΥΡΙΖΑ στις εκλογές του 2009. Αυτό έγινε δυνατόν χάρη στις προγραμματικές επεξεργασίες που περιλαμβάνονται στο κείμενο «Η Συμβολή του ΣΥΝ στο πρόγραμμα του ΣΥΡΙΖΑ» καθώς και σε αντίστοιχες επεξεργασίες και συμβολές άλλων συνιστωσών του ΣΥΡΙΖΑ.

[β] Οι προγραμματικές προτάσεις που παρουσιάστηκαν στην Αθηναΐδα κατά το μεσοδιάστημα των εκλογών του Μαΐου – Ιούνιου 2012. Ενόψει της υψηλής πιθανότητας να αναλάβει ο ΣΥΡΙΖΑ κυβερνητική εξουσία προέκυψε τότε η κατεπείγουσα ανάγκη συγκρότησης ενός κυβερνητικού προγράμματος. Για το σκοπό αυτόν συγκροτήθηκαν τέσσερις επιτροπές για την παραγωγή προγραμματικών θέσεων με αντικείμενα, αντίστοιχα, την οικονομική πολιτική, την κοινωνική πολιτική, τη δημόσια διοίκηση, και την εξωτερική πολιτική και την πολιτική άμυνας.  Το έργο των επιτροπών εκείνων  παρουσιάστηκε στην Αθηναΐδα και έκτοτε αποτέλεσε προγραμματικό κεκτημένο του ΣΥΡΙΖΑ-ΕΚΜ. Παρά το σύντομο της προετοιμασίας τους, οι εν λόγω προγραμματικές επεξεργασίες συνέβαλαν ουσιαστικά  στην περαιτέρω εκλογική εκτόξευση του ΣΥΡΙΖΑ από το 17% στο 27%. Ωστόσο, ακόμη κι εκείνη η ιδιαίτερα επεξεργασμένη προγραμματική — κυβερνητική πρόταση αποτελούταν από τέσσερα ξεχωριστά κείμενα.

[γ] Το ιδρυτικό συνέδριο του ΣΥΡΙΖΑ όπου αναγνωρίζεται η ανάγκη για μια μόνιμη δομή προγραμματικών επεξεργασιών. Και ταυτόχρονα διαμορφώνεται ένα συγκεκριμένο πολιτικό και προγραμματικό πλαίσιο. Έτσι, η νέα Κεντρική Επιτροπή αποφασίζει τη συγκρότηση της Επιτροπής Προγράμματος, ορίζοντας έναν αρχικό, πενταμελή πυρήνα με επικεφαλής τον σ. Γιάννη Δραγασάκη, με συντονιστή της επιτροπής και υπεύθυνο από την ΠΓ τον σ. Γιάννη Μπαλάφα και υπόλοιπα μέλη τους σ. Αριστείδη Μπαλτά, Αλέκο Καλύβη και Γιάννη Μηλιό. Ο πυρήνας αυτός στη συνέχεια διευρύνεται προκειμένου να καλύπτονται οι ανάγκες της επιτροπής και η επαφή της με τα Τμήματα της ΚΕ και τις ΕΕΚΕ της Κ.Ο. Τα μέλη αυτά είναι τα εξής: Βελισσαρίου Σίσσυ, Κασιμάτη Νίνα, Καρίτζης Ανδρέας, Κοντοφάκας Δημήτρης, Παπαγιαννάκος Δημήτρης, Πεπές Ζώης, Σακελλαρίδης Γαβριήλ, Τζανακόπουλος Δημήτρης,  Φλαμπουράρης Αλέκος, Φωτίου Θεανώ.  Η Επιτροπή Προγράμματος σήμερα αριθμεί  15 μέλη. Η μέθοδος, οι διαδικασίες και ο αρχικός προγραμματισμός της συναποφασίστηκαν από μια ευρύτερη επιτροπή στην οποία, πέραν των μελών της ΕΠ, συμμετείχαν και οι υπεύθυνοι των Τμημάτων της ΚΕ και των ΕΕΚΕ της Κ.Ο., καθώς επίσης και μέλη της ΚΕ που εκδήλωσαν ενδιαφέρον για τις προγραμματικές επεξεργασίες του ΣΥΡΙΖΑ.

