Σημεία ομιλίας στο γεύμα που παρέθεσε το Εμπορικό και Βιομηχανικό Επιμελητήριο Θεσσαλονίκης με την ευκαιρία της Γενικής Συνέλευσης της Κεντρικής Ένωσης Επιμελητηρίων, στο πλαίσιο της 83ης ΔΕΘ.

•  Η έξοδος από τα μνημόνια δημιουργεί σημαντικές δυνατότητες. Η οικονομία έχει μπει σε ένα δρόμο ανάκαμψης η οποία εδραιώνεται και ισχυροποιείται για έκτο συνεχόμενο τρίμηνο.
• Πλέον, έχουμε τη δυνατότητα να αξιοποιήσουμε με σύνεση και σωφροσύνη βεβαίως, προς όφελος της κοινωνίας, τους βαθμούς ελευθερίας που έχουμε κατακτήσει στη διαμόρφωση της εθνικής μας στρατηγικής και της οικονομικής και κοινωνικής πολίτικης. Είναι η ανάκτηση της κυριαρχίας μας στη χάραξη της πολιτικής, η δυνατότητά μας δηλαδή να ορίζουμε τις τύχες μας με δίκη μας ευθύνη. Κι αυτό είναι σημαντικό. Επί 8 χρόνια το αναπτυξιακό μέλλον της χώρας, οι προτεραιότητες της πολιτικής, οι στόχοι, ακόμη και τα μέσα υλοποίησής τους, είχαν περάσει στον έλεγχο των δανειστών. Η χώρα είχε παγιδευτεί σε μια κατάσταση περιορισμένης κυριαρχίας, χαμηλής αυτοεκτίμησης και γενικευμένης κρίσης εμπιστοσύνης.
• Τώρα, με το τέλος των μνημονίων και την ανάκτηση της κυριαρχίας μας έχουμε τη δυνατότητα, μέσα από μια νέα αυτογνωσία, να ανακτήσουμε τη συλλογική μας αυτοπεποίθηση, να ορίσουμε τις προτεραιότητες, να προτάξουμε τους στόχους της ανάπτυξης που θέλουμε, στο πλαίσιο πάντα των ευρωπαϊκών περιορισμών, αλλά με αυξημένους βαθμούς ελευθερίας και με δική μας ευθύνη.
• Η δεύτερη δυνατότητα που έχουμε είναι να αξιοποιήσουμε υπέρ της κοινωνίας και της ανάπτυξης το δημοσιονομικό χώρο που έχουμε κατακτήσει με τη μείωση των δημοσιονομικών στόχων που είχαν συμφωνηθεί από τις προηγούμενες κυβερνήσεις. Σήμερα λοιπόν, μπορούμε να πετύχουμε τους δημοσιονομικούς στόχους χωρίς τη λήψη μέτρων και χωρίς περικοπές, μέσω της ανάκαμψης της οικονομίας, της περιστολής της φοροδιαφυγής και της ορθολογικής χρήσης των δημόσιων πόρων.
• Μετά από 8 χρόνια λιτότητας και περικοπών, μπαίνουμε λοιπόν σε μια φάση στην οποία είναι δυνατή η λήψη μόνιμου χαρακτήρα μέτρων για στοχευμένες φορολογικές ελαφρύνσεις, ενίσχυση του κοινωνικού κράτους, στήριξη της εργασίας και της επιχειρηματικότητας, υπό τον όρο βεβαίως, ότι τα εν λόγω μέτρα δεν θα θέτουν σε αμφισβήτηση τους συμφωνημένους δημοσιονομικούς στόχους.
• Η διασφάλιση της βιωσιμότητας του χρέους, τουλάχιστον για τα επόμενα 15 χρόνια, καθώς και η σχετική θωράκιση της οικονομίας έναντι εξωγενών αναταράξεων με το απόθεμα ρευστότητας που έχουμε δημιουργήσει, μας επιτρέπουν πλέον, να σχεδιάσουμε τη δράση μας σε ορίζοντα μεσοπρόθεσμο και μακροπρόθεσμο και να ιεραρχήσουμε τις προτεραιότητες μας για το επόμενο έτος, για την επόμενη τετραετία, αλλά και για τη δεκαετία 2020- 2030. Όμως, ο κόσμος που ζούμε είναι γεμάτος από αβεβαιότητες και εστίες κινδύνων. Κανείς δεν μπορεί να αποκλείσει στο μέλλον νέες κρίσεις. Οι δυνατότητες λοιπόν που συνεπάγεται η έξοδος από τα μνημόνια υπόκεινται σε περιορισμούς και ρίσκα. Έχουν συνεπώς τη διάσταση μιας εθνικής ευκαιρίας που πρέπει να αξιοποιήσουμε σε όφελος της κοινωνίας.
