Η Εμπορική Τράπεζα έχει γίνει το μήλο της έριδος. Αν και η αιφνιδιαστική δημόσια προσφορά της Credit Agricole δυσκολεύει την υποβολή ανταγωνιστικών προσφορών, τίποτα δεν μπορεί να αποκλείσει κανείς μέχρι να ολοκληρωθεί η διαδικασία. Οι μνηστήρες είναι περισσότεροι απ’ όσους φαίνονται.

Η κυβέρνηση, πάντως, φαίνεται να ευνοεί την πώληση της Εμπορικής Τράπεζας σε ξένη τράπεζα, δηλαδή στην Credit Agricole, θεωρώντας πως έτσι θα ενταθεί ο ανταγωνισμός. Όμως, αυτό δεν ισχύει. Οι τράπεζες δεν καταργούν αλλά αξιοποιούν τις διαφορές των εθνικών τραπεζικών συστημάτων για να αυξάνουν τα κέρδη τους. Άλλωστε οι ιθύνοντες της γαλλικής τράπεζας στις δηλώσεις τους ήταν σαφείς. Στόχος τους δεν είναι να  ανταγωνιστούν τις ελληνικές τράπεζες. Αγοράζουν την Εμπορική, είπαν, κυρίως για να έχουν ένα δίκτυο, μέσω του οποίου θα διαθέτουν στην ελληνική αγορά τα προϊόντα της μητρικής τους τράπεζας.

Όσοι προσδοκούν, λοιπόν, μείωση της διαφοράς μεταξύ των επιτοκίων χορηγήσεων και καταθέσεων με αυτό τον τρόπο, είτε έχουν αυταπάτες, είτε συνειδητά παραπλανούν.

Η εξαγορά πάλι της Εμπορικής από κάποια ελληνική ιδιωτική τράπεζα δεν υπόσχεται κάποια οφέλη ούτε για τους καταναλωτές ούτε για τους εργαζόμενους. Το μόνο αποτέλεσμα που μπορεί να έχει είναι η ενίσχυση της συγκέντρωσης και της ολιγοπωλιακής διάρθρωσης του τραπεζικού συστήματος.

Το να αναζητούμε, όμως, τα υπέρ ή τα κατά των λύσεων που μεθοδεύονται από την κυβέρνηση και τις αγορές δεν είναι η σωστή προσέγγιση.

Το σωστό ερώτημα είναι ποιες λύσεις υπάρχουν για την Εμπορική και ποια είναι η πιο θετική από την άποψη του δημοσίου συμφέροντος.

Από την άποψη αυτή, η αυτόνομη πορεία της Εμπορικής παραμένει μια δυνατότητα. Η τάση προς τον τραπεζικό γιγαντισμό είναι βέβαια κυρίαρχη. Αυτό όμως δε σημαίνει ότι δεν υπάρχει χώρος για μικρές ή μεσαίες τράπεζες, εφόσον αυτές πετύχουν την κατάλληλη εξειδίκευση.

Μια δεύτερη λύση είναι η συγχώνευση με την Εθνική Τράπεζα. Η τελευταία έχει ως στόχο τη μεγέθυνσή της ώστε να αποκτήσει το μέγεθος μιας περιφερειακής ευρωπαϊκών διαστάσεων τράπεζας. Δεν έχει εξηγηθεί ούτε από την κυβέρνηση ούτε από τη διοίκηση της Εθνικής γιατί η συγχώνευσή της με την Εμπορική δε θα υπηρετούσε αυτό το στόχο.

Μια τρίτη λύση είναι η συγχώνευση της Εμπορικής με το Ταχυδρομικό Ταμιευτήριο. Η λύση αυτή, από πολλές απόψεις, συγκεντρώνει τα ισχυρότερα πλεονεκτήματα.

Πρώτον, υπηρετεί το κριτήριο της μεγέθυνσης. Η συνένωση Εμπορικής και Τ.Τ. θα “γεννήσει”, ένα  ισχυρότατο τραπεζικό όμιλο με μεγάλες δυνατότητες ισχυρής ανάπτυξης.