3. Ο τρόπος λειτουργίας της Επιτροπής Προγράμματος

Η Κεντρική Επιτροπή του ΣΥΡΙΖΑ ανέθεσε στην Επιτροπή Προγράμματος την επικαιροποίηση και παραπέρα επεξεργασία, εμβάθυνση και συμπλήρωση των προγραμματικών θέσεων που παρουσιάστηκαν στην Αθηναΐδα το καλοκαίρι του 2012. Ένας από τους βασικούς στόχους ήταν η συγκρότηση ενός συνεκτικού κυβερνητικού προγράμματος του ΣΥΡΙΖΑ, στη βάση των προγραμματικών στόχων και των πλαισίων που έθεσε το ιδρυτικό Συνέδριο του ΣΥΡΙΖΑ.

Για το σκοπό αυτόν, η Επιτροπή Προγράμματος οργάνωσε και συντόνισε την παραγωγή προγραμματικού υλικού από τα Τμήματα της Κ.Ε. και τις ΕΕΚΕ της Κ.Ο. του ΣΥΡΙΖΑ. Σε περιπτώσεις ειδικών θεμάτων ή θεμάτων που απαιτούν διατμηματική προσέγγιση, η Επιτροπή Προγράμματος συγκρότησε ειδικές ομάδες εργασίας για τη μελέτη των θεμάτων αυτών και την υποβολή εισηγήσεων στην Επιτροπή Προγράμματος.  Το προγραμματικό υλικό που παρήγαγαν Τμήματα, ΕΕΚΕ και Ομάδες Εργασίας της Επιτροπής Προγράμματος ήταν αντικείμενο συζήτησης της Επιτροπής με τους υπεύθυνους σύνταξης του εκάστοτε προγραμματικού υλικού. Οι συζητήσεις εκείνες κατέληγαν είτε στην ανάγκη για παραπέρα επεξεργασία και εσωκομματική διαβούλευση είτε στην έγκριση του υπό συζήτηση προγραμματικού κειμένου ως βάση για τη δημόσια διαβούλευση των προγραμματικών θέσεων του ΣΥΡΙΖΑ. Στη δεύτερη περίπτωση το προγραμματικό κείμενο υποβαλλόταν στην Πολιτική Γραμματεία προς έγκριση και παραπέρα αξιοποίησή του στον δημόσιο διάλογο.

Ιδιαίτερα ενθαρρυντικό είναι το γεγονός ότι για την παραγωγή του προγράμματος εργάστηκαν και συνεχίζουν να εργάζονται πάρα πολλά μέλη του ΣΥΡΙΖΑ σε επιτροπές και ομάδες εργασίας των Τμημάτων, των ΕΕΚΕ και της Επιτροπής Προγράμματος. Αυτές οι ομάδες εργασίας συγκεντρώνουν συντρόφους και συντρόφισσες, ειδικούς επιστήμονες, εργαζόμενους και εργαζόμενες σε διάφορους κοινωνικούς χώρους που συνεργάζονται συστηματικά για την ανάδειξη των προβλημάτων που αντιμετωπίζει η χώρα και για την αρτιότερη διατύπωση των προγραμματικών μας στόχων και δεσμεύσεων. Είναι πάνω από 2000 οι σ/φες και σ/φοι που συμμετείχαν, στον έναν ή άλλον βαθμό στην παραγωγή προγραμματικών θέσεων, ενώ περίπου 700 από αυτούς συμμετέχουν σε πιο συστηματική βάση.

Βέβαια, στην προγραμματική δουλειά του ΣΥΡΙΖΑ δεν έγινε δυνατόν να αξιοποιηθεί επιστημονικό δυναμικό και διαθεσιμότητες που κινούνται πέρα από τον στενό κομματικό μας χώρο. Ως έναν βαθμό αυτό ήταν αποτέλεσμα ενός σχεδιασμού που έθετε ως προτεραιότητα τη σχετική ομοιογενοποίηση των απόψεων στο εσωτερικό του ΣΥΡΙΖΑ, τη συγκρότηση μιας επαρκούς δέσμης προγραμματικών προτάσεων ώστε κατόπιν, με βάση αυτή, να επιχειρηθεί η διαβούλευσή τους και με ευρύτερες  δυνάμεις. Και είναι ακριβώς αυτό ένα από τα επόμενα βήματα που πρέπει να οργανώσουμε.

