1) Κριτική στα μέτρα που ανακοίνωσε η κυβέρνηση «για τη στήριξη των  τραπεζών». 

 

(i) –Με τα μέτρα που ανακοίνωσε η κυβέρνηση, επιδοτεί τα κέρδη των τραπεζών, ενώ αγνοεί τις ανάγκες της κοινωνίας. Είναι φανερό, ότι τα μέτρα αυτά έχουν γραφεί με το χέρι τραπεζιτών και όχι της κοινωνίας.

 

(i) – είναι κοινωνικά άδικα. Στηρίζονται στην αρχή: άλλος πληρώνει, άλλος κερδίζει. Ιδιωτικοποίηση των κερδών, κοινωνικοποίηση των ζημιών.  Οι εργαζόμενοι πληρώνουν και ακριβότερα δάνεια λόγω αύξησης των επιτοκίων και περισσότερους φόρους για να καλύψουν το κόστος των μέτρων.

 

(iii) – είναι αδιαφανή και οικονομικά ατελέσφορα. Ενισχύουν την προσφορά δανείων, αλλά όχι και τη ζήτηση, δηλαδή την παραγωγή, τις επενδύσεις, τα εισοδήματα, τις μικρές επιχειρήσεις, τους φτωχούς δανειολήπτες.

 

(iv) –  δε θέτουν όρους στις τράπεζες, δε θίγουν τις αιτίες της κρίσης, δεν αντιμετωπίζουν τις ρίζες των προβλημάτων. Διέπονται από μια ακόμη αρχή: άλλοι πληρώνουν, άλλοι θέτουν τους κανόνες. Η κοινωνία πληρώνει, οι τραπεζίτες αποφασίζουν.

 

2) Η εναλλακτική μας πρόταση  

 

Ένα διαφορετικό, προοδευτικό σχέδιο για την αντιμετώπιση των χρηματοπιστωτικών προβλημάτων και των άμεσων κινδύνων, ιδιαίτερα στη φάση της παρούσας κρίσης, θα έπρεπε, πέραν των άλλων, να εξασφαλίζει τα ακόλουθα:

 

i) να θέτεις όρους στις τράπεζες: να συνοδεύεται από σαφείς κανόνες που να δεσμεύουν τις τράπεζες για ουσιαστικές μειώσεις των επιτοκίων, που και πριν την κρίση ήταν υψηλά,

 

ii) να είναι διαφανείς οι όροι και τα κριτήρια με τα οποία θα χορηγηθεί και θα κατανεμηθεί η όποια στήριξη. Η στήριξη να αφορά στην αντιμετώπιση υπαρκτών προβλημάτων και όχι την επιδότηση των τραπεζών και των κερδών τους,

 

iii) να εντάσσεται σε ένα εναλλακτικό σχέδιο για την αποτελεσματική εποπτεία, τον κοινωνικό έλεγχο και την αναδιάρθρωση του χρηματοπιστωτικού συστήματος, με σαφείς αναπτυξιακές κατευθύνσεις, με νέα κριτήρια αποδοτικότητα και με πυρήνα του έναν ισχυρό δημόσιο τραπεζικό τομέα και βασικό πυλώνα την Εθνική Τράπεζα υπό δημόσιο και κοινωνικό έλεγχο,

 

iv) να εξασφαλίζει τη βιωσιμότητα και τη σταθερότητα του τραπεζικού συστήματος πράγμα που απαιτεί την ανατροπή του νεοφιλελεύθερου θεσμικού πλαισίου και των πολιτικών που ευθύς εξαρχής ευθύνονται για την κρίση,

 

v)  να διασφαλίζει τον ρόλο των εργαζομένων στις τράπεζες μέσω του σεβασμού των εργασιακών τους δικαιωμάτων, της εξασφάλισης και τήρησης των ελεύθερων συλλογικών διαπραγματεύσεων, της ανεμπόδιστης συνδικαλιστικής δράσης.

 

3) Κεντρικός άξονας των προτάσεών μας σε σχέση με το χρηματοπιστωτικό σύστημα: είναι η δημιουργία ενός νέου πολιτικού     πλαισίου για τη λειτουργία της πίστης και του χρηματοπιστωτικού     συστήματος:

 

i) με νέους κανόνες πλήρους και αποτελεσματικής εποπτείας και ρύθμισης από ενιαία αρχή δημοκρατικά νομιμοποιημένη και ουσιαστικά ελεγχόμενη από τη βουλή.

 

ii) με νέα κριτήρια αποδοτικότητας μακριά από κερδοσκοπικές λογικές που να βασίζονται στη μεγιστοποίηση της αναπτυξιακής και κοινωνικής αποτελεσματικότητας και όχι των κερδών των μεγαλομετόχων και των μπόνους των μεγαλοστελεχών.

 

iii) με ένα ισχυρό δημόσιο χρηματοπιστωτικό δίκτυο, με κεντρικό πυλώνα του την Εθνική Τράπεζα, υπό δημόσιο έλεγχο, αλλά και τη λειτουργία άλλων δημόσιων χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων και τραπεζών, όπως η Αγροτική Τράπεζα, το Ταχυδρομικό Ταμιευτήριο, καθώς και τράπεζες ειδικού σκοπού, οι οποίες θα καλύπτουν ειδικές ανάγκες και θα αντιμετωπίζουν ειδικά προβλήματα τμημάτων του πληθυσμού και περιφερειών.

 

4) Νέο πλαίσιο λειτουργίας της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας.

