1. Λέγεται πως, όσο η ύφεση βαθαίνει και το δημόσιο χρέος, λόγω του μηχανισμού στήριξης, μεγαλώνει, τόσο πιθανότερη είναι η αναδιάρθρωση του χρέους, σε 1-2 χρόνια. Είναι αυτοεκπληρούμενη προφητεία η χρεοκοπία, κ. Δραγασάκη;

Το ότι κάποιοι στοιχηματίζουν κερδοσκοπώντας σε βάρος των ομολόγων διάφορων χωρών δεν σημαίνει ότι οι χώρες αυτές είναι υπό χρεοκοπία. Το ζήτημα με το ελληνικό δημόσιο χρέος είναι ότι  αυτό είναι η συσσωρευμένη φοροδιαφυγή και φοροαποφυγή. Είναι η αναδιανομή που δεν έγινε. Είναι δηλαδή σύμπτωμα αιτιών, βαθιά ριζωμένων στη λειτουργία του κράτους και της κοινωνίας. Η όποια αναδιάρθρωση επομένως από μόνη της δεν είναι λύση. Λύση είναι μια πολιτική που θα αντιμετωπίζει τις αιτίες της υπερχρέωσης και αναπόσπαστο μέρος μιας τέτοιας λύσης πρέπει να είναι και η διαγραφή μέρους του χρέους από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, σε υλοποίηση μιας γενικότερης πολιτικής «νομισματοποίησης» του χρέους που η ΕΚΤ πρέπει και, κατά τη γνώμη μου, θα υποχρεωθεί κάποια στιγμή να υιοθετήσει. Γύρω από έναν τέτοιο στόχο πρέπει να υπάρξει ένα ευρύ πανευρωπαϊκό μέτωπο κοινωνικών και πολιτικών δυνάμεων.  

2. Ο ΣΥΡΙΖΑ έχει ταχθεί αναφανδόν κατά του Μνημονίου. Με τα ελληνικά ομόλογα να είναι εκτός δευτερογενούς αγοράς και τη χώρα να βρίσκεται ουσιαστικά σε αδυναμία δανεισμού, υπάρχει άλλος τρόπος για να αποφευχθεί η στάση πληρωμών;

Το ερώτημα είναι πώς φθάσαμε σ’ αυτή την κατάσταση. Διότι το ελληνικό δημόσιο χρέος ήταν υψηλό αλλά διαχειρίσιμο. Η ύφεση ήταν σχετικά ήπια. Και οι ελληνικές τράπεζες δεν είχαν τοξικά ομόλογα. Επομένως η κρίση του χρέους μπορούσε να ελεγχθεί και να αντιμετωπισθεί στη βάση ενός μεσοπρόθεσμου προγράμματος ανάπτυξης, αναδιανομής και ανασυγκρότησης.

3. Η κυβέρνηση κατηγορείται πως ακολουθεί τυφλά τις “προσταγές” της τρόικας. Μπορεί μία χώρα υπό χρεοκοπία να διαπραγματευθεί με τους δανειστές της και να βάλει “κόκκινες γραμμές”;

Μα αποδείχθηκε ότι υπήρχαν δυνατότητες. Αν αυτά που κάνει σήμερα η Ε.Ε. τα έκανε εξ αρχής, αν δηλαδή η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα αγόραζε ελληνικά ομόλογα από τη δευτερογενή αγορά και αν γενικότερα λειτουργούσε ως δανειστής τελευταίας καταφυγής, δεν θα υπήρχε χώρος για κερδοσκοπικές επιθέσεις. Αποδείχθηκε επίσης αυτό που εξαρχής εμείς υποστηρίζαμε, ότι δηλαδή το πρόβλημα δεν ήταν μόνο ελληνικό, άρα υπήρχαν δυνατότητες συντονισμού και με άλλες χώρες. Αν λοιπόν στα χρόνια 2000 –  2008 είχαμε όλες τις δυνατότητες να συμπιέσουμε το Δημόσιο Χρέος κάτω από το 70% – 80% του ΑΕΠ, από το καλοκαίρι του 2009 ως τον Ιανουάριο του 2010 είχαμε μια δεύτερη δυνατότητα να τεθεί η κρίση του χρέους υπό έλεγχο, πράγμα που δεν έγινε με ευθύνη των ελληνικών κυβερνήσεων αλλά και της Ε.Ε.

