Συνέντευξη στο ραδιόφωνο 102fm της ΕΡΤ3 με τους δημοσιογράφους Βασίλη Πεκλαρή και Κώστα Γουλή.

Έρχεστε γι’ αυτό το Βαλκανικό Φόρουμ που γίνεται στη Θεσσαλονίκη για την επιχειρηματική συνεργασία στα Βαλκάνια και τι δυνατότητες δίνει αυτή;

Κατ’ αρχήν το πρωί θα δω τους εξαγωγείς, να συζητήσουμε τα θέματα των εξαγωγών, την πορεία τους -η οποία είναι βεβαίως θετική-, τα μέτρα πολιτικής που έχουμε πάρει -τα οποία είναι πολλά-, αλλά και νέα μέτρα τα οποία θέλουμε να συζητήσουμε μαζί τους, για να βελτιώσουμε όχι μόνο την ποσότητα, αλλά και την ποιότητα των εξαγωγών. Το μεσημέρι θα διεξαχθεί το Φόρουμ για τη Βαλκανική Συνανάπτυξη – θα το έλεγα εγώ. Οι δυνατότητες είναι τεράστιες, αλλά και οι ανάγκες είναι σημαντικές∙ για εμάς, ειδικά όπως είναι η οικονομία μας, αλλά και αυτή των γειτονικών χωρών, βασικός μηχανισμός επιτάχυνσης της ανάπτυξης είναι η διαβαλκανική, η διασυνοριακή συνεργασία και συνανάπτυξη. Άρα, μιλώντας για την ανάπτυξη στα Βαλκάνια μιλάμε τόσο για τη δική μας όσο και για την ευρύτερη ανάπτυξη της περιοχής. Οι δυνατότητες είναι ορατές, είναι οι κοινές μας υποδομές, την υλοποίησή των οποίων μπορούμε να επιταχύνουμε, αν συνεργαστούμε μεταξύ μας. Το δεύτερο είναι η αγορά ενέργειας, που τείνει να γίνει πανευρωπαϊκή, άρα πρέπει και εδώ στα Βαλκάνια να προσβλέπουμε σε μία κοινή αγορά ενέργειας, σε κοινά δίκτυα. Είναι μία ολόκληρη πυραμίδα, θα έλεγα, που αρχίζουμε «από τα πάνω», από την κυβέρνηση, αλλά η συνεργασία αφορά τους φορείς του Δημοσίου, την ιδιωτική πρωτοβουλία, την ίδια την κοινωνία, τους θεσμούς της, τα πανεπιστήμια, τα νοσοκομεία, τις οργανώσεις των πολιτών. Κάπως έτσι πρέπει να το φανταστούμε κι όχι απλά ένα στενά οικονομικό ζήτημα.

Κύριε Δραγασάκη, αναφερθήκατε και στην πρόσφατη μετάβασή σας στα Σκόπια στη Συνανάπτυξη, είναι κάτι το οποίο επισημαίνετε και με αφορμή το Βαλκανικό Φόρουμ. Από την άλλη πλευρά, ιδίως εδώ στη Βόρεια Ελλάδα, επιχειρηματίες εκφράζουν παράπονο, λένε ότι στις γειτονικές χώρες υπάρχει διαφορετικό φορολογικό καθεστώς, υπάρχουν  άλλα μέτρα, πολλές φορές έχουμε δει και Έλληνες επιχειρηματίες να προτιμούν να πηγαίνουν σε γειτονικές χώρες… Εδώ μπορεί να αλλάξει η κατάσταση ώστε να υπάρξει αυτή η Συνανάπτυξη στην οποία προσβλέπετε, η συνεργασία την οποία θέλετε, κυρίως στον ιδιωτικό τομέα εννοώ…

Αυτό που λέτε αποτελεί, ακριβώς, και μία πτυχή του προβλήματος. Αν δε δουλέψουμε συντονισμένα, με ένα σχέδιο να μετατρέψουμε τα Βαλκάνια σε έναν ενιαίο οικονομικό χώρο, αλλά αντίθετα υπάρχουν μεγάλες διαφορές από τη μία χώρα στην άλλη, πάντα θα έχουμε πρόβλημα. Γιατί ο Βέλγος δεν πάει δίπλα, να ψωνίσει από το γερμανικό κατάστημα, γιατί ο Ελβετός δεν κάνει το ίδιο; Γιατί έχουν εξομαλυνθεί τα επίπεδα ζωής, άρα και των τιμών. Αυτός θα πρέπει να είναι ο στρατηγικός στόχος και για τη δική μας περιοχή. Αν ο ένας γείτονας πάει καλά και ο άλλος υποφέρει, δεν μπορεί και ο πρώτος να είναι καλά και αυτό μεταφράζεται σε συγκεκριμένους αριθμούς, αλλά δεν είναι της ώρας.

