Oμιλία στην τελετή παράδοσης – παραλαβής του Υπουργείου Οικονομίας & Ανάπτυξης.

 

Εισαγωγή

Κύριε Υπουργέ,

Σας παραδίδω το  Υπουργείο σε πλήρη λειτουργία.

• Οι Γενικοί Γραμματείς έχουν καταρτίσει αναλυτικούς απολογισμούς, καθώς και προγραμματισμούς της δράσης τους. Οι Γενικοί και Ειδικοί Γραμματείς είναι στη διάθεσης σας, να παραδώσουν σε εσάς ή σε εξουσιοδοτημένους συνεργάτες σας τους σχετικούς φακέλους και να παράσχουν κάθε ενημέρωση.  Αυτό με απαλλάσσει από την ανάγκη μιας αναλυτικής αναφοράς στο έργο του Υπουργείου. Θα περιοριστώ μόνο σε ορισμένα θέματα στρατηγικής σημασίας, με στόχο να επισημάνω όχι τόσο το έργο που έχει συντελεστεί όσο τα επόμενα βήματα που πρέπει να γίνουν, από τη σκοπιά βεβαίως της απερχόμενης πολιτικής ηγεσίας του Υπουργείου.
• Όπως θα διαπιστώσετε σύντομα, κ. Υπουργέ, στο Υπουργείο δεν θα βρείτε λιμνάζουσες επενδύσεις. Θα βρείτε κάποιες λίγες περιπτώσεις που βρίσκονται στο στάδιο της αιτιολογημένης  διερεύνησης της νομιμότητας τους. Ούτε θα βρείτε στα συρτάρια εύκολες ή μαγικές συνταγές. Θα βρείτε όμως σχέδια και πολιτικές ολοκληρωμένες ή προς επεξεργασία, που εφόσον προχωρήσουν, θα ενισχύσουν και θα καταστήσουν διατηρήσιμη τη συντελούμενη ανάκαμψη της οικονομίας, της απασχόλησης, των επενδύσεων και των εξαγωγών.

1. Η σκοπιά μας

Πολλά έχουν λεχθεί για τους αναγκαίους ρυθμούς ανάκαμψης και για τη στήριξη των επενδύσεων και  της επιχειρηματικότητας. Δεν θα διαφωνήσω. Έχω, ωστόσο, την ισχυρή πεποίθηση ότι, ειδικά στην εποχή μας, την ανάπτυξη, τις επενδύσεις, την επιχειρηματικότητα και βεβαίως την ευημερία των ανθρώπων και της κοινωνίας πρέπει να την προσεγγίζουμε μέσω όχι μόνο ποσοτικών αλλά και ποιοτικών παραμέτρων. Η μείωση των περιφερειακών και κοινωνικών ανισοτήτων, όπως και η αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής, δεν αποτελούν απόμακρους στόχους αλλά άμεσο περιεχόμενο και σκοπό της ανάπτυξης.

Θα ήθελα να αρχίσω, λοιπόν, λέγοντας ότι με τις παρεμβάσεις μας στο θεσμικό πλαίσιο και τα ποιοτικά κριτήρια που έχουμε εισάγει στο ΕΣΠΑ, τον Αναπτυξιακό Νόμο και τις δημόσιες πολιτικές, δεν επιδιώξαμε απλώς την ανάκαμψη της οικονομίας, αλλά και το μετασχηματισμό της, τη μετάβασή της σε ένα νέο υπόδειγμα Βιώσιμης, Δίκαιης και Χωρίς Αποκλεισμούς Ανάπτυξης, όπως επιτάσσει η εποχή μας, αλλά  και οι Στόχοι Βιώσιμης Ανάπτυξης του ΟΗΕ. Επίσης δεν επιδιώξαμε απλώς τη στήριξη της επιχειρηματικότητας, αλλά και την ενθάρρυνση μιας διαφορετικής  επιχειρηματικότητας, που λειτουργεί με κοινωνική ευθύνη απέναντι στη κοινωνία και το περιβάλλον, επενδύει στην καινοτομία, αναβαθμίζει το ανθρώπινο δυναμικό, σέβεται τους εργαζόμενους και τα δικαιώματα τους.

Στόχος μας ήταν, λοιπόν, όχι η αναπαραγωγή του μοντέλου που εξέθρεψε τη χρεοκοπία και την κρίση αλλά η μετάβαση σε ένα νέο υπόδειγμα που θα ενσωματώνει τα μαθήματα από την κρίση, με στόχο, τη Διατηρήσιμη και Χωρίς Αποκλεισμούς, Βιώσιμη και Δίκαιη Ανάπτυξη.

