Συνέντευξη στην ιστοσελίδα iEidiseis.gr και στον δημοσιογράφο Βασίλη Σκουρή.

 

Εκατό περίπου ημέρες πριν συμπληρωθούν δυο χρόνια από την εκλογική νίκη του Κυριάκου Μητσοτάκη, πώς κρίνετε την κυβέρνηση Μητσοτάκη; Ποια η φυσιογνωμία της και η βασική στρατηγική της;

Η διεθνής χρηματοπιστωτική κρίση του 2008 ήταν κρίση και του νεοφιλελευθερισμού. Ένα τμήμα των συστημικών δυνάμεων απάντησε στην κρίση αυτή με περισσότερο νεοφιλελευθερισμό και με αυταρχισμό. Η κυβέρνηση του κ. Μητσοτάκη εκπροσωπεί αυτή την τάση. Επιχειρεί την εμβάθυνση του νεοφιλελευθερισμού και τη στροφή στον αυταρχισμό, εκφράζει δηλαδή μια τάση μετάβασης από τη φιλελεύθερη στην αυταρχική δημοκρατία και επιδιώκει τη διαμόρφωση ενός πελατειακού και κρατικοδίαιτου καπιταλισμού μέσα από το outsourcing, τις αδιαφανείς αναθέσεις και άλλους τρόπους.

Σε αυτό το γενικό φυσιογνωμικό χαρακτηριστικό προστίθενται και κάποια ιδιαίτερα χαρακτηριστικά όπως είναι η πελατειακή λογική, το κράτος των ημέτερων, ο παρωχημένος αντικομμουνισμός και τα αντιαριστερά σύνδρομα της σκληρής εμφυλιοπολεμικής δεξιάς.

Συχνά η κυβέρνηση δείχνει σημάδια διαχειριστικής ανεπάρκειας ή και ανικανότητας…

Η κυβέρνηση του κ. Μητσοτάκη αποδεικνύεται όχι μόνο διαχειριστικά αλλά και πολιτικά ακατάλληλη να διαχειριστεί την πανδημία, τόσο υγειονομικά όσο και οικονομικά, όσο και κυρίως να σχεδιάσει την επόμενη ημέρα για τη χώρα. Την ώρα που η πανδημία ανέδειξε ως προτεραιότητες το ΕΣΥ, τα δημόσια αγαθά, τις δημόσιες υποδομές και υπηρεσίες, η κυβέρνηση τα ανάγει όλα αυτά στον «κρατισμό» που θέλει να «ξεριζώσει».

Υπάρχει επίσης και η διεθνής διάσταση. Η εκλογή του Μπάιντεν στις ΗΠΑ χωρίς να συνιστά κάποια ριζική αλλαγή αποτελεί μια προοδευτική μετατόπιση σε ένα κομβικό ζήτημα, το θέμα των ανισοτήτων και των αποκλεισμών.

Την ώρα, λοιπόν που διεθνείς οργανισμοί μιλούν για το ρόλο της φορολογίας στην καταπολέμηση των ανισοτήτων, και ο Μπάιντεν ετοιμάζεται να αυξήσει τη φορολογία στα μεγάλα εισοδήματα, ο κ. Μητσοτάκης θέτει ως προτεραιότητά του τη φορολογική προστασία των υψηλών εισοδημάτων, τη περαιτέρω μείωση της φορολογίας επί των κερδών. Κι ενώ μπαίνουμε διεθνώς σε μια φάση όπου η «ανάπτυξη για όλους», (inclusivegrowth) η αύξηση των κατώτατων μισθών, η ενίσχυση των δημοσίων υποδομών και υπηρεσιών γίνονται κύριες τάσεις, τουλάχιστον στα λόγια, ο κ. Μητσοτάκης έχει δεσμευτεί να κάνει τα εντελώς αντίθετα και μάλιστα τα προβάλει ως πρόοδο και εκσυγχρονισμό.