Η Επιτροπή Προγράμματος έλαβε ιδιαίτερη μέριμνα ώστε το πρόγραμμά μας να ανταποκρίνεται στις αυξημένες απαιτήσεις που επιβάλει η διαφαινόμενη προοπτική ανάληψης της κυβερνητικής εξουσίας από τον ΣΥΡΙΖΑ. Για το σκοπό αυτόν απαιτήθηκε η υπέρβαση σημαντικών εμποδίων που εμφανίστηκαν κατά το πρώτο στάδιο λειτουργίας της Επιτροπής Προγράμματος. Πρόκειται για προβλήματα που είχαν σχέση με καταστάσεις όπως:  (i) η έλλειψη στο εσωτερικό του ΣΥΡΙΖΑ μιας κουλτούρας διαλόγου για προγραμματικά ζητήματα και αντ’ αυτής μια προσπάθεια αποδοχής ή επιβολής προαποφασισμένων θέσεων ακόμη και για ζητήματα που λόγω της φύσης τους χρειάζονται σοβαρή μελέτη και προβληματισμό, (ii) μια μακρά παράδοση στο εσωτερικό της αριστεράς είτε υποβάθμισης της σημασίας ενός καλά επεξεργασμένου προγράμματος είτε υιοθέτησης μιας καταγγελτικής ή διεκδικητικής και μόνο λογικής. (iii) Μιας αντίληψης που ως «πρόγραμμα» κατανοεί μια συρραφή αιτημάτων ή αναγκών ή επιθυμιών, χωρίς το μετασχηματισμό τους σε εφαρμόσιμη πολιτική και τη σύνδεσή τους με τις προϋποθέσεις  που είναι αναγκαίες για την ικανοποίηση των σχετικών αιτημάτων ή επιθυμιών.

Για την υπέρβαση τέτοιων και άλλων προβλημάτων, μεθοδολογικού κυρίως χαρακτήρα, η Επιτροπή Προγράμματος πέρα από τον συντονιστικό της ρόλο προσπάθησε να λειτουργήσει βοηθητικά και προωθητικά. Αυτό πιστεύουμε ότι η Επιτροπή το πέτυχε σε μεγάλο βαθμό, κυρίως χάρη σε ένα κλίμα ειλικρίνειας, αμοιβαίας εμπιστοσύνης και συνεργατικότητας που κατάφερε να δημιουργήσει τόσο στο εσωτερικό της όσο και στις κοινές συνεδριάσεις της με τους εκάστοτε συντάκτες του προγραμματικού υλικού. Έτσι, προγραμματικά κείμενα γράφτηκαν και συζητήθηκαν ξανά και ξανά με αποτέλεσμα την ουσιαστική βελτίωσή τους.

Κοινός στόχος και επιδίωξη ήταν και είναι:

(α) Η χρονολογική ιεράρχηση των προτεραιοτήτων (άμεσα, μεσοπρόθεσμα, μακροπρόθεσμα) του κυβερνητικού προγράμματος του ΣΥΡΙΖΑ, με γνώμονα τόσο τις κοινωνικές ανάγκες όσο και τη διαρκώς εντεινόμενη αντιξοότητα των συναφών κοινωνικών και οικονομικών πραγματικοτήτων.

(β) Μετάβαση από τη λογική του «τι διεκδικούμε» ή «τι ζητάμε ή αναθέτουμε» στη λογική του «τι σχεδιάζουμε και δεσμευόμαστε» ως κυβέρνηση να πράξουμε ή να επιδιώξουμε μαζί με τα κινήματα και το λαό.

(γ) Έμφαση όχι μόνο στο «τι» θα κάνουμε ως κυβέρνηση αλλά και στο «πώς» θα το κάνουμε. Γι’ αυτό επιδιώχθηκε η συμπλήρωση των προγραμματικών μας στόχων με συγκεκριμένες διαδικασίες υλοποίησής τους, μέχρι και το επίπεδο αναλυτικών σχεδίων κυβερνητικής δράσης, σε συνάρτηση με μια στρατηγική κοινωνικών και πολιτικών συμμαχιών.

(δ) Έμφαση στο «νέο» που μπορεί να φέρει μια κυβέρνηση με κορμό τον ΣΥΡΙΖΑ. Αυτό επιδιώχθηκε είτε με την ανάδειξη των στοιχείων του προγράμματός μας που συγκρούονται ευθέως με την κυρίαρχη πολιτική ή/και συνιστούν αξιοσημείωτη καινοτομία είτε σε επίπεδο λογικής είτε σε επίπεδο πρακτικής.

(ε) Προσπάθεια, όπου υπήρχε δυνατότητα, για μια αρχική και σε αδρές γραμμές κοστολόγηση των προγραμματικών μας προτάσεων/δεσμεύσεων.

