Άρθρο στην εφημερίδα “ΚΥΡΙΑΚΑΤΙΚΗ ΑΥΓΗ”_Τι σημαίνει η νέα ερμηνεία του “ηλίθιου” Συμφώνου Σταθερότητας;_

Οι αντιπαραθέσεις που αναπτύσσονται στην Ευρώπη γύρω από το Σύμφωνο Σταθερότητας και την ερμηνεία του μας αφορούν.

Οι αντιπαραθέσεις αυτές υποδηλώνουν τον πολιτικό και τελικά τον ταξικό χαρακτήρα του Συμφώνου, αλλά και του συγκεκριμένου τρόπου με τον οποίο αυτό κάθε φορά ερμηνεύεται και εφαρμόζεται στην πράξη.

Αμφισβητήσεις βέβαια και κριτικές συνοδεύουν το Σύμφωνο Σταθερότητας ακόμη από τη θέσπισή του. Τελευταία όμως οι αντιπαραθέσεις έγιναν πιο έντονες και ο πρόεδρος της Κομισιόν, κ. Ρομάνο Πρόντι, έφτασε να το χαρακτηρίσει “ηλίθιο”. Άλλοι όμως είπαν πως “ηλίθιος” είναι ο Πρόντι και όχι το Σύμφωνο Σταθερότητας. Τελικά όλοι συμφώνησαν πως το Σύμφωνο χρήζει μιας νέας ερμηνείας. Και, πράγματι, μια νέα ερμηνεία του Συμφώνου έχει ήδη συμφωνηθεί.

Αλλά πώς φθάσαμε ως εδώ; Γιατί υιοθετήθηκε το Σύμφωνο Σταθερότητας; Τι σκοπούς εξυπηρετούσε και τι άλλαξε στην πορεία; Τι σημαίνει η νέα του ερμηνεία;

 

Γιατί δημιουργήθηκε;

 

Επειδή η Ε.Ε. δεν διαθέτει μια αποτελεσματική κεντρική εξουσία, το Σύμφωνο Σταθερότητας θεσπίσθηκε για να πεισθούν οι αγορές ότι οι κυβερνήσεις δεν θα αυθαιρετούσαν και η δημοσιονομική τους πολιτική δεν θα ήταν ανεξέλεγκτη. Το κεντρικό επιτηρούμενο μέγεθος κατά το Σύμφωνο Σταθερότητας ήταν το δημοσιονομικό έλλειμμα που δεν έπρεπε να υπερβεί σε καμιά περίπτωση, ακόμη και σε περίπτωση ύφεσης, το όριο του 3% του ΑΕΠ.

Ο υποκρυπτόμενος στόχος όμως ήταν άλλος. Ήταν ο έλεγχος και η άσκηση πιέσεων στις κοινωνίες εκείνες που είτε οι ανάγκες της ανάπτυξής τους είτε οι πιέσεις των κοινωνικών κινημάτων θα οδηγούσαν σε διαφοροποιημένες πολιτικές.

Ο στόχος αυτός αναγνωρίσθηκε πρόσφατα με τον πιο σαφή τρόπο από τον θεωρούμενο και ως εμπνευστή του Συμφώνου Σταθερότητας, τον κ. Βάιγκελ, υπουργό Οικονομικών της Γερμανίας κατά τη θέσπιση του Συμφώνου.

Παραθέτουμε τις απαντήσεις του κ. Βάιγκελ σε δύο σχετικά ερωτήματα από μια πρόσφατη συνέντευξή του:

Ερώτηση: Γιατί επέμενε η Γερμανία τότε, υπό την ηγεσία σας, στο Σύμφωνο Σταθερότητας;

Απάντηση: Το ερώτημα ήταν: Τι γίνεται αν μια χώρα εκπληρώσει όλα τα κριτήρια το 1997 και το 1998, αλλά κατόπιν αλλάζει η κυβέρνηση, το κοινοβούλιο έχει μια άλλη πλειοψηφία και επιχειρεί τότε να ασκηθεί μια άλλη πολιτική; Ακριβώς αυτό θέλαμε να αποφύγουμε… με το Σύμφωνο Σταθερότητας.

