Ομιλία στη Βουλή των Ελλήνων κατά τη συζήτηση του Σ/Ν «Επείγουσες ρυθμίσεις για την εφαρμογή της Συμφωνίας Δημοσιονομικών Στόχων και Διαρθρωτικών Μεταρρυθμίσεων».

Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι,

Άκουσα προηγούμενους ομιλητές να κάνουνδιάφορα σχόλια για την πολιτική της κυβέρνησης και ειδικά του ΣΥΡΙΖΑ. Θα ήθελανα πω ότι ο ΣΥΡΙΖΑ και σήμερα είναι μαζί με το λαό, μαζί με τους αγρότες. Δενείμαστε απέναντι στους αγρότες. Πολλά από τα αιτήματα των αγροτών είναι λογικάκαι δίκαια. Και η κυβέρνηση αυτή θα ήθελε πολύ να μπορεί να τα ικανοποιήσει.Όμως η ιστορία είναι πρόσφατη και γνωστή. Και δεν μπορούμε να κάνουμε πολιτική αποκομμένηαπό την πραγματικότητα.

Εμείς δεν εγκαταλείψαμε τους στόχους μας. Υποχρεωθήκαμε να τους επανα-ιεραρχήσουμεαπό ανάγκη. Αυτό το κατάλαβε ο λαός, γιʼ αυτό και ψήφισε ξανά τις δικές μαςδυνάμεις να είναι κυβέρνηση. Δεν θα σταματήσουμε λοιπόν να προσβλέπουμε στηδημιουργία των προϋποθέσεων που θα καταστήσουν δυνατή την ικανοποίηση ακριβώςαυτών των στόχων και αυτών των αιτημάτων των αγροτών και του λαού.

Καλούμε και τώρα όλες τις αριστερές και τις προοδευτικές δυνάμεις, ακόμακαι αυτές που δείχνουν να μην κατανοούν ποια είναι σήμερα η κυρίαρχη σύγκρουσηστην κοινωνία και φτάνουν να συκοφαντούν τον κόσμο του ΣΥΡΙZA, να σκεφτούν τικρίνεται σήμερα στην κοινωνία, ποιος είναι απέναντι σε ποιον. Να δουν ότι έχειαρχίσει μια σύγκρουση ανάμεσα στις κατεστημένες δυνάμεις και τις δυνάμεις που θέλουννα αλλάξουν την κοινωνία. Και να πάρουν τη θέση που πρέπει να πάρουν.

Εμείς δεν θα πάψουμε ποτέ να καλούμε σε συστράτευση σε στόχους κοινούς.Κατανοούμε ότι υπάρχουν θέματα για τα οποία υπάρχουν διαφορές, αντιθέσεις. Δεντους ζητούμε να συμμεριστούν τη δική μας ευθύνη. Όμως νομίζω ότι δεν πρέπει μετη στάση τους να επιτρέψουν σε δυνάμεις αντιλαϊκές να περάσουν το σχέδιό τους.

Ο λόγος για τον οποίο ήθελα κυρίως να μιλήσω είναι για να υπογραμμίσω ότι ηδιαδικασία της ανακεφαλαιοποίησης των τραπεζών, η διαδικασία της επίλυσης τουπροβλήματος των «κόκκινων» δανείων και η διαδικασία της μείωσης της ανεργίαςκαι της αύξησης της απασχόλησης είναι τρεις αλληλένδετες και αλληλεξαρτώμενεςδιαδικασίες. Εάν αυτό γίνει κατανοητό, νομίζω ότι μπορούν να απαντηθούν πολλάαπό τα ερωτήματα που έχουν τεθεί όπως: «Γιατί τόσα λεφτά για τις τράπεζες;»,«γιατί μηδενίστηκε σήμερα η αξία των τραπεζών;» κ.λπ.

Μόνο εάν η ανακεφαλαιοποίηση –ή μόνο όταν η ανακεφαλαιοποίηση, όπως αυτή ηκυβέρνηση θέλει να κάνει–, συνδυαστεί με την αντιμετώπιση των «κόκκινων»δανείων και με μια πολιτική ανάκαμψης της απασχόλησης, μόνον τότε ηανακεφαλαιοποίηση θα κριθεί ως επιτυχής.

