• Σε επτά ημέρες ψηφίζουμε για την υπερνομαρχία και δεν ακούγεται τίποτε γι’ αυτή την εκλογική κάλπη. Μία περίεργη σιωπή βασιλεύει, οι συνυποψήφιοί σας δεν βρίσκονται πουθενά. Πόσο μόνος νιώθετε σ’ αυτή την εκλογική κούρσα;

 Καθόλου μόνος. Εμείς αξιοποιήσαμε τις εκλογές αυτές για να έλθουμε σε επαφή με τον κόσμο. Πήγαμε σε γειτονιές και σε εργασιακούς χώρους. Εκεί διαπιστώσαμε πόσο απατηλή είναι η εικόνα της δήθεν αδιαφορίας. Όπου πήγαμε, μόλις ανοίξαμε το “βιβλίο” της Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης και διαβάσαμε τον “πίνακα περιεχομένων” η αδιαφορία έγινε ενδιαφέρον. Ο κόσμος ενδιαφέρεται για τα προβλήματά του.

Αδιαφορεί για εκείνη την πολιτική που δεν έχει τίποτε να του πει, να του εξηγήσει, να του προτείνει για την αντιμετώπισή τους.

• Διακρίνω μία αισιοδοξία στα λόγια σας…

Είμαστε πράγματι ικανοποιημένοι. Πρώτα πρώτα έγινε μία σοβαρή δουλειά. Μέσα στο καλοκαίρι διαμορφώσαμε το πρόγραμμά μας. Ημασταν από νωρίς έτοιμοι. Είμαστε ο συνδυασμός που έδωσε πρώτος τη μάχη ενάντια στο φράγμα σιωπής. Οι άλλοι συνδυασμοί ακολούθησαν. Το σημαντικότερο, όμως, είναι ότι παρά το υποτονικό κλίμα η προσπάθειά μας βρήκε ανταπόκριση. Το ψηφοδέλτιό μας έχει μία ευρύτητα. Έχουμε μηνύματα όχι μόνο συμπάθειας, αλλά και ψήφου από κόσμο πέρα από τον ΣΥΝ. Τώρα πρέπει να μπούμε δυναμικά στην τελευταία εβδομάδα που όπως πάντα είναι η εβδομάδα του ψηφοδελτίου.

ΠΑΣΟΚ και Ν.Δ. ζητούν “ψήφο συνήθειας”

• Να επανέλθουμε στο αρχικό ερώτημα. Ποιοι νομίζετε ότι “επιβάλλουν” αυτή την σιωπή και τι περιμένουν απ’ αυτή;

Οι λόγοι υπάρχουν και πρέπει να τους αποκαλύψουμε στους πολίτες. Ο βασικός λόγος είναι ότι τόσο το ΠΑΣΟΚ, όσο και η Ν.Δ. ζητούν μία ψήφο συνήθειας, μία ψήφο ρουτίνας, χωρίς σκέψη και προβληματισμό. Η συζήτηση των προβλημάτων, ο απολογισμός δράσης ενοχλούν γιατί προκαλούν σκέψεις, οδηγούν σε διαφοροποιήσεις. Ψήφισε, λοιπόν, ό,τι συνήθως ψηφίζεις. Αυτός είναι ο στόχος των δύο μεγάλων κομμάτων, γι’ αυτό και βολεύονται με την άγνοια των πολιτών. Βέβαια, τελικά το φράγμα σιωπής σπάει. Κι αυτό ανησυχεί τα δύο μεγάλα κόμματα. Γι’ αυτό και θα δούμε τις τελευταίες ημέρες ανούσιους διαξιφισμούς, αλλά και ένα μπαράζ πολυδάπανων διαφημίσεων από το συνδυασμό τόσο του Ε. Κουλουμπή, όσο και του Θ. Κατριβάνου. Και στις νομαρχιακές εκλογές, λοιπόν, το χρήμα ρέει άφθονο. Κι αυτό πρέπει να προβληματίσει τον πολίτη.

• Ο συνδυασμός, πάντως, του Θ. Κουλουμπή επικαλείται έργα. Και ειδικά ο υποψήφιος νομάρχης Πειραιά υπόσχεται πολλά νέα έργα.