Οι επιδιώξεις αυτές επιτεύχθηκαν σε κάποιον βαθμό, αλλά θα πρέπει να συνεχισθεί  η προσπάθεια στην επόμενη φάση.

Πιστεύουμε ότι ο όγκος και η ποιότητα του προγραμματικού υλικού που είναι έτοιμο για δημόσια διαβούλευση είναι τέτοια που εύλογα μπορεί να ισχυριστεί κανείς ότι το υλικό αυτό μπορεί να δημιουργήσει στις δυνάμεις του ΣΥΡΙΖΑ την απαραίτητη αυτοπεποίθηση όσον αφορά την προγραμματική μας επάρκεια. Αυτό βεβαίως δεν σημαίνει ότι δεν υπάρχουν περιθώρια για παραπέρα βελτίωση, συμπλήρωση και εμβάθυνση. Γι’ αυτό άλλωστε τα περιεχόμενα και οι διατυπώσεις στο διαθέσιμο προγραμματικό υλικό μένουν μόνιμα ανοιχτές σε παραπέρα επικαιροποίηση, εμβάθυνση και επεξεργασία, ανάλογα με τις εμπειρίες που συγκεντρώνουμε, τη γνώση που αποκτούμε συλλογικά και τις διαρκώς μεταβαλλόμενες πραγματικότητες στις οποίες θέλουμε να παρέμβουμε με τις προγραμματικές μας θέσεις.

4. Τα παραδοτέα της Επιτροπής Προγράμματος

[α] Προγραμματικά κείμενα βάσης

Τα προγραμματικά κείμενα βάσης είναι αναλυτικά κείμενα και στόχο έχουν να αναδείξουν το πρόβλημα, να προτείνουν λύσεις και να αποτυπώσουν διαφορετικές απόψεις, αν υπάρχουν, ή θέματα προς περαιτέρω έρευνα. Τα κείμενα αυτά είναι η βάση για την εσωκομματική και τη δημόσια διαβούλευση.

Έχουν αναρτηθεί ήδη ορισμένα κείμενα για δημόσια διαβούλευση και είναι ώριμα να αναρτηθούν αρκετά ακόμη. Στο Παράρτημα I αναφέρεται ένα κατάλογος των θεμάτων για τα οποία έχει ολοκληρωθεί ή είναι προς ολοκλήρωση αυτή η πρώτη φάση της επεξεργασίας.

[β] Συνολικό σχέδιο εκλογικού προγράμματος

Παράλληλα με τη διαμόρφωση των προγραμματικών κειμένων βάσης καταρτίζεται και ένα συνολικό σχέδιο εκλογικού κυβερνητικού προγράμματος. Το σχέδιο αυτό, έκτασης στην παρούσα του μορφή 100 περίπου σελίδων, είναι στη διάθεση των οργάνων του κόμματος. Ένας ενδεικτικός πίνακας περιεχομένων παρατίθεται στο παράρτημα II.

[γ] Θέματα πολιτικής στρατηγικής και τακτικής

Σημαντικές όψεις του προγράμματος άπτονται θεμάτων πολιτικής στρατηγικής και τακτικής. Τα θέματα αυτά θα πρέπει να απασχολήσουν τα πολιτικά όργανα του κόμματος με τρόπους και μορφές που τα ίδια θα αποφασίσουν.

Στην Επιτροπή Προγράμματος και σε Ομάδες Εργασίας που έχουν συσταθεί γίνεται μια ορισμένη προκαταρκτική εργασία για θέματα όπως:

– Ο χαρακτήρας της δανειακής σύμβασης και των μνημονίων, και ειδικά η σχέση των μνημονίων με τη δανειακή σύμβαση.

– Οι περιορισμοί (και οι δυνατότητες αντίστοιχα) που θέτει το ευρωπαϊκό πλαίσιο και εναλλακτικοί τρόποι αντιμετώπισής (αξιοποίησης) τους.

– Αξιολόγηση των διαφόρων προτάσεων που διατυπώνονται για το διακανονισμό του χρέους και συγκεκριμενοποίηση της πρότασης του ΣΥΡΙΖΑ.

– Προεργασίες σχετικά με τους διαπραγματευτικούς στόχους που θα έθετε μια κυβέρνηση με κορμό τον ΣΥΡΙΖΑ.

– Εκτιμήσεις εναλλακτικών μακροοικονομικών σεναρίων υπό διαφορετικές εκδοχές διακανονισμού του χρέους κλπ.

