Συνέντευξη στην Αυγή της Κυριακής και στον δημοσιογράφο Γιάννη Αγουρίδη.

Πιστεύετε ότι η κυβερνητική πλειοψηφία έχει διασφαλιστεί για την ψήφιση του ασφαλιστικού;

H κυβέρνηση διαθέτει μια αρραγή και συμπαγή πλειοψηφία. Το συγκεκριμένο νομοσχέδιο, όμως, διεκδικεί τη συναίνεση ευρύτερων δυνάμεων, διότι, εκτός των άλλων, θέτει τις βάσεις για να αντιμετωπιστούν παθογένειες που έπρεπε να είχαν αντιμετωπιστεί προ πολλού. Δεν αρκεί, όμως, η ψήφιση του νόμου. Η εφαρμογή των συγκεκριμένων ρυθμίσεων στην πράξη, όπως η ανακεφαλαιοποίηση του ασφαλιστικού συστήματος, η καταπολέμηση της εισφοροδιαφυγής, η ενιαιοποίηση των κανόνων, η ενοποίηση των φορέων κ.λπ., θα προσκρούσουν σε σημαντικές δυσκολίες, ενδεχομένως και αντιστάσεις. Η ασφαλιστική μεταρρύθμιση, συνεπώς, απαιτεί την ενεργό συμμετοχή των εργαζομένων και τις ευρύτερες δυνατές συνεργασίες και συναινέσεις κοινωνικών και πολιτικών δυνάμεων σε όλη την πορεία της υλοποίησής της.

Θεωρείτε ότι με αυτά τα μέτρα εξασφαλίζεται η βιωσιμότητα του ασφαλιστικού συστήματος;

Τα παραπάνω μέτρα οπωσδήποτε θα συμβάλουν στη βιωσιμότητα του συστήματος, όμως η μακροχρόνια βιωσιμότητα του ασφαλιστικού εξαρτάται από τη μείωση της ανεργίας, την πάταξη της αδήλωτης εργασίας, από τους ρυθμούς ανάπτυξης που θα πετύχουμε, όπως και από την εξασφάλιση νέων πόρων για την ανακεφαλαιοποίηση του συστήματος.

Ποιοι είναι οι κεντρικοί στόχοι της κυβέρνησης για το 2016;

Οι παγκόσμιες εξελίξεις δείχνουν ότι η κρίση που ζούμε δεν έχει ξεπεραστεί. Αντίθετα, υπάρχουν κίνδυνοι αναζωπύρωσης. Για τον λόγο αυτόν, κεντρικός στόχος για το 2016 είναι η σταθεροποίηση και η ανάκαμψη της οικονομίας και της απασχόλησης, με παράλληλη ανασυγκρότηση και ενδυνάμωση του κοινωνικού κράτους και των θεσμών στήριξης της κοινωνίας και ιδιαίτερα των τμημάτων της που αντιμετωπίζουν τον κίνδυνο φτώχειας και κοινωνικού αποκλεισμού. Το ίδιο το ασφαλιστικό εντάσσεται στο ευρύτερο σχέδιο μετάβασης σε ένα νέο κοινωνικό κράτος, δικαιοσύνης και αλληλεγγύης, με νέους θεσμούς, κοντά στους πολίτες, με ενιαίες αρχές και καθολική πρόσβαση.

Πρόκειται για ένα μεγάλο στοίχημα, με δεδομένες τις συνθήκες κρίσης, όμως πρέπει να σας θυμίσω, ότι το κοινωνικό κράτος, ουσιαστικά, άρχισε να θεμελιώνεται την περίοδο της μεγάλης κρίσης του 1929. Επομένως, το στοίχημα είναι, στις σημερινές συνθήκες, να δούμε τις νέες μορφές που πρέπει να πάρει το κοινωνικό κράτος για να στηρίξει τη κοινωνία και πρωτίστως τα κοινωνικά στρώματα που έχουν περισσότερο την ανάγκη του. Γίνεται σημαντική δουλειά στα αρμόδια υπουργεία και στο Κυβερνητικό Συμβούλιο Κοινωνικής Πολιτικής και πιστεύω πως μέσα στον χρόνο αυτόν θα μορφοποιηθεί ο συνολικός σχεδιασμός και θα αρχίσουν να γίνονται αισθητά τα πρώτα αποτελέσματα.

