Συνέντευξη στον τηλεοπτικό σταθμό Kontra και στη δημοσιογράφο Αναστασία Γιάμαλη.

Σημεία από τη συνέντευξη

Οι πέντε πυλώνες του σχεδίου του ΣΥΡΙΖΑ για τη νέα τετραετία

Ο ΣΥΡΙΖΑ διαθέτει πρόγραμμα για την επόμενη τετραετία, ένα σχέδιο συγκεκριμένο, υλοποιήσιμο με ποσοτικούς στόχους και χρονοδιαγράμματα. Αντίθετα, η Νέα Δημοκρατία δεν διαθέτει παρά μόνο συνθήματα όπως το «λιγότεροι φόροι». Το δικό μας σχέδιο στηρίζεται σε πέντε πυλώνες:

1. Εμείς θέτουμε ως πρώτο στόχο την ανθεκτικότητα -ανθεκτικότητα και θωράκιση της χώρας- για να αξιοποιήσουμε δυνατότητες αλλά και να αντιμετωπίσουμε κινδύνους. Τι κάναμε γι’ αυτό; Πρώτον βγήκαμε από τα μνημόνια. Ορισμένοι προσπαθούν να πουν ότι αυτό δεν έχει σημασία. Τώρα όμως, έχουμε βαθμούς ελευθερίας, τώρα μπορούμε να αποφασίζουμε εμείς. Δεύτερον, δημιουργήσαμε «μαξιλάρι» ρευστότητας, ύψους 23 δισ. ευρώ ως κεντρική και 33 δισ. ευρώ ως γενική κυβέρνηση. Αν αύριο έχουμε μια διεθνή κρίση και έχουμε ομόλογο που λήγει δεν θα «μείνουμε ξεκρέμαστοι» όπως το 2010, αλλά θα έχουμε το περιθώριο να το καλύψουμε. Τρίτον, βελτιώσαμε τη σχέση μας με τους βόρειους γείτονες. Με αφορμή την ένταση με την Τουρκία, καταλαβαίνει ο κόσμος ότι στην πολιτική πρέπει να κάνεις ιεράρχηση κινδύνων. Εμείς μέσα από αυτή την ιεράρχηση επιλέξαμε να λύσουμε το θέμα με τη Βόρεια Μακεδονία ώστε να είμαστε σε θέση να αντιμετωπίσουμε άλλα ενδεχόμενα. Παραλάβαμε μια χώρα μετέωρη σε αδιέξοδο και σήμερα έχουμε μία χώρα με ενίσχυση της θωράκισης και της ανθεκτικότητας.
2. Δεύτερος στόχος η αλληλεγγύη. Ένα τμήμα της κοινωνίας βγαίνει από την κρίση, άλλα τμήματά της, όμως, ζουν με τις πληγές της κρίσης, θέλουμε λοιπόν ισχυρό κράτος. Το ισχυρό κράτος είναι και προϋπόθεση της ανάπτυξης και της ανθεκτικότητας, ένα κράτος που να μπορεί να εγγυάται τα βασικά. Μας ενδιαφέρει ο κόσμος που δεν έχει αυτή τη δυνατότητα και για τον οποίο το δημόσιο νοσοκομείο, το φάρμακο, το δημόσιο σχολείο η εγγυημένη σύνταξη (επικουρική και κύρια), η απασχόληση η στέγη αποτελούν βασικές ανάγκες. Κάθε ευρώ που είχαμε το προσανατολίσαμε προς αυτή την κατεύθυνση, σπάσαμε τον κανόνα/την αναλογία «1 προς 5» και στο μέτρο των δυνατοτήτων έχουμε προσλήψεις τόσο για σχολεία όσο και για νοσοκομεία. Στη νέα τετραετία έχουμε σχέδιο σύγκλισης με τα επίπεδα της Ευρώπης.
3. Τρίτος στόχος η ανάκτηση. Θέλουμε να ανακτήσουμε τα χαμένα στη νέα τετραετία. Στην περίοδο της κρίσης χάθηκαν περίπου 850.000 θέσεις εργασίας. Έχουμε ανακτήσει πάνω από 300.000 θέσεις εργασίας, μας λείπουν 500.000, το θεωρούμε εφικτό, έχουμε κάνει τη μελέτη ότι μπορούμε να το πετύχουμε τη νέα τετραετία. Το ίδιο ισχύει με τον κατώτατο μισθό, το ίδιο για τις δαπάνες για Υγεία και Παιδεία. Αυτό για εμάς συνιστά κανονικότητα, όχι απλά ότι βγήκαμε από τα μνημόνια, το οποίο βέβαια είναι η βάση για όλα τ’ άλλα.
4. Τέταρτος στόχος, η ανάπτυξη. Δεν είχαμε βιώσιμη ανάπτυξη στο παρελθόν, δεν έχουμε ακόμη βιώσιμο παραγωγικό μοντέλο, εξαρτόμαστε πολύ από εισαγωγές και έχουμε τομείς με χαμηλή προστιθέμενη αξία. Γι’ αυτό δημιουργήσαμε Εθνική Αναπτυξιακή Στρατηγική με συγκεκριμένους στόχους: Στόχος ως το 2025 οι εξαγωγές να φτάσουν στο 50% του ΑΕΠ, στόχος να αυξήσουμε το ειδικό βάρος της βιομηχανίας, κ.ά. Δεν ακούω κάτι σχετικό από την άλλη πλευρά.
5. Ασφάλεια. Το θέμα είναι τι εννοούμε ως ασφάλεια και πώς την κατοχυρώνουμε. Θέλουμε την ασφάλεια στη συνολική διάστασή της, ως ασφάλεια για τη χώρα, την οικονομία και την κοινωνία, στο πλαίσιο ενός δημοκρατικού κράτους και μιας ενεργού κοινωνίας. Όχι απλά ως καταστολή, διότι αυτό παράγει, συχνά, ακόμη μεγαλύτερη ανασφάλεια.