Άρα, αυτό που λέτε είναι η ουσία, να φτάσουμε δηλαδή σε ένα επίπεδο στο οποίο να αναπτυσσόμαστε εμείς, να αναπτύσσονται οι γείτονες, η ανάπτυξη των γειτόνων θα ωθεί και τη δική μας ανάπτυξη. Να σας πω ένα γεγονός: Είναι η μόνη περιοχή του κόσμου με την οποία έχουμε θετικά εμπορικά ισοζύγια. Δηλαδή πουλάμε περισσότερα απ’ ότι εισάγουμε. Και αυτό πρέπει να το αξιολογήσουμε και να το εξισορροπήσουμε στο μέλλον.

Εγώ τουλάχιστον θεωρώ ότι είναι τεράστιες οι δυνατότητες, αλλά και η ανάγκη ότι δηλαδή πρέπει να δούμε, να φανταστούμε την ανάπτυξή μας ως μια διαδικασία συνανάπτυξης με τους άλλους. Να σας πω ένα ακόμα στοιχείο: Τα λιμάνια μας, για παράδειγμα, θα έχουν μεγαλύτερη αξία, αν χρησιμοποιούνται και για τις ανάγκες των άλλων λαών και οικονομιών. Ήδη το 30% του τζίρου του λιμανιού της Θεσσαλονίκης -και είμαστε ακόμα στην αρχή- είναι από τα προϊόντα των γειτόνων μας της Βόρειας Μακεδονίας. Οι δρόμοι μας, οι αγωγοί που περνάνε από την Βόρεια Ελλάδα, ο ΤΑΠ, η Εγνατία, τα δίκτυά μας, όλα αυτά αποκτούν αξία και υπεραξία στο μέτρο που θα γίνονται υποδομές ευρύτερης χρήσης και εμβέλειας.

Πολύ σημαντικό. Πάντως, επειδή είπατε ότι θα δείτε το πρωί και τους εξαγωγείς, μιλήσαμε προχθές με τον κ. Κωνσταντόπουλο, τον πρόεδρο του Συνδέσμου Εξαγωγέων, ο οποίος αρνήθηκε να μεταβεί στη Βόρεια Μακεδονία με τους 130 και πλέον επιχειρηματίες και υπήρχε γενικά από ένα μέρος των επιχειρηματιών της Β. Ελλάδας άρνηση να πάρουν μέρος σε αυτή την αποστολή, λόγω της πρόσφατης Συμφωνίας των Πρεσπών. Τελικά φάνηκε αυτή η απουσία ή δημιουργήθηκε κάποιο κενό στην εκπροσώπηση της χώρας;