2. Εθνική Αναπτυξιακή Στρατηγική

Αποτελεί πιστεύω κοινή διαπίστωση ότι η κρίση που ζήσαμε δεν ήταν μόνο δημοσιονομική αλλά και κρίση του παραγωγικού μας συστήματος. Και ότι συνεπώς πρέπει να δημιουργήσουμε ένα νέο υπόδειγμα ανάπτυξης βασισμένο στη γνώση, την καινοτομία, την εξωστρέφεια και σε δραστηριότητες υψηλής προστιθέμενης αξίας, το οποίο θα είναι φιλικό στο περιβάλλον.

Αυτή η μετάβαση προϋποθέτει τις αγορές, αλλά δεν μπορεί να προκύψει μόνο από αυτές. Απαιτεί σχέδιο, στρατηγική, συνεργασία όλων των εμπλεκομένων φορέων, δημοσίων, ιδιωτικών και κοινωνικών, συντονισμό  Υπουργείων, διάλογο με την κοινωνία.

Και νοιώθω ιδιαίτερη ικανοποίηση που σήμερα παραδίδω αυτό το Υπουργείο εξοπλισμένο με μια τέτοια αναπτυξιακή στρατηγική. Να επισημάνω πως η Εθνική Αναπτυξιακή Στρατηγική στηρίζεται σε μια ολιστική προσέγγιση της ανάπτυξης, ενσωματώνει τους Στόχους της Βιώσιμης Ανάπτυξης του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών και λαμβάνει υπ’ όψιν της τις προτάσεις του ΟΟΣΑ για την ανάπτυξη χωρίς αποκλεισμούς. Πρόκειται και για ένα κείμενο ευέλικτο, που δημιουργήθηκε με το σκεπτικό να μπορεί να επικαιροποιείται και να ανανεώνεται.

Η Αναπτυξιακή Στρατηγική εξειδικεύεται σε πάνω από 100 μεταρρυθμίσεις, συγκεκριμένους στόχους και δράσεις. Συζητήθηκε στη Βουλή, έχει την αποδοχή  των ευρωπαϊκών θεσμών  και θεωρώ ότι είναι ένα πολύ χρήσιμο εργαλείο για τον επόμενο Υπουργό. Το οποίο βεβαίως μπορεί να επικαιροποιηθεί και να εμπλουτιστεί από εσάς.

«Κάτω» από την Αναπτυξιακή Στρατηγική διαμορφώσαμε και υλοποιήσαμε στα τέσσερα αυτά χρόνια εκατοντάδες δράσεις και νομοσχέδια, που στην πλειοψηφία τους έτυχαν διευρυμένης αποδοχής, τόσο σε επίπεδο φορέων και επενδυτών όσο και κοινοβουλευτικά.

3. ΕΣΠΑ και νέα κριτήρια και διαδικασίες διαφανούς και αποτελεσματικής διαχείρισης

Κλείσαμε το ΕΣΠΑ της προηγουμένης προγραμματικής περιόδου 2007-2013 με απορρόφηση 107%. Θέσαμε νέα κριτήρια στη διαχείριση του τρέχοντος ΕΣΠΑ 2014-2020  και βάλαμε τις βάσεις για το σχεδιασμό της νέας Προγραμματικής Περιόδου 2021-2027.

Σε ότι αφορά το τρέχον ΕΣΠΑ, αναπροσανατολίσαμε μεγάλο μέρος των πόρων υπέρ της επιχειρηματικότητας. Ταυτόχρονα όμως τα σχετικά προγράμματα λειτουργούν με αντικειμενικά και μετρήσιμα κριτήρια έτσι ώστε ο κάθε επιχειρηματίας να μπορεί να ελέγχει την πορεία και την αξιολόγηση της πρότασης του.

Καθιερώσατε Escrow Account. Πρόκειται  για ένα μηχανισμό που εξασφαλίζει στους δικαιούχους προγραμμάτων ΕΣΠΑ πρόσβαση σε ποσό ίσο με την προκαταβολή που δικαιούνται, χωρίς να απαιτείται η υποβολή εγγυητικής επιστολής.

4. Προετοιμασία της νέας Προγραμματικής Περιόδου 2021-2027

Σε ό,τι αφορά τη νέα Προγραμματική Περίοδο, οι διαπραγματεύσεις και λήψη οριστικών αποφάσεων στο επίπεδο της ΕΕ εκκρεμούν ακόμη. Η χώρα μας συντάχθηκε με εκείνες τις προτάσεις και τις χώρες  που αντιστέκονται στη μείωση των πόρων ειδικά για την κοινωνική συνοχή. Διεκδικούμε την αύξηση των πόρων και με βάση τις προτάσεις της Επιτροπής αναμένεται μια αύξηση της τάξης του 10% για τη χώρα μας. Το Υπουργείο έχει ξεκινήσει τις αναγκαίες προεργασίες και ήδη, με την έκδοση σχετικής Εγκυκλίου, καλούνται Υπουργεία και Φορείς να υποβάλλουν τις προτάσεις τους. Το Σεπτέμβριο πρέπει να γίνει η πρώτη σύνθεση με βάση τις προτάσεις των Υπουργείων.