Αυτοί οι πέντε στόχοι, τα «πέντε Α» ανθεκτικότητα, αλληλεγγύη, ανάκτηση, ανάπτυξη και ασφάλεια είναι οι τίτλοι των βασικών κεφαλαίων του σχεδίου μας για την επόμενη τετραετία.

Μάχη μέχρι το τέλος

Για εμάς  στην Αριστερά, οι εκλογές είναι ευκαιρία, τις χαίρομαι, χαίρομαι την επαφή με τον κόσμο. Διότι έχεις μια ευκαιρία να τον ακούσεις, να σκεφτείς αυτά που σου λέει, να δεις εάν αυτά που εσύ έκανες τα έμαθε ο κόσμος, αν έφτασαν στον ίδιο. Για μένα οι εκλογές είναι μία στιγμή δημοκρατίας. Και μέχρι το τελευταίο λεπτό θα δώσουμε τη μάχη να εξηγήσουμε, να αυτοδεσμευθούμε. Το να κυβερνά η Αριστερά υπό συνθήκες καπιταλισμού έχει κάποιες υποχρεώσεις και απαιτήσεις. Χρειάζεται κόμμα, ριζωμένο παντού μέσα στην κοινωνία. Αυτός είναι ο ιμάντας που θα εξηγήσει, θα βοηθήσει στην εξήγηση. Χρειάζονται κοινωνικά κινήματα, η δική μας διακυβέρνηση απαιτεί το «από κάτω».

Είχαμε αδυναμία, λοιπόν, να επικοινωνήσουμε, να εξηγήσουμε, πρώτον  αυτά που κάναμε και δεύτερον γιατί δεν κάναμε κάποια άλλα.

Για τη φορολογία

Η υπερφορολόγηση ήδη είχε συντελεστεί μέχρι τη στιγμή που ανέλαβε ο ΣΥΡΙΖΑ. Πέντε μονάδες επιβαρύνθηκε συνολικά η φορολογία στην Ελλάδα μέχρι το 2014, εμείς προσθέσαμε 1,6. Δεν λέμε βεβαίως ότι ήταν λίγο, αλλά δεν είναι δυνατόν η φορολόγηση να αποδίδεται στον ΣΥΡΙΖΑ ως δήθεν «ιδεολογική» επιλογή.