Μετά την αξιολόγηση θα αρχίσει η «μάχη» για την ελάφρυνση του χρέους. Πού θα κριθεί;

Παραμένουμε στη θέση που διατυπώναμε και προεκλογικά, ότι το πρόβλημα του χρέους, πέρα από τις ιδιαίτερες εθνικές του διαστάσεις, είναι ένα πρόβλημα ευρωπαϊκό, απαιτεί ευρωπαϊκή λύση στη βάση της αμοιβαιοποίησης. Δεν μπορεί να υπάρχει ενιαίο νόμισμα, με διαφορετικά καθεστώτα επιτοκίων και δανεισμού. Βεβαίως, αν οι ηγέτες της Ευρώπης δεν θέλουν να προχωρήσουμε τώρα σε μία ριζική λύση, αναπόφευκτα θα πάμε σε μια λύση μεταβατική, η οποία θα εξασφαλίσει ότι το χρέος και οι δαπάνες εξυπηρέτησής του δεν θα αποτελούν, όπως συμβαίνει σήμερα, εμπόδιο στον μακροχρόνιο δανεισμό, τις επενδύσεις και την άσκηση κοινωνικής πολιτικής.

Πέραν των δεσμεύσεων που περιλαμβάνει η συμφωνία του καλοκαιριού, τι περιλαμβάνει το σχέδιο της κυβέρνησης για επιστροφή στην ανάπτυξη και προσέλκυση επενδύσεων;

Μετά την επιτυχή ανακεφαλαιοποίηση και την ομαλοποίηση των συνθηκών παροχής ρευστότητας από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, που αναμένεται να γίνει μετά την πρώτη αξιολόγηση, ο ρόλος του τραπεζικού συστήματος στη χρηματοδότηση των επενδύσεων μπορεί και πρέπει να γίνει πιο ενεργητικός. Πέραν αυτού, όμως, θα τεθούν σε εφαρμογή και εξειδικευμένες δημόσιες πολιτικές.

Συγκεκριμένα, σε σχέση με τις δημόσιες επενδύσεις, έχουν ήδη εξασφαλιστεί, για το 2016, 6,5 δισ. ευρώ, ποσό που δεν αποτελεί οροφή, αλλά τη βάση. Γίνονται προσπάθειες το ποσό αυτό να φτάσει τα 8,5 δισ. Σε σχέση με τις ιδιωτικές επενδύσεις, εντός του μήνα, ψηφίζεται από τη Βουλή ο νέος αναπτυξιακός νόμος.

Σε ό,τι αφορά τις μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις, πέρα από τον αναπτυξιακό νόμο, σημαντική ώθηση θα δώσει ο μετασχηματισμός του ΕΤΕΑΝ σε αναπτυξιακό θεσμό, που προωθείται άμεσα, όπως και η ολοκλήρωση της δημιουργίας αναπτυξιακής τράπεζας. Εντός του έτους θα διαμορφωθεί, ακόμη, ένας αριθμός ειδικών χρηματοδοτικών εργαλείων, με τα οποία θα επιδιωχθεί να αξιοποιηθούν πόροι του ΕΣΠΑ και άλλων φορέων, με σκοπό την κάλυψη ειδικών χρηματοδοτικών αναγκών, όπως η χρηματοδότηση καινοτόμων και νεοφυών επιχειρήσεων, επιχειρήσεων κοινωνικής οικονομίας, αγροτικής ανάπτυξης κ.λπ.

