1. Η κρίση χτυπά την πόρτα οικονομιών πολύ πιο προηγμένων από την ελληνική, με εκατοντάδες απολύσεις. Σε αυτή τη συγκυρία, το «να υψώνεις ασπίδα κοινωνικής αλληλεγγύης» ή να διεκδικείς «μείωση των ανισοτήτων» (όπως προτείνει το πρόγραμμα του Συνασπισμού) είναι αρκετό;

Όχι, δεν είναι αρκετό, αλλά είναι εντελώς αναγκαίο.

Οι νεοφιλελεύθερες πολιτικές δημιούργησαν μεγάλες ανισότητες. Αυτό όλοι το αναγνωρίζουν. Όμως δεν αρκούν οι διαπιστώσεις. Χρειάζονται συγκεκριμένες πολιτικές για να πληρώσουν επιτέλους οι κερδισμένοι της οικονομικής ανόδου και να υπάρξει αναδιανομή εισοδημάτων αλλά και εξουσιών.

Πέρα απ’ αυτό, η κρίση που τώρα ζούμε πλήττει πιο σκληρά τα πιο φτωχά και αδύναμα στρώματα. Στις συνθήκες αυτές το κεφάλαιο γίνεται πιο σκληρό και το κράτος γίνεται πιο αυταρχικό. Χρειάζεται, λοιπόν, πράγματι να υψώσουμε παντού μια ασπίδα αλληλεγγύης εκεί όπου γίνονται απολύσεις εργαζομένων, αυθαιρεσίες της κυβέρνησης ή της εργοδοσίας. Χρειάζεται να καλλιεργήσουμε ένα πνεύμα κοινής δράσης, πέρα και πάνω από κομματικές διαχωριστικές γραμμές, εκεί όπου κερδοσκοπικά συμφέροντα αρπάζουν, με το «έτσι θέλω», δάση, παραλίες, ελεύθερους χώρους, παντού όπου η λογική της ιδιοτέλειας αγνοεί τις κοινωνικές ανάγκες.

Αυτά βεβαίως δεν αρκούν. Χρειάζεται μια ριζική αλλαγή πολιτικής, ένας νέος τρόπος παραγωγής, αλλά και διανομής του πλούτου, νέα πρότυπα κατανάλωσης.

2. Βασικός στόχος του προγράμματος του Συνασπισμού είναι η θεμελίωση του σοσιαλισμού του 21ου αιώνα. Με βάση τη διεθνή συγκυρία αλλά και τους εγχώριους πολιτικούς συσχετισμούς δυνάμεων, πόσο ουτοπικό είναι να συζητάμε κάτι τέτοιο;

Η κρίση αυτή θέτει τρεις ομάδες προβλημάτων.

Πρώτον, καθιστά αναγκαία μέτρα άμεσης απόδοσης, με στόχο να μπει ένα φρένο, έστω, στην κρίση και στις συνέπειές της.

Δεύτερον, κάνει αναγκαίο ένα συνολικό σχέδιο εξόδου από αυτήν τη συγκεκριμένη κρίση, πράγμα που θα απαιτήσει βαθιές, μακράς διάρκειας και εμβέλειας, αλλαγές σ’ έναν ορίζοντα τουλάχιστον δεκαετίας.

Το τρίτο καθήκον είναι να βγούμε όχι μόνο απ’ αυτή την κρίση, αλλά και από το σύστημα που γεννά τις κρίσεις. Να εξαλείψουμε, δηλαδή, όχι μόνο τις συνέπειες, αλλά και τις αιτίες των  προβλημάτων.

Αυτό που εμείς προσπαθούμε να κάνουμε είναι να ανοίξουμε αυτή τη συζήτηση, να συνδέσουμε αυτά τα τρία ζητήματα μεταξύ τους, να μπολιάσουμε τους αγώνες του σήμερα με τις αξίες μιας κοινωνίας του αύριο, να εντάξουμε τα ρεαλιστικά αιτήματα και τις ώριμες αλλαγές, τις οποίες πρέπει άμεσα να διεκδικήσουμε, σε μια ευρύτερη προοπτική.

3. Ο Συνασπισμός είναι ένα κόμμα που επιδιώκει συνεργασία με άλλα κόμματα. Δεδομένης της πολιτικής φυσιογνωμίας που έχει το δικό σας αλλά και τα άλλα κόμματα, με ποιον θα μπορούσατε να κάνετε μια έντιμη και αποτελεσματική για τον τόπο συνεργασία;

Το ερώτημα που θέτετε πρέπει να απαντηθεί πρώτα με όρους κοινωνίας και μετά με όρους πολιτικής. Με τις προγραμματικές μας προτάσεις απευθυνόμαστε πρωτίστως σε μια «κοινωνική αριστερά» η οποία εκλογικά μπορεί να εκφράζεται από το ΣΥΡΙΖΑ, το ΚΚΕ, τους οικολόγους, το ΠΑΣΟΚ ή ακόμη και το «λευκό» ή την αποχή.   