• Η σημαντικότερη εγγύηση, ότι η έξοδος από τα μνημόνια θα έχει κοινωνικό και αναπτυξιακό αντίκρυσμα, είναι ότι για πρώτη φορά η χώρα αποκτά αναπτυξιακό σχέδιο. Η χώρα δεν διέθεσε ποτέ ένα τέτοιο σχέδιο, ούτε πριν από την κρίση, ούτε μετά από αυτή. Σήμερα, διαθέτει μια συνεκτική ολιστική αναπτυξιακή στρατηγική που αποτελεί τον οδικό χάρτη για το μέλλον, την αφετηρία για το σχεδιασμό σε ορίζοντα τετραετίας και δεκαετίας των αναγκαίων μεταρρυθμίσεων και μετασχηματισμών.
• Προχωρούμε στη διαμόρφωση μιας δομής μόνιμης διαβούλευσης με τους κοινωνικούς φορείς, σχετικά με την εξειδίκευση και την υλοποίηση της αναπτυξιακής στρατηγικής.
• Βασική προτεραιότητα για την αμέσως επόμενη περίοδο είναι η επιτάχυνση του σημαντικού έργου που γίνεται ήδη για τη βελτίωση του επιχειρηματικού και επενδυτικού περιβάλλοντος, για τη στήριξη της επιχειρηματικότητας με νέες δράσεις του ΕΣΠΑ και χρηματοδοτικά εργαλεία που θα στηρίζουν την καινοτομία, την εξωστρέφεια, τη συνεργασία.
• Και είναι μια ιστορική αντίφαση το γεγονός που ζούμε ότι έπρεπε να έρθει μια κυβέρνηση με κορμό την αριστερά για να δρομολογήσει και να ολοκληρώσει μεταρρυθμίσεις που σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες έγιναν από τον περασμένο ή και τον προπερασμένο αιώνα. Αναφέρομαι στο Κτηματολόγιο, τους δασικούς χάρτες, την οριοθέτηση του αιγιαλού, την εξυγίανση των άτυπων βιομηχανικών συγκεντρώσεων, τον εκσυγχρονισμό του εταιρικού δικαίου, την ψηφιοποίηση της διαδικασίας έναρξης επιχειρήσεων και πλήθος άλλων που υλοποιήθηκαν, ή έχει δρομολογηθεί η υλοποίηση τους ή σχεδιάζονται στο πλαίσιο της αναπτυξιακής στρατηγικής. Μεταξύ αυτών είναι η περαιτέρω μείωση και απλούστευση των διαδικασιών αδειοδότησης, η επιτάχυνση των επενδύσεων, η θέσπιση ενός νέου νόμου για τις στρατηγικές επενδύσεις που θα καλύψει και τις βιομηχανικές, η ψηφιοποίηση ολοένα και περισσότερων υπηρεσιών προς τις επιχειρήσεις, η εξυγίανση των άτυπων βιομηχανικών συγκεντρώσεων στα Οινόφυτα και στη συνέχεια στο Καλοχώρι, εδώ στη Θεσσαλονίκη, η δημιουργία μιας δομής υποστήριξης ειδικά των μικρών επιχειρήσεων μετά από διαβούλευση με τα επιμελητήρια και άλλους φορείς. Ο τομέας του ιδιωτικού χρέους αποτελεί επίσης, μια σημαντική προτεραιότητα, καθώς μια νέα γενιά μέτρων είναι αναγκαία για τον απεγκλωβισμό κοινωνικών ομάδων από την παγίδα της υπερχρέωσης και τη δημιουργία προγραμμάτων δεύτερης ευκαιρίας.
• Πέρα, λοιπόν, από την εξειδίκευση και την υλοποίηση της αναπτυξιακής στρατηγικής στο υπουργείο Oικονομίας και Aνάπτυξης έχουμε αρχίσει την προεργασία για το νέο ΕΣΠΑ που θα έχει αυξημένους πόρους και ουσιαστικά για τη νέα γενιά υποδομών, μεταρρυθμίσεων και μετασχηματισμών για τη δεκαετία 2020-2030. Θα πρόκειται ίσως για την πιο κρίσιμη δεκαετία, καθώς η κεντρική πρόκληση δεν θα αφορά τόσο το παρελθόν και τις πληγές της κρίσης, όσο την οργάνωση του μέλλοντος τη νέα γενιά υποδομών για την ψηφιακή εποχή και την 4η Βιομηχανική Επανάσταση, την κλιματική αλλαγή και τη θεσμική και παραγωγική ανασυγκρότηση της χώρας.
• Το κρίσιμο από εδώ και πέρα δεν θα είναι ο έλεγχος των δανειστών. Θα έχουμε βέβαια τους περιορισμούς που θέτουν το ευρωπαϊκό πλαίσιο και η λειτουργία των παγκόσμιων αγορών. Αλλά κατά τα άλλα, οι αποφάσεις και οι ευθύνες θα είναι δικές μας. Όμως, υπό αυτά τα δεδομένα καθοριστικό ρόλο παίζουν πλέον, οι πραγματικές δυνατότητες της οικονομίας, της κοινωνίας και του πολιτικού συστήματος να αξιοποιούμε ευκαιρίες, να δημιουργούμε δυνατότητες και συγκριτικά πλεονεκτήματα, να συνάπτουμε πολυδιάστατες συμμαχίες σε ένα πολυκεντρικό κόσμο, να οικοδομούμε μια κοινωνία με αλληλεγγύη και αυτοπεποίθηση και όχι μια κοινωνία φοβική σε μια χώρα περίκλειστη.