Ερώτηση: Είχατε ποτέ σκεφθεί ότι μια τέτοια πειθαρχία θα έπρεπε να επιβληθεί και σε μια γερμανική κυβέρνηση;

Απάντηση: Η αλήθεια είναι πως όχι!

(|Καθημερινή| 10.11.2002)

 

Τι πήγε στραβά;

 

Δυο εξελίξεις όμως κατέστησαν ανεφάρμοστους τους αρχικούς σχεδιασμούς.

Όσο και αν φαίνεται παράδοξο, οι εμπνευστές του σχεδίου δεν υπολόγισαν ή δεν πήραν σοβαρά υπόψη τους τον κυκλικό χαρακτήρα της καπιταλιστικής οικονομίας.

Όταν λοιπόν η ύφεση έπληξε την Ευρώπη, η Γερμανία και η Γαλλία ήταν οι πρώτες που (μετά την Πορτογαλία) στάθηκαν ανίκανες να διατηρηθούν εντός των στόχων του Συμφώνου που οι ίδιες είχαν θεσπίσει… για τους άλλους. Πράγματι, η Γαλλία ελπίζει με δυσκολία να μην υπερβεί το όριο του υπερβολικού ελλείμματος, ενώ η Γερμανία το ξεπέρασε ήδη (έχει έλλειμμα 3,8% του ΑΕΠ).

Η δεύτερη εξέλιξη έχει κι αυτή ενδιαφέρον. Οι σχεδιαστές του Συμφώνου Σταθερότητας, όπως και ο κ. Βάιγκελ ομολογεί, εφοβούντο ένταση των κοινωνικών αγώνων ακόμη και πολιτικές αλλαγές σε κάποιες χώρες, όχι όμως και στον πυρήνα της Ε.Ε.

Προς έκπληξή τους όμως είδαν την κοινωνική ένταση να αυξάνει στις χώρες του κέντρου και κατά πρώτο λόγο στη Γαλλία και τη Γερμανία. Αντί λοιπόν το Σύμφωνο Σταθερότητας να βοηθά στον έλεγχο των “άλλων”, λειτούργησε ως εμπόδιο για τις κυβερνήσεις της Γαλλίας και της Γερμανίας να διαχειρισθούν την κοινωνική δυσαρέσκεια, μέσα στο δικό τους σπίτι.

Όταν, λοιπόν, ο κ. Πρόντι, χαρακτήριζε “ηλίθιο” το Σύμφωνο Σταθερότητας ήξερε τι έλεγε και ήξερε πού απευθυνόταν, παρά τα σκωπτικά σχόλια που εισέπραξε.

 

Γκάφα ή επιλογή της ελληνικής κυβέρνησης;

 

Στις συζητήσεις που άνοιξαν, η ελληνική κυβέρνηση πήρε εξαρχής θέση υπεράσπισης του Συμφώνου Σταθερότητας και της πιο αυστηρής ερμηνείας του.

Η κυβέρνηση κατά βάθος ανησυχούσε μήπως μια αλλαγή του Συμφώνου θα το έκανε αυστηρότερο, με τον συνυπολογισμό του δημοσίου χρέους στα αυστηρά επιτηρούμενα μεγέθη.

Με τη στάση της όμως η κυβέρνηση δεν απέτρεψε τον κίνδυνο αυτό.

Πράγματι, η νέα ερμηνεία που υιοθετείται τώρα προβλέπει πιο χαλαρά κριτήρια στην άσκηση της δημοσιονομικής πολιτικής, αλλά πιο αυστηρά κριτήρια στην επιτήρηση του δημοσίου χρέους και στους ρυθμούς μείωσής του.

Πρόκειται για μια ερμηνεία κομμένη και ραμμένη στα μέτρα των ισχυρών. Η Γερμανία και η Γαλλία, που έχουν μικρό δημόσιο χρέος αλλά μεγάλα ελλείμματα, κέρδισαν κάποιους μεγαλύτερους βαθμούς ελευθερίας στην άσκηση της δημοσιονομικής τους πολιτικής. Ταυτόχρονα όμως επιβεβαίωσαν το Σύμφωνο Σταθερότητας ως εργαλείο πολιτικού ελέγχου για τις χώρες με υψηλό δημόσιο χρέος.

