Ομιλία στην 25η Γενική Συνέλευση του Συνδέσμου Ελληνικών Τουριστικών Επιχειρήσεων (ΣΕΤΕ).

Kοινοβουλευτικές υποχρεώσεις δεν επέτρεψαν στον Πρωθυπουργό να παρευρεθεί.

Θα ήθελα να μεταφέρω το χαιρετισμό του και να διατυπώσω τις θέσεις της κυβέρνησης σε θέματα της επικαιρότητας αλλά και σε κρίσιμα ζητήματα της στρατηγικής μας για τον τουρισμό.

Είναι πιστεύω κοινή η εκτίμηση ότι το 2017 θα είναι μια ακόμη καλή χρονιά για τον τουρισμό. Δεν μπορώ να κρύψω την έκπληξή μου που αυτή η θετική εξέλιξη, από ορισμένες πολιτικές δυνάμεις αντιμετωπίζεται με αμηχανία. Υποστηρίζεται έτσι ότι οι θετικές εξελίξεις στο τουρισμό οφείλονται σε συγκυριακούς λόγους. Άλλοι την αποδίδουν σε προβλήματα ασφάλειας ή αστάθειας άλλων τουριστικών προορισμών. Άλλοι τέλος υποβαθμίζουν τις εξελίξεις ανάγοντας σε κυρίαρχο θέμα την εξέλιξη των εισπράξεων ανά τουρίστα.

Σε ό,τι αφορά αυτό το τελευταίο θέμα η θέση μας είναι να μελετηθεί το θέμα. Να αξιολογηθεί ο τρόπος που καταγράφονται τα στοιχεία, να αναλυθούν σε βάθος, γιατί σε άλλες χώρες παρατηρείται αύξηση και σε άλλες χώρες μείωση των δαπανών ανά τουρίστα και εφόσον προκύπτουν συμπεράσματα για μέτρα πολιτικής ας τα συζητήσουμε.

Σε ό,τι αφορά την αξιολόγηση των εξελίξεων η δική μας θέση είναι ότι ο ελληνικός τουρισμός, έδειξε δυναμική, αντοχή και προσαρμοστικότητα Αντιμετώπισε με επιτυχία δύο κρίσεις, την οικονομική και την προσφυγική. Κατά την άποψή μας η δυναμική αυτή δεν είναι συγκυριακή, δεν οφείλεται στα προβλήματα των  άλλων προορισμών αλλά στα συγκριτικά πλεονεκτήματα του ελληνικού τουρισμού, πλεονεκτήματα που πρέπει να διαφυλάξουμε και να αναδείξουμε περαιτέρω. Μέρος  αυτών των συγκριτικών πλεονεκτημάτων στην σημερινή συγκυρία είναι και η σταθερότητα της χώρας, παρά την τεράστια οικονομική και κοινωνική κρίση.

Αυτές οι παρατηρήσεις με φέρνουν στο ευρύτερο θέμα της στρατηγικής μας για τον τουρισμό, την εθνική αναπτυξιακή για τον τουρισμό και τους παράγοντες στους οποίους αυτή πρέπει να στηρίζεται. Διαβάζοντας τις απόψεις του αρχηγού της αξιωματικής αντιπολίτευσης το πρωί αλλά και ορισμένους τουριστικούς παράγοντες έμεινα με την εντύπωση ότι ο πιο κρίσιμος παράγοντας πάνω στον οποίο πρέπει να θεμελιώσουμε τη στρατηγική μας είναι το χαμηλό κόστος, οι χαμηλές τιμές του τουριστικού προϊόντος

Χαμηλοί μισθοί, χαμηλή φορολογία, χαμηλές τιμές. Από πρώτη άποψη ακούγεται έξυπνο. Όμως η παγκόσμια εμπειρία δείχνει πως αυτή είναι η μία στρατηγική στενών οριζόντων. Πρώτον διότι πολλές χώρες μπορούν να προσφέρουν φθηνό τουρισμό. Λίγες όμως προσφέρουν ποιοτικό τουρισμό. Δεύτερον, διότι η εγγενής ευπάθεια του τουρισμού είναι μεγαλύτερη όταν το κόστος αποτελεί το μόνο ή το κύριο συγκριτικό πλεονέκτημα. Αντίθετα ο τουρισμός δείχνει μεγαλύτερες αντοχές όταν εδράζεται σε ποιοτικούς παράγοντες που χαρακτηρίζονται από διαρθρωτική ανταγωνιστικότητα, παράγοντες δηλαδή όπως:

• η επιμήκυνση της τουριστικής περιόδου ει δυνατόν στις 365 ημέρες του χρόνου
• η διαφοροποίηση των προελεύσεων ώστε η τουριστική κίνηση να μην εξαρτάται από τις εξελίξεις σε μία ή σε λίγες χώρες
• η οργανική διασύνδεση του τουρισμού με την ενδογενή ανάπτυξη, τον εγχώριο πολιτισμό, το περιβάλλον, την εγχώρια διατροφή, τις τοπικές κοινωνίες
• Ανάδειξη νέων ελληνικών προορισμών
• Διαφοροποίηση του προϊόντος -Ανάπτυξη εναλλακτικών μορφών τουρισμού.
• Διαρκής αναβάθμιση της εκπαίδευσης και των υποδομών
• Υγιής και κοινωνικά υπεύθυνη επιχειρηματικότητα

Η δραστήρια Υπουργός Τουρισμού, η κα. Κουντουρά, είναι σε θέση να μιλήσει πιο αναλυτικά για τις συγκεκριμένες δράσεις του Υπουργείου και τα μέσα πολιτικής που προάγει αυτούς και άλλους συναφείς στόχους και για τα αποτελέσματα που ήδη σημειώνονται σε άλλους τομείς.

Α. Στρατηγικός στόχος, λοιπόν, για την κυβέρνηση, είναι η δημιουργία συνθηκών βιώσιμης, ισόρροπης και κοινωνικά δίκαιης τουριστικής ανάπτυξης, με σεβασμό στο περιβάλλον, την πολιτισμική κληρονομιά και τις ιδιαιτερότητες των τοπικών κοινωνιών. Χωρίς να υποτιμούμε τους παράγοντες κόστους ο μακροπρόθεσμος δυναμισμός του κλάδου θα πρέπει να στηριχθεί στους ποιοτικούς και διαρθρωτικούς παράγοντες της ανταγωνιστικότητας.

Β. Ο άλλος άξονας της στρατηγικής αποσκοπεί όχι μόνο στην ανάπτυξη του τουρισμού αυτού καθαυτού αλλά και στη λειτουργία του ως μοχλού ανασυγκρότησης και ανάπτυξης ολόκληρης της οικονομίας.

Όπως είχα την ευκαιρία να επισημάνω πέρυσι σε άλλη εκδήλωση του ΣΕΤΕ, μια πτυχή αυτού του θέματος είναι να συνδέσουμε την τουριστική κατανάλωση με την εγχώρια παραγωγή. Αυτό δεν θα ενισχύσει μόνο την εγχώρια παραγωγή αλλά θα ενισχύσει και τον ίδιο τον τουρισμό ποικιλοτρόπως

Για την υλοποίηση του στόχου αυτού δημιουργήθηκε ήδη το φόρουμ αγροδιατροφής- βιομηχανίας και τουρισμού ως βασικός υποστηρικτικός θεσμός για τη διαμόρφωση και υποβολή προτάσεων προς την πολιτεία, προτάσεις οι οποίες στοχεύουν στη βαθμιαία αλλαγή του τουριστικού προτύπου της χώρας και τη μετεξέλιξή του σε ένα σύγχρονο συνδυαστικό μοντέλο στο οποίο, όπως ήδη είπα, ο τουρισμός θα συνδεθεί με την προβολή και τη χρήση προϊόντων της πρωτογενούς και της βιομηχανικής παραγωγής.

Ήδη ομάδα εργασίας του φόρουμ οργάνωσε έρευνα η οποία έδειξε ότι υπάρχει ήδη αξιοσημείωτη τάση του ξενοδοχειακού κλάδου για προτίμηση εγχώριων προϊόντων. Η έρευνα έδειξε ότι υπάρχει επίσης διείσδυση της βιομηχανίας τροφίμων στον κλάδο του τουρισμού.

Ωστόσο η έρευνα έδειξε ότι υπάρχουν μεγάλα περιθώρια ανάπτυξης και ευρύ πεδίο πρωτοβουλιών, το επόμενο στάδιο σύμφωνα με πρόσφατη απόφαση του Κυβερνητικού Συμβουλίου Οικονομικής Πολιτικής είναι η διαμόρφωση ολοκληρωμένης πολιτικής, η οποία θα θέτει ποσοτικοποιημένους στόχους και θα προσδιορίζει τα μέσα για την επίτευξη τους εντός συγκεκριμένων χρονικών πλαισίων.