• Από την άποψη αυτή θα ήθελα να τονίσω ότι το αναπτυξιακό μέλλον της Μακεδονίας και της βόρειας Ελλάδας συνδέεται καθοριστικά με την ανάπτυξη της ευρύτερης βαλκανικής και την ευρωπαϊκή προοπτική των δυτικών Βαλκανίων. Και τούτο γιατί τα συγκριτικά πλεονεκτήματα της χώρας μας και ειδικότερα της βόρειας Ελλάδας και της Θεσσαλονίκης, η μοναδική γεωγραφική και η γεωστρατηγική της θέση, οι υποδομές, το ανθρώπινο δυναμικό όλα αυτά μπορούν να αξιοποιηθούν και να δώσουν προστιθέμενη αξία σ’ ένα ευρύτερο πλαίσιο Βαλκανικής Συνανάπτυξης ως μια περιφερειακή σύμπραξη στο πλαίσιο του ευρωπαϊκού συστήματος. Η σημερινή συγκυρία δίνει τη δυνατότητα κατά την άποψη της Κυβέρνησης για ένα αμοιβαία αποδεκτό συμβιβασμό. Η απόρριψη του συμβιβασμού δεν είναι καθόλου βέβαιο ότι θα οδηγήσει σε ένα ευνοϊκότερο συμβιβασμό στο μέλλον. Το κόστος ευκαιρίας μετρούμενο με εθνικούς όρους μπορεί επομένως να αποδειχτεί εξαιρετικά υψηλό.
• Ο τρόπος που τίθεται το ζήτημα της λεγόμενης υπερφορολόγησης ορισμένες φορές είναι προβληματικός. Πρώτον, διότι η συζήτηση αυτή αφαιρείται από την πραγματικότητα της χρεοκοπίας της χώρας. Δεύτερο, διότι με τους όρους που γίνεται επιτρέπει να μιλούν για υπερφοroλόγηση και αυτοί που πράγματι πληρώνουν δυσανάλογα μεγάλους φόρους και εκείνοι που δεν πληρώνουν καθόλου φόρους. Τρίτο, διότι η μείωση της φορολογίας εμφανίζεται ως πανάκεια για τις επενδύσεις, τη μείωση της φοροδιαφυγής κ.λ.π. Τι έγινε όμως στο παρελθόν όταν μειώθηκαν οι φορολογικοί συντελεστές; Ούτε οι επενδύσεις αυξήθηκαν, ούτε η φοροδιαφυγή μειώθηκε, αντίθετα τα φορολογικά έσοδα ήταν επί χρόνια κάτω από το μέσο όρο της ευρωζώνης γεγονός που μαζί με τη φοροδιαφυγή συνέβαλαν στη χρεοκοπία της χώρας. Γύρω από το ζήτημα της φορολογίας υπάρχουν λοιπόν πραγματικά προβλήματα που πρέπει να τα αντιμετωπίσουμε, υπάρχει όμως και ένας φορολαϊκισμός που σας προτείνω να τον απορρίψετε γιατί δεν βοηθάει ούτε στην κατανόηση του πραγματικού προβλήματος, ούτε στην αντιμετώπισή του. Πραγματικό πρόβλημα είναι ότι πράγματι σε ορισμένες κοινωνικές ομάδες ιδίως ελεύθερων επαγγελματιών, υπήρξε υπερβολική επιβάρυνση ιδίως σε περιπτώσεις που συμπίπτουν υψηλές εισφορές και υψηλή φορολογία.
• Τελευταίο ζήτημα στο οποίο θα ήθελα να αναφερθώ είναι η λεγόμενη παροχολογία. Πρόκειται για μια συγκαλυμμένη συντεχνιακή λογική. Και τούτο ορισμένοι ονομάζουν αναπτυξιακό μέτρο και ενοχοποιούν ως παροχολογία ότι βοηθά άλλες κοινωνικές ομάδες: αναπτυξιακό μέτρο η μείωση της φορολογίας επί των κερδών και των μερισμάτων, παροχολογία κάθε αύξηση των μισθών ή στήριξη των αδυνάτων. Αν θέλουμε μια βιώσιμη και διατηρήσιμη ανάπτυξη τότε, κάθε βήμα προόδου πρέπει να αποτυπώνεται στη ζωή των πολιτών να έχει κοινωνικό αντίκρυσμα.
• Η έξοδος από τα μνημόνια δεν αρκεί για να λυθούν όλα τα προβλήματα με μιας, εδώ και τώρα. Όσο πιο γρήγορα προχωρήσουμε στη νέα γενιά αναπτυξιακών μεταρρυθμίσεων, τόσο θα μπορέσουμε να κερδίσουμε το χαμένο έδαφος από τα χρόνια της κρίσης. Οι μεταρρυθμίσεις λοιπόν με αυτό το περιεχόμενο, όχι μόνο θα συνεχιστούν μετά τα μνημόνια, αλλά και πρέπει να αποκτήσουν μεγαλύτερη ένταση και βάθος.