5. Από τα ετήσια Προγράμματα Δημοσίων Επενδύσεων σε πολυετή Εθνικά Προγράμματα Ανάπτυξης

Βασική πηγή προβλημάτων στο τομέα των δημοσίων επενδύσεων  είναι το γεγονός ότι τα διάφορα έργα εντάσσονται στο ΠΔΕ αποσπασματικά, χωρίς να εντάσσονται σε ολοκληρωμένα Προγράμματα,  χωρίς προληπτική ή εκ των υστέρων αξιολόγηση. Επίσης, ο ετήσιος χρονικός ορίζοντας του ΠΔΕ δυσκολεύει το σχεδιασμό και την ωρίμανση έργων μέσης και μακράς διαρκείας. Από παλιά εκκρεμεί μια σε βάθος μεταρρύθμιση αυτού του συστήματος. Πράγματι, έπειτα από ενδελεχή επεξεργασία έχει καταρτιστεί και είναι έτοιμο για ψήφιση σχέδιο νόμου που αντιμετωπίζει αυτά τα προβλήματα και επιτρέπει να περάσουμε από μονοετή ΠΔΕ σε πολυετή ολοκληρωμένα Εθνικά Αναπτυξιακά Προγράμματα. Είναι λοιπόν σημαντικό να προχωρήσει σύντομα η σχετική νομοθετική εργασία ώστε ο σχεδιασμός της νέας Προγραμματικής Περιόδου να μπορέσει να γίνει στη βάση αυτού του αναμορφωμένου θεσμικού πλαισίου για τις δημόσιες επενδύσεις.

6. Νέος Αναπτυξιακός Νόμος για τις ιδιωτικές επενδύσεις

Ο Αναπτυξιακός Νόμος είναι, παράλληλα με το ΕΣΠΑ, το κατ’ εξοχήν αναπτυξιακό εργαλείο ενίσχυσης της επιχειρηματικότητας και των ιδιωτικών επενδύσεων. Σε αυτόν τον τομέα πρώτα απ’ όλα προχωρήσαμε στη συστηματική καταγραφή, εκκαθάριση και ολοκλήρωση των χιλιάδων επενδυτικών σχεδίων που χρόνιζαν από τους προηγούμενους επενδυτικούς νόμους, από το 1998 και μετά, με αποτέλεσμα για πρώτη φορά να έχει ομαλοποιηθεί η διαδικασία ολοκληρώσεων και πληρωμών των επενδυτικών σχεδίων, καθώς υφίσταται πλέον ολοκληρωμένο θεσμικό πλαίσιο και πληροφοριακό σύστημα. Στη συνέχεια θεσπίσαμε ένα νέο και σύγχρονο Αναπτυξιακό Νόμο, αυτόν του 2016, που περιλαμβάνει οχτώ διαφορετικά καθεστώτα ενίσχυσης επενδύσεων με μία σειρά από σημαντικές καινοτομίες.

Με τα παραπάνω μέτρα ξεπεράσαμε το αρνητικό κλίμα  και την αρνητική εικόνα που είχε διαμορφωθεί τόσο στο εσωτερικό όσο και στο εξωτερικό.

Με την εκκαθάριση των παλιών υποθέσεων, τη θεσμοθέτηση νέων καθεστώτων και διαδικασιών βασισμένων στη διαφάνεια, και σε αντικειμενικά κριτήρια, καθώς και με την ανεμπόδιστη λειτουργία των υπηρεσιών και της γνωμοδοτικής επιτροπής χωρίς καμία πολιτική παρέμβαση, διαμορφώσαμε ένα περιβάλλον αξιοπιστίας και εμπιστοσύνης δημόσιας διοίκησης και επενδυτών.

Το προϋπάρχον θεσμικό πλαίσιο για τις μεγάλες στρατηγικού χαρακτήρα επενδύσεις δεν είχε αξιόλογα αποτελέσματα. Αντίθετα ήταν πηγή παραπόνων και εντάσεων και με επενδυτές και με τοπικές κοινωνίες.

Δεν υπήρχε καμία πρόβλεψη σχετικά με την τήρηση συγκεκριμένου χρονοδιαγράμματος για την υλοποίηση μιας επένδυσης, δεσμευτικού τόσο για τη Διοίκηση όσο και για τον επενδυτή. Ούτε προβλέπονταν ενημέρωση και διαβούλευση με τις τοπικές κοινωνίες και τους λοιπούς εμπλεκόμενους φορείς πριν από την υπαγωγή επενδυτικών σχεδίων (και μάλιστα τόσο μεγάλης βαρύτητας) στο Νόμο των Στρατηγικών Επενδύσεων. Αυτό είχε ως συνέπεια σημαντικές καθυστερήσεις στη διαδικασία υλοποίησης,  αντιδράσεις των τοπικών κοινωνιών κ.ά.