Ο κ. Μητσοτάκης δεν θέλει να αντιμετωπίσει τις αιτίες της υπερφορολόγησης και απλώς την χρησιμοποιεί ως μέσο επειδή η κοινωνία πιέζεται.

Για την πάταξη της διαφθοράς

Στο Υπουργείο Οικονομίας & Ανάπτυξης παραλάβαμε ένα φαύλο καθεστώς σε σχέση με τον Αναπτυξιακό Νόμο. Εξυπηρετούντο με πελατειακά στοιχεία οι «ημέτεροι». Απόδειξη, ότι ακόμα και τώρα υπάρχει ενεργή εισαγγελική εντολή για παλιές υποθέσεις. Εμείς αυτό το ξεπεράσαμε, το αφήσαμε πίσω μας, δημιουργήσαμε νέα νομοθεσία. Οι ίδιοι οι επιχειρηματίες λένε ότι για πρώτη φορά δεν υπήρξαν παρεμβάσεις.

Για τις επενδύσεις

Το Ελληνικό πρέπει να διδαχθεί ως «μάθημα», για το πως μια χώρα διέθετε ένα πλαίσιο εχθρικό προς κάθε επένδυση. Η προηγούμενη κυβέρνηση απλώς είχε υπογράψει σύμβαση με τον επενδυτή χωρίς να έχει λύσει το θέμα των αρχαίων, χωρίς να έχει λύσει το δασικό θέμα κλπ. Ο κ. Μητσοτάκης, αν κερδίσει τις εκλογές και βγει Πρωθυπουργός θα βρει το έργο έτοιμο να υλοποιηθεί, ακριβώς διότι έγιναν τα απαιτούμενα βήματα από τον ΣΥΡΙΖΑ.

Για τις ανισότητες και την κοινωνική δικαιοσύνη

Η Αναπτυξιακή Στρατηγική μας έχει ως βάση τους Στόχους Βιώσιμης Ανάπτυξης του ΟΗΕ, σύμφωνα με τους οποίους οι ανισότητες κάνουν κακό όχι μόνο στην κοινωνική συνοχή, αλλά και στην ίδια την ανάπτυξη. Άρα η πολιτική μας έχει στόχο πως να συνδυάσουμε την ανάπτυξη με την κοινωνική δικαιοσύνη.

Για την κριτική της ΝΔ στην κοινωνική πολιτική που την αποκαλεί «παροχές ή αναδιανομή φτώχειας»

Ο κύριος Μητσοτάκης λέει «ας μεγαλώσουμε την πίτα και μετά θα δούμε τη μοιρασιά». Την περίοδο 1998-2008 εισέρευσαν στην Ελλάδα 400 δισεκατομμύρια ευρώ, είτε ευρωπαϊκά κεφάλαια είτε δάνεια και επενδύσεις. Αυτά πήγαν σε κερδοσκοπικές εν πολλοίς δραστηριότητες,  σε όχι παραγωγικές δραστηριότητες. Δεν φτιάξαμε ένα στέρεο παράγωγο σύστημα.  Η  ιδέα λοιπόν, «κάνε θυσίες  να μεγαλώσει η πίτα και μετά θα έρθει η δικαιοσύνη», δεν είναι απλώς λανθασμένη, είναι επικίνδυνη. Αυτές οι ανισότητες και οι ανισορροπίες που δημιουργούνται στη διαδικασία της μεγέθυνσης της οικονομίας, αυτές τελικά οδηγούν σε ελλείμματα και σε κρίση.