Δεν θέλω να παρεξηγηθώ, αλλά θέλω να είμαι και ειλικρινής. Η ζωή προχωράει με αυτούς που συμμετέχουν. Όποιος δεν συμμετέχει δικαίωμά του. Τα πράγματα τρέχουν, η ζωή προχωράει. Αν κάποιοι θέλουν να κρατάνε τα πίσω βαγόνια και να σέρνονται δικαίωμά τους. Δεν θα πούμε εμείς στον καθένα τι να κάνει. Εκεί οι καρέκλες γέμισαν από ενδιαφερόμενους επιχειρηματίες. Και άλλοι ήθελαν να έρθουν, αλλά δεν μπορούσαν. Αλλά για μένα το ουσιαστικότερο θέμα είναι άλλο. Οι γείτονές μας θέλουν να μπουν στην Ευρωπαϊκή Ένωση, θέλουν να φτιάξουν κράτος. Θέλουν κάποιος να επιτηρεί τον εναέριο χώρο τους. Δεν έχουν οι άνθρωποι ραντάρ. Θα το κάνουμε εμείς ή  να καλέσουν κάποιον άλλον; Θα τους βοηθήσουμε εμείς να μπουν στην ΕΕ να κάνουν την προσαρμογή στους νόμους τους, όπως κάναμε κι εμείς εδώ και δεκαετίες. Θα τους βοηθήσουμε εμείς ή να πάει κάποιος άλλος. Θέλουν να φτιάξουν τη διοίκησή τους, θέλουμε να τους βοηθήσουμε εμείς ή να πάει κάποιος άλλος. Για να το καταλάβω, τι είναι το πατριωτικό; Να πηγαίνουν διάφοροι γείτονες, οι Βούλγαροι, οι Τούρκοι, όποιος άλλος να καλύπτουν αυτές τις ανάγκες ή να πάμε εμείς τώρα να βοηθήσουμε και να εδραιώσουμε μια φιλία διαρκείας; Εμείς έτσι το καταλαβαίνουμε. Μας δέχτηκαν πολύ φιλικά, είχε πάει η μισή κυβέρνηση, για να συζητήσουμε συγκεκριμένα πράγματα. Υπογράψαμε μια σειρά από πρωτόκολλα και επιστολές προθέσεων, για να αρχίσουμε συνεργασία. Και αυτή η συνεργασία θα βοηθήσει τη Βόρεια Ελλάδα. Ας πούμε ένα διασυνοριακό πρόγραμμα που συζητάμε τώρα, για τις Πρέσπες και όλα τα σύνορα αυτά, αφορά τη Δυτική Μακεδονία, αφορά τους νομούς των συνόρων και από τις δύο πλευρές. Επομένως προχωρούμε θα έλεγα με δυναμισμό. Και κάτι τελευταίο: Πριν ανέβουμε κάλεσα τους Γραμματείς και στελέχη του Υπουργείου και ρώτησα «πάμε στη Β. Μακεδονία, υπάρχει κάτι το οποίο εμείς θα μπορούσαμε να προτείνουμε να προσφέρουμε;». Και μαζέψαμε ένα μακρύ κατάλογο θεμάτων στα οποία μπορεί να κάνουμε, να  δώσουμε βοήθεια, είτε με λεφτά, είτε με ανταμοιβή, είτε με χωρίς χρήματα. Αυτό πιστεύω γίνεται κατανοητό ότι είναι πάρα πολύ σημαντικό θέμα. Δείχνει ότι και ως δημόσιο έχουμε τεράστιες δυνατότητες εξωστρέφειας, τις οποίες θα έλεγα ότι είναι κοιμώμενος γίγαντας, δεν τις έχουμε ακόμα αξιοποιήσει. Εποπτευόμενοι οργανισμοί, δημόσιοι φορείς, δημόσιες επιχειρήσεις, πέρα από τους ιδιωτικούς. Παρά τα προβλήματα που έχουμε ακόμα, έχουμε ταυτόχρονα εμπειρίες, έχουμε δυνατότητες, έχουμε γνώσεις, έχουμε φτιάξει πλατφόρμες, έχουμε κάνει συστήματα, όλα αυτά είναι εξαγώγιμα αν μπορώ να το  πω έτσι, όχι μόνο προς τη Β. Μακεδονία αλλά και προς ποικίλες χώρες οι οποίες είναι σε φάση που μπορούν να πάρουν από εμάς.

Το ακούσαμε αυτό να το λένε επιχειρηματίες που βρέθηκαν εκεί, με δραστηριότητα σε όλη τη Βαλκανική και όχι μόνο, πάντως ένα θέμα που παραμένει σε εκκρεμότητα έχει να κάνει με τα εμπορικά σήματα. Πώς θα επιλυθεί;