Ο νέος Νόμος για τις Στρατηγικές Επενδύσεις αντιμετωπίζει αυτά και άλλα προβλήματα και επιπρόσθετα προσφέρει μεγάλο εύρος κινήτρων προς τους επενδυτές, στις περιπτώσεις ιδίως που δίδεται  έμφαση στη βιομηχανία,  στην έρευνα και την καινοτόμα και βιώσιμη ανάπτυξη. Έτσι ο νέος Νόμος μπορεί και πρέπει να αξιοποιηθεί τόσο για την τόνωση των επενδύσεων όσο και για το μετασχηματισμό του παραγωγικού συστήματος.

Μέσω νέων καινοτόμων ρυθμίσεων (οργανωμένη ψηφιακή διαβούλευση, κατάρτιση μνημονίου συνεργασίας μεταξύ του φορέα και της διοίκησης κ.ά.), διασφαλίζεται μια διαφανής και ταχεία διαδικασία για τους επενδυτές με ασφάλεια δικαίου, ενώ παράλληλα θωρακίζεται το δημόσιο συμφέρον και ενισχύεται η προστασία του περιβάλλοντος.

8. Δημιουργία δημόσιας Αναπτυξιακής Τράπεζας

Έχω επισημάνει πολλές φορές, και στο παρελθόν, από πριν από το 2015, ότι η Ελλάδα είναι  η μόνη χώρα χωρίς δημόσια αναπτυξιακή τράπεζα. Η απουσία μιας τέτοιας τράπεζας έχει αρνητικές συνέπειες καθώς, εκτός των άλλων, ένα πολύ μεγάλο μέρος των ευρωπαϊκών χρηματοδοτήσεων την επόμενη Προγραμματική Περίοδο, θα περνά από εθνικές αναπτυξιακές τράπεζες. Έτσι  η ύπαρξη του εν λόγω θεσμού αποκτά στις μέρες μας διευρυμένο ρόλο και μπορεί να αποτελέσει πολύτιμο  εργαλείο υλοποίησης αναπτυξιακής πολιτικής, να εξασφαλίζει τη σωστή αξιοποίηση των ευρωπαϊκών και εθνικών πόρων, καθώς επίσης να αποτελεί μόνιμη πηγή διοχέτευσης ρευστότητας προς την πραγματική οικονομία και τις επιχειρήσεις.

Με την ψήφιση του νόμου 4608/2019, η Ελλάδα αποκτά πλέον εθνική Αναπτυξιακή Τράπεζα καλύπτοντας έτσι ένα δομικό έλλειμμα δεκαετιών. Η Αναπτυξιακή Τράπεζα δημιουργείται σύμφωνα με τις βέλτιστες διεθνείς πρακτικές, με την τεχνική βοήθεια της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και της Γαλλικής Αναπτυξιακής Τράπεζας. Η Αναπτυξιακή Τράπεζα δημιουργείται μέσω του μετασχηματισμού του Εθνικού Ταμείου Επιχειρηματικότητας και Ανάπτυξης Α.Ε. (ΕΤΕΑΝ Α.Ε.) σε Αναπτυξιακή Τράπεζα. Αυτό επιτρέπει, ήδη κατά τους επόμενους μήνες, να μπει μπροστά δυναμικά η λειτουργία της δεδομένου ότι υπάρχει ήδη ένα «οικοσύστημα» χρηματοδοτικών εργαλείων και προγραμμάτων  που θα ενταχθούν στη λειτουργία της νέας τράπεζας. Με τον τρόπο αυτό η Αναπτυξιακή Τράπεζα μπορεί άμεσα να κινητοποιήσει κεφαλαία της τάξης των 5 δισ. ευρώ  και να προκαλέσει τη μόχλευση πολλαπλάσιων ιδιωτικών κεφαλαίων.

H Ελληνική Αναπτυξιακή Τράπεζα για την επίτευξη των στόχων της πρέπει να ακολουθεί τις βασικές αρχές της εταιρικής διακυβέρνησης με στόχο την αξιόπιστη, υπεύθυνη και διαφανή λειτουργία της, με σεβασμό στο εθνικό νομικό πλαίσιο και τις διεθνείς καλές πρακτικές, διευκολύνοντας την πρόσβαση στη χρηματοδότηση κυρίως των μικρομεσαίων, κοινωνικών και νεοφυών επιχειρήσεων, των συνεταιρισμών και των δημόσιων φορέων.