Το ενδιαφέρον είναι ότι αυτή η νέα ερμηνεία έγινε αποδεκτή από την ελληνική κυβέρνηση χωρίς αντιδράσεις ή αρνητικά σχόλια. Η δε Νέα Δημοκρατία μόνο που δεν πανηγύρισε που το δημόσιο χρέος τίθεται υπό επιτήρηση.

Δεν έχουν άδικο, λοιπόν, όσοι εκλαμβάνουν αυτή τη νέα ερμηνεία του Συμφώνου Σταθερότητας και την αποδοχή της από ελληνικής πλευράς ως προπομπό μιας συντηρητικής στροφής, μιας νέας εποχής συμπίεσης των εισοδημάτων και ενός νέου κύματος ιδιωτικοποιήσεων. Το δημόσιο χρέος και η αναγκαία μείωσή του θα είναι ο μοχλός και η νομιμοποιητική βάση αυτής της στροφής.

 

Η αριστερή και η νεοφιλελεύθερη άποψη

Η νέα ερμηνεία του Συμφώνου Σταθερότητας δεν το απαλλάσσει από την εγγενή του “ηλιθιότητα”.

Αν όμως για τον κ. Πρόντι το Σύμφωνο Σταθερότητας είναι “ηλίθιο” διότι δεν πείθει τις αγορές, ο χαρακτηρισμός αυτός θα μπορούσε να έχει και άλλο νόημα.

Το Σύμφωνο είναι “ηλίθιο” διότι δεν απαντά στις ανάγκες των κοινωνιών και της ευρωπαϊκής ανάπτυξης.

Ενώ η Ε.Ε. δεν διαθέτει πολιτικές ανάπτυξης δημιουργεί μηχανισμούς ελέγχου της ανάπτυξης πριν αυτή υπάρξει. Τα προβλήματα, δηλαδή, που εμφάνισε το Σύμφωνο Σταθερότητας δεν αφορούν μόνο την ερμηνεία του ή μόνο τη δομή του. Αλλά αντανακλούν τα προβλήματα αυτά την απουσία θεμελιωδών μηχανισμών, μέσων και πολιτικών, εντελώς αναγκαίων για κάθε οικονομικό σύνολο. Αναφερόμαστε στην απουσία αντιυφεσιακών μηχανισμών, κοινών θεσμών διαχείρισης συστημικών κινδύνων ή ασύμμετρων σοκ, κοινών πολιτικών που θα δίνουν ώθηση στις επενδύσεις, την απασχόληση και την ανάπτυξη.

Ακριβώς γι’ αυτό η Αριστερά πρέπει να κρατά αποστάσεις και να κινείται στον αντίποδα της κριτικής του Συμφώνου Σταθερότητας από μια νεοφιλελεύθερη σκοπιά που θέλει την πλήρη κατάργησή του και την αντικατάστασή του από την ελεύθερη δράση των δυνάμεων της αγοράς.

Η Αριστερά, κατά τη γνώμη μου τουλάχιστον, δεν πρέπει να αμφισβητεί την ίδια την ανάγκη ενός Συμφώνου γενικώς, αλλά να απαιτεί το όποιο Σύμφωνο να μην είναι μόνο Σύμφωνο Σταθερότητας, αλλά και ανάπτυξης και συνοχής σε κοινωνική και ευρωπαϊκή κλίμακα.

Στην κατεύθυνση αυτή μια νέα αντίληψη είναι αναγκαία για την ίδια την έννοια της “σταθερότητας” και της “πειθαρχίας”, τώρα που ο στενός ταξικός αλλά και υποκριτικός χαρακτήρας της τελευταίας έχει πλήρως αποκαλυφθεί. Διότι η αντίληψη μιας πολιτικής που “πειθαρχεί” μόνο απέναντι στις αγορές απειλεί να θέσει εκτός ελέγχου τις ανάγκες της κοινωνίας.

