«Δραχμή ή ευρώ;»

 

Το πραγματικό δίλημμα σήμερα δεν είναι δραχμή ή ευρώ. Τα κύματα που ξεσπούν πάνω μας απειλητικά, δεν τα δημιούργησε το ευρώ. Σχηματίστηκαν πολύ πιο πριν, στη μακρά διαδρομή του συναινετικού και ουσιαστικά ανεξέλεγκτου δικομματισμού. Γιγαντώθηκαν με τις κοινωνικά άδικες και διαλυτικές, νεοφιλελεύθερες πολιτικές της ΝΔ. Έγιναν καταστροφικά με το ξέσπασμα της παγκόσμιας καπιταλιστικής κρίσης.

 

 

Η διέξοδος, επομένως, δε βρίσκεται στην επιστροφή στο πριν από το ευρώ καθεστώς. Μια προοδευτική διέξοδος από την κρίση πρέπει να εντάσσεται σε ένα διεθνές πλαίσιο και να υπηρετεί ένα εθνικό σχέδιο ενταγμένο σε μια ευρύτερη διεθνή δυναμική.

 

 

Στην περίπτωσή μας, το διεθνές αυτό πλαίσιο είναι η Ευρώπη και το σχέδιο πρέπει απαντά τόσο στην εσωτερική διάσταση του προβλήματος, τις ενδογενείς αιτίες του, όσο και στην ευρωπαϊκή του πτυχή. Πρέπει δηλαδή να εντάσσεται σε μια δυναμική αλλαγής της αρχιτεκτονικής της ΟΝΕ και της πολιτικής της Ε.Ε.

 

 

Αυτό το δεύτερο αποσιωπάται σήμερα, αλλά είναι ζωτικής σημασίας. Διότι βασική επιλογή της Ε.Ε. είναι να μην υπάρξει κοινή ευρωπαϊκή στρατηγική εξόδου από την κρίση, αλλά η κάθε χώρα να κινηθεί με τα δικά της μέσα. Όμως, εθνική στρατηγική εξόδου από την κρίση δε νοείται χωρίς εθνικό νόμισμα και την αντίστοιχη εθνική δυνατότητα δανεισμού της τελευταίας καταφυγής. Από τη στιγμή, που το νόμισμα έγινε ευρωπαϊκό, δε μπορεί να υπάρξει διέξοδος από την κρίση χωρίς ένα υποστηρικτικό ευρωπαϊκό πλαίσιο, χωρίς μια ευρωπαϊκή δυνατότητα δανεισμού είτε με ευρωομόλογα είτε με άλλο μηχανισμό.

 

 

Αν λοιπόν η επιστροφή στη δραχμή δεν είναι λύση, δεν αποτελεί διέξοδο και το να προσδεθούμε απλά στο κατάρτι του ευρώ και να δηλώνουμε παθητικά πίστη στους κανόνες. Με τον τρόπο αυτό δε θα αποφύγουμε τον «αργό θάνατο», το συνδυασμό δηλαδή υψηλής ανεργίας, χαμηλής μεγέθυνσης και υψηλού κόστους εξυπηρέτησης του δανεισμού.

 

 

Ο πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ και σημερινός πρωθυπουργός έδειχνε προεκλογικά να έχει συνείδηση του προβλήματος και γι’ αυτό ορθά μιλούσε για «διαπραγμάτευση».

 

 

Όπως αποδείχτηκε όμως ούτε σχέδιο διέθετε ούτε στρατηγική διαπραγματευτική ούτε – το κυριότερο – γραμμή άμυνας. Αυτό όμως δεν είναι μόνο λάθος, είναι και επικίνδυνο.

 

 

Τώρα βέβαια, για λόγος πολλούς και ποικίλους, η Ελλάδα έχει στοχοποιηθεί. Μας δείχνουν και μας απειλούν πως δε θα κάνουν καμιά εξαίρεση για πάρτι μας.

 

 

Όμως υποκρίνονται. Διότι δεν είμαστε μόνον εμείς. Από τις 16 χώρες της ευρωζώνης οι 13 αδυνατούν να τηρήσουν τους κανόνες του Συμφώνου Σταθερότητας, Μήπως λοιπόν απλά η κρίση αποκάλυψε τη χρεοκοπία των «κανόνων» και των μονεταριστικών αρχών που τους διέπουν; Μήπως η ιδιαίτερη επιθετικότητα την οποία δείχνουν οι ευρωδογματικοί μονεταριστές θέλει να κρύψει την αποτυχία της πολιτικής τους;

 

 

Μας λένε πως δε θα βοηθήσουν την Ελλάδα. Θα την αφήσουν να χρεοκοπήσει αν χρειαστεί.

