Η πρωτοβουλία για το Φόρουμ Αγροδιατροφής – Βιομηχανίας – Τουρισμού έχει στρατηγική σημασία διότι απαντά σε ένα κορυφαίο, διαχρονικό πρόβλημα του ελληνικού παραγωγικού συστήματος.

Το πρόβλημα συνίσταται στην αδύναμη και κατακερματισμένη παραγωγική βάση, αποτέλεσμα ενός άνισου και αποσπασματικού τρόπου ανάπτυξης. Ο τουρισμός, η ναυτιλία, η αγροτική οικονομία, η μεταποίηση, αναπτύσσονται χωρίς ή αδύναμες κάθετες και οριζόντιες μεταξύ τους  διασυνδέσεις.

Το αποτέλεσμα είναι μια ανάπτυξη, άναρχη και αποσπασματική, που παράγει ανισορροπίες, ανισότητες και ελλείμματα, με αδύναμη ενδογένεια, ευάλωτη στις κρίσεις.  Με τον τρόπο αυτόν, η οικονομία δεν μπορεί να αποκτήσει το δυναμισμό που χρειαζόμαστε για να μειώσουμε δραστικά την ανεργία και να βελτιώσουμε τη θέση μας στο διεθνή καταμερισμό εργασίας.

Πίσω από την αποσπασματικότητα και τις ανισότητες της ανάπτυξης βρίσκεται η αποσπασματικότητα των συμφερόντων και της πολιτικής, η εξυπηρέτηση επιμέρους συμφερόντων, αντί της υλοποίησης ολοκληρωμένων σχεδίων,  συνεκτικών πολιτικών και επιβολής κανόνων καθολικής εφαρμογής. Αν συνεχίσουμε έτσι, οι βαθύτερες αιτίες της κρίσης θα μείνουν ενεργές. Η μεγέθυνση της οικονομίας από μόνη της δεν εγγυάται ότι η κρίση δεν θα επανέλθει, αν δεν γίνουν οι αναγκαίες διαρθρωτικές αλλαγές.

Τα μνημόνια, με τη στρατηγική της εσωτερικής υποτίμησης, όχι μόνο δεν αντιμετώπισαν το πρόβλημα αυτό, αλλά το επιδείνωσαν. Όπως αναγνώρισε πρόσφατα και η έκθεση του Ευρωπαϊκού Ελεγκτικού Συνεδρίου, η αναγκαία δημοσιονομική προσαρμογή δεν υποστηρίχθηκε από μια συνολική αναπτυξιακή στρατηγική. Το αποτέλεσμα ήταν η πρωτοφανής, σε καιρό ειρήνης, απώλεια εθνικού εισοδήματος, αύξηση της ανεργίας, διεύρυνση των ανισοτήτων, φτωχοποίηση μεγάλου μέρους της κοινωνίας.

Η υπέρβαση των παθογενειών του παρελθόντος δεν θα γίνει αυτόματα, απαιτεί σχέδιο και συνέργεια κράτους, κοινωνίας, φορέων της οικονομίας.

Απαιτεί ένα νέο παραγωγικό Υπόδειγμα Βιώσιμης και Δίκαιης Ανάπτυξης. Είναι, ακριβώς, αυτό το κενό που η παρούσα κυβέρνηση επιδιώκει να καλύψει με ανοικτές διαδικασίες διαλόγου και διαβούλευσης με τους κοινωνικούς και τους παραγωγικούς φορείς, τις Περιφέρειες και την Αυτοδιοίκηση, μέσω και των Περιφερειακών Αναπτυξιακών Συνεδρίων που γίνονται με ευρεία συμμετοχή και ουσιαστικό διάλογο.

Το Φόρουμ Αγροδιατροφής – Βιομηχανίας – Τουρισμού αποτελεί μια εμβληματική πρωτοβουλία προς αυτήν την κατεύθυνση.