Γιατί συμβαίνει αυτό; Διότι, όταν μιλάμε για «κόκκινα» δάνεια, σημαίνει ότιδεσμεύονται πόροι των τραπεζών, «τρώγονται» κεφάλαια των τραπεζών. Και όσο τα«κόκκινα» δάνεια συσσωρεύονται αντί να επιλύονται, διαρκώς θα απαιτούνται νέακεφάλαια για την ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών. Αυτό ακριβώς έγινε ως τώρα καιαυτό προσπαθούμε να αποτρέψουμε στο μέλλον. Και γιʼ αυτό ακριβώς αυτό το θέμαδεν αφορά μόνο τους δανειολήπτες αλλά όλη την κοινωνία, όλους μας. Κλειδίδηλαδή για τις εξελίξεις είναι η ανακεφαλαιοποίηση, σε συνδυασμό με τηναντιμετώπιση των «κόκκινων» δανείων και σε συνδυασμό με μια πολιτική ανάκαμψηςτης οικονομίας και της απασχόλησης.

Γιατί χρειάζεται λοιπόν η νέα ανακεφαλαιοποίηση που συζητούμε σήμερα;Πρώτον, διότι στις προηγούμενες ανακεφαλαιοποιήσεις δεν αντιμετωπίστηκαν τα«κόκκινα» δάνεια και, δεύτερον, διότι δεν άλλαξε σχεδόν τίποτα στη λειτουργίατων τραπεζών.

Αυτή είναι η άποψη όχι μόνο η δική μας, αλλά –να μου επιτραπεί να πω– και ηεπικρατούσα επιστημονική άποψη, για όσους ασχολούνται με το θέμα. Θα ήθελα νακαταθέσω στα Πρακτικά της Βουλής μια μελέτη, μεταξύ των πολλών, του καθηγητή κ.Αυγουλέα, που έγινε για λογαριασμό του ΕΛΙΑΜΕΠ, η οποία  προσπαθεί ακριβώς να δει όλο αυτό το πρόβληματων τραπεζών και το πώς φτάσαμε ως εδώ.

Για τον ίδιο λόγο μηδενίστηκαν και οι αξίες των μετοχών πολλές φορές, όχιμόνο τώρα. Και βλέπουμε εδώ να έχουν χάσει τεράστια ποσά και εκείνοι που είχανεπενδύσει στις τράπεζες με την προηγούμενη ανακεφαλαιοποίηση. Το ενδιαφέρον εδώκαι το θετικό είναι ότι παρʼ όλα αυτά πολλοί από τους παλαιούς ξένους επενδυτέςεπανεπενδύουν στις τράπεζες σήμερα. Γιατί το κάνουν αυτό, αφού έχασαν τα λεφτάτους; Ο λόγος είναι διότι σήμερα θεωρούν ότι η παρούσα κυβέρνηση είναιαποφασισμένη να προχωρήσει μετά την ανακεφαλαιοποίηση σε αυτό που ήδη είπα,στην αντιμετώπιση του προβλήματος των «κόκκινων» δανείων.

Και στο ερώτημα «γιατί ο λαός να εμπιστευτεί αυτή την κυβέρνηση ότι δεν θαχάσει ξανά τα λεφτά του;» –διότι έχει δίκιο, όχι μόνο 40 δισεκατομμύρια ευρώ,που είπε η κ. Κανέλλη, περισσότερα έχουν ξοδευτεί και χαθεί– η απάντηση είναι ηελπίδα. Και είναι και στόχος προς κατάκτηση αυτός, αυτήν τη φορά ναπροχωρήσουμε αποφασιστικά στην αντιμετώπιση των «κόκκινων» δανείων και σε ό,τιάλλο χρειάζεται για την ανάκαμψη της οικονομίας και της απασχόλησης.

Τι έγινε ως τώρα; Και γιατί αυτό το οποίο γίνεται σήμερα είναι κάτιποιοτικά διαφορετικό, το οποίο πιστεύω ότι από αντιπολιτευτική πρόθεσηορισμένοι δεν θέλουν να το κατανοήσουν;

Αυτό που έγινε ως τώρα, βεβαίως, επέτρεψε σε έναν κόσμο να μη χάσει τοσπίτι του. Και αυτό είναι θετικό. Όμως εκείνο που προστατεύθηκε ως τώρα ήτανκυρίως η απραξία. Εκείνο που προστατεύθηκε ως τώρα ήταν μια λειτουργία τουτραπεζικού συστήματος, το οποίο δεν είχε κίνητρα ούτε πίεση να αντιμετωπίσει τοθέμα των «κόκκινων» δανείων. Το ανακύκλωνε, συσσωρευόταν.