Δεύτερον, μια τέτοια συγχώνευση δημιουργεί “προστιθέμενη αξία” λόγω της συμπληρωματικότητας των δύο ιδρυμάτων. Το Τ.Τ. από ειδικό πιστωτικό ίδρυμα που ήταν μέχρι πρόσφατα είναι τώρα σε μια φάση μετεξέλιξής του σε τράπεζα. Έχει υπερεπάρκεια κεφαλαίων, ευρεία πελατειακή βάση κυρίως μικροκαταθετών και εκτεταμένο δίκτυο. Δεν είναι όμως ακόμη σε θέση να προσφέρει ευρύ φάσμα τραπεζικών υπηρεσιών. Δε διαθέτει τραπεζική εμπειρία ούτε διεθνή δικτύωση. Έτσι δεν μπορεί να αξιοποιήσει πλήρως τις δυνατότητές του. Η Εμπορική Τράπεζα έχει πολλά από όσα λείπουν από το Τ.Τ. Κυρίως έχει πλούσια τραπεζική εμπειρία, έμπειρο δυναμικό και κάποια διεθνή περιουσία. Η συνένωσή τους, λοιπόν, μπορεί να έχει πολλαπλασιαστικά αποτελέσματα.

Επίσης, ο νέος όμιλος, δε θα χρειασθεί να κάνει απολύσεις, αντίθετα θα απαιτήσει πρόσθετο προσωπικό.

Τρίτον, η μετοχική σύνθεση της Εμπορικής, εξασφαλίζει στο Δημόσιο και τα ασφαλιστικά Ταμεία τον έλεγχό της. Στο Τ.Τ. το δημόσιο ελέγχει πάνω από το 65% των μετοχών. Η προτεινόμενη, συνεπώς, λύση θα οδηγήσει σ’ έναν ισχυρό όμιλο υπό δημόσιο έλεγχο και με ισχυρή παρουσία των ασφαλιστικών Ταμείων, άρα ο όμιλος αυτός, μπορεί να δράσει καταλυτικά υπέρ του ανταγωνισμού και υπέρ της εξυπηρέτησης των καταναλωτών, των μικρών επιχειρήσεων και συνολικότερα της οικονομίας.

Τέταρτο, σε όλες σχεδόν τις ευρωπαϊκές χώρες, οι τράπεζες που έχουν ως βάση τους τα ταχυδρομικά ταμιευτήρια αποτελούν ισχυρότατους τραπεζικούς ομίλους. Σε πολλές μάλιστα, οι τράπεζες αυτές, λειτουργούν όχι ως κερδοσκοπικοί ληστρικοί οργανισμοί, αλλά με μια κοινωνική διάσταση στη δράση τους. Στη χώρα μας, ιδιοτελή συμφέροντα και κάθε λογής κερδοσκόποι, από κοινού με τη Ν.Δ. και το ΠΑΣΟΚ, έχουν διαγράψει τη δυνατότητα αυτή. Η προτεινόμενη όμως εδώ λύση την επαναφέρει στο προσκήνιο.

Τα πλεονεκτήματα, λοιπόν, της λύσης αυτής είναι ορατά και ισχυρά  τόσο από πολιτική όσο και από οικονομική και κοινωνική άποψη.

Από τεχνική άποψη, η λύση είναι απλή. Αν η κυβέρνηση και τα Ταμεία δεν πουλήσουν τις μετοχές τους, η δημόσια προσφορά της Credit Agricole (ή όποια άλλη) θα αποδειχθεί μια προσφορά χωρίς αποδέκτες. Άρα θα ακυρωθεί στην πράξη.

Με δεδομένη τη στάση της Ν.Δ. και την αυτοπαγίδευση του ΠΑΣΟΚ στο ένοχο παρελθόν του, με δεδομένο ότι το ΚΚΕ περί άλλων τυρβάζει, οι συσχετισμοί δεν είναι ευνοϊκοί. Κατά τη γνώμη μου, ωστόσο, οι εργαζόμενοι της Εμπορικής και του Τ.Τ., και η ΟΤΟΕ ως σύνολο, έχουν τη δυνατότητα, αν δράσουν ενιαία και αποφασιστικά, να ταράξουν τα λιμνάζοντα ύδατα, να ταρακουνήσουν τα κόμματα, να ανατρέψουν το σκηνικό και να διεκδικήσουν μία λύση που και τεχνοκρατικά άρτια είναι και η πιο επωφελής είναι για τους ίδιους τους εργαζόμενους και για την κοινωνία: να μην πουληθεί η Εμπορική, αλλά από κοινού με το Ταχυδρομικό Ταμιευτήριο να συγκροτήσουν ένα νέο, ενιαίο τραπεζικό όμιλο, που να λειτουργεί με ευρύτερα οικονομικά, αναπτυξιακά και κοινωνικά κριτήρια.