Για τους λόγους αυτούς θεωρώ ότι η παρούσα κυβέρνηση λειτουργεί ήδη ως μέρος της κρίσης παρά της λύσης και αυτό στη πορεία θα ενταθεί.

Στην οικονομία τι σας ανησυχεί; Ιδίως όταν αρχίσει να οπισθοχωρεί η πανδημία;

Αυτό που με ανησυχεί είναι ότι η κυβέρνηση συμπεριφέρεται σαν να μην έχει επίγνωση της κρισιμότητας της κατάστασης, να μην αντιλαμβάνεται αυτό που έρχεται και τι πρέπει να κάνει για το αποτρέψει.

Μιλάει για ύφεση 10% ή έστω 8%, για αριθμό ανέργων που ξεπερνά το ένα εκατομμύριο άτομα, και με την ανεργία να βρίσκεται πάλι σε ανοδική τροχιά, για δημόσιο χρέος πάνω από το 200% του ΑΕΠ, σαν να πρόκειται για συνήθη φυσικά φαινόμενα και όχι για δείκτες πρωτοφανούς καθίζησης της κοινωνίας και υποβάθμισης της χωράς διεθνώς.

Κι ενώ όλοι οι διεθνείς οργανισμοί προειδοποιούν ότι αυτό που έρχεται δεν θα είναι μια διατηρήσιμη ανάκαμψη αλλά μια άνιση και αβέβαιη ανάκαμψη με τεράστια ανεργία, πτωχεύσεις και αποκλεισμούς, η κυβέρνηση δεν έχει κανένα σχέδιο μετάβασης από τα έκτακτα μέτρα σε μόνιμες πολίτικες, γεγονός που δείχνει ότι οι πτωχεύσεις, οι ρευστοποιήσεις και η καταστροφή μέρους του παραγωγικού ιστού ίσως είναι στο σχέδιο της. Και βέβαια απάντηση σε όσα έρχονται δεν μπορεί να θεωρηθεί το ευρωπαϊκό ταμείο ανάκαμψης καθώς αυτό φτιάχτηκε για να απαντήσει σε άλλες ανάγκες και προτεραιότητες.

Πρέπει να προετοιμαστούμε λοιπόν για όλα τα ενδεχόμενα και ως κοινωνία και ως ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ. Και τούτο γιατί δεν μπορούμε να γνωρίζουμε αν όλα αυτά θα πάρουν και πάλι τη μορφή μιας κοινωνικά οδυνηρής ανώμαλης προσγείωσης ή μια διαφορετική ηπιότερη μορφή αφού αυτό θα εξαρτηθεί και από τις ευρωπαϊκές εξελίξεις.

Και το Ταμείο Ανάκαμψης πώς θα λειτουργήσει; Τι ακριβώς σας προβληματίζει ή και σας ανησυχεί;

Μας ανησυχεί ο τρόπος που αντιμετωπίζει η κυβέρνηση το ευρωπαϊκό Ταμείο Ανάκαμψης, που αν και ανεπαρκές, αποτελεί ένα θετικό βήμα για όλη την Ευρώπη, φυσικά και για τη χώρα μας.

Αντί να το εντάξει σε ένα εθνικό σχεδιασμό το χρησιμοποιεί ως υποκατάστατο του. Έτσι μεγάλες ανάγκες και τομείς ολόκληροι όπως εστίαση, εμπόριο, μεταφορές, γεωργία, πολιτισμός, τουρισμός, μικρή και μεσαία επιχειρηματικότητα μένουν ουσιαστικά εκτός.

Βεβαίως οι πόροι είναι σημαντικοί και κάποια ανάπτυξη θα υπάρξει, αλλά ποιοι θα επωφεληθούν; Το βέβαιο είναι ότι ο σχεδιασμός έγινε από λίγους για λίγους και λίγες, κυρίως μεγάλες επιχειρήσεις, θα ωφεληθούν.

