Κυρίες και Κύριοι,

 

Τραπεζικός τομέας για την οικονομία και την κοινωνία

Η ιστορία των τραπεζών είναι παράλληλη αν όχι ταυτόσημη με την οικονομική ιστορία της χώρας. Τόσο σε περιόδους ακμής όσο και σε περιόδους δύσκολες, η πορεία των τραπεζών, του κράτους και της κοινωνίας ήταν παράλληλη. Πολλά μαθήματα και διδάγματα μπορούμε να αντλήσουμε από το παρελθόν.

Περιορίζομαι στο, κατά τη γνώμη μου, πιο ουσιώδες. Δηλαδή στο ότι κανείς  από τους τρεις αυτούς πόλους δεν μπορεί να κινηθεί αυτόνομα από τους άλλους, χωρίς την αμοιβαία και ενεργή στήριξη των υπολοίπων.

Κι αυτό πρέπει να κάνουμε και σήμερα. Να δημιουργήσουμε τις συνθήκες ώστε κράτος, κοινωνία και τράπεζες να κινηθούμε προς την ίδια κατεύθυνση, πράγμα που είναι κοινή υπόθεση, κοινή ευθύνη. Από αυτό προκύπτει το κεντρικό καθήκον των τραπεζών στην παρούσα φάση: να επανασυνδεθούν με τις ανάγκες της οικονομίας και με τις προσδοκίες της κοινωνίας.

Ανακτούμε την ευθύνη για το σχεδιασμό του μέλλοντός μας

Η επέτειος, λοιπόν, αυτή είναι μια ευκαιρία να μιλήσουμε για το μέλλον, για τις προοπτικές, την επόμενη ημέρα, για την κυβέρνηση, για τις τράπεζες, για κάθε τομέα ξεχωριστά, για την κοινωνία ως σύνολο.

Και αυτό αποτελεί από μόνο του ένα τεράστιο βήμα, ένα άλμα μπροστά. Διότι όπως και αν ονομαστεί τελικά, όποιο και αν είναι στις λεπτομέρειές του, το μεταμνημονιακό καθεστώς, τον κύριο ρόλο  στις εξελίξεις θα τον παίξουν πλέον οι δικές μας επιλογές, οι δικές μας αποφάσεις. Το μέλλον θα είναι στα χέρια μας. Γι’ αυτό και έξοδος από τα μνημόνια σημαίνει μεγαλύτερους βαθμούς ελευθερίας αλλά και μεγαλύτερη ευθύνη για όλους.

Πέντε ισχυρές προϋποθέσεις για τη μετάβαση στη μεταμνημονιακή εποχή

Βγαίνουμε από τα μνημόνια όχι επειδή κάποιοι μας «κάνουν χάρη», αλλά επειδή ως κυβέρνηση και ως κοινωνία δημιουργήσαμε τις προϋποθέσεις για να μπορέσουμε να βάλουμε τέλος σε μια επώδυνη για το λαό και τη χώρα ιστορική περίοδο.

Πρώτον, ολοκληρώνουμε την τέταρτη και τελευταία αξιολόγηση του τρίτου στη σειρά Προγράμματος προσαρμογής. Είναι το μόνο που ολοκληρώνεται έγκαιρα, με επιτυχία, χωρίς «ουρές» και αστερίσκους. Γι’ αυτό και μπορούμε σήμερα να μιλάμε για τέλος των μνημονίων.

Δεύτερον, παρά τη διαρκή καταστροφολογία και την ασταμάτητη εκλογολογία από ορισμένες δυνάμεις, εξασφαλίσαμε συνθήκες αξιοσημείωτης πολιτικής σταθερότητας και καταστήσαμε τη χώρα πόλο σταθερότητας στην ευρύτερη περιοχή.

Τρίτον, έπειτα από μια βαθιά και παρατεταμένη ύφεση η ελληνική οικονομία έχει μπει σε τροχιά ανάκαμψης, η οποία εδραιώνεται, αναμένεται να έχει διάρκεια και αποτελεί πλέον μια νέα αφετηρία, ένα νέο δεδομένο πάνω στο οποίο μπορούμε να σχεδιάσουμε τα επόμενα βήματα μας.

Τέταρτον, η εξασφάλιση δημοσιονομικής βιωσιμότητας και η ολοκλήρωση σημαντικών μεταρρυθμίσεων στο κράτος και τη Διοίκηση -παρά το σημαντικό έργο που μένει να γίνει ακόμα- βελτιώνουν το επενδυτικό περιβάλλον και την κοινωνική αποτελεσματικότητα του κράτους.

Πέμπτον, η κοινωνία στη μεγάλη πλειοψηφία της απορρίπτει την επιστροφή στο παρελθόν, απαιτεί τη ριζική αντιμετώπιση των αιτιών, στηρίζει μέτρα και πολιτικές που καταπολεμούν φαινόμενα διαφθοράς, μειώνουν τις ανισότητες και αποκαθιστούν αδικίες.

