1. Πώς κρίνετε το σχέδιο της κυβέρνησης για τη στήριξη των τραπεζών με 28 δις ευρώ; Γιατί χρειάζεται το ποσό αυτό, αν το τραπεζικό μας σύστημα είναι τόσο ισχυρό όπως λένε;

 

Δυστυχώς ούτε η κυβέρνηση ούτε οι τραπεζίτες μας λένε ολόκληρη την αλήθεια. Ο κόσμος έχει ζαλιστεί από τις διαρροές των πιο αντιφατικών πληροφοριών. Ποιες τράπεζες έχουν πρόβλημα; Σε τι ακριβώς συνίσταται αυτό και γιατί χρειάζεται να αντιμετωπιστεί με αυτόν το συγκεκριμένο τρόπο; Λυπούμαι που πρέπει να προσθέσω εδώ ότι ούτε η Κεντρική Τράπεζα υπήρξε διαφωτιστική, παρά τις διαβεβαιώσεις του νέου διοικητή της ότι θέλει να λειτουργεί ως «σύμβουλος της κοινωνίας». Το σχέδιο λοιπόν αυτό εξελίσσεται  σε μια συμπαιγνία της κυβέρνησης και κάποιων τραπεζιτών σε βάρος του δημοσίου συμφέροντος.

 

2. Ποια είναι η δική σας άποψη; Πρέπει να διατεθεί το ποσό αυτό για τη στήριξη του τραπεζικού συστήματος; Πώς θα ήταν ένα δικό σας σχέδιο;

 

Το όποιο ποσό θα έπρεπε να διατεθεί πρώτα και κυρίως για τη στήριξη της απασχόλησης, του εισοδήματος, των κοινωνικών υπηρεσιών και της πραγματικής οικονομίας. Δεύτερο, μέρος του θα μπορούσε να διατεθεί για την ανάκτηση του δημόσιου ελέγχου της Εθνικής Τράπεζας. Τρίτο, κάποιο ποσό θα μπορούσε να διατεθεί για την επιλεκτική στήριξη δανειοληπτών με διαφανή κοινωνικά κριτήρια. Το υπόλοιπο, θα έπρεπε να διατεθεί για τη δημιουργία νέων τραπεζών. Με τον τρόπο αυτό και το τραπεζικό σύστημα θα στηριζόταν και χρήμα θα έτρεχε άμεσα στην αγορά, αλλά και κοινωνικές ανάγκες θα μπορούσαν να ικανοποιηθούν.

 

3. Αν όμως μια ιδιωτική τράπεζα έχει ανάγκη στήριξης;

 

Αν κάποια τράπεζα έχει πρόβλημα κεφαλαιακής επάρκειας, πρέπει να το λύσει με αύξηση του μετοχικού κεφαλαίου της. Αν οι βασικοί της μέτοχοι δε θέλουν να διαθέσουν κεφάλαια, τότε χάνουν τον έλεγχο και παραδίδουν τα κλειδιά της τράπεζας στο κράτος χωρίς κανέναν όρο, απαίτηση ή αποζημίωση.

 

4. Θεωρείτε ρεαλιστική την ανάκτηση του ελέγχου της Εθνικής Τράπεζας;

 

Απολύτως. Τα ασφαλιστικά ταμεία σήμερα ελέγχουν περίπου το 20%. Το ποσοστό αυτό μπορεί να αυξηθεί είτε από τα ασφαλιστικά ταμεία είτε από το κράτος είτε με ένα συνδυασμό. Είναι, από πολλές απόψεις, σημαντικό, ιδίως σ’ αυτές τις συνθήκες, να έχουμε έναν ισχυρό πυλώνα, όπως είναι η Εθνική Τράπεζα, υπό δημόσιο έλεγχο. Μαζί και με τις άλλες τράπεζες δημόσιου συμφέροντος, θα μπορούσε να συμβάλει άμεσα στην ανάσχεση της κρίσης.