Αλλά ακόμη και στο επίπεδο αυτό δεν γνωρίζουμε πόσα από τα διαθέσιμα χρήματα θα μείνουν στη χώρα, καθώς η δημιουργία εγχώριας προστιθέμενης αξίας δεν τίθεται ούτε ως στόχος ούτε ως κριτήριο αξιολόγησης των έργων που θα ενταχθούν. Υπάρχει, λοιπόν, κίνδυνος μεγάλος μέρος των χρημάτων να χρηματοδοτήσει εισαγωγές, γεγονός που θα επιδεινώσει το έλλειμμα των εξωτερικών συναλλαγών.

Γενικότερα μας ανησυχεί το γεγονός ότι από το σχεδιασμό της κυβέρνησης απουσιάζουν θεμελιώδεις κοινωνικοί και οικονομικοί στόχοι όπως η μείωση της ανεργίας, η αύξηση της βιομηχανικής παραγωγής ή η αύξηση της εγχώριας παραγόμενης αξίας. Πρόκειται περισσότερο για μια λίστα έργων και μεταρρυθμίσεων που κατά κανόνα πρότειναν οι ενδιαφερόμενες επιχειρήσεις και επενδυτικοί σύμβουλοι ή ανασύρθηκαν επιλεκτικά από τις προτάσεις Πισσαρίδη. Το τελικό λοιπόν αναπτυξιακό περιβαλλοντικό και κοινωνικό αποτύπωμα θα είναι χαμηλό σε σχέση με τις δυνατότητες που θα προκύψουν από ένα διαφορετικό σχεδιασμό.

Τέλος δεν μπορούμε να αποκλείσουμε και πιθανές εμπλοκές λόγω έλλειψης διαβούλευσης και δημοκρατικού διαλόγου. Η απουσία ουσιαστικής διαβούλευσης αναδεικνύει τόσο θέματα δημοκρατίας όσο και θέματα οικονομικής αποτελεσματικότητας.

Θέματα δημοκρατίας, διότι οι μεταρρυθμίσεις που θα ενταχθούν στο σχέδιο ανάκαμψης δεν τέθηκαν σε ουσιαστικό δημόσιο διάλογο και διαβούλευση και επομένως δεν έχουν τη συναίνεση των παραγωγικών και κοινωνικών φορέων, όσο και ευρύτερων πολιτικών δυνάμεων, παρότι αποτελούν προαπαιτούμενα για την εκταμίευση των πόρων του Ταμείου και θα δεσμεύουν και τις μελλοντικές κυβερνήσεις.

Είναι σημαντικό όμως να τονίσουμε ότι η αρνητική στάση της κυβέρνησης σε διαδικασίες διαβούλευσης τελικά υπονομεύει την ίδια την αποτελεσματικότητα του σχεδίου. Γιατί μόνο μέσα από μηχανισμούς διαβούλευσης που αποτελούν και «τόπο συνάντησης» του δημόσιου και ιδιωτικού τομέα μπορούν να κινητοποιηθούν οι πραγματικές δυνατότητες που διαθέτουν οι δύο τομείς, να αξιοποιηθούν οι συμπληρωματικότητες και συνέργειες και να δημιουργηθούν νέα σχήματα συνεργασίας που θα «τρέξουν» μέρος του ελληνικού σχεδίου.

Όλα αυτά διαμορφώνουν ένα πέπλο αδιαφάνειας και ένα θολό σημείο αφετηρίας και δημιουργούν αχρείαστες αβεβαιότητες με αποκλειστική ευθύνη της κυβέρνησης.

Το τελευταίο διάστημα η κυβέρνηση, κατά ομολογία, εμφανίζει μια αξιοσημείωτη φθορά, πλην όμως ο ΣΥΡΙΖΑ δεν κερδίζει. Τι τον εμποδίζει;

Πράγματι το κύριο είναι η σαφής υποχώρηση των ποσοστών αποδοχής της κυβέρνησης της ΝΔ και του κ. Μητσοτάκη. Υποχώρηση ευκρινής και σταθερή. Αυτό λοιπόν είναι το στοιχείο που διαφοροποιεί καθοριστικά τον Απρίλιο του 2021 από τον Απρίλιο του 2020.