Θα ήθελα τώρα να κάνω μια αναφορά στο ζήτημα της φορολογίας. Διαβάζω και ακούω διάφορες συγκρίσεις με άλλες χώρες. Μου κάνει εντύπωση που το θέμα αυτό τίθεται ακόμη και από δυνάμεις που έχουν την κύρια ευθύνη για τη χρεωκοπία της χώρας ερήμην της συγκεκριμένης κατάστασης στην οποία βρισκόμαστε. Η αύξηση των φορολογικών συντελεστών δεν είναι επιλογή της σημερινής κυβέρνησης. Ωστόσο πρέπει να αναγνωρίσουμε ότι δεν υπάρχει υπερχρεωμένη χώρα και μάλιστα σε κατάσταση χρεοκοπίας που να έχει χαμηλή φορολογία.

Στην δύσκολη κατάσταση στην οποία βρισκόμαστε, χρειάζεται αυτογνωσία και πολιτική αρχών. Δεν είναι δυνατόν κάποιες πολιτικές δυνάμεις να μιλούν για υπερφορολόγηση όταν αναφέρονται σε επιχειρήσεις ή υψηλά εισοδήματα και την ίδια στιγμή να υπερθεματίζουν στην αύξηση της φορολόγησης των πιο φτωχών στρωμάτων. Η κυβέρνηση αξιοποιώντας τις όποιες δυνατότητες  προχωρεί ήδη σε κάποιες στοχευμένες φορολογικές ελαφρύνσεις μία από τις οποίες αφορά τους συντελεστές φορολόγησης των κερδών μειώνοντάς τους  από το 29%  στο 26% από 1/1/19. Ελπίζω, αυτή η διάταξη να ψηφιστεί και από άλλες πτέρυγες του κοινοβουλίου, ιδίως αυτές που υπερθεματίζουν υπέρ της μείωσης της φορολογίας.

Η άποψη όμως ότι μπορεί να υπάρξει άμεσα δραστική μείωση της φορολογίας με περικοπή δημοσίων δαπανών δεν είναι αξιόπιστη.

Πρώτον διότι επί 5 χρόνια και οι δαπάνες μειώνονταν και οι φόροι αυξάνονταν από τις ίδιες πολιτικές δυνάμεις που σήμερα υπόσχονται το αντίθετο. Δεύτερο διότι μετά τις διαδοχικές περικοπές που έχουν γίνει τα όποια περιθώρια είναι περιορισμένα,  όπως αναγνωρίζεται ακόμη και από τους δανειστές. Τρίτον αν παρόλα αυτά επιχειρείτο περαιτέρω μείωση των δημοσίων δαπανών, αυτή θα έπληττε άμεσα και έμμεσα τον τουρισμό.

Ο μόνος υγιής τρόπος για τη στοχευμένη μείωση της φορολογίας είναι η περιστολή της φοροδιαφυγής, η μείωση των πρωτογενών πλεονασμάτων και η αύξηση του ΑΕΠ. Και προς αυτές τις κατευθύνσεις εργάζεται η κυβέρνηση και πρέπει να πω ότι με την επέκταση των ηλεκτρονικών συναλλαγών υπάρχουν ήδη σημαντικά αποτελέσματα στη βελτίωση της εισπραξιμότητας του ΦΠΑ.

Σημαντικό πρόβλημα υπάρχει ως γνωστόν, στο θέμα της χωροταξίας του τουρισμού. Δυστυχώς το χωροταξικό που έγινε από την προηγούμενη κυβέρνηση κατέπεσε μετά την ακύρωση του από το ΣΤΕ. Εντός των επόμενων εβδομάδων δημοσιεύεται η προκήρυξη για τη κατάρτιση νέου χωροταξικού.

Μου έκανε εντύπωση η κατηγορηματική απόρριψη από μέρους του αρχηγού της αξιωματικής αντιπολίτευσης της σύμβασης της Βαρκελώνης. Αυτό εννοεί όταν μιλά για αναβάθμιση του περιβάλλοντος αρνούμενος τις διεθνείς συμβάσεις; Είναι άλλο θέμα βέβαια, η συζήτηση του συγκεκριμένου τρόπου με τον οποίο η εν λόγω σύμβαση θα ενσωματωθεί στο εσωτερικό δίκαιο, θέμα υπαρκτό, και άλλο η απόρριψή της, υπό την πίεση διάφορων ομάδων συμφερόντων.