Βλέπετε ότι η μη πληροφόρηση γρήγορα γίνεται παραπληροφόρηση. Η απάντησή μου είναι ένα απλό ερώτημα: Καλώ τους κυβερνητικούς υποψήφιους να μας πουν έστω και ένα έργο που η Νομαρχία Αθηνών – Πειραιώς συνέλαβε, σχεδίασε, υλοποίησε. Τέτοιο έργο δεν υπάρχει. Διότι οι Νομαρχίες Αθηνών και Πειραιώς, δεν είχαν ούτε πόρους, ούτε δυνατότητα σχεδιασμού και υλοποίησης. Διεκπεραίωσαν ό,τι είχε προαποφασιστεί από τα υπουργεία. Διεκδικούμε να μην μαραζώσει η Νομαρχία.

• Έχετε δώσει έμφαση στο “διεκδικητικό” χαρακτήρα του συνδυασμού σας. Γιατί το κάνετε αυτό;

Για δύο λόγους. Ο πρώτος είναι ότι ο αυτοδιοικητικός θεσμός δεν αποτελεί απλώς ένα επίπεδο διοίκησης, αλλά και θεσμό δημοκρατίας και συμμετοχής των πολιτών στα κοινά. Άρα, το θέμα δεν είναι μόνο πόσες αρμοδιότητες έχουμε στα χαρτιά. Αλλά, κυρίως, πως αυτές αποκτούν νόημα για τον πολίτη και πως βεβαίως διευρύνονται. Τόσο η υλοποίηση, όσο και η διεύρυνση είναι θέμα διεκδίκησης. Ο δεύτερος λόγος είναι ότι σε όλα τα επίμαχα αναπτυξιακά ζητήματα υπάρχουν ή υπολανθάνουν οξύτατες συγκρούσεις συμφερόντων. Το αν π.χ., ο χώρος του Ελληνικού θα λειτουργήσει ως μία ανάσα ζωής ή θα γίνει τσιμεντούπολη, θα κριθεί από τη διαδικασία της κοινωνικής σύγκρουσης ιδεών, προγραμμάτων και συμφερόντων. Στα ποικίλα εργολαβικά και διαπλεκόμενα συμφέροντα πρέπει να αντιπαραθέσουμε εκείνες τις κοινωνικές και θεσμικές δυνάμεις που αντικειμενικά έχουν συμφέρον από μία κοινωνικά χρήσιμη και περιβαλλοντικά αποδεκτή λύση στο συγκεκριμένο πρόβλημα. Άρα, η νομαρχία μπορεί να καταπατήσει το φυσικό της ρόλο και να νομιμοποιηθεί από την κοινωνία μόνο ως ένας θεσμός διεκδικητικός και μαχόμενος, ανοιχτός στη συμμετοχή και τον έλεγχο των πολιτών.

Διαφορετικά θα μαραζώσει και θα εκφυλιστεί σε μία γραφειοκρατική απόφυση του κεντρικού συστήματος.

• Η τετραετία Κουλουμπή τι αφήνει πίσω της, τόσο στην Αυτοδιοίκηση (ήταν πρόεδρος της Ένωσης Νομαρχιακών Αυτοδιοικήσεων Ελλάδος), όσο και στο λεκανοπέδιο;

Θα ήταν άδικο και πολιτικά λάθος να χαρακτηρίζαμε τον Ε. Κουλουμπή μία μαριονέτα της κυβέρνησης. Ασφαλώς οι σχέσεις του Ε. Κουλουμπή με την κυβέρνηση δεν ήταν ρόδινες. Άλλωστε, η κυβέρνηση με τη στάση της δεν υποβάθμισε μόνο το θεσμό, έθιξε ακόμη και την προσωπική αξιοπρέπεια των ανθρώπων της στο χώρο της ΝΑ, ιδιαίτερα στις λεγόμενες υπερνομαρχίες. Σημασία, όμως, έχει το αποτέλεσμα. Κι αυτό είναι ένας θεσμός κολοβός. Με τις Νομαρχίες Αθηνών – Πειραιώς να είναι ακόμη με προσωπικό δανεικό από τα διάφορα υπουργεία, χωρίς πόρους, χωρίς συμμετοχή σε κρίσιμες αποφάσεις. Η περίπτωση του Ε. Κουλουμπή δείχνει τα όρια μίας διεκδίκησης που εξαντλείται στους διαδρόμους των υπουργείων και των κομματικών γραφείων του ΠΑΣΟΚ. Για να έχει αποτέλεσμα αυτή πρέπει να γίνει με όρους κοινωνίας. Αυτό, όμως, είναι ένα όριο που όποιος κυβερνητικός υποψήφιος το υπερβεί έχει συνέπειες. Δεν νομίζω ότι στις προθέσεις του Ε. Κουλουμπή είναι να υπερβεί αυτό το όριο.