 

5. Μιλήσατε, όμως, και για νέες τράπεζες. Γιατί και πού θα βλέπατε τη δημιουργία τους; 

 

Μπορεί να δημιουργηθεί μια στεγαστική τράπεζα των εργαζομένων. Θεωρούμε ότι μια τέτοια τράπεζα θα αξιοποιεί καλύτερα τις εισφορές των μισθωτών στον ΟΕΚ και θα ασκεί επίσης πίεση προς τις άλλες τράπεζες ως προς το επιτόκιο και τους όρους δανειοδότησης.

 

Μια δεύτερη τράπεζα πρέπει να γίνει για τις μικρές και πολύ μικρές επιχειρήσεις με τη μετεξέλιξη του εγγυοδοτικού ταμείου (ΤΕΜΠΕ) που υπάρχει σήμερα σε τράπεζα. Για τις πολύ μικρές και συνήθως ατομικές ή οικογενειακές επιχειρήσεις, το πρόβλημα της χρηματοδότησης είναι κυρίως πρόβλημα πρόσβασης στο σύστημα και πρόβλημα εγγυήσεων. Μια τέτοια τράπεζα, θα απαντήσει σ’ αυτά τα προβλήματα, με μια νέα πολιτική, βασισμένη όχι στις υποθήκες, αλλά στην εμπιστοσύνη. Υπάρχει διεθνής εμπειρία που μας επιτρέπει να πιστεύουμε ότι, ακόμη και μέσα στις σημερινές συνθήκες, μια τέτοια τράπεζα μπορεί να έχει μια θετική συμβολή για την αντιμετώπιση των προβλημάτων της συγκεκριμένης κατηγορίας.

 

6. Με τις οικονομικές προτεραιότητες του ΠΑΣΟΚ, έτσι όπως τις διατύπωσε ο Γ. Παπανδρέου στη «Ε», έχετε σημεία επαφής ή προβάλλετε αντιπροτάσεις; 

 

Στα επιμέρους μπορεί κανείς να βρει σημεία επαφής ή και ταύτισης, και όχι μόνο με τον κ. Παπανδρέου.

 

Φοβούμαι, όμως, πως βρισκόμαστε σε πολύ διαφορετική, αν όχι σε αντίθετη, κατεύθυνση. Και τούτο γιατί τα όσα εκφωνούνται αυτό τον καιρό από το χώρο του ΠΑΣΟΚ δείχνουν μια εξαιρετικά πρόχειρη και ρηχή ανάλυση της κρίσης. Δίνουν την αίσθηση μιας βιασύνης να επιστρέψουν απλά στην εξουσία, θεωρώντας ότι το ίδιο σύστημα με άλλη διαχείριση μπορεί να δώσει καλύτερα κοινωνικά αποτελέσματα. Όμως η κρίση αυτή δεν μπορεί να αντιμετωπιστεί με «ολίγο περισσότερο κράτος» ή απαλείφοντας κάποιες «υπερβολές» του νεοφιλελευθερισμού.

 

7. Κατά τη δική σας άποψη, σε τι συνίσταται η κρίση αυτή;

 

Η κρίση αυτή δεν είναι μόνο χρηματοπιστωτική. Η εστία της είναι μέσα στην πραγματική οικονομία, στο μηχανισμό της συσσώρευσης του κεφαλαίου και της ανάπτυξης.

 

Πολλοί αποδίδουν την κρίση αυτή στην «απληστία». Όμως, μέχρι στιγμής, δεν έχει βρεθεί κάποιο γονίδιο της απληστίας!

 

Η κρίση αυτή δεν οφείλεται, θέλω να πω, μόνο στην απελευθέρωση και την  απορύθμιση των αγορών, αλλά και στο στενό και ιδιοτελή σκοπό της καπιταλιστικής ανάπτυξης και στα συναφή κριτήρια της οικονομικής αποτελεσματικότητας.

 

Η λειτουργία των τραπεζών και συνολικά της οικονομίας, με πρωταρχικό κριτήριο τη μεγιστοποίηση του «κέρδους για το μέτοχο», βρίσκεται στον πυρήνα αυτής της κρίσης. Πρόκειται γενικότερα για μια κρίση των στενά ιδιοτελών κινήτρων και κριτηρίων, όπως έμμεσα αναγνώρισε και ο κ. Γκρίσπαν, γεγονός που έχει μια ευρύτερη σημασία, όχι μόνο για την οικονομία, αλλά και για τη συγκρότηση της κοινωνίας.