Από την άλλη, σε ό,τι αφορά τον ΣΥΡΙΖΑ, εκ των πραγμάτων οι ιδιαίτερες συνθήκες της πανδημίας «πάγωσαν» για καιρό τον πολιτικό χρόνο και δεν επέτρεψαν στον ΣΥΡΙΖΑ ν’ αναλάβει τις πρωτοβουλίες που υπό κανονικές συνθήκες σχεδίαζε.

Το σημαντικό όμως για εμάς είναι ότι ο ΣΥΡΙΖΑ διαθέτει δυνατότητες και εφεδρείες για να κινητοποιήσει τη δυναμική που θα τον καταστήσει και πάλι πρωταγωνιστή των εξελίξεων. Και αυτή τη δυνατότητα τη δίνουν οι ίδιες οι κοινωνικές ανάγκες στις οποίες η κυβέρνηση του κ. Μητσοτάκη δεν μπορεί ν’ ανταποκριθεί. Γι’ αυτό είναι κρίσιμο ο ΣΥΡΙΖΑ να επιμείνει στην προγραμματική αντιπαράθεση με τη ΝΔ.

Όσο ξεδιπλώνουμε τον προγραμματικό σχεδιασμό μας διαπιστώνουμε ότι η κοινωνία μας δηλώνει ότι θέλει να μας ακούσει. Όχι μόνο η ισχυρή κοινωνική συμμαχία που έχει εδραιώσει τον ΣΥΡΙΖΑ σε σταθερό πόλο του κομματικού ανταγωνισμού. Αλλά και ευρύτερα στρώματα τις προσδοκίες των οποίων διαψεύδει καθημερινά η ΝΔ και βλέπουν ότι τα συσσωρευμένα προβλήματα του παρελθόντος και όσα προσθέτει η διαχείριση της πανδημίας δεν μπορούν να επιλυθούν από τις πολιτικές της Δεξιάς. Αντίθετα επιδεινώνονται.

Αυτή, λοιπόν, είναι η βασική ευθύνη του ΣΥΡΙΖΑ από εδώ και πέρα. Με σαφές σχέδιο υπέρ της κοινωνικής πλειοψηφίας να πείσει τη μεγάλη μερίδα της κοινωνίας να τον εμπιστευτεί ξανά ότι εκείνος είναι η δύναμη υπέρβαση των προβλημάτων του σήμερα και η δύναμη δημιουργίας για το αύριο.

Ο ΣΥΡΙΖΑ τι κόμμα πρέπει να γίνει ώστε να αντιστοιχηθεί με την εκλογική του βάση; Τι πρέπει να αλλάξει; Αν το θέλετε βέβαια, καθώς όλο τα λέτε και όλο δεν γίνεται τίποτε…

Εδώ και σχεδόν δέκα χρόνια, από τις εκλογές του 2012, ο ΣΥΡΙΖΑ έχει σφυρηλατήσει έναν ισχυρό δεσμό με τον προοδευτικό κορμό της κοινωνίας, σε πείσμα όσων φαντασιώνονταν «αριστερές παρενθέσεις» και «στρατηγικές ήττες». Αυτό είναι ένα στοιχείο, ενδεχομένως υποτιμημένο και από μας τους ίδιους, που υποδηλώνει ότι η κοινωνική μας βάση έχει αναγνωρίσει σε εμάς τον βασικό εκπρόσωπο των συμφερόντων της. Από εκεί και πέρα, η οργανωτική ανάπτυξη διαμέσου της οποίας θα ενταχθεί και οργανωτικά περισσότερος κόσμος στο κόμμα, δεν είναι προφανώς μία αυτόματη διαδικασία, ούτε σημαίνει ότι επειδή αποφασίστηκε, την επόμενη μέρα το κόμμα θα ήταν έτοιμο να την προωθήσει.

