Ομιλία στην παρουσίαση του βιβλίου Ιστόρηση 50 χρόνων. Από τα κέντρα λήψης αποφάσεων ΠΑΣΟΚ – ΣΥΡΙΖΑ των Αντώνη Κοτσακά και Χάρη Τσιόκα.

Στο πρόλογο του βιβλίου τους, οι Αντώνης Κοτσακάς και Χάρης Τσιόκας λένε πως έζησαν δύο ταξίδια: ένα με το ΠΑΣΟΚ και ένα με τον ΣΥΡΙΖΑ. «Τα ταξίδια μας», προσθέτουν, «δεν έφτασαν στο προορισμό που ήταν η δίκη μας Ιθάκη. Όμως, τα ταξίδια μάς έκαναν καλύτερους». Είναι μια σημαντική μαρτυρία, ιδιαίτερα για τις νέες γενιές, επίκαιρη στην εποχή μας. Πράγματι η συλλογική δράση τόσο η κοινωνική όσο και η πολιτική μπορεί να μας κάνει «καλύτερους», όπως λιτά σημειώνουν οι συγγραφείς, αν η πολιτική αντιμετωπίζεται ως πεδίο προφοράς, για τα δικαιώματα, για την αντιμετώπιση προβλημάτων, για θετικές αλλαγές, για το κοινό καλό.

Το βιβλίο είναι ασυνήθιστα λιτό, δωρικό, αλλά ταυτόχρονα περιεκτικό. Μια σπουδαία διαδρομή, ένα μεγάλο ταξίδι συμπυκνωμένο  οπως σε ταινία μικρού μήκους.

Με τον Αντώνη Κοτσακά και τον Χάρη Τσιόκα, ακολουθώντας το ίδιο σχήμα, υπήρξαμε συνταξιδιώτες. Αρχικά σε διαφορετικά πλοία, ο Αντώνης και ο Χάρης με το ΠΑΣΟΚ, εγώ με την «άλλη Αριστερά», όπως την αποκαλούν, το ΚΚΕ, τον Συνασπισμό, τον ΣΥΡΙΖΑ. Στη συνέχεια, υπήρξαμε συνταξιδιώτες στο ίδιο πλοίο, τον ΣΥΡΙΖΑ. Σήμερα συμπορευόμαστε πάλι μαζί, εκτός πλοίων αλλά πάντα εν πλω, με προορισμό πάντα την «Ιθάκη».

Σε ό,τι αφορά στη συμπόρευση μέσα από τον ΣΥΡΙΖΑ, εκείνο που θέλω να τονίσω είναι ότι ο Αντώνης Κοτσακάς και ο Χάρης Τσιόκας ανήκουν στη κατηγορία εκείνων που ήρθαν για να δώσουν και όχι για να πάρουν. Και δεν χρειάζονται αποδείξεις γι’ αυτό. Έφεραν πείρα, σοβαρότητα, ενωτικό πνεύμα, πολύμορφη προσφορά.

Ο ΣΥΡΙΖΑ δεν ήταν ιστορικό ατύχημα, αλλά συνειδητή δημοκρατική επιλογή

Στο βιβλίο οι συγγραφείς αναφέρονται στις συγκεκριμένες  διεργασίες που προηγήθηκαν και των οποίων καρπός ήταν η συμπόρευση και στη συνέχεια η ένταξή τους στον ΣΥΡΙΖΑ, ήδη από το 2010 του Κοτσακά και σε επόμενη φάση του Τσιόκα.

Το βιβλίο των Κοτσακά και Τσιόκα βοηθά να κατανοηθεί ότι ο ΣΥΡΙΖΑ δεν ήταν ένα «ιστορικό ατύχημα» όπως κάποιοι ανιστόρητα θέλουν να τον παρουσιάζουν ούτε ήταν κάποια τυφλή έκφραση της λαϊκής αγανάκτησης και οργής, αλλά ήταν η δημοκρατική επιλογή του λαού σε μια κρίσιμη  στιγμή για τη χώρα, την κοινωνία και τη Δημοκρατία. Και αυτό δεν έγινε τυχαία.