Το δεύτερο που προστατεύθηκε ως τώρα ήταν μια λειτουργία των τραπεζών πουεπέτρεπε να υπάρξουν πελατειακά δίκτυα, πελατειακές σχέσεις, χαριστικά δάνεια.Τα δάνεια προς τα κόμματα είναι ενδεικτικό θέμα. Και δεν ξέρω γιατί δεν πρέπεινα συζητείται. Τα δάνεια προς ορισμένες γνωστές επιχειρήσεις είναι, επίσης,άλλο παράδειγμα. Γνωρίζετε ότι σε ορισμένες περιπτώσεις από αυτές –δυστυχώς, θαπω εγώ– χρειάστηκε να γίνουν και αντικείμενο δικαστικής έρευνας.

Επομένως, αυτό το οποίο υπήρξε ως τώρα ήταν μια διαδικασία ένα υπαρκτό πρόβλημανα γιγαντωθεί, να γίνει μια ωρολογιακή βόμβα –εννοώ τα «κόκκινα» δάνεια στηνολότητά τους– που, αν τώρα δεν το αντιμετωπίσουμε και αφήσουμε να σκάσει αυτή ηβόμβα, ούτε προστασία πρώτης κατοικίας θα έχουμε, ούτε προστασία θέσεωνεργασίας θα έχουμε, ούτε οικονομία θα έχουμε, αλλά θα έχουμε μια γενικευμένηκρίση.

Και για να μη σπαταλήσω χρόνο, θα καταθέσω στα Πρακτικά δύο πίνακες μεστοιχεία που καταρτίσαμε με τη βοήθεια πρωτογενών στοιχείων από την Τράπεζα τηςΕλλάδος, που επιβεβαιώνουν αυτό το οποίο είπα, ότι δηλαδή από το 2012, 2013,παρά την ανακεφαλαιοποίηση που έγινε, τα «κόκκινα» δάνεια, τα μη εξυπηρετούμεναδάνεια, συνέχισαν να αυξάνουν και ποσοτικά και ως ποσοστό των συνολικών δανείωνκαι μάλιστα με έντονο ρυθμό.

Το δεύτερο που θα δείτε στα διαγράμματα είναι ότι έχουμε μια όχι μείωση,αλλά επιβράδυνση της αύξησης των δανείων όταν αρχίζει να επιβραδύνεται η αύξησητης ανεργίας, όταν αρχίζει να επιβραδύνεται η ύφεση και να έχουμε τάση προς τηνανάκαμψη. Επιβεβαιώνεται δηλαδή αυτό που είπα στην αρχή: Ότι όταν έχουμε αύξησητης ανεργίας, ύφεση, τα «κόκκινα» δάνεια αυξάνονται. Ότι δεν υπήρξεαντιμετώπιση του συγκεκριμένου προβλήματος των «κόκκινων» δανείων, αλλάσυσσωρεύτηκαν και έχουμε φθάσει στα σημερινά επίπεδα.

Τι κάνει τώρα η παρούσα κυβέρνηση; Πρώτον, θέτουμε ως πρώτο στόχο τηνεπίλυση αυτού του τεράστιου προβλήματος των συσσωρευμένων «κόκκινων» δανείων. Και,δεύτερον, το κάνουμε αυτό με όρους κοινωνικής δικαιοσύνης, με όρους απασχόλησηςκαι με όρους παραγωγικής ανασυγκρότησης της οικονομίας.

Οι ρυθμίσεις –που έχετε συζητήσει επαρκώς– που αφορούν την πρώτη κατοικίαείναι το ένα σκέλος αυτής της στρατηγικής μας. Το δεύτερο σκέλος είναι αυτό πουθα συζητήσουμε στα επιχειρηματικά δάνεια, όπου επιτέλους πρέπει να μπει τέρμαστα «θαλασσοδάνεια». Όπως πρέπει να μπει τέλος και σε μια επιχειρηματικότηταπου είναι συνήθης στη χώρα μας, όπου κάποιοι θέλουν να έχουν τα κέρδη τους στοεξωτερικό και τα δάνειά τους στο εσωτερικό και όλο αυτό να προστατεύεται από τοπολιτικό σύστημα που είχαμε ως σήμερα.