Σε ό,τι αφορά τις ξένες επενδύσεις, η κυβέρνηση ετοιμάζει έναν ολοκληρωμένο σχεδιασμό, ο οποίος θα προβλέπει θεσμικά μέτρα και διαδικασίες για τη διευκόλυνσή τους, ιδιαίτερα των μακροχρόνιων επενδύσεων, που συνάδουν με το σχέδιο για την παραγωγική ανασυγκρότηση της χώρας.

Τέλος, ένας ακόμη παράγοντας, που θα βοηθήσει την επενδυτική διαδικασία, θα είναι η ολοκλήρωση του αναπτυξιακού σχεδίου, όπου θα ορίζονται με σαφήνεια οι επιλέξιμοι κλάδοι, που θα λειτουργήσουν ως πυλώνες του νέου παραγωγικού υποδείγματος. Όπως για παράδειγμα η αγροτοδιατροφική αλυσίδα, με έμφαση στη μεταποίηση, που μπορεί να γίνει ο νέος κλάδος – οδηγός και ειδικότερα η σύνδεση της αγροτικής παραγωγής με την τουριστική κατανάλωση, ο τομέας της πληροφορικής κ.λπ.

Το 2016 ξεκινά με μια μεγαλύτερη πολυπλοκότητα στην Ευρώπη μετά τις εκλογικές αναμετρήσεις της προηγούμενης χρονιάς. Υπάρχουν μεγαλύτερα περιθώρια για δημιουργία μετώπου κατά της λιτότητας στην Ευρώπη;

Οι εξελίξεις σε Ισπανία και Πορτογαλία καταρρίπτουν τον μύθο ότι η άνοδος του ΣΥΡΙΖΑ ήταν τυχαίο ή ευκαιριακό γεγονός. Αντίθετα, δικαιώνουν τη δική μας ανάλυση, ότι οι εξελίξεις αυτές αποτελούν μέρος μιας ευρύτερης δυναμικής για αλλαγή πολιτικής. Διαψεύδουν, επίσης, τον ισχυρισμό ότι ο αναγκαστικός συμβιβασμός που υποχρεωθήκαμε να κάνουμε θα ανέκοπτε τη δυναμική αυτή.

Διευρύνονται, συνεπώς, οι δυνατότητες κοινής δράσης για την αντιμετώπιση των κοινών προβλημάτων, όπως το πρόβλημα της διαρκούς λιτότητας, της μαζικής ανεργίας, καθώς και για την από κοινού αντιμετώπιση, με όρους ανθρωπισμού και αλληλεγγύης, του τεράστιου ζητήματος του προσφυγικού, την ανάληψη κοινών πρωτοβουλιών για τον τερματισμό των ενόπλων συγκρούσεων και τη μετατροπή της Μεσογείου σε μια περιοχή ειρήνης και συνεργασίας.

Θεωρείτε εν δυνάμει σύμμαχό σας την ευρωπαϊκή Σοσιαλδημοκρατία και σε ποιο βαθμό; Πώς βλέπετε τις αντίστοιχες δυνάμεις στη χώρα μας, καθώς και τα λεγόμενα κόμματα του Κέντρου;

Η Σοσιαλδημοκρατία και τα λεγόμενα κόμματα του Κέντρου σε όλη την Ευρώπη μαστίζονται από σοβαρή κρίση ταυτότητας και σε πολλές χώρες, όπως στην Ελλάδα, αντιμετωπίζουν υπαρξιακά προβλήματα. Η Σοσιαλδημοκρατία, όμως, σε ευρωπαϊκό επίπεδο δεν είναι ενιαία. Υπάρχουν τμήματά της που δείχνουν ενδιαφέρον για το εγχείρημα του ΣΥΡΙΖΑ και στήριξαν την προσπάθειά μας στην πορεία των διαπραγματεύσεων. Με τις δυνάμεις αυτές ασφαλώς μας ενδιαφέρει ο διάλογος και η συνεργασία.