Κατριβάνος + Ν.Δ.: ένα “ιδιόμορφο υβρίδιο”

• Ως “αντίπαλον δέος” στον Ε. Κουλουμπή φαντάζει ο υποψήφιος της Ν.Δ. Θ. Κατριβάνος. μπορεί πραγματικά να αποτελέσει την εναλλακτική λύση;

Ο Θ. Κατριβάνος είναι από τους πιο έμπειρους ανθρώπους στο χώρο της Αυτοδιοίκησης. Δυστυχώς, σήμερα, λειτουργεί ως το δένδρο που κρύβει το δάσος. Και το δάσος είναι η Ν.Δ. Το κόμμα αυτό αρχικά δεν ήθελε την αιρετή ΝΑ. Μετά, όταν έγινε, την αμφισβήτησε. Τώρα απλώς πολιτική για το θεσμό. Αυτός ο συνδυασμός, λοιπόν, Κατριβάνος + Ν.Δ., είναι ένα ιδιόμορφο υβρίδιο που ασφαλώς δεν αποτελεί αξιόπιστη απάντηση στα κυβερνητικά όρια του Ε. Κουλουμπή.

• Τι σημαίνει για σας η συνεργασία με την “Πράσινη Πρόταση”;

Κυρίως προοπτική. Έτσι το είδα εξαρχής. Δεν πρέπει ούτε στιγμή να ξεχνάμε ότι η κομματική Αριστερά αποτελεί μόνο ένα υποσύνολο της Αριστεράς. Έξω από τις γραμμές των κομμάτων της Αριστεράς υπάρχουν ανένταχτοι αριστεροί, αναπτύσσονται προβληματισμοί, κινήσεις και δραστηριότητες σημαντικές. Αυτό ίσχυε πάντα. Στις μέρες μας το φαινόμενο αυτό τροφοδοτείται τόσο από τις αδυναμίες των κομμάτων, όσο και από τις νέες οικολογικές, φεμινιστικές και κοινωνικές ευαισθησίες που αναπτύσσονται. Προσωπικά, λοιπόν, θα έβλεπα αυτή τη συνεργασία ως μία κίνηση που πρέπει να έχει συνέχεια και να διευρυνθεί μετά τις εκλογές. Γι’ αυτό και θεωρώ ότι το στοίχημα που έχουμε βάλει ως συνδυασμός δεν είναι απλά να υπερβούμε το κομματικό ποσοστό του ΣΥΝ, αλλά να καταδείξουμε μία συσπειρωτική δύναμη στον ευρύτερο αριστερό και οικολογικό χώρο.

Αντίσταση, πρόταση, διεκδίκηση

• Επιγραμματικά, γιατί καλείτε τους πολίτες να σας ψηφίσουν;