Σε μια μεγέθυνση, για παράδειγμα, 4%, αν αυτή γίνεται μέσω εισαγωγών, θα μεγαλώσει το έλλειμμα του ισοζυγίου πληρωμών. Τότε θα πρέπει να αντλήσουμε κεφάλαια για να κλείσει το έλλειμμα. Μετά θα πληρώνουμε τόκους και εισοδήματα σε αυτά τα κεφάλαια και αυτό θα οδηγήσει σε χρεοκοπία. Η μεγέθυνση της οικονομίας, χωρίς αλλαγή του αναπτυξιακού υποδείγματος, είναι δρόμος για επιστρέψουμε στην κρίση και στη χρεοκοπία. Για αυτό εμείς επιμένουμε στη μεγέθυνση της οικονομίας και στην επιτάχυνση της ανάπτυξης μέσα από την αλλαγή του παραγωγικού προτύπου. Να έχουμε ένα παραγωγικό πρότυπο που να παράγει, να εξάγει, να υποκαθιστούμε εισαγωγές, να είναι καινοτόμο, να μπούμε και στην 4η βιομηχανική επανάσταση που αρχίζει, άρα να ενσωματώσουμε τα μαθήματα της κρίσης λειτουργικά∙ δηλαδή να μάθουμε πράγματα και να είναι μέσα στο νέο τρόπο ανάπτυξης και στο νέο τρόπο συμπεριφοράς.

Αυτό που αφορά τη χώρα και όλους μας, είναι τι είδους παραγωγικό σύστημα θέλουμε. Αυτό αφορά στην πρωτογενή μας παραγωγή που έχει μεγάλες δυνατότητες με προϊόντα σωστά τυποποιημένα, πιστοποιημένα και υψηλής ποιότητας, αφορά στη μεταποίηση, αφορά στις νέες δραστηριότητες που αναπτύσσονται με την 4η Βιομηχανική επανάσταση και αφορά και στην κλιματική αλλαγή.

Σε σχέση με τα επιδόματα υπάρχει μία σύγχυση, μία παρεξήγηση και ίσως υπήρξε και μια ελλιπής ενημέρωση. Το 2016, 2017 και το 2018 δώσαμε κάποια επιδόματα εφάπαξ γιατί δεν ήμασταν σε θέση να διαμορφώσουμε πάγιες πολιτικές, γιατί ήμασταν μέσα στα μνημόνια. Μόλις βγήκαμε από τα μνημόνια ξεκινήσαμε να διαμορφώνουμε πάγιες πολιτικές. Το επίδομα ενοικίου είναι μια πάγια πλευρά της στεγαστικής μας πολιτικής. Φιλοδοξούμε στο μέλλον να έχουμε και παραγωγή κατοικίας ή προσφορά κατοικίας. Στο Υπουργείο Οικονομίας και Ανάπτυξης ήδη έχουμε εγκρίνει προγράμματα για φοιτητικές εστίες. Για μας η στέγη είναι δικαίωμα και θέλουμε στεγαστική πολιτική, άρα αρχίσαμε με το επίδομα ενοικίου και θα πάμε και σε άλλα.

Ακόμη, η στρατηγική μας είναι να έχει ο κόσμος δουλειά. Όμως πρέπει να δούμε τι κάνουμε, όταν ο κόσμος δεν έχει δουλειά, όταν κάποιοι απολύονται σήμερα και περνά ένας χρόνος και δεν βρίσκουν δουλειά. Δίνουμε επίδομα ανεργίας. Στο πρόγραμμα της ΝΔ έλεγαν, «όχι επιδόματα, δουλειές». Συμφωνώ, αλλά εν τω μεταξύ τι θα κάνουμε, δεν θα βοηθήσουμε τον κόσμο μέχρι να βρει δουλειά; Αυτό που θέλω να αναδείξω είναι ότι αυτή η ενοχοποίηση των επιδομάτων έχει στόχο να ενοχοποιήσει το κοινωνικό κράτος, να ενοχοποιήσει καθετί που δίνεται σε αυτούς που το έχουν ανάγκη.