– Η νέα φάση της οικονομιών και κοινωνικών εξελίξεων, και ο πολιτικός σχεδιασμός του ΣΥΡΙΖΑ.

Τα θέματα αυτά, και άλλα συναφή, θα μπορούσαν να συζητηθούν σε ειδική σύνοδο ή συνόδους της Κεντρικής Επιτροπής ή συνεδριάσεις της Γραμματείας ή όπως αλλιώς αποφασισθεί. Σε κάθε περίπτωση, η Επιτροπή Προγράμματος, σε συνεργασία με την Οικονομική Επιτροπή και άλλες Ομάδες Εργασίας, είναι έτοιμη να παρουσιάσει σχετικές εισηγήσεις στα Όργανα του κόμματος, εφόσον της ζητηθεί.

[δ] Ειδική ηλεκτρονική πλατφόρμα

Ολοκληρώθηκε  η κατασκευή  ειδικής  ηλεκτρονικής πλατφόρμας για την οργανωμένη επικοινωνία ανάμεσα στα μέλη των τμημάτων του κόμματος ,των ομάδων εργασίας και της επιτροπής προγράμματος . Με το νέο αυτό ηλεκτρονικό εργαλείο η επεξεργασία του προγράμματος και η διαβούλευση γίνεται πιο  αποτελεσματική, με μεγαλύτερη διαφάνεια και δημοκρατία. Επίσης, είναι σημαντικό ότι με την πλατφόρμα θα είναι προσιτή η πρόσβαση  σε  επιλεγμένο υλικό σε κάθε Έλληνα πολίτη, ο όποιος θα μπορεί να παίρνει μέρος στην συζήτηση ή να λαμβάνει απαντήσεις σε ερωτήματα που θέτει. Την επόμενη εβδομάδα ξεκινούν τα σεμινάρια τεχνικής επιμόρφωσης των διαχειριστών της πλατφόρμας και η ίδια σύντομα θα είναι στον αέρα.

[ε] Οι ως άνω προγραμματικές επεξεργασίες αποτέλεσαν τη βάση για τις παρουσιάσεις που έκανε ο Πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ, Αλ. Τσίπρας, την άνοιξη του 2013, πάνω σε ορισμένες προγραμματικές ενότητες. Επίσης αξιοποιήθηκαν από την Κοινοβουλευτική Ομάδα καθώς και κατά τη σύνταξη των προγραμμάτων περιφερειακών και δημοτικών παρατάξεων.

Από την άλλη πλευρά, αυτοδιοικητικά και περιφερειακά  προγράμματα, ομιλίες του Προέδρου καθώς και βουλευτών, ακόμη και αρθρογραφία ή μελέτες στελεχών περιέχουν στοιχεία συμβολής στις προγραμματικές επεξεργασίες του κόμματος. Αυτή η αμφίδρομη σχέση πρέπει να γίνει ακόμη πιο συστηματική στο μέλλον.

5. Τα καθήκοντα της επόμενης περιόδου

Με την παράδοση των παραπάνω προγραμματικών κειμένων ολοκληρώνεται μια πρώτη φάση και ανοίγεται μια νέα όσον αφορά την προγραμματική δουλειά μας. Σε σχέση με τα καθήκοντα αυτής της νέας περιόδου, η εμπειρία από τη μέχρι σήμερα λειτουργία της Επιτροπής Προγράμματος δείχνει ότι είναι χρήσιμο να γίνει ένας νέος σχεδιασμός.

Στο πλαίσιο του εν λόγω νέου σχεδιασμού, η ευθύνη για το πρόγραμμα πρέπει να περάσει στα πολιτικά όργανα του κόμματος. Από την αναγκαία αρχικά εσωστρεφή δουλειά, πρέπει να περάσουμε σε μια πιο εξωστρεφή δράση, αξιοποιώντας για το σκοπό αυτόν και το «σώμα» της προγραμματικής δουλειάς που έχει γίνει ως τώρα. Στην κατεύθυνση ενός τέτοιου σχεδιασμού η Επιτροπή Προγράμματος υποβάλει προς την Κεντρική Επιτροπή ορισμένες συγκεκριμένες προτάσεις:

[α] Η παραπέρα μορφοποίηση, ανάδειξη και αξιοποίηση του προγραμματικού μας λόγου απαιτεί αποφάσεις πολιτικού χαρακτήρα αναφορικά με το ποια προγραμματικά στοιχεία και προτεραιότητες θα διαμορφώσουν στο εξής τον δημόσιο λόγο μας και θα προσδιορίσουν το πολιτικό μας στίγμα. Προφανώς, οι αποφάσεις αυτές πρέπει να ληφθούν από τα συλλογικά, πολιτικά όργανα του ΣΥΡΙΖΑ, την Κεντρική Επιτροπή και την Πολιτική Γραμματεία. Γι’ αυτό εισηγούμαστε ο υπεύθυνος της προγραμματικής δουλειάς του ΣΥΡΙΖΑ στο εξής να είναι τα εν λόγω πολιτικά, συλλογικά όργανα του κόμματος.

[β] Έπειτα από την τελική έγκριση του προγράμματος, χρειάζεται να οργανώσουμε έναν πλατύ διάλογο με την κοινωνία για την παρουσίαση και τη συζήτησή του. Στον διάλογο αυτό πρέπει να προσπαθήσουμε με κάθε τρόπο να εμπλακούν ενεργά αφενός εκείνα τα κοινωνικά στρώματα  οι ανάγκες των οποίων διαδραματίζουν καθοριστικό και κυρίαρχο ρόλο στη συγκρότηση του προγράμματός μας και αφετέρου όλες εκείνες οι επαγγελματικές, αυτοδιοικητικές και επιστημονικές δυνάμεις που στέκονται αλληλέγγυες με την πολιτική μας ή έχουν εκδηλώσει διαθεσιμότητα συμμετοχής στις προγραμματικές μας διαδικασίες αλλά μέχρι σήμερα δεν καταφέραμε να εμπλακούν σε αυτές τόσο ενεργά όσο θα το επιθυμούσαμε. Για το σκοπό αυτόν θα πρέπει να επιδιωχθεί η δημιουργία μόνιμων  «φόρουμ διαλόγου και κοινής δράσης» ή άλλων οργανωτικών μορφών με ευρύτερες κοινωνικές, επιστημονικές και πολιτικές δυνάμεις σε βασικές προγραμματικές ενότητες που συμφωνούν με τη βασική κατεύθυνση της πολιτικής του ΣΥΡΙΖΑ.

[γ] Είναι απαραίτητη η δημιουργία μιας δομής που θα έχει την ευθύνη να οργανώσει την εκλαΐκευση, την κωδικοποίηση, την καταγραφή επιχειρημάτων στήριξης και την γενικότερη «επικοινωνία» του προγράμματός μας.

[δ] Χρειάζεται να οργανωθούν σεμινάρια τα οποία θα συμβάλλουν στην βαθειά γνώση, ανάλυση και επεξήγηση του προγράμματός μας στα στελέχη και τα μέλη του ΣΥΡΙΖΑ. Στα σεμινάρια αυτά πρέπει να συμμετάσχουν καταρχάς οι βουλευτές και τα μέλη της Πολιτικής Γραμματείας και της Κεντρικής Επιτροπής, διότι τα μέλη αυτά φέρουν το κύριο βάρος του δημόσιου προγραμματικού λόγου μας.

[ε] Είναι απαραίτητο να συνεχίσουμε την προγραμματική εργασία τόσο καλύπτοντας τα όποια κενά όσο κυρίως διευρύνοντας την εργασία αυτή με τη μελέτη γενικότερων θεμάτων για την πολιτική στρατηγική και τακτική. Πρόκειται για θέματα με τα οποία δεν έχουμε ασχοληθεί συστηματικά παρά την κεφαλαιώδη σπουδαιότητά τους, την επίμονη εμφάνισή τους στην ιστορία της αριστεράς και την ιδιαίτερη οξύτητα των αντιπαραθέσεων στις οποίες δίνουν λαβή τα θέματα αυτά.    Εννοούμε θέματα όπως είναι π.χ. οι σχέσεις κράτους-κυβέρνησης, κόμματος-κινήματος ή οι σχέσεις ταξικού-εθνικού, εθνικού-διεθνικού κλπ.

[στ] Να πυκνώσουν και να γίνουν πιο συστηματικές οι επαφές και η συνεργασία μας -αξιοποιώντας και την παρουσία μας στην Ευρωβουλή, καθώς και το Ίδρυμα «Ν. Πουλαντζάς, Transform και άλλα»- με δυνάμεις της ευρωπαϊκής Αριστεράς για την επεξεργασία κοινών προγραμματικών θέσεων και ανάληψη σχετικών πρωτοβουλιών.