Για να γίνει το Σύμφωνο Σταθερότητας σύμφωνο και ανάπτυξης και συνοχής, αυτό πρέπει να είναι ταυτόχρονα και ένα σύμφωνο για την απασχόληση. Απαιτείται συνεπώς, η ριζική του αναθεώρηση και πάντως απαιτείται ο συνδυασμός δημοσιονομικών κριτηρίων με κοινωνικούς και αναπτυξιακούς στόχους. Μόνο στη βάση αυτή το νέο αυτό σύμφωνο θα μπορούσε να υπάρξει ως ένα κοινά αποδεκτό πλαίσιο πολιτικής διαβούλευσης και αυτοελέγχου που θα κάνει σεβαστές τις κοινές ανάγκες της ευρωπαϊκής ανάπτυξης, αλλά και τις ιδιαίτερες της κάθε χώρας. Αλλά τη μάχη για ένα τέτοιο σύμφωνο η κυβέρνηση δεν την έδωσε καν… ούτε έστω την ανάγκη του αναγνώρισε.

 

Οι εξελίξεις κάνουν αναγκαίο ένα νέο μαζικό, λαϊκό κόμμα της ΑριστεράςΣτους παράξενους καιρούς που ζούμε, δεν θα ήθελα, από δική μου αδράνεια, να βρεθώ εγκλωβισμένος σε ένα κόμμα το οποίο δεν θα έχει πλέον καμία σχέση με τον ΣΥΡΙΖΑ που υπηρέτησα από την ίδρυσή του, & είμαι περήφανος που συνέβαλα στη δημιουργία του. Θέλω να δηλώσω λοιπόν, ότι παραιτούμαι από μέλος του ΣΥΡΙΖΑ. Είναι μια απόφαση που δεν θα ήθελα να χρειαστεί να λάβω, αλλά οι εξελίξεις την έχουν καταστήσει αναγκαία από καιρό.Θυμίζω ότι από τα όργανα του ΣΥΡΙΖΑ έχω παραιτηθεί ήδη από τον περασμένο Δεκέμβριο. Οι φόβοι που εξέφραζα τότε για εκφυλιστικές εξελίξεις έχουν, δυστυχώς, πλήρως επιβεβαιωθεί. Δεν χρειάζονται, επομένως, πρόσθετα επιχειρήματα. Μπορείς να παραμένεις σε ένα κόμμα, ακόμη & αν διαφωνείς με την τρέχουσα πολιτική του, αρκεί στο κόμμα αυτό να τηρούνται κάποιοι σταθεροί κανόνες και να υπάρχουν δημοκρατικές εγγυήσεις σεβασμού της αξιοπρέπειας και των απόψεων όλων. Είναι όμως εξαιρετικά δύσκολη η παραμονή σε ένα κόμμα στο οποίο η έννοια της δημοκρατίας & της Αριστεράς, αλλά & η ιστορία του ίδιου του κόμματος, υπονομεύονται & μόνος αποδεκτός κανόνας είναι η συχνά αδιευκρίνιστη & ευμετάβλητη βούληση του αρχηγού.Προσωπικά είμαι βέβαιος ότι η Αριστερά θα κληθεί από το λαό, ξανά, να κυβερνήσει, γιατί συσσωρεύονται μεγάλα προβλήματα που απαιτούν προοδευτικές λύσεις. Στοιχεία που δημοσιεύτηκαν χθες για τη συνεχιζόμενη φυγή στο εξωτερικό νέου επιστημονικού & εργατικού δυναμικού, είναι άκρως ανησυχητικά. Είναι μια ακόμη ένδειξη ότι, αν δεν υπάρξει σχέδιο & στρατηγική για αλλαγή του παραγωγικού μοντέλου & της άνισης αναδιανομής του παραγόμενου πλούτου, η χώρα θα οδηγηθεί σε νέα αδιέξοδα & η κοινωνία σε νέα φτωχοποίηση. Η Αριστερά μπορεί να πρωταγωνιστήσει ξανά υπό την προϋπόθεση, ότι εργάζεται & η ίδια γι’ αυτό, δημιουργεί σχέσεις εμπιστοσύνης με τον κόσμο της εργασίας, έχει επεξεργασμένες λύσεις στα προβλήματα & διαμορφώνει αξιόπιστες προϋποθέσεις προοδευτικής και αποτελεσματικής διακυβέρνησης.