Το εκλογικό άλμα το ΣΥΡΙΖΑ το 2012 και στη συνέχεια το 2015 δεν ήταν ένα στιγμιαίο γεγονός ούτε ήταν μόνο έκφραση λαϊκής οργής και αγανάκτησης, αλλά ήταν η συμπύκνωση αγώνων και διεργασιών μιας μακράς διαδρομής, μιας ολόκληρης 20ετίας που ανέδειξε τον ΣΥΡΙΖΑ σε δύναμη αντίστασης και ελπίδας. Ελπίδα που ενισχύθηκε ακόμη περισσότερο στο πρόσωπο του Αλέξη Τσίπρα.

Και οι αναφορές αυτές είναι εξαιρετικά σημαντικές, ειδικά σήμερα που ζούμε την αποδόμηση ενός κόμματος από τα μέσα, από το εσωτερικό του. Η διαδικασία αυτή, δυστυχώς, δεν είναι καινούρια, είχε αρχίσει πολύ πριν ακόμη και από τη περίοδο που ο ΣΥΡΙΖΑ που ήταν κυβέρνηση. Στη συνέχεια μετά το 2019 εντάθηκαν. Παρόλο που ο Απολογισμός της δράσης του ΣΥΡΙΖΑ 2012-2019, ψηφισμένος σχεδόν ομόφωνα από τα όργανα του κόμματος, δημιουργούσε το πλαίσιο οργανωμένου διαλόγου, κριτικής και αυτοκριτικής, δυνάμεις από το εσωτερικό του κόμματος συνέχισαν να αποδομούν βασικές επιλογές της κυβέρνησης, δίνοντας όπλα και επιχειρήματα στο αντιΣΥΡΙΖΑ μέτωπο.

Από τη σκοπιά του μέλλοντος

Το βιβλίο ενώ εξιστορεί το παρελθόν, η σκοπιά του είναι το μέλλον. Μια κεντρική ιδέα των συγγραφέων  είναι ότι η εποχή μας απαιτεί μια συνολική εναλλακτική, ένα νέο αφήγημα.

Αφετηρία της ιδέας αυτής είναι οι μεγάλες αλλαγές που συντελούνται στην εποχή μας. Η μεταβαλλόμενη παγκοσμιοποίηση, ο νέος πολυπολικός κόσμος, οι γεωστρατηγικές αναδιατάξεις, οι πόλεμοι, τα άλματα στην επιστήμη, η τεχνητή νοημοσύνη, η κλιματική αλλαγή, μεταξύ άλλων, έχουν διαμορφώσει νέες διαιρετικές τομές και έχουν διαταράξει την ανθρώπινη ευταξία όπως τη γνωρίζαμε. Αυτές και άλλες αλλαγές έχουν οδηγήσει, σε μια πολυδιάστατη κρίση εκπροσώπησης σε κοινωνικό, συνδικαλιστικό και πολιτικό επίπεδο, με κορυφαίες εκφάνσεις, αντίστοιχα την υποχώρηση των κοινωνικών κινημάτων, την απομαζικοποίηση των συνδικάτων, την κρίση των κομμάτων και των θεσμών γενικότερα.

Είναι αναγκαία, λοιπόν, μια νέα πολιτικοποίηση στη βάση μιας συνολικής εναλλακτικής πρότασης,  των νέων αντιθέσεων και διαιρετικών τομών. Αυτό προϋποθέτει, με τη σειρά του, μια ανανεωμένη ανάλυση του σημερινού κόσμου που, όπως αναφέρουν οι συγγραφείς, μπορεί να γίνει στη βάση ενός επικαιροποιημένου μαρξισμού. Πρόκειται για μια μακρά και πολυεπίπεδη  διαδικασία, θεωρητική και πρακτική, αλληλένδετη με την ανασύνθεση και ανασυγκρότηση  της Αριστεράς, μιας Αριστεράς ικανής να εμπνεύσει ξανά και να  ανανεωθεί η ίδια μέσα από μια τέτοια πολύμορφη  διαδικασία.

