Συνέντευξη στο euro2day.gr και στην δημοσιογράφο Μαρίνα Μάνη.

Πώς σχολιάζετε την αναταραχή στις χρηματιστηριακές αγορές;

Θέλω να σας υπενθυμίσω ότι από τις αρχές του έτους βρισκόμαστε εν μέσω ισχυρών πιέσεων στις διεθνείς κεφαλαιαγορές, εξαιτίας των ανησυχιών που υπάρχουν για την πορεία της παγκόσμιας οικονομίας. Ένας δεύτερος παράγοντας ανησυχίας είναι ότι οι ευρωπαϊκές τράπεζες θα αξιολογηθούν εκ νέου εντός του 2016, κάτι που δεν ισχύει για τις ελληνικές τράπεζες καθώς τα stress tests διενεργήθηκαν το 2015 και η διαδικασία της ανακεφαλαιοποίησης ολοκληρώθηκε με επιτυχία. Οπότε, μέσα σε αυτό περιβάλλον, η εγχώρια αγορά καθίσταται ιδιαίτερα ευάλωτη, ενώ δεν μπορούμε να αποκλείσουμε και την ύπαρξη κερδοσκοπικών παιχνιδιών. Επιπλέον, η κατάσταση επιδεινώνεται εξαιτίας και της προσπάθειας που καταβάλλουν ορισμένες πλευρές για τη δημιουργία κλίματος πολιτικής αστάθειας. Για τον λόγο αυτό, θεωρούμε ότι η γρήγορη ολοκλήρωση της αξιολόγησης αποτελεί την κατάλληλη απάντηση στις αβεβαιότητες και θα ανοίξει αποφασιστικά τον δρόμο για την ανάκαμψη της ελληνικής οικονομίας.

Σε πρόσφατη συνέντευξή σας, αλλά και η κυβερνητική εκπρόσωπος, αποκλείσατε την προσφυγή στις εθνικές κάλπες. Την ίδια στιγμή, ο κυβερνητικός εταίρος Πάνος Καμμένος αφήνει ορθάνοικτο ένα τέτοιο ενδεχόμενο. Τι ισχύει;

Η κυβέρνηση έχει νωπή λαϊκή εντολή και πλειοψηφία στη Βουλή. Κινείται εντός της λαϊκής εντολής που έχει λάβει. Δεν υπάρχει επομένως θέμα εκλογών. Άλλωστε οι όποιες σχετικές συζητήσεις γίνονται στη βάση υποθετικών σεναρίων, τα οποία ακριβώς η κυβέρνηση θέλει να αποτρέψει.

Ωστόσο, αν δεν “βγει” η αξιολόγηση με τον ανεκτό τρόπο που επιθυμεί η κυβέρνηση, τι πρέπει να γίνει; Έχουμε επανάληψη του πρώτου εξαμήνου του 2015;

Εμείς κινούμαστε στη βάση των όσων περιλαμβάνει η συμφωνία. Έχουμε υλοποιήσει ή νομοθετήσει τα προβλεπόμενα από τη συμφωνία μέτρα σε πολύ μεγάλο βαθμό. Τα οικονομικά αποτελέσματα για το 2015 ήταν καλύτερα των αναμενόμενων. Είχαμε πρωτογενές πλεόνασμα αντί ελλείμματος, ενώ η ύφεση τελικά αποτράπηκε. Θεωρούμε, λοιπόν, ότι υπάρχουν οι προϋποθέσεις για επιτυχή και έγκαιρη ολοκλήρωση της πρώτης αξιολόγησης. Κάθε άλλο σενάριο θα αποτελούσε αρνητική εξέλιξη και οπισθοδρόμηση.

Κάθε φορά που εντείνεται η πίεση για οικουμενική κυβέρνηση, εμφανίζεστε ως ο πλέον κατάλληλος για επικεφαλής της. Πώς το σχολιάζετε;

Δεν το σχολιάζω, διότι τα όποια συναφή σενάρια ούτε βάση έχουν, ούτε με αφορούν. Άλλωστε, έχω απαντήσει, με αφορμή ανάλογα σενάρια στο παρελθόν. Δε με απασχολεί οτιδήποτε άλλο πέρα από την επιτυχία της παρούσας κυβέρνησης και του Πρωθυπουργού στο δύσκολο έργο που έχουμε μπροστά μας.

