Από τα μαθητικά  χρόνια στη νεολαία Λαμπράκη, έπειτα φοιτητής απέναντι στη δικτατορία, ηγετικό στέλεχος του Κ.Κ.Ε. ως την ίδρυση του Συνασπισμού, μια πορεία γεμάτη αριστερά ενός αν μη τι άλλο ενεργού πολίτη, του Γιάννη Δραγασάκη που τιμά με τη θετική του ανταπόκριση το ecoleft σε μια αποκλειστική συνέντευξη.

                                         

                                              —————-

 

• Μια λέξη που πρωταγωνιστεί στο λεξιλόγιο όλων μας, εδώ και τουλάχιστον δύο χρόνια είναι η “κρίση” τι σημαίνει με “όρους” και γλώσσα κοινωνίας;

 

Οι κρίσεις παίρνουν από χώρα σε χώρα και από εποχή σε εποχή ποικίλες μορφές. Όμως οι κρίσεις δείχνουν πάντα τα όρια του συστήματος. Στην προκειμένη περίπτωση, η κρίση δείχνει τα όρια του καπιταλισμού, υπό τη νεοφιλελεύθερη μορφή του.

 

Το σύστημα σε κρίση δεν μπορεί να απασχολήσει τις παραγωγικές δυνάμεις της κοινωνίας, με αποτέλεσμα την υψηλή ανεργία, την απαξίωση του συσσωρευμένου κεφαλαίου, την πτώση του ποσοστού και της μάζας του κέρδους. Γι’ αυτό το σύστημα αντιδρά στην κρίση γινόμενο πιο σκληρό, πιο αυταρχικό, πιο ληστρικό απέναντι στους ανθρώπους, την κοινωνία, το περιβάλλον. Το ζούμε: πόλεμος στους μισθούς, το κοινωνικό κράτος, τα δημόσια αγαθά, το φυσικό πλούτο. Έτσι η κρίση, από οικονομική, γίνεται κοινωνική, οικολογική και πολιτική, πολιτιστική, ακόμη και κρίση της δημοκρατίας.

 

Στο παρελθόν ο καπιταλισμός ξεπέρασε αρκετές κρίσεις του, όμως πάντα με οδυνηρό για τις κοινωνίες τρόπο. Σε ορισμένες μάλιστα περιπτώσεις, όπως στην κρίση του 1929, η κρίση τελικά ξεπεράσθηκε πάνω στη βάση που δημιούργησαν οι καταστροφές του Β΄ παγκοσμίου πολέμου.

 

Ακριβώς γι’ αυτό η Αριστερά δεν μπορεί και δεν πρέπει να περιμένει την αυτόματη έξοδο από την κρίση, αλλά πρέπει να αγωνίζεται ενάντια στην κρίση και τις αιτίες που τη δημιουργούν.        

 

• Υπάρχει κύρια αιτία για τη δημιουργία της;

 

Ο μηχανισμός δημιουργίας των κρίσεων είναι μέσα στο σύστημα, στην ανταγωνιστική λειτουργία του. Η κάθε επιχείρηση, το κάθε ατομικό κεφάλαιο, επιδιώκει να μεγιστοποιήσει το δικό του αποκλειστικά κέρδος, ελπίζοντας πως κάποιο αόρατο χέρι θα φροντίσει για τη συνοχή του συνολικού συστήματος. Αλλά τέτοιο αόρατο χέρι δεν υπάρχει, ούτε άλλος αυτόματος μηχανισμός αυτορύθμισης. Δύο παράγοντες λοιπόν λειτουργούν ως «επιταχυντές» και «πολλαπλασιαστές» των κρίσεων.

Αυτοί είναι οι διευρυνόμενες και επίμονες ανισότητες στην παραγωγή και τη διανομή του πλούτου, και η απουσία αποτελεσματικών ελέγχων, ρυθμίσεων και δεσμευτικών πλαισίων στη λειτουργία των αγορών και ιδιαίτερα του χρηματοπιστωτικού τομέα. Και οι δύο αυτοί παράγοντες είναι παρόντες και, εν πολλοίς, ερμηνεύουν την ιδιαίτερη ένταση της παρούσας κρίσης.
 