Χρειάζεται συντονισμό, αποφασιστικότητα, επιμονή και σκληρή δουλειά βάσης. Θεωρώ ότι είχε υπάρξει μια αξιοσημείωτη πρόοδος, η οποία επιβραδύνθηκε υπό την πίεση της πανδημίας, καθώς, όπως καταλαβαίνετε, όλα αυτά πρέπει να γίνονται δια ζώσης, η επαφή με τον κόσμο κ.οκ. Και πάλι όμως πάρα τις ιδιαίτερες συνθήκες ένα πρώτο κύμα διεύρυνσης έχει ολοκληρωθεί. Και είναι σαφές ότι νέα μέλη θα συνεχίσουν να έρχονται. Το κρίσιμο είναι να οργανώσουμε με τέτοιο τρόπο τη συλλογική μας λειτουργία που θα επιτρέπει την ουσιαστική συμμετοχή τόσο των νέων όσο και των παλαιών μελών. Μόνο έτσι η ποσοτική διεύρυνση θα σημαίνει και ποιοτική αναβάθμιση.

Κουβέντα γίνεται και για την αντιπολιτευτική τακτική του κόμματός σας. Αισθάνεστε ότι ακροβατεί μεταξύ όσων επιδιώκουν μια «αριστερή πολιτική» και όσοι επιθυμούν «στροφή στη σοσιαλδημοκρατία»;

Πρόκειται για ψευτοδίλημμα. Ο ΣΥΡΙΖΑ και ο ΣΥΝ πριν από αυτόν συγκροτήθηκαν στη βάση της υπέρβασης των συνηθισμένων διαιρέσεων στην Αριστερά, θέτοντας ως προτεραιότητα τη διαμόρφωση ενός σχεδίου υπεράσπισης της κοινωνίας από το νεοφιλελευθερισμό, αλλά και της προώθησης μετασχηματισμών προς μια πιο δίκαιη κοινωνία. Σήμερα τόσο οι αριστεροί όσο και οι προοδευτικοί πολίτες αντιλαμβάνονται ότι το κεντρικό ζήτημα είναι η υπεράσπιση της δημοκρατίας ως θεμέλιο μιας δίκαιης κοινωνίας.

Η αυταρχικοποίηση του νεοφιλελευθερισμού και η προώθηση σχεδίων διάλυσης της κοινωνικής συνοχής, απαιτούν ευρύτερες κοινωνικοπολιτικές συμμαχίες. Και ο ΣΥΡΙΖΑ επιθυμεί και πρέπει να λειτουργήσει ως το πολιτικό σημείο συνάντησης τέτοιων συμμαχιών.

Ο κόσμος μας ψήφισε ως μια Αριστερά που δε φοβάται να αναμετρηθεί με την πρόκληση της διακυβέρνησης, η οποία θα δώσει λύσεις στις άμεσες ανάγκες, εντάσσοντάς τες όμως σε μια στρατηγική μακράς διάρκειας και σε ένα προοδευτικό σχέδιο μετασχηματισμού της κοινωνίας. Ο ΣΥΡΙΖΑ απευθύνεται και ακούγεται από πλατιά λαϊκά και μεσαία στρώματα και αυτό είναι κάτι που πρέπει να αγκαλιάσουμε πέρα από αχρείαστες ταμπέλες.

Υπάρχει ένα θέμα και για την κυβερνητική σας θητεία και την έμπρακτη αυτοκριτική σας. Μπορεί στελέχη σας να εμφανίζονται σε πρωταγωνιστικό ρόλο στη νέα εποχή, ενώ στα κυβερνητικά τους καθήκοντα κρίνεται ότι απέτυχαν;