Ποιο είναι το πρόβλημα καταρχήν; Θα μας πει κάποτε, κάποιος, ποιο είναι το πρόβλημα; Διότι, αυτό που διαβάζω είναι από ένας θόρυβος γενικώς, μέχρι τραγικά λάθη τα οποία λέγονται, ακόμα και από επίσημα χείλη. Το πρόβλημα θα το είχαμε, αν η γειτονική χώρα έμενε με το συνταγματικό όνομά της «Μακεδονία», την αναγνώριζε όλος ο κόσμος ως «Μακεδονία» και ταυτόχρονα δεν γινόταν μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Δηλαδή αν είχαμε δίπλα μας μία Τρίτη Χώρα, που δεν υπάγεται σε κανόνες ευρωπαϊκού δικαίου και ήθελε, τότε αυτή η χώρα θα μπορούσε πράγματι να κάνει διάφορα εμπορικά κόλπα. Αυτή τη στιγμή αμφισβητούνται δικά μας εμπορικά σήματα και ονόματα από χώρες οι οποίες δεν υπόκεινται σε κανόνες. Ακόμη και με την Κίνα έχουμε διάφορα θέματα να επιλύσουμε. Επομένως εφόσον με τη γειτονική μας χώρα έχουμε τη Συμφωνία των Πρεσπών που ορίζει κανόνες και ορίζει και Επιτροπή, η οποία θα υπάρχει και αν υπάρξει πρόβλημα θα το αντιμετωπίσουμε. Δεύτερον, εφόσον αυτή η χώρα πάει να μπει στην ΕΕ και υιοθετεί το ευρωπαϊκό πλαίσιο, σε αυτά τα πλαίσια μέσα, εμείς δεν έχουμε πρόβλημα. Εμείς είμαστε αυτοί οι οποίοι έχουμε κατοχυρώσει ονόματα, η γειτονική χώρα, δεν έχει κατοχυρώσει κανένα προϊόν με οποιοδήποτε όνομα. Ακόμα και τώρα που μιλάμε και τώρα που έγινε η Συμφωνία. Επομένως, θα εξηγήσω και αύριο και θα καλέσω τους επιχειρηματίες να δουν το μέλλον με αυτοπεποίθηση και αισιοδοξία, αν υπάρχουν προβλήματα να οριστούν και να ονομαστούν με τρόπο συγκεκριμένο και να τα αντιμετωπίσουμε. Δεν υπάρχει μη αντιμετωπίσιμο πρόβλημα. Να δούμε επίσης το δάσος και όχι μόνο το δέντρο. Να δούμε τη δυναμική των πραγμάτων. Επαναλαμβάνω αν κάποιοι θέλουν να μείνουν και να σκέφτονται το παρελθόν μπορούν να το κάνουν. Η ζωή προχωράει και θα έλεγα προχωράει με μεγάλη ταχύτητα και τα γεγονότα το ίδιο.

Κύριε Αντιπρόεδρε να εκμεταλλευτούμε και μια τελευταία ερώτηση για την παρουσία σας εδώ. Να σας ρωτήσω, είναι πιο κοντά η δεύτερη έξοδος μέσα στο χρόνο στις αγορές;

Κατ’ αρχήν, δεν έχουμε άγχος με το θέμα αυτό, διότι έχουμε ήδη δανειστεί όσα χρειαζόμασταν και απ’ ό,τι φαίνεται το Eurogroup που θα αποφασίσει αύριο να εκταμιευτεί και ένα δισεκατομμύριο – το οποίο διευκρινίζω ότι δεν είναι δάνειο – είναι ένα μέρος από τα χρήματα που κέρδισαν οι κεντρικές τράπεζες της Ευρώπης από τα ελληνικά ομόλογα. Άρα, είναι με μία έννοια συμφωνημένα ότι είναι δικά μας λεφτά. Και έχουμε και ένα μεγάλο απόθεμα ρευστότητας. Άρα, δεν έχουμε άγχος για να δανειστούμε από τη στιγμή που πετύχαμε την έξοδό μας. Αυτό που μας ενδιαφέρει τώρα είναι να αρχίσουμε να εξοφλούμε χρέη που έχουμε από παλιά και τα οποία έχουν υψηλό επιτόκιο. Δηλαδή, από τη στιγμή που μπορούμε να δανειζόμαστε με επιτόκιο – ας πούμε – 3 ή 3,5%  κι έχουμε δάνεια ή ομόλογα με επιτόκιο 4,5 ή 5%, όπως είναι κάποια δάνεια προς το Διεθνές Ταμείο, τι μας συμφέρει; Να εξοφλούμε τα ακριβά δάνεια. Ο επόμενος στόχος, λοιπόν, αυτός πρέπει να είναι, να εξοφλήσουμε μέρος των δανείων μας προς το ΔΝΤ, που έχουν υψηλό επιτόκιο κι έτσι θα κερδίσουμε τρία πράγματα. Πρώτον, θα εξοικονομήσουμε πόρους λόγω διαφοράς επιτοκίων, δεύτερον, θα εξοφλήσουμε δάνεια τα οποία λήγουν τα επόμενα χρόνια και επομένως με αυτόν τον τρόπο θωρακίζουμε τη χώρα μας. Δηλαδή, αν ο μη γένοιτο συμβεί κάτι, μια νέα κρίση από εξωτερικούς παράγοντες που δεν ελέγχουμε, μια νέα αναταραχή, από τώρα μέχρι το ’22, ’23, ’24 να μην έχουμε σοβαρές υποχρεώσεις. Παρ’ όλα αυτά, εφόσον τα επιτόκια συνεχίζουν να συμπιέζονται, το Υπουργείο Οικονομικών ανά πάσα στιγμή μπορεί να αποφασίσει ότι το συμφέρει να βγάλει ένα νέο ομόλογο. Άρα, έτσι τίθεται από εδώ και πέρα, ο δανεισμός όχι ως επείγουσα ανάγκη, αλλά ως δυνατότητα να αξιοποιήσουμε ευκαιρίες που δημιουργούνται στην αγορά να δανειστούμε με χαμηλά επιτόκια. Και μ’ αυτά τα χαμηλά επιτόκια να εξοφλούμε άλλα ομόλογα που τα είχαμε συνάψει παλιότερα ή οι προηγούμενες κυβερνήσεις τα είχαν κάνει με πολύ υψηλά επιτόκια. Κάπως έτσι πάμε από εδώ και πέρα, δηλαδή δημιουργείται μια θετική συνάρτηση, το ένα θετικό γεγονός βελτιώνει τις συνθήκες, για να γίνει το άλλο, κ.ο.κ.