Ειδικά στη χώρα μας οι αντίστοιχες δυνάμεις θα πιεστούν από τις εξελίξεις. Πολεμούν την κυβέρνηση της Αριστεράς με τη γλώσσα και τη σκοπιά της Δεξιάς. Εφόσον συνεχίσουν στον ίδιο δρόμο, προβλέπω ότι η κρίση και η εσωτερική τους αποσύνθεση θα ενταθεί.

Και τούτο γιατί σε περιόδους ανασυγκρότησης, όπως η σημερινή, αυτό που τελικά κρίνεται είναι ποια δύναμη, με ποιες αξίες και με ποιο σχέδιο θα είναι ο βασικός πόλος της ευρείας συμπαράταξης δυνάμεων η οποία θα ανασυγκροτήσει τη χώρα και θα την οδηγήσει στη νέα, μετά την κρίση, εποχή. Θα είναι ο ΣΥΡΙΖΑ, όπως τον έχει αναδείξει ο λαός, ή μία παλινορθωμένη και ρεβανσιστική Δεξιά; Οι δυνάμεις που αποφεύγουν να πάρουν θέση σε αυτό το δίλημμα ή εμπλέκονται σε παιχνίδια οικουμενικών δήθεν λύσεων θα δυσκολευτούν να δικαιολογήσουν την αυτόνομη ύπαρξή τους ή να διατηρήσουν τη συνοχή τους.

Η επιτυχία του σχεδίου της κυβέρνησης για το οποίο μιλήσατε, θα κριθεί μόνο σε πολιτικό επίπεδο; Ποιος ο ρόλος άλλων παραγόντων, όπως η κοινωνία ή το κόμμα του ΣΥΡΙΖΑ, που οδεύει μάλιστα σε συνέδριο;

Ο ρόλος της κοινωνίας είναι καθοριστικός. Η ισχύς των κυβερνήσεων μπορεί να εκφράζεται στο κοινοβούλιο, όμως η βάση της βρίσκεται στη συνείδηση της κοινωνίας, στους δεσμούς με αυτήν. Μέσα στις άμεσες προτεραιότητες, λοιπόν, της κυβέρνησης, αλλά και του ΣΥΡΙΖΑ, πρέπει να είναι μία νέα συνάντηση με τα κοινωνικά κινήματα, στη βάση της διεκδίκησης και υπεράσπισης των αλλαγών που έχει ανάγκη η κοινωνία, με στόχο την απασχόληση, την αναδιανομή των φορολογικών βαρών, την υπεράσπιση της εργασίας, την καταπολέμηση της διαφθοράς και κάθε μορφή διασπάθισης του δημόσιου πλούτου, την επέκταση και τη δημιουργία δομών και θεσμών κοινωνικής αλληλεγγύης, ως τα βάθρα για την ανασυγκρότηση ενός νέου κοινωνικού κράτους δικαιοσύνης και αλληλεγγύης.

Στόχος πρέπει να είναι, επίσης, η αναδιάταξη και ενίσχυση των κοινωνικών συμμαχιών μας, διότι υπάρχουν κατηγορίες μεσαίων στρωμάτων που διαμορφώθηκαν σε συνθήκες οικονομικής ανόδου και ευμάρειας και δεν μπορούν να διατηρηθούν σήμερα με τους ίδιους όρους. Η κυβέρνηση θα στηρίξει τα στρώματα αυτά, ώστε να διαμορφώσουν τους νέους όρους επιβίωσης και ευημερίας. Γενικότερα, από μία αντιμνημονιακή κοινωνική συμμαχία, πρέπει να περάσουμε σε μια κοινωνική συμμαχία, με στόχο τη μεταμνημονιακή Ελλάδα. Από συμμαχίες στη βάση της μηχανιστικής συνάθροισης δυσαρεσκειών, πρέπει να διαμορφώνουμε συμμαχίες με βάση την προοπτική που θέλουμε να δώσουμε στην κοινωνία και τη χώρα.