Η ιδέα είναι στον πυρήνα της απλή. Θέλουμε να συνδέσουμε παραγωγικά τον πιο δυναμικά αναπτυσσόμενο τομέα της οικονομίας μας – τον τουρισμό – με την αγροτική παραγωγή, τη μεταποίηση, τον πολιτισμό και να αναπτύξουμε συνέργειες μεταξύ τους. Στόχος είναι να δημιουργήσουμε ένα πλέγμα παραγωγικών δραστηριοτήτων που να μπορέσει να λειτουργήσει ως ένας από τους leaders ή τις ατμομηχανές της οικονομικής ανόρθωσης. Να παίξει δηλαδή, κατά κάποιον τρόπο, το ρόλο που έπαιξε η οικοδομή κατά τις προηγούμενες δεκαετίες.

Ο τουρισμός μπορεί, με τον τρόπο αυτόν, να λειτουργήσει ως μοχλός ανασυγκρότησης της οικονομίας και στήριξης της αγροτικής και μεταποιητικής παραγωγής, τόσο με την αύξηση της κατανάλωσης εγχωρίως παραγόμενων αγαθών όσο και με τη διεθνή προβολή ποιοτικών ελληνικών προϊόντων.

Η διασύνδεση κυρίως του αγροδιατροφικού τομέα, που αποτελεί έναν από τους δυναμικότερους κλάδους της ελληνικής βιομηχανικής παραγωγής, με το τουριστικό προϊόν της χώρας αλλά και με άλλους επιμέρους κλάδους της μεταποίησης μπορεί να επιφέρει σημαντικά οικονομικά οφέλη (έμμεσες εξαγωγές, αύξηση της παραγωγής, δημιουργία δικτύων και άλλων συνεργατικών σχημάτων, αλλαγή του τουριστικού προτύπου κ.ά.) όπως και να δημιουργήσει νέες δυναμικές και σταθερές θέσεις εργασίας. Τέλος, αυτή η διασύνδεση του αγροδιατροφικού τομέα με τον τουρισμό και την εξωστρέφεια θα λειτουργήσει ως μοχλός πίεσης για την ποιοτική αναβάθμιση, την τυποποίηση και την πιστοποίηση της εγχώριας παραγωγής.

Από την άλλη πλευρά, η σύνδεση του τουρισμού με την ελληνική γαστρονομία, τον πολιτισμό, την ελληνική παραγωγή θα αναβαθμίσει το τουριστικό προϊόν και την ταξιδιωτική εμπειρία, ενισχύοντας την Ελλάδα ως τουριστικό προορισμό και τους δεσμούς των επισκεπτών με τη χώρα μας.

Στο πλαίσιο αυτό δημιουργήθηκε με πρωτοβουλία και  σε συνεργασία της Γενικής Γραμματείας Βιομηχανίας του Υπουργείου Οικονομίας & Ανάπτυξης, του Υπουργείου Τουρισμού καθώς και του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης, με τη συμμετοχή και των εμπλεκόμενων παραγωγικών φορέων, το Φόρουμ  Αγροδιατροφής – Τουρισμού – Βιομηχανίας. Σκοπός του Φόρουμ είναι να εκπονήσει ένα Σχέδιο Δράσης για να δημιουργηθούν οριζόντιες και κάθετες αλυσίδες αξίας, που θα συνδέουν το τουριστικό προϊόν της χώρας με της της βαθμίδες της ελληνικής παραγωγής στον τομέα της Αγροδιατροφής, αλλά και σε της τομείς της μεταποίησης (ιματισμός, εξοπλισμός ξενοδοχειακών μονάδων και καταλυμάτων κ.ά.), με στόχο:

• Tη δημιουργία διεθνώς αναγνωρισμένου ονόματος/σήματος (branding) και υψηλής ποιότητας, εγχώριας προστιθέμενης αξίας τουριστικού προϊόντος (π.χ ελληνικό πρωινό),
• Tην ανάπτυξη της εξωστρέφειας και της υποκατάστασης εισαγωγών,
• Tη δημιουργία και οργάνωση σύγχρονων συνεργατικών σχημάτων που μπορούν να συνδέσουν αποτελεσματικά την ελληνική παραγωγή με την τουριστική αγορά,
• Tη δημιουργία νέων δυναμικών και σταθερών θέσεων εργασίας,
• Tην ενίσχυση της περιφερειακής ανάπτυξης, στη λογική της «έξυπνης εξειδίκευσης»  μέσα από την ανάδειξη και αξιοποίηση των τοπικών πλεονεκτημάτων και δυνατοτήτων των προϊόντων κάθε περιοχής.

Είναι τα παραπάνω εφικτά; Ασφαλώς και είναι. Πρώτον, έχει γίνει και αλλού. Η Γαλλία, αρχικά, στη συνέχεια η Ιταλία αλλά και η Ισπανία και άλλες χώρες έχουν επιτύχει να συνδέσουν τον τουρισμό με την εγχώρια παραγωγή και την εθνική γαστρονομία. Σε ορισμένες από τις χώρες αυτές η τουριστική κατανάλωση στηρίζεται στην εγχώρια παραγωγή σε ποσοστό  που υπερβαίνει το 70%-75%.

Δεύτερον και στη χώρα μας, που έχει μεγάλο περιθώριο ανάπτυξης σε αυτό το πεδίο, υπάρχουν αυξανόμενα θετικά παραδείγματα που πιστοποιούν ότι με την κατάλληλη πολιτική και τις αναγκαίες συνέργειες μπορούμε να έχουμε θετικά αποτελέσματα. Σημειώνεται  ότι  δράσεις προς αυτή την κατεύθυνση έχουν ξεκινήσει από διάφορους φορείς, όπως το Ξενοδοχειακό Επιμελητήριο, το Επιμελητήριο Κρήτης, κ.ά.

Η εμπειρία από ανάλογα εγχειρήματα δείχνει, ότι για να επιτευχθεί ένας τόσο σημαντικός στόχος, απαιτείται η συνεργασία και ο συντονισμός όλων των εμπλεκομένων μερών στο πλαίσιο μιας ολοκληρωμένης στρατηγικής και ενός συνεκτικού σχεδίου.

Με ποιες δράσεις, λοιπόν, ποια κίνητρα και μέτρα πολιτικής θα μπορέσουμε να γενικεύσουμε αυτά τα θετικά παραδείγματα, ώστε από θετικές εξαιρέσεις να γίνουν ο κανόνας;

Ζητούμενο, δηλαδή, είναι να προσδιορίσουμε εκείνα ακριβώς τα βήματα, τις δράσεις και τα μέτρα πολιτικής που θα βοηθήσουν προς αυτήν την κατεύθυνση. Ήδη από τις μέχρι τώρα συζητήσεις έχουν ξεχωρίσει ορισμένα πεδία παρέμβασης όπως:

• Τυποποίηση – πιστοποίηση
• Agrologistics και άλλες υποδομές
• Ειδικά προγράμματα χρηματοδότησης και χρηματοδοτικών σχημάτων
• Εκπαίδευση και κατάρτιση
• Ενίσχυση και συντονισμός ελέγχων

Κλείνοντας, θα ήθελα να ευχαριστήσω τους συμμετέχοντες σε αυτό το Φόρουμ, να εκφράσω την αμέριστη στήριξη στο έργο τους και να διατυπώσω την προσδοκία, οι εργασίες του να καταλήξουν σύντομα σε ένα σχέδιο συγκεκριμένων δράσεων, πολυεπίπεδων συνεργειών και εφαρμόσιμων μέτρων πολιτικής  για την επίτευξη συγκεκριμένων και ει δυνατόν ποσοτικοποιημένων στόχων.

* Χαιρετισμός στην Ημερίδα για το Φόρουμ Αγροδιατροφής – Βιομηχανίας – Τουρισμού.