Το δικό μας σχέδιο, απάντηση στις προκλήσεις της εποχής

Κυρίες και κύριοι,

Η μετάβαση της χώρας μας από τα μνημόνια σε μια νέα κανονικότητα γίνεται σ’ ένα διεθνές περιβάλλον εντεινόμενης αβεβαιότητας.

Ακριβώς γι’ αυτό, στόχος της κυβέρνησης ήταν και παραμένει να θωρακίσουμε την πορεία μας και να καταστήσουμε όσο γίνεται πιο ασφαλή την πρόσβασή μας στις αγορές κεφαλαίων.

Προχωρούμε με σταθερά βήματα. Βγαίνουμε από τα μνημόνια μ’ έναν τρόπο συμφωνημένο με τους ευρωπαϊκούς θεσμούς.

Μ’ ένα σχέδιο που διασφαλίζει την επίτευξη των συμφωνημένων δημοσιονομικών στόχων χωρίς νέα μέτρα και δημιουργεί δημοσιονομικό χώρο για στοχευμένες φοροελαφρύνσεις και στήριξη του κοινωνικού κράτους.

Βγαίνουμε από τα μνημόνια με ισχυρά αποθέματα ασφαλείας, με μια ρύθμιση του χρέους που αναμένεται να οριστικοποιηθεί έως τις 21 Ιουνίου και μια ολιστική «Στρατηγική Ανάπτυξης για το Μέλλον» που αποτελεί το δικό μας σχέδιο  για τη μετάβαση στη νέα εποχή.

Οι προκλήσεις που πηγάζουν από τη διεθνή αβεβαιότητα είναι υπαρκτές, δεν αντιμετωπίζονται όμως ούτε με τη δραματοποίηση τους ούτε με κινδυνολογία, αλλά με συγκεκριμένο σχέδιο, διάλογο και ευρύτερες κοινωνικές και πολιτικές συναινέσεις.

Οι προκλήσεις της εποχής μας δεν αντιμετωπίζονται με μια αντίληψη περίκλειστης χώρας αλλά μ’ ένα νέο ρόλο της Ελλάδας, που αντιμετωπίζει το μέλλον με αυτοπεποίθηση, οικοδομεί πολυδιάστατες διεθνείς συμμαχίες, πρωταγωνιστεί για την επίλυση των περιφερειακών προβλημάτων, δρα ως δύναμη ειρήνης, σταθερότητας, συνεργασίας και συνανάπτυξης στην ευρύτερη περιοχή.

Νέα γενιά προωθητικών μεταρρυθμίσεων για την ανάπτυξη και την κοινωνική δικαιοσύνη

Κυρίες και κύριοι,

Τα  τελευταία χρόνια, η λέξη «μεταρρύθμιση» ταυτίστηκε, όχι αδικαιολόγητα, με τη λιτότητα, τη διαρκή μείωση των εισοδημάτων, την περικοπή των κοινωνικών δαπανών, τις απολύσεις. Το ερώτημα λοιπόν «αν μετά τα μνημόνια θα συνεχιστούν ή όχι μεταρρυθμίσεις» είναι άστοχο και παραπλανητικό. Διότι το πραγματικό ερώτημα δεν είναι «αν» αλλά «ποιες», ποιες μεταρρυθμίσεις, ποιες αλλαγές,  με ποιο περιεχόμενο, σε όφελος ποιων δυνάμεων και ποιας προοπτικής για την κοινωνία;

Για εμάς, κεντρική προτεραιότητα στη νέα φάση που μπαίνουμε είναι η μείωση της ανεργίας και η ανάπτυξη με δυο ποιοτικούς προσδιορισμούς, τη βιωσιμότητα και τη δικαιοσύνη. Μεταρρύθμιση, λοιπόν, στη φάση αυτή δεν είναι ό,τι προωθεί τη λιτότητα, αλλά ό,τι αναιρεί τις συνέπειες της, ό,τι δημιουργεί νέες θέσεις εργασίας, ό,τι βοηθά, επενδύσεις, ό,τι ενισχύει την ανάπτυξη, την αλληλεγγύη και το κοινωνικό κράτος, αλλά και ό,τι μειώνει τη γραφειοκρατία, τηn ταλαιπωρία των πολιτών, τις αδικίες, τις ανισότητες.

Και ήδη γίνονται πολλά προς αυτήν την κατεύθυνση, ορισμένα από τα οποία καλύπτουν ελλείμματα όχι ετών αλλά δεκαετιών. Για να περιοριστώ στο πεδίο του επιχειρηματικού και επενδυτικού περιβάλλοντος, η χώρα αποκτά λοιπόν επιτέλους, κτηματολόγιο, δασικούς χάρτες, χάραξη αιγιαλού, σαφείς χρήσεις γης, οργανωμένες υποδομές υποδοχής επιχειρήσεων,  ένα ενιαίο νόμο για  τις δημόσιες συμβάσεις, στη θέση των τετρακοσίων που υπήρχαν πριν, σύγχρονο εταιρικό δίκαιο, νέα απλά καθεστώτα αδειοδότησης και λειτουργίας επιχειρήσεων. Τόσο αυτές όσο και άλλες μεταρρυθμίσεις που δρομολογούνται στο δικαστικό σύστημα και τη δημόσια  διοίκηση απαιτούν χρόνο για να εδραιωθούν και να αποδώσουν, χρόνο που υπερβαίνει τον εκλογικό κύκλο.  Η υλοποίησή τους απαιτεί, λοιπόν, συνέχεια και συνέπεια.