Αν τα παραπάνω θέτουν έναν ορίζοντα στρατηγικών καθηκόντων μακράς διάρκειας- η διάκριση είναι δίκη μου- η ασυμμετρία του πολιτικού συστήματος θέτει το καθήκον της παρέμβασης στον παρόντα χρόνο για τη διαμόρφωση μια δυναμικής που θα μπορούσε να οδηγήσει  σε μια εναλλακτική πρόταση προοδευτικής διακυβέρνησης. Μέσα από τον προγραμματικό διάλογο, υποστηρίζουν οι συγγραφείς, μπορούν να διαμορφωθούν οι όροι μιας συμπόρευσης  των δυνάμεων του αριστερού και προοδευτικού χώρου και να προκύψει  η προγραμματική βάση προοδευτικής διακυβέρνησης.

Βρισκόμαστε, λοιπόν, μπροστά σε δυο καθήκοντα, συμπληρωματικά μεταξύ τους: Ανασυγκρότηση της Αριστεράς και συνεργασία του ευρύτερου προοδευτικού χώρου. Προφανώς επαφίεται στον καθένα και στην καθεμία να κάνουν τις δικές τους ιεραρχήσεις ή συνδυασμούς.

Το βέβαιο είναι πως, σε κάθε περίπτωση, είναι αναγκαία η ενεργοποίηση και συμμετοχή των πολιτών. Βέβαιο είναι επίσης ότι τα σχήματα του χθες δεν μπορούν να απαντήσουν στις ανάγκες του αύριο. Η αναβίωση του δικομματισμού  του παρελθόντος δεν αποτελεί λύση. Ο δικομματισμός του παρελθόντος, ειδικά στην ύστερη συναινετική φάση του, ενίσχυσε τη διαπλοκή, γιγάντωσε τη διαφθορά, άφησε τη χώρα αθωράκιστη και τελικά τη οδήγησε στη χρεοκοπία. Δεν είναι, συνεπώς, εκείνο το μοντέλο που μπορεί να είναι υπόδειγμα για το σήμερα ούτε ο στόχος για το αύριο. Σε συνθήκες κρίσης εκπροσώπησης και εμπιστοσύνης τέτοιες λύσεις  είναι ανέφικτες η θνησιγενείς.

Η χώρα έχει ανάγκη από μία ισχυρή Αριστερά σε ένα πλειοψηφικό συνασπισμό προοδευτικών δυνάμεων για τη διακυβέρνηση της χώρας.

Οι εξελίξεις επιβάλλουν  επιτάχυνση. Πρέπει προετοιμαστούμε έγκαιρα καθώς θα χρειαστεί να προστατεύσουμε τον λαό από μια νέα φτωχοποίηση και από τις συνέπειες την κλιματικής αλλαγής. Και αυτό δεν μπορεί να γίνει με το υφιστάμενο παραγωγικό μοντέλο, διότι δημιουργεί  ελλείμματα, ανισότητες και εξαρτήσεις. Δεν  μπορεί να γίνει, όμως, ούτε με τη σημερινή άνιση και άδικη διανομή των εισοδημάτων και την άνιση κατανομή των φορολογικών βαρών. Ούτε μπορεί να υπηρετηθεί η προστασία της κοινωνίας και η βιώσιμη προοπτική της χωράς με τη σημερινή διάταξη των πολιτικών δυνάμεων και τις σημερινές εκπροσωπήσεις. Αυτό ακριβώς δείχνει η πολλαπλή κρίση εκπροσώπησης. Χρειάζεται, λοιπόν μια αναδιάταξη και ανασύνθεση του πολιτικού σκηνικού με στόχο να διαμορφωθεί μια ισχυρή Αριστερά σε έναν πλειοψηφικό συνασπισμό για μια εναλλακτική προοδευτική διακυβέρνηση.