Ένα «ΣΔΟΕ» για τη διεθνοποιημένη φοροδιαφυγή_

Την περασμένη εβδομάδα ήρθαν στη Βουλή επτά συμβάσεις προς κύρωση μεταξύ της χώρας μας και εδαφών εκτός Ευρωπαϊκής Ένωσης. Τα “εδάφη” αυτά, είναι, κατά κανόνα, μικρά νησιά στα στενά της Μάγχης ή της Καραϊβικής. Δεν έχουν κρατική οντότητα αλλά αποτελούν ιδιότυπα μορφώματα, συνήθως δε είναι εξαρτημένα εδάφη  της Βρετανίας (τα περισσότερα) και της Ολλανδίας. Πρόκειται για τους γνωστούς “φορολογικούς παραδείσους”.

Με τον όρο «φορολογικοί παράδεισοι» συνήθως αναφέρονται περιοχές του κόσμου οι οποίες εξασφαλίζουν, σε όσους τις χρησιμοποιούν ως βάση των οικονομικών τους δραστηριοτήτων ή χώρο των καταθέσεων των χρημάτων τους, αφενός πλήρη ανωνυμία και αφετέρου πολύ χαμηλούς ή μηδενικούς φόρους.

Από τη φύση τους αυτοί οι φορολογικοί παράδεισοι διαδραματίζουν ένα κεντρικό ρόλο τόσο για τη λειτουργία του παγκόσμιου καπιταλιστικού συστήματος όσο και στη συγκάλυψη του διεθνοποιημένου οργανωμένου εγκλήματος. Μέσω αυτών των φορολογικών παραδείσων διευκολύνεται η φοροδιαφυγή, «κουκουλώνονται» παράνομες οικονομικές συναλλαγές. Εξαιτίας αυτού του ρόλου οι φορολογικοί παράδεισοι χρησιμοποιούνται ως κόμβοι για τη διαφύλαξη ή τη διακίνηση εκατοντάδων δισεκατομμυρίων δολαρίων και σε σύνδεση με χρηματιστήρια αποτελούν τον κύριο μηχανισμό για το ξέπλυμα “βρώμικου χρήματος”.

Κανένα μέτρο ελέγχου

Μέχρι το 2001, μέχρι το χτύπημα στους Δίδυμους Πύργους της Νέας Υόρκης, οι Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής αρνούνταν κάθε συζήτηση για την εφαρμογή ελέγχων σ’ αυτούς τους φορολογικούς παραδείσους. Μετά από το 2001 η διοίκηση Μπους αναγνώρισε την ανάγκη να ληφθούν πρωτοβουλίες, με το σκεπτικό να εντοπιστούν πιθανά κανάλια χρηματοδότησης τρομοκρατικών οργανώσεων. Αποτέλεσμα αυτής της λογικής ήταν οι συμβάσεις που κυρώθηκαν και από την ελληνική Βουλή.

Οι συμβάσεις προβλέπουν δύο πράγματα: Πρώτον μέρος των φόρων για τόκους από καταθέσεις Ελλήνων υπηκόων στα εδάφη αυτά θα επιστρέφουν στη χώρα μας. Δεύτερο προβλέπεται η ανταλλαγή πληροφοριών.

Πολλοί θα έλεγαν, ότι έστω κι έτσι, ένα βήμα πραγματοποιήθηκε προς τη σωστή κατεύθυνση. Όμως η πραγματικότητα είναι διαφορετική: Πρώτον, δεν υφίσταται κανένα μέτρο ελέγχου αυτών των φορολογικών παραδείσων.  Δεύτερον, η ανταλλαγή πληροφοριών που προβλέπεται αυτοϋπονομεύεται διότι, αυτοί οι φορολογικοί παράδεισοι δεν υποχρεούνται να παρέχουν ονομαστικά στοιχεία.

Αν, π.χ. το Υπουργείο Οικονομικών της Ελλάδας ζητήσει πληροφορίες για συγκεκριμένα πρόσωπα ώστε να διακριβωθούν στοιχεία και καταθέσεις στις τράπεζες που εικάζεται ότι προέρχονται από έκνομες ενέργειες, δεν προβλέπεται υποχρέωση ονομαστικής πληροφόρησης. Αυτοί οι φορολογικοί παράδεισοι δεν υποχρεούνται καν να δώσουν στοιχεία ονομαστικά, παρά μόνο στο τέλος κάθε χρόνο θα στείλουν, αν στείλουν, έναν αθροιστικό πίνακα των φόρων που πλήρωσαν έλληνες καταθέτες στις τράπεζές τους ώστε μέρος του φόρου να επιστραφεί στην Ελλάδα.

Από την άλλη, δεν εξασφαλίζεται η πληροφόρηση σε επίπεδου πραγματικού δικαιούχου. Όπως είναι γνωστό οι συναλλαγές με αυτούς τους φορολογικούς παραδείσους γίνονται μέσω διαφόρων υπεράκτιων, off shore εταιρειών. Υπάρχει, κατά συνέπεια, δυσκολία εντοπισμού του πραγματικού δικαιούχου. Οι κυρωθείσες συμβάσεις αναγνωρίζουν απλώς τις αδυναμίες εντοπισμού των δικαιούχων και βέβαια δεν υποχρεώνουν αυτές τις «οάσεις» να λάβουν μέτρα. Στην ουσία, ο πραγματικός δικαιούχος παραμένει «αόρατος».

Συμπερασματικά, οι συμβάσεις που κυρώθηκαν, στην ουσία νομιμοποιούν τους φορολογικούς παραδείσους αντί να τους θέτουν υπό ένα καθεστώς ελέγχου. Αποκαλύπτουν την υποκρισία των διεθνών συζητήσεων περί “διαφάνειας” και περί μέτρων κατά του βρώμικου χρήματος. Το πρώτο μέτρο που θα έπρεπε να παρθεί είναι το κλείσιμο των φορολογικών παραδείσων.

Το ζήτημα αυτό αφορά άμεσα τη χώρα μας διότι ένα καυτό πρόβλημα είναι η διεθνοποιημένη φοροδιαφυγή τόσο “καθαρού” όσο και “βρώμικου” χρήματος. Σε πάνω από 80 δις ευρώ υπολογίζονται οι καταθέσεις Ελλήνων σε τράπεζες του εξωτερικού, πολλές σε φορολογικούς παραδείσους. Για τη μερική έστω αντιμετώπιση του προβλήματος αυτού είναι αναγκαία η δημιουργία μιας υποδομής που σήμερα δεν υπάρχει. Ουσιαστικά, όπως πρότεινα στη Βουλή, χρειάζεται ένας “ΣΔΟΕ” που να κυνηγά αποκλειστικά τη διεθνοποιημένη φοροδιαφυγή φυσικών και νομικών προσώπων. Ένα τέτοιο όργανο θα μπορούσε να αξιοποιήσει τις ισχνές δυνατότητες και αυτών των συμβάσεων που μόλις κυρώθηκαν αλλά και άλλα διεθνή νομικά πλαίσια και δυνατότητες.

Η κυβέρνηση αντί γι’ αυτό επιμένει να δίνει κίνητρα για τον επαναπατρισμό κεφαλαίων που έχουν φυγαδευτεί παράνομα στο εξωτερικό. Δίνει δηλαδή συγχωροχάρτι στη διεθνοποιημένη φοροδιαφυγή, εμμέσως τη νομιμοποιεί και την επιβραβεύει.