Η αξιολόγηση και το προσφυγικό τέμνονται σε μία κοινή διαπραγμάτευση; Δεν εννοώ “παζάρι”, βεβαίως. Άλλωστε κι ο Πρωθυπουργός είπε προ ημερών στην κ. Μέρκελ ότι η χώρα δεν μπορεί να σηκώσει δύο κρίσεις ταυτόχρονα.

Στη διαπραγμάτευση όχι, δεν διαπλέκονται άμεσα. Όμως, τα δύο προβλήματα, η οικονομική και κοινωνική κρίση καθώς και η υπερχρέωση από τη μια πλευρά και το προσφυγικό πρόβλημα από την άλλη, συνδέονται εξ αντικειμένου. Πρώτον, ως προς τα κριτήρια αντιμετώπισής τους και δεύτερον ως προς τις αλληλεξαρτήσεις τους. Είναι προφανές ότι και τα δύο αυτά προβλήματα μπορούν και πρέπει να αντιμετωπιστούν ως ευρωπαϊκά προβλήματα με όρους αλληλεγγύης, δημοκρατίας, ανθρωπισμού και ισότιμης συνεργασίας. Διαφορετικά, οι προοπτικές για όλη την Ευρώπη θα γίνουν σκοτεινές και ο κίνδυνος του ρατσισμού και του εθνικισμού μπορεί να γίνει ανεξέλεγκτος. Σε ό,τι αφορά την αλληλεξάρτηση στην οποία αναφέρθηκα, η επιλογή της κυβέρνησης και της μεγάλης πλειοψηφίας της κοινωνίας να αντιμετωπίσει το προσφυγικό δράμα με όρους ανθρωπισμού και αλληλεγγύης είναι δεδομένη. Όμως, η ικανότητα του ελληνικού κράτους και οι αντοχές της κοινωνίας να βοηθήσει στην αντιμετώπιση του τεράστιου αυτού προβλήματος δεν είναι ανεξάρτητες από την πορεία της πρώτης αξιολόγησης, την επιτυχία της κυβέρνησης γενικότερα και τις προοπτικές ανάκαμψης που έχουν επενδυθεί σʼ αυτήν.

Η διαφορά με την περσινή διαπραγμάτευση είναι ότι τώρα η κυβέρνηση βρίσκεται αντιμέτωπη με μεγάλες κοινωνικές ομάδες -κυρίως τις “γραβάτες”, τους ελεύθερους επαγγελματίες και τους αγρότες. Το επιχείρημα “κερδίσαμε τρεις εκλογές το 2015” μήπως είναι παρωχημένο;

Η αναφορά στις εκλογές δεν υποδηλώνει ούτε αυταρέσκεια, ούτε εφησυχασμό. Όμως, σε μια εποχή που η Δημοκρατία δοκιμάζεται και η βούληση των λαών συχνά περιφρονείται, δεν είναι παρωχημένο να υπενθυμίζουμε ότι το πλαίσιο άσκησης της πολιτικής, τουλάχιστον από την παρούσα κυβέρνηση, ορίζεται από το αποτέλεσμα των εκλογών και ειδικά σήμερα, των εκλογών του Σεπτεμβρίου. Καθήκον, λοιπόν, της κυβέρνησης είναι η υλοποίηση της συμφωνίας με τους δανειστές με όσο το δυνατόν πιο δίκαιο τρόπο και η εφαρμογή ταυτόχρονα ενός συνόλου παράλληλων δράσεων για την αντιμετώπιση χρόνιων προβλημάτων της κοινωνίας, που επί δεκαετίες οι προηγούμενες κυβερνήσεις έκρυβαν κάτω από το χαλί, με πρώτο ανάμεσά τους το πρόβλημα των τεράστιων ανισοτήτων και αδικιών.