Τόσο οι επενδύσεις όσο και γενικότερα η ανάπτυξη του τουρισμού εξαρτώνται αποφασιστικά από τις γενικότερες συνθήκες.

Η ψήφιση του πολυνομοσχεδίου σήμερα στη Βουλή και η αναμενόμενη ολοκλήρωση της συμφωνίας με τα μέτρα για το χρέος δημιουργούν νέα δεδομένα. Για πρώτη φορά από την αρχή της κρίσης δημιουργούνται οι προϋποθέσεις για να αρθούν αβεβαιότητες που επί χρόνια αναστέλλουν επενδυτικές αποφάσεις ή καθιστούν αδύνατο τον σχεδιασμό σε ευρύ χρονικό ορίζοντα.

Το συγκεκριμένο νομοσχέδιο θα ψηφιστεί διότι παρά τα αρνητικά ή τα δύσκολα σημεία του, έχει δύο πολύ ισχυρά χαρακτηριστικά:

• Πρώτον, ενσωματώνει την αρχή της δημοσιονομικής ουδετερότητας καθώς και τη λογική της εξισορρόπησης των κοινωνικών συνεπειών μέσω αντίμετρων. Και αν αυτές τις αρχές τι είχαν διεκδικήσει και οι προηγούμενες κυβερνήσεις, τουλάχιστον αφότου τα ελλείμματα μειώθηκαν, η έξοδος από τα Μνημόνια θα ερχόταν πιο εύκολα και οι κοινωνικές συνέπειες θα ήταν ηπιότερες.
• Δεύτερον, και ακόμα πιο κρίσιμο, μπορεί υπό προϋποθέσεις να ξεκλειδώσει τις διαδικασίες για τον τερματισμό των μνημονίων και της επιτροπείας. Και αυτή η σημασία του είναι προφανής.

Ο μόνος τρόπος για να ανακτήσουμε τον έλεγχο της μοίρας μας και του μέλλοντος μας είναι να τερματίσουμε την εξάρτησή μας από τον ξένο θεσμικό δανεισμό, να πετύχουμε το χρέος να γίνει βιώσιμο και στη βάση αυτή να διεκδικήσουμε τον τερματισμό των μνημονίων και της επιτροπείας. Και λέω να διεκδικήσουμε διότι η έξοδος από τα μνημόνια και την επιτροπεία, δεν θα είναι μία τυπική ή αυτόματη διαδικασία, αλλά θα είναι μια πορεία με παγίδες και ρίσκα. Διότι υπάρχουν δυνάμεις, και πρέπει να το γνωρίζει αυτό ο ελληνικός λαός, μεταξύ των δανειστών που θέλουν το χρέος ως μοχλό μόνιμης πίεσης και την επιτροπεία ως μόνιμο καθεστώς.

Ακριβώς για αυτό είναι κρίσιμη η συμμετοχή και η στήριξη της κοινωνίας, καθώς και η συναίσθηση της ευθύνης από όλες τις πολιτικές δυνάμεις.

Κυρίες και Κύριοι

Θα ήθελα τελειώνοντας να συγχαρώ τον νέο πρόεδρο του ΣΕΤΕ κ. Ρέτσο και να ευχαριστήσω τον απερχόμενο πρόεδρο κ. Ανδρεάδη για τη συνεργασία. Ο διάλογος δεν προϋποθέτει την ομοφωνία. Η ομοφωνία τον καθιστά περιττό. Ο διάλογος προϋποθέτει βούληση για την αναζήτηση κοινών τόπων, ειλικρίνεια,  συγκεκριμένους  και σαφείς στόχους. Στη βάση αυτών των αρχών η κυβέρνηση, ο Πρωθυπουργός και εγώ προσωπικά, όποτε χρειάστηκε ήμασταν σε ανοικτό και ειλικρινή διάλογο με το ΣΕΤΕ και τον απερχόμενο πρόεδρο του.

Από την πλευρά μας έχουμε όλη τη διάθεση αυτός ο διάλογος να συνεχιστεί. Θα έλεγα δε πως στη νέα φάση τα πεδία είναι ακόμη ευρύτερα. Διότι το θέμα πλέον δεν είναι πως θα διαχειριστούμε τη χρεοκοπία της χώρας αλλά πως θα συνδιαμορφώσουμε τη νέα παραγωγική ταυτότητα της χώρας και θα δημιουργήσουν τις βάσεις για τη μεταμνημονιακή Ελλάδα.