Το θέμα είναι τι κρίνεται σ’ αυτές τις εκλογές και πώς τοποθετούνται οι διάφοροι συνδυασμοί σε σχέση μ’ αυτά τα “επίδικα” θέματα. Το πρώτο είναι το πολιτικό κριτήριο, η αξιολόγηση της συνολικότερης πορείας της χώρας, η επίδραση στις μετεκλογικές εξελίξεις. Ο συνδυασμός μας σηματοδοτεί την θέληση για αυτόνομη παρουσία της Αριστεράς, αλλά και για ενεργητική παρέμβασή της στις εξελίξεις. Η αντίσταση, η πρόταση, η διεκδίκηση αποτελούν το τρίπτυχο που συμπυκνώνει τη θέληση και τη δράση μας. Το δεύτερο είναι η τύχη του νομαρχιακού θεσμού. Θα εκφυλιστεί σε μία γραφειοκρατική απόφυση του κεντρικού κράτους ή θα ολοκληρωθεί και θα σταθεί στο πλευρό του πολίτη; Η πρότασή μας για μία ΝΑ μαχόμενη, διεκδικητική, ανοιχτή στη συμμετοχή και το διαρκή έλεγχο των πολιτών δίνει το στίγμα μας. Το τρίτο είναι η τύχη του λεκανοπεδίου, το αναπτυξιακό του μέλλον, η ζωή των κατοίκων του. Είμαστε σαφείς. Στους ήδη διαμορφωμένους συνασπισμούς των διαπλεκομένων συμφερόντων πρέπει να οικοδομήσουμε συνασπισμούς πολιτών με τους οποίους αυτόνομα, αλλά και μέσα από θεσμούς, θα διεκδικήσουμε τα δικαιώματά μας. Ο νομαρχιακός θεσμός έχει ως βαθύτερο νόημά του ακριβώς αυτό. Να τον κάνουμε πεδίο διεκδίκησης δικαιωμάτων για απασχόληση, για κοινωνική προστασία, για βιώσιμες συγκοινωνίες, για ανθρώπινο περιβάλλον ζωής.

“Αντίπαλος οι κυβερνητικές πολιτικές”

• Από τις εκλογές αυτές πολλοί αναμένουν να δοθεί ένα πολιτικό μήνυμα στην κυβέρνηση. Συμφωνείτε μ’ αυτή την εκτίμηση; Και ποιο νομίζετε ότι πρέπει να είναι αυτό το μήνυμα;

Το ένα μήνυμα αφορά στο παρελθόν. Μ’ αυτό οι πολίτες θα διαμαρτυρηθούν για την ως τώρα πορεία της κυβέρνησης. Το άλλο μήνυμα, για μένα, το πιο σημαντικό αφορά στο μέλλον. Μετά τις εκλογές θα βγουν στην επιφάνεια προβλήματα του σήμερα συγκαλύπτονται. Ο οικονομικός σχεδιασμός της κυβέρνησης έχει στην ουσία του ανατραπεί.

Το κλείσιμο του προϋπολογισμού του 1999 θα αποδειχθεί ένα δυσεπίλυτο σταυρόλεξο. Νέα μέτρα συζητούνται ήδη. Σε ποια κατεύθυνση θα κινηθούν; Το αποτέλεσμα, λοιπόν, ειδικά στις νομαρχιακές εκλογές Αθηνών – Πειραιώς, θα επηρεάσει την κατεύθυνση των μετεκλογικών εξελίξεων.

• Μιλάτε συχνά για τους “εχθρούς της αιρετής Νομαρχίας”. Ποιοι είναι αυτοί;

Στο παρόν στάδιο, κύριος αντίπαλος του νομαρχιακού θεσμού είναι οι κυβερνητικές πολιτικές. Η Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση δεν μπορεί να αναπτυχθεί υπό συνθήκες δημοσιονομικής ασφυξίας, διότι πρέπει να δημιουργήσει νέες δομές που να απαντούν στις νέες ανάγκες των πολιτών. Οι δυσκολίες αυξάνουν εξαιτίας της συγκεντρωτικής λειτουργίας του κράτους και της υπουργοκεντρικής νοοτροπίας της κυβέρνησης. Αυτά, όμως, δεν πρέπει να μας κάνουν εντύπωση. Η διαμόρφωση και η ωρίμανση του αντιδιοικητικού θεσμού και στο πρωτοβάθμιο επίπεδο ήταν μία βασανιστική διαδικασία για μία ιστορία αγώνων. Το ίδιο θα συμβεί και με τον δεύτερο βαθμό. Το πρόβλημα είναι ότι ενώ  στη Γαλλία π.χ. οι Νομαρχίες υπάρχουν από το 1871, εμείς πλησιάζουμε το 2.000 και αρκετά κέντρα της κεντρικής εξουσίας δεν θέλουν να αποδεχτούν τον αιρετό τους χαρακτήρα και το φυσικό ρόλο τους.