Δεν σας ανησυχεί, όμως που έχετε όλη την κοινωνία απέναντι;

Βεβαίως μας ανησυχεί, αλλά η κυβέρνηση δεν αισθάνεται ότι είναι αντιμέτωπη με την κοινωνία ή με κοινωνικές ομάδες γενικώς, αλλά με κοινωνικές διαμαρτυρίες που έχουν ως υπόβαθρό τους τη μεγάλη οικονομική και κοινωνική καταστροφή που έχει συντελεστεί τα τελευταία χρόνια. Αυτό δημιουργεί μια ανάγκη για την άμεση επίλυση των προβλημάτων, ή την απροθυμία για την ανάληψη νέων θυσιών ακόμη κι αν αυτές είναι επιβεβλημένες και δίκαιες. Όμως, δεν υπάρχει άλλος δρόμος από την αναγνώριση των προβλημάτων, που επί χρόνια έχουν συσσωρευτεί και τον ειλικρινή διάλογο για την επίλυσή τους, με όρους αλληλεγγύης και δικαιοσύνης. Γιʼ αυτό και η κυβέρνηση είναι ανοιχτή στον διάλογο και έτοιμη να εξαντλήσει κάθε περιθώριο για βελτιώσεις στις αναγκαίες αλλαγές που, ωστόσο, πρέπει να γίνουν για να αποτραπούν αδιέξοδα που θα κάνουν τις αυριανές λύσεις πιο δύσκολες και χειρότερες από τις σημερινές. Και το χειρότερο που μπορεί να συμβεί στους διαμαρτυρόμενους αγρότες και στα άλλα κοινωνικά στρώματα είναι να επιτρέψουν άθελά τους να χρησιμοποιηθεί ο δικός τους αγώνας από εγχώρια και ξένα κέντρα που θέλουν κυβερνήσεις-μαριονέτες, οικουμενικές ή άλλες, για να μείνει άθικτο το παλιό σύστημα των κατεστημένων συμφερόντων.

Ισχύει το επιχείρημα ότι “ο συνταξιούχος συντηρεί και τα άνεργα παιδιά του, άρα δεν πρέπει να του κόψουμε ούτε ένα ευρώ”, ή προέχει η προσπάθεια να βρουν δουλειά τα άνεργα παιδιά του -άρα να κλείσει η αξιολόγηση για να δημιουργηθούν οι προϋποθέσεις;

Ισχύει για πάρα πολλές οικογένειες. Και αυτός είναι ένας από τους λόγους που η κυβέρνηση θέλει να αποφύγει μια ακόμη περικοπή συντάξεων. Ο άλλος λόγος είναι ότι μια ακόμη οριζόντια περικοπή συντάξεων ή μια οριζόντια μείωση των μισθών των δημόσιων υπαλλήλων, όπως προτείνουν κάποιοι από τη ΝΔ, θα δυσκόλευε την οικονομία να ανακάμψει. Στην περίπτωση αυτή θα υπήρχε κίνδυνος να μπούμε σε έναν ακόμη υφεσιακό φαύλο κύκλο, με ό,τι αυτό συνεπάγεται. Αν, αντίθετα, η οικονομία μπει σε μια τροχιά ανάκαμψης, δεν θα εξαφανιστούν βέβαια τα προβλήματα, αλλά θα μπορούν να αντιμετωπιστούν από καλύτερες θέσεις.

Το ενδεχόμενο να φτάσει η διαπραγμάτευση για την πρώτη αξιολόγηση έως τον Απρίλιο-Μάιο ακυρώνει τις προσδοκίες της κυβέρνησης για ανάκαμψη της οικονομίας το βʼ εξάμηνο και θέτει σε αμφισβήτηση την επίτευξη των στόχων που προβλέπει το μνημόνιο;

Όπως είπα ήδη, υπάρχουν οι προϋποθέσεις η αξιολόγηση να ολοκληρωθεί έγκαιρα. Θα πρόσθετα, όμως, ότι σημασία έχει και ο τρόπος με τον οποίο θα κλείσει. Εκτός από τον χρόνο, σημασία έχει το κλίμα που διαμορφώνεται, τα σήματα που εκπέμπονται, η δυνατότητα της ελληνικής δημοκρατίας να λειτουργεί χωρίς διαρκείς υπονομεύσεις, τρικλοποδιές και ανεύθυνες απειλές. Διότι, άλλο μεταρρυθμίσεις και άλλο συγκυβέρνηση. Άλλο τα μέτρα πολιτικής και η αναγκαία συζήτηση ή και συμφωνία τους με τους θεσμούς, όπου αυτό αποτελεί συμβατική υποχρέωση, και άλλο η περιφρόνηση προς τα κυριαρχικά δικαιώματα της χώρας ή η απαίτηση κάποιων να θέλουν να λειτουργούν ως συγκυβερνήτες ή υπερκυβερνήτες, χωρίς να έχουν καμία δημοκρατική νομιμοποίηση γιʼ αυτό.