Μετά την ψήφιση του Νόμου και τη συγκρότηση των, μεταβατικού χαρακτήρα, Διοικητικών Συμβουλίων, έχουν δρομολογηθεί και αναμένεται να ολοκληρωθούν οι ακόλουθες ενέργειες:

– Επικαιροποίηση του επιχειρηματικού σχεδίου της Αναπτυξιακής Τράπεζας.

– Εντοπισμός νέου κτηρίου που θα στεγάσει τις υπηρεσίες και των δύο φορέων.

– Ίδρυση περιφερειακών καταστημάτων της Αναπτυξιακής Τράπεζας με προτεραιότητα στο Υποκατάστημα Θεσσαλονίκης.

– Διερεύνηση πρόσθετης χρηματοδότησης της Αναπτυξιακής Τράπεζας από διεθνείς χρηματοπιστωτικούς οργανισμούς με ιδιαίτερη έμφαση στην αξιοποίηση του εργαλείου InvestEU (2021-2027).

– Κατάρτιση νέου Κανονισμού Λειτουργίας και Κανονισμού Διαχείρισης Κινδύνων.

– Έναρξη διαδικασίας προκήρυξης και αξιολόγησης οριστικών μελών Διοικητικών Συμβουλίων των δύο φορέων με βάση τις προβλεπόμενες διατάξεις του νέου Νόμου περί εταιρικής διακυβέρνησης.

– Έναρξη της διαγωνιστικής διαδικασίας από την SRSS για την ανάδειξη του τεχνικού συμβούλου που με τη συνεργασία της Αναπτυξιακής Τράπεζας της Γαλλίας (Bpifrance) θα αποτελέσουν τη νέα τεχνική βοήθεια που θα υποστηρίξει όλη τη διαδικασία μετεξέλιξης, βάσει του οδικού χάρτη που έχει εκπονηθεί και συμφωνηθεί.

9. Η Αναπτυξιακή Τράπεζα αποτελεί το πυρήνα ενός συμπληρωματικού – εναλλακτικού οικοσυστήματος χρηματοδοτικών προγραμμάτων και εργαλείων

Ο ρόλος ενός τέτοιου συστήματος είναι κρίσιμος για την παροχή στοχευμένων χρηματοδοτήσεων σε μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις και για τη χρηματοδότηση επενδύσεων που ενισχύουν τη καινοτομία, την εξωστρέφεια, και τη μετάβαση γενικότερα σε μια οικονομία βασισμένη στη γνώση. Για το σκοπό αυτό και στην προσπάθειά μας για κάλυψη του υπάρχοντος χρηματοδοτικού κενού εξασφαλίσαμε χρηματοδοτήσεις από Διεθνείς Αναπτυξιακούς Οργανισμούς και πολλές φορές ενεργοποιήσαμε κεφάλαια που ήταν «ξεχασμένα» και λίμναζαν. Ειδικότερα επικεντρωθήκαμε στη συνεργασία μας με την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων και δημιουργήσαμε συγχρηματοδοτούμενα προγράμματα με το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων. Συγκεκριμένα να αναφέρω:

• Πρόγραμμα ρευστότητας της ΕΤΕπ προς ΜμΕ μέσω των συστημικών τραπεζών με τη μορφή δανείου ύψους 2,5 δισ. ευρώ εκ των οποίων 1,5 έχει ήδη εκταμιευθεί προς τις επιχειρήσεις
• Πρόγραμμα «ΦιλόΔημος Ι»
• Ειδικό Πρόγραμμα ΟΤΑ Α’ βαθμού για εκπόνηση Τοπικών Χωρικών Σχεδίων (ΤΧΣ)
• Πρόγραμμα «ΗΛΕΚΤΡΑ»: Ενεργειακή Αναβάθμιση Δημόσιων Κτηρίων
• ΠΕΒΟΑ: Πρόγραμμα Επεμβάσεων Βελτίωσης Οδικής Ασφάλειας
• Αναδιοργάνωση Πολιτικής Προστασίας

Αντίστοιχα, με την EBRD ο  απολογισμός της συνεργασίας -η οποία σημειώνω άρχισε το 2015- μέχρι σήμερα είναι 55 projects και 2.6 δισ. ευρώ.

Επίσης:

• Δημιουργήσαμε σε συνεργασία με την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων επενδυτικά Ταμεία και δανειακά προγράμματα
• Βρίσκεται σε εξέλιξη διαδικασία υποβολής προσφορών για μια νέα γενιά επενδυτικών Ταμείων με βάση προκήρυξη του ΤΑΝΕΟ
• Δημιουργήσαμε σε συνεργασία με το κρατικό επενδυτικό ταμείο των Ηνωμένων αραβικών Εμιράτων κοινό επενδυτικό Ταμείο ύψους 400 εκ. ευρώ.