 

 

Όμως δεν είναι μόνον η Ελλάδα. Όλες οι χώρες του ευρωπαϊκού Νότου και πολλές του Βορρά είναι ή θα βρεθούν σε ανάλογη μ’ εμάς θέση. Θα απειληθούν από τον «αργό θάνατο» αν δεν αλλάξουν οι πολιτικές και οι κανόνες της Ε.Ε. Για ποια αξιοπιστία λοιπόν του ευρώ μιλούν, όταν τα περισσότερα μέλη του θα έχουν πρόβλημα οικονομικής βιωσιμότητας;

 

 

Το θέμα επομένως δεν είναι να γίνει μια εξαίρεση υπέρ της Ελλάδας, όπως ψευδώς επαναλαμβάνουν στα διεθνή μέσα ενημέρωσης. Το ζητούμενο είναι να αρθούν οι εγγενείς μονεταριστικές μονομέρειες της ΟΝΕ. Να βρεθούν κοινές θεσμικές λύσεις για το κοινό πρόβλημα. Να περιληφθούν η ανεργία, η φτώχεια και οι κοινωνικές ανισότητες στο νέο «σύμφωνο» το οποίο θα πάρει τη θέση του σημερινού. Να υπάρξουν θεσμοί και διαδικασίες δανεισμού της τελευταίας καταφυγής και, γιατί όχι, να αναληφθεί μέρος του χρέους όλων των χωρών από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα. Να κάνουν για τα κράτη δηλαδή ό,τι έκαναν για τις τράπεζες και τις αυτοκινητοβιομηχανίες τους.

 

 

Μας λένε πως τηρώντας πιστά τους υφιστάμενους κανόνες τόσο τα κράτη όσο και η Ε.Ε., θα βγουν από την κρίση. Γελοιοποιούνται. Διότι οι κυρίαρχες πολιτικές επιλογές της Ε.Ε. και οι υφιστάμενοι κανόνες δε δημιουργούν πρόβλημα μόνο σε μεμονωμένες χώρες. Καθηλώνουν στην ύφεση, την ανεργία και το τέλμα την ευρωπαϊκή οικονομία συνολικά.

 

 

Μας λένε πως γι’ αυτό δε φταίνε οι πολιτικές τους αλλά οι «ανισορροπίες» ανάμεσα στις πλεονασματικές και τις ελλειμματικές χώρες, οι οποίες για να αρθούν πρέπει οι ελλειμματικές χώρες να μειώσουν τους μισθούς, όπως έκανε η Ιρλανδία. Όμως αν όλες οι χώρες ακολουθήσουν την Ιρλανδία στην περικοπή των μισθών, δε θα υπάρξει ανταγωνιστικό πλεονέκτημα για καμιά χώρα, αλλά ύφεση για όλες.

 

 

Γιατί λοιπόν η διέξοδος να αναζητηθεί στη μείωση των μισθών των ελλειμματικών χωρών και όχι στην αύξηση των μισθών των πλεονασματικών όπως είναι η Γερμανία; Αυτό δε θα ενεργοποιούσε την εσωτερική ζήτηση που τόσο λείπει από τη Γερμανία, μία χώρα που κατά 49% εξαρτάται από τις εξαγωγές;

 

 

Γιατί πρέπει οι περιβόητες «ανισορροπίες» να εξομαλύνονται πάντα με μια σύγκλιση των μισθών προς τα κάτω και όχι προς τα πάνω;

 

 

Και, εν πάση περιπτώσει, γιατί πρέπει – για να έλθουμε στα δικά μας – να ασχολούμαστε διαρκώς με το πώς θα μειώσουμε τους μισθούς και όχι με το πώς θα βελτιώσουμε την παραγωγικότητα και τη θέση των εργαζομένων στην κατανομή των αποτελεσμάτων της;

 

 

Υπάρχουν λοιπόν όχι μόνον ανάγκες αλλά και δυνατότητες συντονισμού και συνεργασίας κρατών και λαών για τη διεκδίκηση μιας άλλης πορείας της Ε.Ε. Υπάρχουν πλαίσια, περιεχόμενα και στόχοι για τη διαπραγμάτευση και τη διεκδίκηση άλλων, οικονομικά βιώσιμων και κοινωνικά δίκαιων δρόμων εξόδου από την κρίση. Και αφού οι κυβερνήσεις δε θέλουν ή δε μπορούν να στραφούν σ’ αυτές τις δυνατότητες, πρέπει οι ίδιες οι κοινωνίες, οι φορείς τους, οι συλλογικές οργανώσεις των εργαζομένων και των πολιτών να αναλάβουν αυτόν το ρόλο.