Ευχαριστώ για την ερώτηση, καθώς μου δίνεται μία καλή ευκαιρία ν’ αποκαταστήσω την πραγματικότητα ως προς αυτό το θέμα. Της αυτοκριτικής, λοιπόν, προηγείται η καταγραφή και η αξιολόγηση. Και σε αυτό το σημείο επιτρέψτε μου να πω ότι ο ΣΥΡΙΖΑ είναι το μόνο πολιτικό κόμμα στην Ελλάδα που κυβέρνησε και για τη θητεία του αυτή ολοκλήρωσε κυβερνητικό απολογισμό πεπραγμένων, εγκεκριμένο από την Κεντρική Επιτροπή του. Ο απολογισμός λοιπόν του ΣΥΡΙΖΑ είναι δημόσιος και ελέγξιμος. Ο απολογισμός της ΝΔ και του ΠΑΣΟΚ, που χρεοκόπησαν την χώρα και την εγκλώβισαν στα μνημόνια, που βρίσκεται;

Ξεκινώντας από αυτό το πρωτοποριακό για τα ελληνικά πράγματα γεγονός, ότι ο ΣΥΡΙΖΑ διαθέτει κυβερνητικό απολογισμό, θα περάσω και στην ουσία.

Ο ΣΥΡΙΖΑ είναι το κόμμα που παρέλαβε μία χώρα σε κατάρρευση, μετέωρη, την οικονομία βυθισμένη και την κοινωνία ρημαγμένη. Κι έπειτα από 4 χρόνια παρέδωσε μια Ελλάδα χωρίς μνημόνια, με γεμάτα δημόσια ταμεία, μειωμένη κατά περίπου 10% την ανεργία και αυξημένο κατά 11% τον κατώτατο μισθό.

Άρα, αρχικά οφείλουμε να είμαστε υπερήφανοι για όσα συλλογικά πετύχαμε. Ασφαλώς αυτήν την τετραετία, δεν καταφέραμε να κάνουμε όσα θα θέλαμε και όσα η κοινωνία είχε ανάγκη. Όπως υπήρξαν και αστοχίες, διαψεύσεις, λάθη και παραλείψεις, των οποίων η ευθύνη είναι κι αυτή συλλογική. Και αυτά όλα καταγράφονται στον απολογισμό μας. Εκεί μπορούν ν’ αναζητηθούν τα αίτια και των νικών και των ηττών. Αυτό συνιστά ουσιαστική κριτική προσέγγιση και όπου χρειάζεται και αυτοκριτική, συλλογική και εξατομικευμένη καθώς υπάρχει και η προσωπική διάσταση των ευθυνών, όπως στην περίπτωση Βαρουφάκη. Όμως αυτό δεν σημαίνει κυνήγι μαγισσών ούτε ανάδειξη «αποδιοπομπαίων τράγων», καθώς η τακτική αυτή συνήθως θέλει να κρύψει τα πραγματικά προβλήματα.

Στη συγκυρία που είμαστε, η χώρα έχει ανάγκη ένα προοδευτικό σχέδιο που θα υλοποιηθεί από μια προοδευτική κυβέρνηση. Στην προσπάθεια αυτή κανείς δεν «περισσεύει». Πρωτεύουσα είναι η πολιτική πρόταση του ΣΥΡΙΖΑ και η συστράτευση μαζί της.

Το κριτήριο κατά τη γνώμη μου πρέπει να είναι η θέληση και η δυνατότητα συμβολής στο συλλογικό εγχείρημα και όχι η αξιοποίηση του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ ως σημαία ευκαιρίας για προσωπικές στρατηγικές. Τα πρόσωπα εναλλάσσονται ή αλλάζουν θέσεις και ρόλους, εκείνο όμως που πρέπει συνέχει ένα αριστερό πολιτικό κόμμα είναι η αίσθηση της συλλογικότητας και η δέσμευση σε αυτή.