Στο ίδιο πλαίσιο, αυτό της χρηματοδοτικής στήριξης των επιχειρήσεων, αξιοποιήσαμε το «Πρόγραμμα Γιούνκερ», στο οποίο τα τελευταία δύο χρόνια η Ελλάδα βρίσκεται στην πρώτη θέση.

Σημαντική εκκρεμότητα στον τομέα αυτό παραμένει η θεσμοθέτηση της δυνατότητας χορήγησης μικροπιστώσεων. Το σχετικό νομοσχέδιο είναι έτοιμο προς ψήφιση. Αρμόδιο είναι το Υπουργείο Οικονομικών, όμως το Υπουργείο Οικονομίας & Ανάπτυξης είναι αυτό που θα χρησιμοποιήσει το σχετικό εργαλείο. Για αυτό θα πρότεινα κ. Υπουργέ να το εντάξετε στις άμεσες προτεραιότητές σας. Άλλωστε η διαβούλευση που προηγήθηκε έδειξε ότι υπάρχει καθολική αποδοχή του συγκεκριμένου θεσμού.

Σε αυτό το σημείο να επισημάνω πως ελπίζω το επόμενο διάστημα να τεθεί σε λειτουργία, όπως είναι προγραμματισμένο, το Εθνικό Δίκτυο υποστήριξης ΜμΕ το οποίο αποσκοπεί στη εξατομικευμένη στήριξη 4.000 επιχειρήσεων κατ’ έτος. Επίσης να πω πως στο ίδιο ακριβώς πλαίσιο, της στήριξης των μικρομεσαίων επιχειρηματιών, αλλά και των υπολοίπων πολιτών, εντάχθηκαν και οι προσπάθειές μας για τη διαχείριση του ιδιωτικού χρέους. Ως εκ τούτου υλοποιούμε ένα νέο πλαίσιο προστασίας της πρώτης κατοικίας, με ρύθμιση και επιδότηση του δανείου πρώτης κατοικίας. Για πρώτη φορά εντάσσονται και τα επαγγελματικά δάνεια που έχουν πάρει δανειολήπτες με ενέχυρο την πρώτη κατοικία τους,  είτε παραμένουν ενεργοί είτε έχουν σταματήσει τη δραστηριότητά τους, εφόσον βρίσκονται σε αδυναμία εξυπηρέτησης της οφειλής τους

10. Νέες πολιτικές, θεσμοί και δομές

Εξαρχής δημιουργήσαμε μια Στρατηγική και ένα Εθνικό Σχέδιο Δράσης για την εξωστρέφεια με στόχο τη διατηρήσιμη αύξηση των εξαγωγών τουλάχιστον στο 50% του ΑΕΠ έως το 2025, καθώς και το διπλασιασμό των Άμεσων Ξένων Επενδύσεων. Αναβαθμίσαμε την Επιτροπή Εξωστρέφειας σε Κυβερνητικό Συμβούλιο Εξωστρέφειας με τη συμμετοχή Υπουργών και όχι μόνο υπηρεσιακών παραγόντων. Αναβαθμίσαμε το Enterprise Greece και το ορίσαμε ως κέντρο συντονισμού και εκτελεστικό βραχίονα για την υλοποίηση του Εθνικού Στρατηγικού Σχεδίου.

Σε ό,τι αφορά τα θέματα της Βιομηχανίας, βασικό μέλημά μας ήταν να διαμορφώσουμε ένα θεσμικό πλαίσιο συζήτησης με τους σχετιζόμενους φορείς, το οποίο δεν υπήρχε, αν και το ζητούσαν όλοι οι φορείς. Έτσι δημιουργήσαμε το «Φόρουμ Βιομηχανίας», το «Φόρουμ για την Ανάπτυξη της Εγχώριας Φαρμακοβιομηχανίας» και το «Φόρουμ Αγροδιατροφής – Βιομηχανίας – Τουρισμού». Έπειτα από εκτεταμένες συζητήσεις, σε αυτό το πλαίσιο, από τον Οκτώβριο του 2015 η χώρα υλοποιεί μια ολοκληρωμένη προσέγγιση απλούστευσης του ρυθμιστικού πλαισίου λειτουργίας των οικονομικών δραστηριοτήτων. Η αλλαγή μοντέλου βασίζεται στη μετατόπιση από την εκ των προτέρων αδειοδότηση στην καταρχήν ελεύθερη άσκηση δραστηριότητας και τον εκ των υστέρων έλεγχο.

Στο Επιχειρησιακό Σχέδιο για την Ανάπτυξη Επιχειρηματικών Πάρκων, το οποίο εκπονήθηκε το 2016, καταγράφονται για πρώτη φορά οι υφιστάμενες Άτυπες Βιομηχανικές Συγκεντρώσεις (ΑΒΣ) και οι μακροχρόνιες ανάγκες για τη δημιουργία οργανωμένων υποδοχέων στην ελληνική επικράτεια.