 

Η χρηματοπιστωτική κρίση που ζούμε έχει εθνικές, ευρωπαϊκές και παγκόσμιες διαστάσεις. Νέα πλαίσια λειτουργίας, νέα κριτήρια και νέες εποπτικές και  ρυθμιστικές αρχές απαιτούνται και στα τρία αυτά επίπεδα.

 

Σε ό,τι αφορά ειδικότερα την Ευρωπαϊκή Ένωση είναι αναγκαία:

 

i) η αλλαγή του καταστατικού και του πλαισίου λειτουργίας της ΕΚΤ ώστε οι σκοποί της να μην περιορίζονται στον έλεγχο του πληθωρισμού αλλά να αφορούν και στη μείωση της ανεργίας και την ενίσχυση της κοινωνικής συνοχής και της ισόρροπης περιφερειακά ανάπτυξης.

 

ii) ο πολιτικός έλεγχος των επιλογών της ΕΚΤ έτσι ώστε οι αποφάσεις να είναι σε αντιστοιχία με αυτούς τους διευρυμένους στόχους της.

 

iii) το «σύμφωνο σταθερότητας» να αντικατασταθεί από ένα σύμφωνο απασχόλησης, ανάπτυξης και κοινωνικής συνοχής το οποίο να προβλέπει μηχανισμούς αντιμετώπισης τόσο των συστημικών κρίσεων όσο και κρίσεων και κινδύνων που πλήττουν μεμονωμένες χώρες.

 

iv) Ανάληψη πρωτοβουλιών για την κατάργηση των φορολογικών παραδείσων.

 

5) Οι νέες καταιγίδες που έρχονται

 

Η κρίση δεν είναι μόνο χρηματοπιστωτική. Νέες καταιγίδες έρχονται με τη μορφή μιας κρίσης της απασχόλησης, του κοινωνικού κράτους, της λεγόμενης πραγματικής οικονομίας. Κανείς τομέας της οικονομίας και της κοινωνίας δε θα μείνει ανεπηρέαστος ή άθικτος.

 

Προτείνουμε παντού ενεργοποίηση του κόσμου, κινήματα μαζικά και ενωτικά, με στόχο την ανατροπή των θεσμικών πλαισίων και της πολιτικής του νεοφιλελευθερισμού, σύγκρουση με λογικές εφησυχασμού, αναμονής ή μοιρολατρίας, διεκδίκηση νέων πολιτικών και μοχλών ανάπτυξης, νέων κοινωνικών πολιτικών.

 

Προτείνουμε μια στρατηγική απεξάρτησης  από τις εμπορικές τράπεζες σε ό,τι αφορά την ικανοποίηση βασικών αναγκών, που πρέπει να γίνεται μέσα από τη διεύρυνση του κοινωνικού κράτους και όχι από τις τράπεζες. Προτείνουμε τη συγκρότηση μιας κοινωνικής πολιτικής στέγασης, τη δημιουργία μιας στεγαστικής τράπεζας των εργαζομένων και μια τράπεζα ειδικού σκοπού για τις μικρές και πολύ μικρές επιχειρήσεις.

 

Προτείνουμε και διεκδικούμε:

 

• για την ανάσχεση της επερχόμενης θύελλας, με ολοκληρωμένα σχέδια κλαδικά και περιφερειακά και

 

• την ανάκτηση μέσων και εργαλείων δημόσιας παρέμβασης στην οικονομία και στήριξης της κοινωνίας.

 

• τη διαμόρφωση νέων πλαισίων και κανόνων άσκησης της πολιτικής με την ενεργητική συμμετοχή και τον έλεγχο των εργαζομένων και των πολιτών.

 

6) Μπορούμε!

 

Στη νέα ιστορική φάση που η κρίση αυτή σηματοδοτεί, η δική μας στρατηγική επιλογή προοπτικής δεν είναι ούτε ένας παραλλαγμένος νεοφιλελεύθερος καπιταλισμός, ούτε ένας κρατικός καπιταλισμός που με άλλα μέσα θα υπηρετεί τους ίδιους ταξικούς σκοπούς. Η δική μας στρατηγική επιλογή είναι ο σοσιαλισμός, ένας νέος σοσιαλισμός με ελευθερία και προωθημένη δημοκρατία, ο σοσιαλισμός του 21ου αιώνα.

 

Στην κατεύθυνση αυτή διατυπώνουμε τις προτάσεις μας για τα άμεσα προβλήματα, διεκδικούμε τις ώριμες αλλαγές που έχει ανάγκη η ελληνική κοινωνία, αγωνιζόμαστε για την ανατροπή του νεοφιλελεύθερου θεσμικού πλαισίου, των απελευθερώσεων, απορρυθμίσεων, ιδιωτικοποιήσεων κλπ. που διαμόρφωσαν οι κυβερνήσεις του ΠΑΣΟΚ και της ΝΔ κατά τις τελευταίες δεκαετίες.

 

Μόνο ένα νέο μοντέλο ανάπτυξης και αναδιανομής με κοινωνικό στόχο την πλήρη απασχόληση και την κοινωνική δικαιοσύνη, μπορεί να διώξει την ανασφάλεια και τον φόβο από τους ανθρώπους, και να ανοίξει τον δρόμο σε νέες αισιόδοξες προοπτικές. Μπορούμε να βγούμε από αυτή την κρίση. Και να βγούμε με τρόπο που αυτή η κρίση να είναι και η τελευταία.