4. Κατά τη γνώμη σας το ότι φθάσαμε ως εδώ ήταν ένα τυχαίο γεγονός, αποτέλεσμα λαθών, ανικανότητας ή σκοπιμοτήτων;

Την τελική απάντηση θα τη δώσουν οι ιστορικοί του μέλλοντος. Και ίσως η απάντησή τους να τα έχει όλα αυτά. Εκείνο το οποίο εγώ μπορώ να πω είναι ότι υπάρχουν διεθνώς τρεις τρόποι για την επιβολή του νεοφιλελεύθερου σχεδίου. Ο πρώτος είναι μέσω της υπεροχής των ιδεών. Ο δεύτερος είναι μέσω της υπεροχής του αποτελέσματος. Ο τρίτος είναι μέσω της βίας των αγορών και του περιορισμού της δημοκρατίας. Σε μας οι νεοφιλελεύθερες ιδέες ποτέ δεν έπεισαν την κοινωνία ούτε με την αυθεντική τους μορφή ούτε με την ψευδοεκσυγχρονιστική τους παραλλαγή. Το αναπτυξιακό αποτέλεσμα επίσης στηρίχθηκε στον υπερδανεισμό και συνοδεύτηκε από υψηλή ανεργία.

Τώρα λοιπόν με άλλοθι την υπαρκτή κρίση του χρέους, με μοχλό την απειλή της χρεοκοπίας και με σύμμαχο τη βία των αγορών, τα ισχυρά συμφέροντα, εγχώρια και ξένα, προσπαθούν να επιβάλλουν ετσιθελικά τη βούλησή τους πάνω στην κοινωνία. Αυτό όμως εγκυμονεί μεγάλους κινδύνους για το μέλλον, κινδύνους για τα δικαιώματα και για την ποιότητα της δημοκρατίας.

5. Πώς κρίνετε τη στάση της ΝΔ; Μπορεί να υπάρξει “στρατηγική απαλλαγής από το Μνημόνιο μια ώρα αρχύτερα”;

Φαίνεται πως η Ν.Δ. θέλει να αντιγράψει την τακτική της Δεξιάς της Ουγγαρίας, η οποία επίσης τελεί υπό την κηδεμονία του ΔΝΤ και της Ε.Ε. Η εκεί λοιπόν Δεξιά υποσχόταν την αναδιαπραγμάτευση του μνημονίου. Αλλά τώρα που κέρδισε τις εκλογές κάνει τα ίδια με τους προηγούμενους. Η στάση της Ν.Δ. είναι επομένως καιροσκοπική. Επενδύει στη δικομματική εναλλαγή. Αλλά δεν είναι καθόλου βέβαιο ότι ο ελληνικός λαός θα αποδεχθεί τη συνέχιση αυτής της εναλλαγής ή θα αναζητήσει νέες λύσεις πέρα από το δικομματισμό.

6. Δεν είναι λίγο παράδοξο η “ανασύνθεση του πολιτικού σκηνικού” στην “εποχή ΔΝΤ” να ξεκινά από αυτούς που δεν κυβέρνησαν, δηλαδή από την Αριστερά;

Δυστυχώς, είμαι υποχρεωμένος να παρατηρήσω ότι παρόλο που ο απλός κόσμος της Αριστεράς έδειξε κουράγιο και αντοχή, και παρόλο που η ανάγκη της Αριστεράς γίνεται εντονότερη, σε ηγετικό επίπεδο η Αριστερά –και αναφέρομαι σε όλο το φάσμα- δείχνει αιφνιδιασμένη, αμήχανη, κατώτερη των περιστάσεων. Αντί για μια ευρεία συσπείρωση, χωρίς αποκλεισμούς, έστω και για λόγους αμυντικούς και μόνο, κυριαρχείται από μικροηγετισμούς, κατακερματισμούς και νέες διαιρέσεις.

Πάντως, έχει παρατηρηθεί ιστορικά ότι τέτοιες μεγάλες κρίσεις στα πρώτα τους στάδια δρουν αποσυνθετικά, ενώ σε επόμενα στάδια τίθενται σε κίνηση διαδικασίες ανασυγκρότησης, συσπείρωσης, ενότητας και σε επίπεδο κοινωνίας και σε επίπεδο πολιτικών δυνάμεων. Είναι θετικό που σε διάφορους κύκλους της Αριστεράς και σε δυνάμεις που βρίσκονται στον ευρύτερο σοσιαλιστικό χώρο αρχίζει να συνειδητοποιείται η ανάγκη να ενισχυθούν αυτές ακριβώς οι τάσεις.