Όμως, πέρα από το ζήτημα των επιχειρηματικών πάρκων, μεγάλο μέρος του συνολικού θεσμικού πλαισίου που αφορούσε το επιχειρείν ήταν απαρχαιωμένο, όχι μόνο δεν εξυπηρετούσε τις ανάγκες της πραγματικής οικονομίας άλλα λειτουργούσε και σαν τροχοπέδη. Έτσι, το υπουργείο Οικονομίας και Ανάπτυξης προχώρησε σε μια σειρά πρωτοβουλιών ώστε να δημιουργηθούν οι βάσεις επανεκκίνησης της ελληνικής οικονομίας.

Ένα από τα πιο χαρακτηριστικά παραδείγματα είναι οι αλλαγές που αφορούν το εταιρικό δίκαιο. Το παλιό νομοθετικό πλαίσιο για τις ανώνυμες εταιρείες που χρονολογείται από το 1920 (κ.ν. 2190/1920), το πιο… σύγχρονο για εταιρείες περιορισμένης ευθύνης, μόλις… του 1955 (ν. 3190/1955) και οι διάσπαρτες, μεμονωμένες και ελλιπέστατες διατάξεις για τους μετασχηματισμούς έπρεπε να αναθεωρηθούν ώστε το συνολικό καθεστώς του εταιρικού δικαίου να βελτιωθεί, να απλουστευθεί, να γίνει φιλικότερο και με την εισαγωγή καινοτομιών να γίνει ουσιαστικό εργαλείο για τους Έλληνες επιχειρηματίες. Και πράγματι αυτό έγινε. Η μόνη εκκρεμότητα είναι το ΝΣ για το ΓΕΜΗ το οποίο δεν πρόλαβε να ψηφιστεί. Πιστεύω ότι αυτό μπορεί να γίνει σύντομα δεδομένου ότι το σχετικό ΝΣ  είναι προϊόν διαβούλευσης και υπάρχει συμφωνία των κοινωνικών φορέων.

Έτσι, με τον εκσυγχρονισμό του εταιρικού δικαίου, την απλούστευση και ψηφιοποίηση των διαδικασιών διαμορφώσαμε ένα νέο θεσμικό πλαίσιο,  πιο φιλικό για την επιχειρηματικότητα, προσπάθεια η οποία βεβαίως πρέπει να συνεχιστεί.

Στη κατεύθυνση αυτή βρίσκονται επίσης μια σειρά από νέες πρωτοβουλίες και πολιτικές.

Στο πεδίο αυτό θα ήθελα να ξεχωρίσω τη Δομή Εξατομικευμένης Υποστήριξης Μικρών και Μεσαίων Επιχειρήσεων που σχεδιάστηκε για να υλοποιηθεί μέσω των Επιμελητηρίων,  και του Εθνικού Κέντρου Τεκμηρίωσης.

Επίσης, σε προχωρημένο στάδιο βρίσκεται μια νέα πολιτική για τη στήριξη των λιγότερο αναπτυγμένων περιοχών και των επιχειρήσεών που δρουν σε αυτές.

Αναφέρθηκα πιο πριν στο σχέδιο για τα Επιχειρηματικά Πάρκα. Πρέπει να επιδιώξουμε την εγκατάσταση των επιχειρήσεων σε οργανωμένους υποδοχείς. Σήμερα το 95% είναι εκτός. Ο ρόλος της ΕΤΒΑ ΒΙΠΕ είναι κρίσιμος. Όμως, η ιδιωτικοποίηση, πχ της ΕΤΒΑ ΒΙΠΕ, δεν έχει δικαιωθεί εκ του αποτελέσματος. Αντίθετα, η διεθνής εμπειρία  δείχνει ότι τέτοιες υποδομές υπηρετούν το σκοπό τους καλυτέρα αν λειτουργούν υπό κοινωνικό έλεγχο πχ από μεικτά σχήματα στα οποία συνεργάζονται το κράτος, η αυτοδιοίκηση και οι ίδιοι οι χρήστες, εν προκειμένω οι επιχειρήσεις. Σχετικές συζητήσεις που είχαμε αρχίσει με την Τράπεζα Πειραιώς, το Ταμείο Αξιοποίησης της Δημόσιας Περιουσίας, και τις ευρωπαϊκές Αρχές, προτείνω να συνεχιστούν.