Και με την ανανέωση και την διεύρυνση του κόμματος τι γίνεται;

Ο στόχος της διεύρυνσης και της ανανέωσης του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ σωστά τέθηκε από το βράδυ, ήδη, των εκλογών του Ιουλίου του 2019 από το πρόεδρο του κόμματος και ξεκίνησε να λαμβάνει χώρα τους αμέσως επόμενους μήνες όπως είχα και εγώ την ευκαιρία να διαπιστώσω στην εκλογική περιφέρεια της δυτικής Αθήνας. Προφανώς η πανδημία ανέκοψε αυτή την πολύ ελπιδοφόρα τάση. Όμως παρά τις δυσκολίες προχώρησε, όπως ήδη είπα, και απέδωσε τους πρώτους καρπούς. Αυτό μας έδωσε την ευκαιρία να διαπιστώσουμε και κάποια προβλήματα και αδυναμίες. Για παράδειγμα υπήρξαν περιπτώσεις που οργανώσεις του κόμματος δεν είχαν ψηλά στις προτεραιότητες τους την διεύρυνση και ανανέωση του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ. Αδράνησαν ή και είδαν διστακτικά το θέμα αυτό. Από την άλλη πλευρά υπήρξαν περιπτώσεις στις οποίες η διεύρυνση έγινε χωρίς όρους και προϋποθέσεις, μέσω αντιπροσώπων με παλαιοκομματικές λογικές του πάλαι πότε κομματάρχη. Όμως όλα αυτά είναι εξαιρέσεις, ωστόσο επιβάλουν να σχεδιάσουμε τις επόμενες κινήσεις μας αξιοποιώντας την πείρα που αποκτήσαμε.

Πρόσωπα από την κοινωνία δεν βλέπουμε. Όχι απλώς δεν έρχονται, αλλά μοιάζει σαν μεγάλο μέρος των στελεχών σας να μην τα θέλει..

Η Αριστερά έχει μεγάλη παράδοση συνεργασίας και συμπόρευσης με πρόσωπα που είχαν μεγάλη απήχηση και ενέπνεαν σεβασμό στην κοινωνία. Πρόσωπα από το χώρο των γραμμάτων και των τεχνών, της κοινωνίας των ενεργών πολιτών, με πραγματική και ανιδιοτελή συνεισφορά στην κοινωνία. Aυτή η παράδοση πρέπει να συνεχιστεί και στο μέλλον.

Αντίθετα δεν έχει να μας προσφέρει τίποτα το θετικό, ούτε έχουμε λόγους εμείς να αντιγράψουμε, αυτό που κάνει ο κ. Μητσοτάκης, ο οποίος βαφτίζει «πρόσωπα από τη κοινωνία» διασυνδέσεις με ομάδες συμφερόντων και ισχύος ενσωματώνοντας με το τρόπο αυτό στο σύστημα εξουσίας, στο νέο πλέγμα της διαπλοκής.

Συλλογική λειτουργία υπάρχει; Κάποιοι μοιάζουν να θέλουν να θέσουν τον Αλέξη Τσίπρα υπό επιτροπεία. Συμφωνείτε; Και Συνέδριο πότε θα γίνει;

Φυσικά και υπάρχει συλλογική λειτουργία. Είμαστε κόμμα της Αριστεράς όχι ομοσπονδία ομαδαρχών ή λέσχη τοπαρχών-κομματαρχών. Ο Πρόεδρος έχει σαφή θεσμικό ρόλο, ούτε κηδεμονεύεται ούτε ετεροκαθορίζεται. Ασφαλώς η πολιτική του κόμματος χαράσσεται συλλογικά και όλοι έχουμε ευθύνη, από τον Πρόεδρο μέχρι και το τελευταίο μέλος, και πρέπει να επιδιώκουμε, όλοι, ενεργητικά, την ενότητα του κόμματος. Όμως κεντρικός εκφραστής της πολιτικής γραμμής και εγγυητής για τη συλλογική και δημοκρατική λειτουργία του κόμματος είναι ο πρόεδρός του. Αυτό είναι πιστεύω συνειδητοποιημένο από κάθε στέλεχος, μέλος ή υποστηρικτή του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ. Το Συνέδριο, είναι σε υποχρεωτική αναστολή λόγω των συνθηκών, θα υπάρξουν όμως άλλες ευρείες συλλογικές διαδικασίες για τη λήψη συλλογικών αποφάσεων όπως άλλωστε έχει ανακοινωθεί.