Αυτό μπορούν να το δουν και οι πολίτες –κλείνοντας– κύριε Αντιπρόεδρε; Σήμερα η Καθημερινή το γράφει ως «προεκλογικές κινήσεις». Τέλος πάντων, μπορούν να το δουν και ως κάποιες παροχές που υπάρχει ένας δημοσιονομικός χώρος να δοθούν το επόμενο διάστημα;

Φτάσαμε, λοιπόν, η βελτίωση της κατάστασης να θεωρείται προεκλογική παροχή. Ωραία, κάθε μέρα θα προσπαθούμε να κάνουμε τέτοιες παροχές, να βελτιώνουμε την κατάσταση της χώρας. Ο στόχος μας είναι όλα όσα λέμε να μεταφράζονται όχι μόνο στην τσέπη, αλλά και στη ζωή και στις προοπτικές των πολιτών. Και νομίζω ότι από τον Αύγουστο πέρσι μέχρι φέτος, αν δει κανείς όχι αυτά που έχουν εξαγγελθεί, αλλά αυτά που έχουν γίνει, βλέπουμε ότι παρόλο που είμαστε στην αρχή αυτής της μεταμνημονιακής περιόδου, οι δυνατότητες είναι σημαντικές. Όλες οι εξαγγελίες του Πρωθυπουργού στην περσινή Έκθεση έχουν εκπληρωθεί και προχωρούμε και σε άλλα μέτρα, με τελευταίο τώρα το επίδομα ενοικίου, το οποίο θα ανακουφίσει ιδίως νέα ζευγάρια, τα οποία είναι υποχρεωμένα να νοικιάζουν ένα σπίτι, να τους δώσει μια ανάσα. Τέτοια μέτρα, λοιπόν, και παίρνονται και θα παίρνονται όχι με τη μορφή έκτακτων πια παροχών, αλλά με τη μορφή μόνιμων πολιτικών. Αυτές είναι οι νέες μεταρρυθμίσεις, οι νέες διαρθρωτικές πολιτικές οι οποίες θα συγκροτούν το νέο κοινωνικό κράτος και τη νέα μορφή της κοινωνίας. Με αυτήν την έννοια, συνεχώς θα παίρνονται τέτοια μέτρα, χωρίς να μπορώ αυτή τη στιγμή να προαναγγείλω τι ακριβώς έρχεται. Συζητούνται, όμως, ποικίλα.

Κύριε Δραγασάκη, σας ευχαριστούμε πάρα πολύ. Θα ακούσουμε αύριο την ομιλία σας εδώ, στη Θεσσαλονίκη.

Εγώ ευχαριστώ.