Για τους συμπολίτες μας που δεν θέλουν να συνεισφέρουν στην κοινωνική συνοχή και αναρωτιούνται «εγώ θα χρηματοδοτώ το κοινωνικό κράτος και την κοινωνική πολιτική», θα τους καλούσα να αναλογιστούν τι συνέπειες θα μπορούσε να έχει η πραγματοποίηση του σκεπτικού τους. Αυτοί οι συμπολίτες πώς δημιουργούν εισοδήματα; Δεν λειτουργούν σε ένα οργανωμένο περιβάλλον; Το κράτος δεν έχει δημιουργήσει υποδομές ώστε και αυτοί να λειτουργούν εκεί μέσα; Αυτός ο πολίτης καλείται λοιπόν να σκεφτεί μια κοινωνία χωρίς δημόσια σχολεία, χωρίς δημόσιες συγκοινωνίες, χωρίς συστήματα ασφάλειας, χωρίς κοινωνική ασφάλιση. Αυτή είναι μια κοινωνία «ζούγκλα». Θα μπορεί άραγε να ζει ο ίδιος πολίτης σε αυτή την κοινωνία; Να ξαναπάμε στον Αριστοτέλη και να θυμηθούμε ότι ο άνθρωπος είναι κοινωνικό όν;

Το άτομο για τους νεοφιλελεύθερους είναι το άτομο που είτε τρέχει με ένα τσεκούρι να αρπάξει κάτι είτε τρέχει «με την ουρά στα σκέλια», φοβούμενος τον από πίσω του. Το δικό μας άτομο είναι μέλος της κοινωνίας. Υπάρχει μέσω κοινωνικών σχέσεων, μέσω ομάδων. Οι ίδιοι οι επιχειρηματίες αρχίζουν και καταλαβαίνουν ότι αν δεν κάνουν ενώσεις, αν δεν συνεταιριστούν, αν δεν συνεργαστούν μεταξύ τους δεν θα μπορέσουν να επιβιώσουν. Εμείς υπερασπιζόμαστε το άτομο και την ατομική ευθύνη μέσα στα πλαίσια της συλλογικής υπευθυνότητας. Υπάρχει μια συνυπευθυνότητα για την κοινωνία και υπάρχουν οι συλλογικοί όροι της ζωής.

Εμείς θεωρούμε ότι στον πολίτη που δεν έχει την οικονομική δυνατότητα, το κράτος πρέπει να εξασφαλίζει μια βασική σύνταξη ως όρο, όχι μόνο δικής του επιβίωσης, αλλά ως όρο ομαλής λειτουργίας και ανάπτυξης της κοινωνίας.

Ο όρος «ελλιπής ενημέρωση για το κυβερνητικό έργο» αναφέρεται σε αδυναμία της κυβέρνησης ή εντάσσεται στο πλαίσιο της μιντιακής υπεροπλίας των αντιπάλων

Δεν θέλω να φανώ ως ο άνθρωπος που θέλει να καλύψει λάθη ή παραλείψεις. Λάθη κάναμε πολλά και το είπα και στη Βουλή. Παρόλο που κάναμε και λάθη λοιπόν, πιστεύω ότι η ελπίδα παραμένει στο χώρο του ΣΥΡΙΖΑ και των προοδευτικών δυνάμεων. Για αυτό το λόγο και είπα ότι το εγχείρημα να βγει η χώρα από την κρίση είναι ένα εγχείρημα δεκαετίας. Πραγματικά έλεγα και εξακολουθώ να λέω ότι αυτή η δεκαετία έπρεπε και πρέπει να οργανωθεί, έτσι που να είναι η «δεκαετία του ΣΥΡΙΖΑ και των άλλων προοδευτικών δυνάμεων». Αυτή η δυνατότητα ακόμα υπάρχει.

Αν προσέξουμε πώς ασκείται η πολιτική, δεν κυβερνούν τα κόμματα μόνα τους. Κυβερνούν στην πραγματικότητα συνασπισμοί κομμάτων με άλλες δυνάμεις. Εμείς μπορούμε να κυβερνούμε μαζί με τις λαϊκές δυνάμεις που μας στηρίζουν. Μπορούμε να κυβερνούμε με άλλες προοδευτικές δυνάμεις, όπως επιχειρούμε τώρα να κάνουμε, και ίσως εδώ είναι ένα λάθος, ίσως θα έπρεπε πιο νωρίς να το έχουμε ξεκινήσει αυτό.