6. Επίλογος

Σύμφωνα με όλα τα παραπάνω και έπειτα από την κατάθεση στην Πολιτική Γραμματεία του ΣΥΡΙΖΑ του συνόλου των προαναφερθέντων προγραμματικών κειμένων και του σχεδίου εκλογικού-κυβερνητικού προγράμματος, η Επιτροπή Προγράμματος θεωρεί ότι ολοκληρώνεται μια πρώτη φάση της προγραμματικής εργασίας του ΣΥΡΙΖΑ και της δικής της αποστολής. Ως εκ τούτου, η Επιτροπή επιθυμεί να ευχαριστήσει όλες και όλους όσους συμμετείχαν και βοήθησαν στις προγραμματικές επεξεργασίες του ΣΥΡΙΖΑ, καθώς και την Κεντρική Επιτροπή για την εμπιστοσύνη της.

 –> ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Ι

Α. ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΚΑ ΚΕΙΜΕΝΑ που έχουν συζητηθεί – εγκριθεί από την Επιτροπή Προγράμματος, έχουν δοθεί στην Πολιτική Γραμματεία και έχουν αναρτηθεί ή αναρτώνται άμεσα  προς ΔΗΜΟΣΙΑ ΔΙΑΒΟΥΛΕΥΣΗ

1. Άμεσα μέτρα ανακούφισης των θυμάτων της ανθρωπιστικής κρίσης

2. Το σχέδιο του ΣΥΡΙΖΑ για την πάταξη της διαφθοράς και της διαπλοκής

3. Μικρομεσαίες επιχειρήσεις και επιχειρηματικότητα

4. Τουρισμός

5. Αγροτική πολιτική

6. Η βιομηχανία τροφίμων και ποτών, και ο ρόλος της στο πρόγραμμα ανασυγκρότησης της χώρας.

7. Αθλητισμός

8. Οδική ασφάλεια

9. Οι Ένοπλες Δυνάμεις που χρειάζεται η χώρα.

10. Παιδεία

11. Κοινωνική και αλληλέγγυα οικονομία

12. Βιομηχανική πολιτική

13. Πολιτικό Σύστημα

14. Δίκτυα κοινωνικής αλληλεγγύης και κρατική δομή αντιμετώπισης της ανθρωπιστικής κρίσης

Β. ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΚΑ ΚΕΙΜΕΝΑ που έχουν κατ’ αρχήν συζητηθεί στην Επιτροπή Προγράμματος, έχουν «ξαναγραφεί» και εκκρεμεί ο τελικός έλεγχος από  αυτήν  προκειμένου να δοθούν άμεσα στην Πολιτική Γραμματεία και να τεθούν προς δημόσια διαβούλευση

1. Μεταναστευτική πολιτική

2. Δημόσιες Επιχειρήσεις

3. Οικολογικός μετασχηματισμός της οικονομίας

4. Ενεργειακός σχεδιασμός

5. Εργασιακές σχέσεις

6. Συνταξιοδοτικό σύστημα και ασφαλιστικά ταμεία

7. Ασφάλεια πολιτών

8. Λειτουργία ΜΜΕ και Νέα ΕΡΤ

9. Υπεράσπιση πολιτικών και ατομικών δικαιωμάτων

10. Εξωτερική πολιτική

11.  Πολιτισμική Πολιτική

12.  Νέα πολιτική για την Υγεία

13. Τοπική αυτοδιοίκηση

14. Η πρότασή μας για τα «κόκκινα δάνεια»

Γ. ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΚΑ ΚΕΙΜΕΝΑ για τα οποία εκκρεμεί η ολοκλήρωση και συζήτηση στην Επιτροπή προγράμματος

1. Ανεργία

2. Σχέδιο παραγωγικής ανασυγκρότησης

3. Φορολογικό Σύστημα

4. Υποδομές και Δίκτυα

5. Έρευνα και Τεχνολογία

6. Θεσμοί Κοινωνικού Ελέγχου

7. Χρηματοπιστωτικό Σύστημα

8. Αναδιάρθρωση της δικαστικής εξουσίας και του σωφρονιστικού συστήματος

9. Ναυτιλία

10. ΕΣΠΑ 

–> ΠΑΡΑΤΗΜΑ ΙΙ

Σχέδιο περιεχόμενων για ένα πλήρες Πρόγραμμα [Περιεχόμενα από το προσχέδιο του εκλογικού προγράμματος]

ΤΟ ΚΥΒΕΡΝΗΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΤΟΥ ΣΥΡΙΖΑ:

ΑΝΑΣΥΓΚΡΟΤΗΣΗ ΚΑΙ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΚΟΣ ΜΕΤΑΣΧΗΜΑΤΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣΕΙΣΑΓΩΓΗ

Η εναλλακτική κυβερνητική πρόταση του ΣΥΡΙΖΑ

1. Οι βαριές συνέπειες του μνημονιακού καθεστώτος

2. Η δέσμευση του ΣΥΡΙΖΑ: Ακύρωση των μνημονίων και αντικατάστασή τους από μια εναλλακτική πολιτική ανασυγκρότησης και δημοκρατικού μετασχηματισμού της Ελλάδας.

3. Οι κεντρικοί άξονες-στόχοι του προγράμματος

ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟ

Άμεσες κυβερνητικές παρεμβάσεις

1. Ανάσχεση της ανθρωπιστικής κρίσης

2. Ανάκαμψη της οικονομίας και καταπολέμηση της ανεργίας

3. Πάταξη διαπλοκής και διαφθοράς ως πρώτο βήμα για τον δημοκρατικό μετασχηματισμό του κράτους

ΜΕΡΟΣ ΔΕΥΤΕΡΟ

Ριζικές αλλαγές και δημοκρατικές μεταρρυθμίσεις παντού 1. Παραγωγική ανασυγκρότηση και οικολογικός μετασχηματισμός της παραγωγής

1.1. Σχέδιο για την παραγωγική ανασυγκρότηση της Ελλάδας και τον οικολογικό μετασχηματισμό  της οικονομίας

1.2. Αλλαγές και μεταρρυθμίσεις για την παραγωγική ανασυγκρότηση

1.2α. Νέος ρόλος και θέση της εργασίας

1.2β. Φορολογικό σύστημα

1.2γ. Χρηματοπιστωτικό σύστημα

1.2δ. Δημόσιες επιχειρήσεις και οργανισμοί

1.2ε. Ιδιωτικός τομέας της οικονομίας

1.2στ. Κοινωνική οικονομία

1.2.ζ. Υποδομές και Δίκτυα

1.2.η. Έρευνα και τεχνολογία για μια παραγωγή «εντάσεως γνώσης»

Γ1.2.θ. Οικολογικός μετασχηματισμός της οικονομίας]

2. Δημοκρατικός μετασχηματισμός του κράτους

2.1. Εκδημοκρατισμός του πολιτικού συστήματος

2.2. Αναδιάρθρωση και αναβάθμιση της δημόσιας διοίκησης

2.3. Αναδιάρθρωση και αναβάθμιση της τοπικής αυτοδιοίκησης

2.4. Υπεράσπιση ατομικών και πολιτικών δικαιωμάτων

2.5. Θεσμοί κοινωνικού και εργατικού ελέγχου]

2.6. Νέο πλαίσιο λειτουργίας των ΜΜΕ – Νέα ΕΡΤ

2.7. Ασφάλεια πολιτών. Ο ρόλος των Σωμάτων Ασφαλείας

2.8. Αναδιάρθρωση της δικαστικής εξουσίας και του σωφρονιστικού συστήματος

2.9. Η άμυνα και οι ένοπλες δυνάμεις

3. Ισχυρό κοινωνικό κράτος

3.1. Νέα πολιτική για την Υγεία

3.2. Συνταξιοδοτικό σύστημα και ασφαλιστικά ταμεία

3.3. Ειδικές δομές κοινωνικής πρόνοιας

3.4. Αξιόπιστη μεταναστευτική πολιτική

4. Αναβάθμιση παιδείας, επιστημονικής έρευνας, πολιτισμού και αθλητισμού

4.1. Δημοκρατική εκπαιδευτική μεταρρύθμιση

4.2. Ενιαίος χώρος τριτοβάθμιας παιδείας και έρευνας

4.3. Νέα πολυδιάστατη πολιτισμική πολιτική

4.4. Φυσική αγωγή και Αθλητισμός

5. Πόροι και χρηματοδότηση του Προγράμματος

ΜΕΡΟΣ ΤΡΙΤΟ

Η Ελλάδα στην Ευρώπη και τον Κόσμο

1. Η Ελλάδα χώρα-μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης και της Ευρωζώνης

2. Εξωτερική πολιτική αρχών σ’ έναν κόσμο που αλλάζει