Υπό την έννοια αυτή, απευθυνόμαστε σε δυνάμεις που μπορεί εκλογικά να βρίσκονται διάφορους χώρους, αλλά προοπτικά μπορούν να εκφραστούν από ένα κοινό πρόγραμμα. Ακριβώς γι’ αυτό θεωρούμε καταλυτική, για μια τέτοια προοπτική, την ενίσχυση του ΣΥΡΙΖΑ που εμβρυικά και σε μικρογραφία εκφράζει ήδη μια τέτοια σύνθεση δυνάμεων με σοσιαλιστικές, κομμουνιστικές, οικολογικές αφετηρίες, αλλά με κοινές προοπτικές.

4. Καθώς είμαστε την επομένη της συνάντησης των κ.κ. Παπανδρέου και Αλαβάνου, μπορεί να υπάρξει ουσιαστικός δίαυλος επικοινωνίας; Ιδίως δε, όταν ο «εκσυγχρονισμός» του Κ. Σημίτη περιγράφεται στο πρόγραμμά σας ως ο προπομπός των «μεταρρυθμίσεων» του Κ. Καραμανλή…

Και δεν έχουμε άδικο. Οι κυβερνήσεις του ΠΑΣΟΚ άνοιξαν το δρόμο στην εμπορευματοποίηση της υγείας, στην ιδιωτικοποίηση του τραπεζικού συστήματος, στην απορύθμιση των εργασιακών σχέσεων, στη λαίλαπα του νεοφιλελευθερισμού.

Το ΠΑΣΟΚ βρίσκεται, λοιπόν, σε μια ιστορική φάση που, κατά τη γνώμη μας,  πρέπει να κάνει επιλογές. Πρέπει να ξεκαθαρίσει, ποιες κοινωνικές δυνάμεις θέλει να υπηρετήσει, ποιες κοινωνικές συμμαχίες θέλει να συγκροτήσει, από ποιους θα πάρει και σε ποιους θα δώσει, και άρα ποιες πολιτικές να εφαρμόσει. Όσο δεν κάνει τέτοιες επιλογές, το ΠΑΣΟΚ μένει δέσμιο του παρελθόντος του και αυτό προσδιορίζει τα όριά του.

5. το πρόγραμμα που παρουσιάσατε στην Πολιτική Γραμματεία του κόμματός σας, η ανανεωτική λεγόμενη, ομάδα κατέγραψε τη διαφωνία της σε κεφαλαιώδη ζητήματα, όπως η οικονομία, η προσέγγιση προς την Ευρωπαϊκή Ένωση, ακόμη όμως και στο κεφάλαιο των συνεργασιών. Πώς γεφυρώνονται οι διαφορές αυτές;

Πρέπει να σας διαβεβαιώσω, ότι η επιτροπή που συνέταξε τις προγραμματικές προτάσεις, αξιοποίησε δημιουργικά όλες τις απόψεις που κατατέθηκαν σ’ αυτήν. Άλλωστε οι εισηγήσεις της επιτροπής στα όργανα του κόμματος είναι ομόφωνες. Επομένως, δεν αναδείχθηκαν οι διαφορές στις οποίες αναφέρεσθε.  Αλλά, ακόμη και αν εκ των υστέρων διατυπωθούν κάποιες νέες ιδέες, θα τις αξιοποιήσουμε. Άλλωστε, γι’ αυτό οργανώνουμε και το συνέδριο, στο οποίο εκατοντάδες σύνεδροι απ’ όλη τη χώρα θα έχουν τη δυνατότητα να συζητήσουν επί όλων των θεμάτων.

6. Θέλετε να πείτε ότι η επεξεργασία θα συνεχισθεί και περαιτέρω; Και με ποιες μορφές;

Η σύνταξη του προγράμματός μας δεν είναι μια κλειστή εσωκομματική διαδικασία, αλλά ένας διάλογος με την κοινωνία. Αμέσως μετά το συνέδριο του Συνασπισμού, που γίνεται στις 13 – 15 Φεβρουαρίου, οι προτάσεις μας θα υποβληθούν στο ΣΥΡΙΖΑ και μαζί και με άλλες προτάσεις που θα ακουσθούν, θα τύχουν επεξεργασίας και θα ενισχύσουν τον προγραμματικό λόγο του ΣΥΡΙΖΑ. Στη συνέχεια, οι προτάσεις μας θα τεθούν στη δοκιμασία ενός ανοιχτού διαλόγου με ειδικούς, κατά θέμα, επιστήμονες, αλλά και με κοινωνικούς φορείς, επαγγελματικές οργανώσεις και κινήματα . Σε κάποια θέματα θα οργανώσουμε και διεθνείς συναντήσεις. Μετά τις ευρωεκλογές, η διαδικασία αυτή θα μεταφερθεί στην περιφέρεια και στη «βάση». Στόχος μας είναι, μέσα απ’ αυτή τη διαδικασία, όχι μόνο τα κεντρικά όργανα του ΣΥΡΙΖΑ, αλλά και κάθε τοπική έκφρασή του να έχει ένα συγκεκριμένο πρόγραμμα δράσης με άμεσο και μακροπρόθεσμο ορίζοντα.