Σʼ αυτό λοιπόν το καθεστώς θέλουμε να βάλουμε τέρμα. Είναι δύσκολο. Δενείναι εύκολο να τα βάζεις με κατεστημένα συμφέροντα ετών και δεκαετιών. Αυτόεννοούσα στην αρχή της ομιλίας μου, όταν απευθυνόμουν και στο Κομμουνιστικό Κόμμα Ελλάδος και σε άλλες δυνάμεις που αυτοπροσδιορίζονται ως προοδευτικές,δημοκρατικές, αριστερές. Τους καλώ να δουν τη σύγκρουση η οποία υπάρχει εξαντικειμένου, πέρα από τις όποιες αδυναμίες μπορεί να έχουν κάποιοι χειρισμοίτης κυβέρνησης.

Πριν από λίγο καιρό από αυτό εδώ το Βήμα μίλησα για την ανάγκη, πέρα απότην εξυγίανση των τεσσάρων τραπεζών, να σκεφτούμε συνολικά την αρχιτεκτονικήτου χρηματοπιστωτικού συστήματος. Έκανα, φαίνεται, το λάθος να μιλήσω για ένα «παράλληλοτραπεζικό σύστημα». Εξεπλάγην από τα σχόλια ορισμένων βουλευτών. Δεν ήξερα ότιστην Αίθουσα αυτή υπήρχε τόση άγνοια. Το παράλληλο σύστημα είναι μιαπραγματικότητα στην Ευρώπη.

Πρώτον, έχουν θεσπιστεί Οδηγίες οι οποίες επιτρέπουν την ύπαρξη ιδρυμάτων,τα οποία δεν λέγονται πια τράπεζες, αλλά κάνουν πιστωτικές λειτουργίες,εκδίδουν ηλεκτρονικό χρήμα, εκκαθαρίζουν συναλλαγές. Αυτή είναι μια τάσηδυναμική, στην οποία μας ενδιαφέρει να μπούμε.

Δεύτερον, σε όλες τις χώρες, πέρα από τις τράπεζες που χαρακτηρίστηκαν «συστημικές»και ελέγχονται αυστηρά από την ΕΚΤ, υπάρχουν εκατοντάδες χιλιάδες τράπεζες οιοποίες ανήκουν σε ένα διαφορετικό καθεστώς. Γιʼ αυτό το πράγμα μίλησα.

Τρίτον όμως και πιο σημαντικό, που είναι ίσως και αυτό που ενόχλησε: Ότανμιλάμε για παράλληλο τραπεζικό σύστημα, μιλάμε και για εναλλακτικά κριτήριαλειτουργίας αυτού του συστήματος. Δεν είναι η κερδοσκοπική λειτουργία ημοναδική που μπορεί να υπάρξει στον κόσμο. Έχουμε ανάγκες αναπτυξιακές. Έχουμεανάγκες χρηματοδότησης των μικρομεσαίων επιχειρήσεων. Έχουμε ανάγκεςπεριφερειακής ανάπτυξης. Την παγκόσμια ρευστότητα που υπάρχει έχουμε νέεςδυνατότητες να την αξιοποιήσουμε.

Αυτά λοιπόν απαιτούν όχι μόνο να ενισχύσουμε και να κάνουμε υγιείς καιβιώσιμες τις τέσσερις συστημικές τράπεζες, αλλά να βρούμε τρόπους νααναπτύξουμε και νέους θεσμούς και νέα χρηματοπιστωτικά εργαλεία που, από τη μιαπλευρά, θα αξιοποιούν αυτές τις νέες δυνατότητες στις οποίες αναφέρθηκα και,από την άλλη, θα απαντούν στις ανάγκες τις οποίες ανέφερα.

Και είχε δίκιο ο κ. Κωνσταντινόπουλος, νομίζω, από το ΠΑΣΟΚ, που είπε ότιτο θέμα δεν είναι εάν υπάρχει ή όχι το παράλληλο σύστημα, αλλά πώς θα τοδημιουργήσουμε. Ακόμα και σε αυτό όμως υπάρχουν συμφέροντα που δεν θέλουν νακάνουμε κανένα βήμα προς αυτή την κατεύθυνση. Ακόμα λοιπόν και σʼ αυτό θαχρειαστεί μια ευρύτερη συμπαράταξη για να ανοίξουμε δρόμο και να δημιουργήσουμεακριβώς αυτές τις νέες δυνατότητες στις οποίες αναφέρθηκα.

Σας ευχαριστώ.

Φωτογραφία: ΑΠΕ-ΜΠΕ