Η αποτελεσματική αντιμετώπιση των μη εξυπηρετούμενων δανείων και η εξυγίανση των ισολογισμών των τραπεζών αποτελεί βασική προϋπόθεση για μια βιώσιμη ανάπτυξη. Εκτιμάτε ότι οι τράπεζες διαθέτουν πλέον ικανά κεφάλαια για να προχωρήσουν στην αναδιάρθρωση επιχειρηματικών δανείων, ή θα χρειαστεί και η προσέλκυση ιδιωτικών κεφαλαίων;

Οι τράπεζες διαθέτουν σημαντικές προβλέψεις, αλλά η ρύθμιση, ιδίως των μεγάλων επιχειρηματικών δανείων, σε πολλές περιπτώσεις πρέπει να συνοδεύεται από αναδιάρθρωση των επιχειρήσεων, τεχνολογική αναβάθμιση, στροφή σε νέα προϊόντα, γεγονός που απαιτεί επενδύσεις είτε από τους παλαιούς μετόχους είτε από νέους επενδυτές. Επομένως, η αντιμετώπιση των κόκκινων επιχειρηματικών δανείων πρέπει να συνδεθεί με την παραγωγική ανασυγκρότηση της οικονομίας και να την υπηρετήσει, δηλαδή πρέπει να γίνει με όρους μακροχρόνιας απόδοσης και όχι βραχυπρόθεσμης, κερδοσκοπικής λογικής.

Υπάρχουν δημοσιεύματα που αναφέρουν ότι ο Ενιαίος Εποπτικός Μηχανισμός αναγνωρίζει πως είναι ιδιαίτερα αυστηρά τα κριτήρια που μπήκαν για την αξιολόγηση του επιπέδου εταιρικής διακυβέρνησης των τραπεζών. Επιθυμεί η κυβέρνηση την τροποποίηση των σχετικών διατάξεων; Και αν ναι, προς ποια κατεύθυνση;

Δεν είμαι ενήμερος των σχετικών πληροφοριών. Σε κάθε περίπτωση, η κυβέρνηση είχε εκφράσει έγκαιρα τις αντιρρήσεις της σε μια λογική που ενέχει τον κίνδυνο είτε να αποκλειστούν εξαρχής αξιόλογα στελέχη, είτε να δημιουργηθεί μια κλειστή κάστα τραπεζικών στελεχών αποκομμένων από την πραγματική οικονομία και την κοινωνία. Κατά την άποψή μου, τα κριτήρια επιλογής δεν πρέπει να αφορούν μόνο στο κάθε άτομο ξεχωριστά, αλλά και στη συνολική σύνθεση και τη δυναμική της ηγετικής ομάδας. Πέραν όμως αυτού, έμφαση πρέπει να δοθεί και στη διαφάνεια σε ό,τι αφορά στη λειτουργία των τραπεζών, τη δημόσια λογοδοσία των διοικήσεών τους και την αξιολόγησή τους στη βάση σύνθετων και αντικειμενικών κριτηρίων που αντιστοιχούν στον κρίσιμο ρόλο του χρηματοπιστωτικού συστήματος, στη συνοχή, την απασχόληση και την ανάπτυξη κάθε κοινωνίας.

Τι εισέπραξε τελικά η κυβέρνηση από τις επισκέψεις των μεγάλων επενδυτών στην Αθήνα αλλά και από τα ραντεβού που έγιναν στο Λονδίνο; Σε ποια άμεσα οφέλη μπορεί να προσδοκά;

Το επενδυτικό ενδιαφέρον για τη χώρα μας είναι δεδομένο και ισχυρό, όπως έδειξε και η ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών. Το στοίχημα για την κυβέρνηση είναι το ενδιαφέρον αυτό να αξιοποιηθεί, να ενισχυθεί και στο μέτρο του δυνατού, να στραφεί σε επενδύσεις μακράς διάρκειας, σε δραστηριότητες και προϊόντα καινοτόμα, υψηλής προστιθέμενης αξίας, που δημιουργούν θέσεις εργασίας, υποκαθιστούν εισαγωγές και είναι διεθνώς εμπορεύσιμα.

Διαβάστε την πρωτότυπη δημοσίευση εδώ