Ορισμένοι είχαν προσδοκίες από τη νέα ηγεσία. Όμως στον ΣΥΡΙΖΑ σήμερα, συντελείται μια διαδικασία φθοράς, και όχι δημιουργίας, με πρώτο θύμα την ιστορία του, το έργο του, την ηθικό-πολιτική ακεραιότητά του. Η συζήτηση που άνοιξε, με πρωτοβουλία της ηγεσίας, για «μαύρα ταμεία» αποτελεί τεράστια προσβολή για τα χιλιάδες μέλη του κόμματος που προσέφεραν ανιδιοτελώς & με το υστέρημα τους, κρατούσαν όλα αυτά τα χρόνια το κόμμα όρθιο & τα γραφεία του ανοιχτά. Ήταν ένα μεγάλο δώρο στη Δεξιά & όλους όσους υποστηρίζουν ότι «όλοι είναι το ίδιο».Ο κ. Κασσελάκης παρέλαβε ένα αριστερό κόμμα με προβλήματα & «παραδίδει» πολύ περισσότερα προβλήματα χωρίς αριστερό κόμμα, καθώς ο ΣΥΡΙΖΑ έχει μπει σε διαδικασία από-αριστεροποίησης. Ο ΣΥΡΙΖΑ, με την παρούσα ηγεσία, δεν μπορεί να επιλύσει προβλήματα ταυτότητας, στρατηγικής & δημοκρατικής λειτουργίας που αντιμετώπιζε & από πριν. Θα είναι, για το λόγο αυτόν, σε μια κρίση διαρκείας.Οι εξελίξεις μάς θέτουν μπροστά σε δυο αλληλένδετα καθήκοντα. Πρώτον, να αγωνιστούμε για να υπάρξει ένα νέο μαζικό, λαϊκό κόμμα της Αριστεράς, από τη ριζοσπαστική αριστερά ως την αριστερή σοσιαλδημοκρατία & δεύτερον, μια προοδευτική εναλλακτική στο πρόβλημα της διακυβέρνησης της χώρας. Ας ανταποκριθεί ο καθένας & η καθεμία σε αυτό το διπλό καθήκον με όποιο τρόπο & από όποια θέση επιλέξει.Το βέβαιο είναι ότι η κοινωνική Αριστερά, το «αριστερό ημισφαίριο» της κοινωνίας, υπάρχει, & αναζητά μια κατά το δυνατόν ενιαία, ισχυρή & αποτελεσματική πολιτική εκπροσώπηση. Οι εξελίξεις, στον κόσμο, την Ευρώπη & την Ελλάδα δεν αφήνουν κανένα περιθώριο εφησυχασμού.Η ιστορία, πάντως, δείχνει ότι η συσπείρωση & ανασύνθεση της Αριστεράς έχει μεγαλύτερες δυνατότητες να πετύχει αν γίνει υπόθεση της κοινωνίας, των νέων, του ανένταχτου κόσμου της Αριστεράς & της οικολογίας, μέσα από συλλογικές πρωτοβουλίες & κινήσεις, που πρέπει να υπάρξουν παντού, με κάθε πρόσφορη μορφή. Καλή αντάμωση, λοιπόν, στους γνωστούς χώρους, για τους γνωστούς λόγους.Τι έχει προηγηθεί:- «Ύστατη έκκληση για έναν ταπεινό στόχο» - Επιστολή-έκκληση για την αποτροπή της διάσπασης στην οποία η ηγεσία του κόμματος δεν μου απάντησε ποτέ. 9 Νοεμβρίου 2023: dragasakis.gr/istati-ekklisi-gia-enan-tapeino-stoxo/- «Πού βρισκόμαστε, ποιες οι προοπτικές…» - Αναλυτικό κείμενο με το οποίο εξηγώ τους λόγους της παραίτησης από τα όργανα του ΣΥΡΙΖΑ. 8 Δεκεμβρίου 2023: dragasakis.gr/pou-vriskomaste-poies-oi-prooptikes-pos-tha-pame-stis-evroekloges/- Συνέντευξη για το ίδιο θέμα στον Πάνο Χαρίτο, Kontra Channel. 12 Δεκεμβρίου 2023: dragasakis.gr/anasinthesi-kai-anasigkrotisi-tis-aristeras-me-stoxo-mia-nea-proodeftiki-pleiopsifia/ ... ΠερισσότεραΛιγότερα
Προβολή στο Facebook

Latest Twetter Feeds

YDragasakis @YDragasakis

Could not authenticate you.

Επικοινωνία

Μητροπόλεως 1
10557, Αθήνα

e-mail
ydragasakis@parliament.gr