Τέλος, έχει σχεδιασθεί και εξαγγελθεί η δημιουργία ενός Διαβαλκανικού Οργανισμού με έδρα την Θεσσαλονίκη,  με κύριο στόχο τον εντοπισμό των περιοχών κοινού ενδιαφέροντος μεταξύ των γειτονικών μας χωρών και ευρύτερα επί του συνόλου της βαλκανικής. Ο Οργανισμός, σε συνεργασία με το τοπικό παράρτημα της πρόσφατα ιδρυθείσας Αναπτυξιακής Τράπεζας, θα διερευνήσει τις αναπτυξιακές προοπτικές της ευρύτερης περιοχής και θα υποβοηθήσει σημαντικά την εμπέδωση κλίματος ειρήνης και συνεργασίας στα Βαλκάνια, βασιζόμενος και στις ήδη αναβαθμισμένες σχέσεις μας με τη Βόρεια Μακεδονία.

Το Υπουργείο Οικονομίας και Ανάπτυξης λόγω της κεντρικής ευθύνης που έχει για τη κατανομή των κονδυλίων του ΕΣΠΑ όσο και του ΠΔΕ παίζει εκ των πραγμάτων έναν ευρύτερο ρόλο, συντονιστικό. Επίσης, μπορεί να επηρεάσει τη διαμόρφωση ενός ευρέος φάσματος πολιτικών. Χρειάζεται λοιπόν ευρύτητα πνεύματος για την κατανόηση της σημασίας των ποικίλων προβλημάτων και ευελιξία για την εξεύρεση λύσεων. Χαίρομαι, λοιπόν, που επιδεικνύοντας ακριβώς κατανόηση και ευελιξία μπορέσαμε να βοηθήσουμε για να υπάρξουν προωθητικές λύσεις σε προβλήματα όπως η πολιτική για το βιβλίο, η προσέλκυση κινηματογραφικών παραγωγών αλλά και η χρηματοδότηση της εγχώριας κινηματογραφικής παραγωγής, η προσέλκυση ερευνητικών κέντρων διεθνών ομίλων, καθώς και η επεξεργασία καινοτόμων προγραμμάτων για νέους επιστήμονες σε συνεργασία πάντα με αλλά Υπουργεία και φορείς.

Επίλογος

Όλα αυτά τα πετύχαμε με σκληρή δουλειά. Με καλή συνεργασία με τους υπαλλήλους του Υπουργείου. Για αυτό θέλω να τους ευχαριστήσω, όλες και όλους, θερμά. Θέλω ακόμα να ευχαριστήσω τους συνεργάτες μου, τους Γενικούς και Ειδικούς Γραμματείς, αλλά και τους υπόλοιπους υπουργούς που συνεργάστηκα: τον Στέργιο Πιτσιόρλα, τον Αλέξη Χαρίτση και τον Στάθη Γιαννακίδη. Επίσης να ευχαριστήσω τους δύο προκατόχους μου, τον Γιώργο Σταθάκη και τον Δημήτρη Παπαδημητρίου, οι οποίοι μου άφησαν ένα έργο  υψηλού επιπέδου, που μου επέτρεψε να στηριχθώ και να θέσω τις δικές μου προτεραιότητες.

Πριν από ένα χρόνο εγκαινιάσαμε μια συνεργασία με τη Σχολή Καλών Τεχνών, αποτέλεσμα της οποίας ήταν η διαρκής έκθεση έργων αποφοίτων της Σχολής στους χώρους του Υπουργείου. Σας προτείνω να συνεχίσετε και να διευρύνετε την εν λόγω συνεργασία. Εύχομαι επίσης να μπορέσετε να συμβάλετε στην επίλυση του στεγαστικού προβλήματος και στην αναβάθμιση γενικότερα των χώρων και των συνθηκών εργασίας των εργαζομένων του Υπουργείου και των εποπτευόμενων Οργανισμών.

Κύριε Υπουργέ,

Αντιπροσωπεύουμε διαφορετικές σχολές σκέψης. Ανήκουμε σε ανταγωνιστικές πολιτικές παρατάξεις. Έχουμε διαφορετικές αξιολογήσεις, προτεραιότητες και διαφορετικά σχέδια. Παράλληλα, όμως, πολλά από τα νομοσχέδια που είχα την τιμή να εισηγηθώ στη Βουλή έτυχαν ευρείας αποδοχής. Ψηφίστηκαν μάλιστα και από το δικό σας κόμμα. Όπως ο Νόμος για την Αναπτυξιακή Τράπεζα, τις Στρατηγικές Επενδύσεις, τα Επιχειρηματικά Πάρκα κ.ά. Έχουμε επομένως  τόσο πεδία συνεργασίας όσο και πεδία γόνιμης πολιτικής αντιπαράθεσης. Προσβλέπω λοιπόν σε μια ειλικρινή  προγραμματική αντιπαράθεση όσο και σε μια γόνιμη  συνεργασία όπου αυτό είναι εφικτό.

Κύριε Υπουργέ, εύχομαι σε εσάς και τους συνεργάτες σας καλή επιτυχία στο έργο σας.