 

8. Σε ποια κατεύθυνση θα βλέπατε, επομένως, εσείς μια προοδευτική διέξοδο από αυτή την κρίση;

 

Μια τέτοια προοδευτική, όπως είπατε, διέξοδος, μπορεί να συγκροτηθεί όχι με την επιδιόρθωση, αλλά μόνο με ρήξη με το νεοφιλελεύθερο υπόδειγμα, σε ένα μετα-νεοφιλελεύθερο πλαίσιο κοινωνικών αναφορών και πολιτικών συντεταγμένων.

 

Η πολιτική πρέπει να επαναχαραχθεί, οι νόμοι πρέπει να ξαναγραφούν και τα κριτήρια ανάπτυξης και αποτελεσματικότητας πρέπει να αλλάξουν για να εναρμονισθούν με τις ανάγκες της κοινωνίας και των εργαζόμενων τάξεων και ομάδων. Κεντρική θέση σ’ αυτές τις νέες πολιτικές συντεταγμένες, θα πρέπει να έχει μια στρατηγική από – εμπορευματοποίησης, δηλαδή, ανάκτησης, διεύρυνσης και στήριξης της δημόσιας σφαίρας, του κοινωνικού τομέα και των δημόσιων αγαθών.

 

Στη βάση των παραπάνω, πρέπει να αναζητηθούν σύγχρονες και οικολογικά βιώσιμες απαντήσεις σε μερικά παλιά, αλλά και τώρα κρίσιμα, ερωτήματα: τι θέλουμε ως κοινωνία να παράγουμε και να καταναλώνουμε; Με ποιον τρόπο θέλουμε να το κάνουμε αυτό; Και πώς θέλουμε να κατανέμεται το προϊόν του κοινωνικού μόχθου;

 

9. Κάτι τελευταίο, μια και είσαστε ο βουλευτής που έδωσε διαστάσεις στο θέμα των οικονομικών της εκκλησίας. Είναι συμπτωματικό το θέμα της μονής Βατοπεδίου ή υπάρχει κανονική εμπορική επιχείρηση, την οποία αξιοποίησαν και ορισμένοι πολιτικοί;

 

Η υπόθεση αυτή βρίσκεται τώρα στα χέρια της Εξεταστικής. Επιτρέψτε μου ένα γενικότερο συμπέρασμα. Κατά την άποψή μου, ο βασικός υπεύθυνος στο τρίγωνο κόμματα – κράτος – εκκλησία- είναι τα κόμματα. Το κομματικό σύστημα της χώρας, και αναφέρομαι στη ΝΔ και το ΠΑΣΟΚ, με την προσθήκη βεβαίως τώρα και του ΛΑΟΣ σε ρόλο «οπλαρχηγού», είναι αυτό που θεσμοθέτησε ένα καθεστώς φορολογικής ασυλίας και ασυδοσίας, που εξέθρεψε λογικές και συμπεριφορές σαν εκείνες του Εφραίμ. Είναι οι βουλευτές της ΝΔ, του ΠΑΣΟΚ και του ΛΑΟΣ που, πλην ελάχιστων εξαιρέσεων, παρέχουν πολιτική κάλυψη ή ανοχή σε οικοπεδοφάγους και διάφορους κερδοσκόπους με τα ράσα, με αντάλλαγμα, όλοι αυτοί, να λειτουργούν ως κομματάρχες βουλευτών και των κομμάτων τους.

 

Το αστείο είναι ότι απ’ αυτή τη διαπλοκή ωφελούνται τελικά ελάχιστοι βουλευτές, αφού οι πολλοί σιωπούν, όχι για να ωφεληθούν οι ίδιοι, αλλά φοβούμενοι μη γίνουν αρνητικοί στόχοι ρασοφόρων κομματαρχών.