H «Αναπτυξιακή Στρατηγική για το Μέλλον» είναι στην πραγματικότητα μια στρατηγική μεταρρυθμίσεων και μετασχηματισμών για την αλλαγή του παραγωγικού υποδείγματος και τη μετάβαση σ’ ένα πρότυπο ανθεκτικής, Βιώσιμης και Δίκαιης Ανάπτυξης. Όχι μόνο η επομένη τετραετία λοιπόν, αλλά όλη η επομένη δεκαετία θα είναι μια  δεκαετία  μεγάλων μετασχηματισμών, αφού μόνο έτσι θα επουλώσουμε τα τραύματα που άνοιξε η κρίση, θα ανακτήσουμε το χαμένο έδαφος και θα μπορέσουμε να ανταποκριθούμε στις  προκλήσεις της νέας βιομηχανικής επανάστασης και της κλιματικής αλλαγής.

Προχωρούμε σε ρήξη με το παρελθόν

Κυρίες και κύριοι,

Επειδή είδα κάποιους βαρύγδουπους τίτλους για «εγκλήματα»,  «ευθύνες» και αλλά συναφή,  από την ομιλία του αρχηγού της αξιωματικής αντιπολίτευσης, θα ήθελα να  κλείσω με λίγα λόγια αλήθειας για τις τράπεζες προς όλους εκείνους που θέλουν, αν και υπόλογοι, να εμφανίζονται ως τιμητές.

Το μόνο, λοιπόν, που θέλω να πω είναι ότι η κοινωνία αλλά και οι ίδιες τράπεζες πλήρωσαν βαρύ τίμημα για τον εναγκαλισμό στο παρελθόν του κομματικού συστήματος με ΜΜΕ, επιχειρηματικά συμφέροντα και τραπεζικά ιδρύματα.

Τα απλήρωτα ογκώδη δάνεια των κομμάτων που κυβέρνησαν τη χώρα, η κατάρρευση ιστορικών εκδοτικών συγκροτημάτων, τα τραύματα στην αξιοπιστία του πολιτικού συστήματος αλλά και των τραπεζών είναι εδώ σαν σκιάχτρα, να μας θυμίζουν ένα παρελθόν που πρέπει να αφήσουμε πίσω μας οριστικά.

Θέλω επίσης  με αφορμή ένα σχόλιο του Προέδρου της Ένωσης, για τα κριτήρια επιλογής των διοικήσεων, να συμφωνήσω μαζί του, ότι πράγματι ορισμένες από τις ρυθμίσεις που επιβλήθηκαν, υπό τις εξαιρετικές συνθήκες των τελευταίων ετών, πρέπει να επαναξιολογηθούν και να βελτιωθούν.

Και για να περιοριστώ σ’ ένα μόνο παράδειγμα, επισημαίνω ότι στα Πανεπιστήμια ο θεσμός του επισκέπτη καθηγητή είναι εξαιρετικά χρήσιμος. Κανένα ίδρυμα όμως δεν μπορεί να πάει μπροστά μόνο με επισκέπτες καθηγητές.

Όμως αυτό που έχει σημασία είναι ότι ο ρόλος των τραπεζών ξαναγίνεται κρίσιμος. Η μείωση των κόκκινων δανείων, έπειτα από χρόνια αδράνειας,  με την ενεργητική αξιοποίηση του θεσμικού πλαισίου που έχουμε διαμορφώσει, ξανακάνει τις τράπεζες ικανές να συμβάλουν πιο ενεργά  στη χρηματοδότηση της οικονομίας.

Κυβέρνηση και τράπεζες, μακριά από πελατειακές λογικές του παρελθόντος, θέτουμε τις βάσεις για σχέσεις θεσμικές, με όρους διαφάνειας. Και έχουμε διανύσει ήδη αρκετό δρόμο στην κατεύθυνση αυτή, Κυβέρνηση και Ελληνική Ένωση Τραπεζών.

Σήμερα, στο πλαίσιο του θεσμικού πλαισίου που δημιουργούμε για τη διαβούλευση, την εξειδίκευση και την υλοποίηση της Αναπτυξιακής Στρατηγικής, μπορούμε να αναβαθμίσουμε  και να διευρύνουμε αυτή τη συνεργασία με τη μορφή ενός μόνιμου Φόρουμ Διαλόγου και συνεργασίας ανάμεσα στις τράπεζες, την κυβέρνηση και τους κοινωνικούς φορείς.

 

* Ομιλία σε εκδήλωση για τα 90 χρόνια της Ελληνικής Ένωσης Τραπεζών