Τα κόμματα είναι στην καρδιά ενός μεγάλου συνασπισμού. Στο δικό μας συνασπισμό δεν έχουμε συμφέροντα να τον συγκροτήσουμε και δεν θέλουμε να έχουμε, εκτός αν θεωρήσει κανείς συμφέροντα την Αυγή ή το Κόκκινο. Από την άλλη μεριά πρέπει να κοιτάξουμε ποιος συνασπισμός θα μας κυβερνά αν υποθέσουμε ότι αναδεικνύεται πρωθυπουργός ο κ. Μητσοτάκης; Ας το κρίνει ο πολίτης. Όσοι μας εχθρεύονται, όσοι πολεμούν το ΣΥΡΙΖΑ, αυτοί θα κυβερνούν ή θα επηρεάζουν αύριο-μεθαύριο. Εμείς κυβερνήσαμε σε ένα απόλυτα εχθρικό περιβάλλον.

Για τη συγκυβέρνηση με τους ΑΝ.ΕΛ.

Αυτές είναι αντιφάσεις της πολιτικής. Δεν είχαμε, όμως, αυτοδυναμία και τότε δεν υπήρχε η δυνατότητα άλλης συνεργασίας, με το ΠΑΣΟΚ λχ, το οποίο ήταν πολύ εχθρικό αν θυμάστε και ένα μέρος του παραμένει ακόμη εχθρικό.

Για το περιθώριο σύγκλισης με το ΚΙΝ.ΑΛ.

Αυτά που άκουσα από την κυρία Γεννηματά είναι αποκαλυπτικά. Έχει αποφασίσει το συνομιλητή και το σύμμαχό της. Άρα για τι περιθώρια να μιλήσουμε. Ξέρω ότι υπάρχουν άνθρωποι μέσα στο ΚΙΝ.ΑΛ οι οποίοι σκέφτονται ή σκέφτονταν να γίνουν αμοιβαία βήματα συνεργασίας μαζί μας. Με αυτές τις εξελίξεις, εγώ καλώ αυτόν τον κόσμο να πάρει την απόφαση τώρα. Με δεδομένο αυτό που λέει η κύρια Γεννηματά ότι θα κάνει, δεν βλέπω περιθώριο ή νόημα για μετά. Τώρα είναι η ώρα. Όσοι δεν θέλουν να υποστούν τις συνέπειες μια νεοφιλελεύθερης στρατηγικής, που ξέρουν πολύ καλά τι σημαίνει, αυτοί οι άνθρωποι να κάνουν το βήμα, να κάνουν την επιλογή να χτίσουμε από τώρα τη συνεργασία

Γιατί σε ψηφοδέλτιο με σταυρό και όχι στο Επικρατείας

Καταρχήν εγώ πάντα προσπαθώ να κάνω κάτι που να υπηρετεί το γενικό μας στόχο. Δεν λέω ότι δεν έχω φιλοδοξίες, αλλά πάντα ψάχνω να βρω το αριστερό σχέδιο που πρέπει να υπηρετήσω. Το Σεπτέμβρη του 2015 κρίθηκε ότι έπρεπε να σηματοδοτήσω την ενότητα του κόμματος επειδή είχαμε διασπάσεις και δυσκολίες. Τώρα επιστρέφω σε αυτό που έκανα πάντα, καθώς μια ζωή κατέβαινα με σταυρό στη Β΄ Αθήνας. Θεωρώ ότι σήμερα το μείζον είναι να δουλέψουμε για να αποκαταστήσουμε τις ρωγμές που έχει υποστεί η σχέση μας με τα λαϊκά στρώματα είτε λόγω ελλιπούς ή στρεβλής ενημέρωσης είτε λόγω κάποιων μέτρων που λάβαμε αναγκαστικά και είχαν αρνητικές συνέπειες ή και γιατί δεν προλάβαμε να λύσουμε κάποια προβλήματα. Είναι ευκαιρία για μας να μιλήσουμε με τον κόσμο, να θυμηθούμε ένας τον άλλον, δεν αλλάξαμε, ίδιοι παραμένουμε. Αν κάποιος άλλαξε, ο κόσμος το καταλαβαίνει πάρα πολύ εύκολα… Να προχωρήσουμε μπροστά, λοιπόν, διότι η επόμενη τετραετία θα είναι μια κρίσιμη τετραετία.