Έχετε πει παλαιότερα πως η αριστερά καλείται να κυβερνήσει σε συνθήκες κρίσης. Έχει συνεπώς πιθανότητες να επανέλθει σε αυτή τη φάση στη διακυβέρνηση της χώρας;

Πριν από εμένα τα έχουν πει πολύ καλύτερα οι ποιητές. Πράγματι η Αριστερά δεν υπήρξε ποτέ «σπορά της τύχης». Πάντα ήταν «τέκνο της ανάγκης». Και αυτό επιβεβαιώθηκε πλήρως και στη δική μας περίπτωση. Έχουμε το δυσάρεστο καθήκον, ως Αριστερά, να μαζεύουμε κάθε φορά τα σπασμένα των κατεστημένων δυνάμεων. Οι οποίες αρνούνται πεισματικά τον όποιο απολογισμό και καταλογισμό. Ενώ χρεοκόπησαν τη χώρα χωρίς να το παραδέχονται, συκοφάντησαν και συνεχίζουν να συκοφαντούν με άθλια ψευδή τη δική μας διακυβέρνηση προσφέροντας ενίοτε και κάποιες ετεροχρονισμένες συγγνώμες κατόπιν εορτής. Δυστυχώς οι επιλογές της κυβέρνησης του κ. Μητσοτάκη θα φέρουν περισσότερη οικονομική δυσπραγία σε μια τυραννισμένη κοινωνία, ενώ η διάλυση των εργασιακών σχέσεων δημιουργεί μια συνθήκη τεράστιας επισφάλειας, της οποίας τα αποτελέσματα δεν μπορούμε καν να φανταστούμε. Και οι πιο κυνικοί και ευφάνταστοι από αυτούς ανακάλυψαν στη καταστροφή της μικρής επιχειρηματικότητας και των αυτοαπασχολούμενων τη νέα «μεγάλη ιδέα» που τάχατες θα σώσει τον ελληνικό καπιταλισμό. Το σχέδιο του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ είναι μόνος δρόμος για μια έξοδο από την κρίση, η οποία θα ανταποκρίνεται στις βραχυπρόθεσμες και μακροπρόθεσμες ανάγκες της ελληνικής κοινωνίας. Η Αριστερά θα αναλάβει ξανά την ευθύνη, γιατί τη συναισθάνεται ειλικρινά και διότι θα το απαιτήσουν οι ανάγκες του κόσμου της εργασίας, των λαϊκών τάξεων και της χώρας συνολικά.

Και η «δεύτερη φορά αριστερά» πώς θα πρέπει να είναι;

Το πρόγραμμα θα διαμορφωθεί, διαμορφώνεται ήδη σε διάλογο με τη κοινωνία. Εξειδικεύεται και ανακοινώνεται από το πρόεδρο του κόμματος. Είναι μια σαφής και συστηματική απάντηση στα μεγάλα ζητήματα που τίθενται ενώπιον της ελληνικής κοινωνίας, ιδίως στη μετά την πανδημική κρίση περίοδο. Αυτό συνίσταται σε τέσσερις άξονες: α) την κλιματική κρίση και την πράσινη μετάβαση· β) τις κοινωνικές ανισότητες, που εντάθηκαν στη διάρκεια της οικονομικής κρίσης και της πανδημίας· γ) τα θέματα της δημοκρατίας, των δικαιωμάτων και των αλλαγών που απαιτούνται για μια περισσότερο δημοκρατική και αλληλέγγυα κοινωνία· και δ) την ανάκαμψη και βιώσιμη ανάπτυξη της ελληνικής οικονομίας. Αυτό αποτελεί ένα πλαίσιο αναφοράς που αρθρώνεται στον οραματικό ορίζοντα του ΣΥΡΙΖΑ. Είναι μια πρόταση που ανταποκρίνεται στα αιτήματα και τα συμφέροντα της μεγάλης κοινωνικής πλειοψηφίας και προϋπόθεση προοδευτικής διεξόδου από την κρίση.