• Μετά από μια πραγματικά σεβαστή πορεία στο χώρο της αριστεράς και σε κοινοβουλευτικό επίπεδο, ποια η ιδιαιτερότητα της υποψηφιότητάς σας με το Συριζα στη Β΄ Αθήνας ειδικά σε αυτή τη συγκυρία;

 

Πάντα θεωρούσα την κοινοβουλευτική δράση και τη συμμετοχή στο κοινοβούλιο ως μια σημαντική, αλλά όχι αποκλειστική, διάσταση της δράσης της Αριστεράς. Σημαντική θεωρώ και την κινηματική δράση αλλά και την προγραμματική και τη θεωρητική στήριξη της δράσης της Αριστεράς. Και τούτο γιατί η Αριστερά, δρώντας χωρίς προκάτ καλούπια, αναζητώντας διαρκώς το άγνωστο, το νέο, τα νέα υποδείγματα, που δεν έχουν ακόμη δοκιμαστεί, έχει οργανική ανάγκη να λειτουργεί ως «συλλογικός διανοούμενος», να αξιολογεί διαρκώς τη δράση της, να εντοπίζει και να διορθώνει τα λάθη της, να σταθεροποιεί, να κατοχυρώνει τα επιτεύγματά της.

 

Το 2009, λοιπόν, πίστεψα πως τέλειωσα με τη βουλή, πως ήρθε ο καιρός να ασχοληθώ με άλλα πράγματα, που τα θεωρώ το ίδιο σημαντικά, αν όχι και σημαντικότερα. Όμως η νέα κατάσταση δημιούργησε την ανάγκη και ένα κλίμα γενικής επιστράτευσης.
Συμμετέχω λοιπόν και πάλι στην εκλογική μάχη με την προσδοκία όχι μόνο ενός δυνατού αποτελέσματος, αλλά και μιας μεγάλης προσπάθειας, μετά τις εκλογές, για να φέρουμε το Συνασπισμό, το ΣΥΡΙΖΑ και, στο μέτρο που εξαρτάται από εμάς, όλη την Αριστερά σε αντιστοιχία με τις προσδοκίες του κόσμου της Αριστεράς και της κοινωνίας.

 

• Είσαστε από τους κύριους εκφραστές του πολιτικού προγράμματος του Συριζα, μπορεί αύριο κιόλας να κατευθύνει σε μια εναλλακτική πορεία διεξόδου;

 

Η μόνη εναλλακτική στην πρότασή μας είναι η συνέχιση της καταστροφής. Το Μνημόνιο 2 θα συνεχίσει το καταστροφικό έργο του Μνημονίου 1. Αλλά και αυτό το Μνημόνιο θα καταρρεύσει. Γι’ αυτό και διεθνώς έχει ανοίξει ήδη η συζήτηση για ένα Μνημόνιο 3. Όμως είναι επείγουσα η ανάγκη να σταματήσουμε την ύφεση και τον κοινωνικό πόλεμο στους μισθούς και το κοινωνικό κράτος.

 

Οι εκλογές αυτές μπορούν να σηματοδοτήσουν και να βάλουν τις βάσεις για μια νέα πορεία, με την καταδίκη των κομμάτων που ευθύνονται για την καταστροφή και των κομπάρσων τους, και με την ενίσχυση της ευρύτερης ενωτικής συμπαράταξης που αντιπροσωπεύει ο ΣΥΡΙΖΑ.

 

Στη θέση των μνημονίων πιστεύω ότι μπορούμε να οραματισθούμε και να σχεδιάσουμε μια δημοκρατική και πολιτισμική αναγέννηση της χώρας. Να θέσουμε τις βάσεις για ένα μακρόπνοο σχέδιο παραγωγικής, οικολογικής και θεσμικής ανασυγκρότησης. Με ένα νέο κοινωνικό και πολιτικό συνασπισμό εξουσίας, να επαναδιαπραγματευθούμε το μέλλον μας και να διεκδικήσουμε την ουσιαστική επανένταξή μας στον ευρωπαϊκό και τον παγκόσμιο καταμερισμό εργασίας με όρους ισοτιμίας και αξιοπρέπειας.  

 

Το πρώτο ζητούμενο προς την κατεύθυνση αυτή είναι να βγούμε από το βαθύ χειμώνα των Μνημονίων με επαναδιαπραγμάτευση των πάντων.

 

Επίσης βασική μας έννοια θα είναι η οργάνωση των εσωτερικών προϋποθέσεων και των διεθνών συμμαχιών, έτσι ώστε μια τέτοια αναδιαπραγμάτευση του μέλλοντός μας να μπορέσει να γίνει μέρος μιας γενικότερης ευρωπαϊκής αλλαγής, αλλά και ως μια προοδευτική εθνική στρατηγική να βρει εκείνη τη διεθνή στήριξη που θα την καταστήσει αποτελεσματική.

 

• Ποια η προοπτική του λεγόμενου συνασπισμού εξουσίας;

 

Στόχος μας δεν είναι να καταλάβουμε την εξουσία, αλλά να την αλλάξουμε. Πρέπει να θέσουμε σε νέες βάσεις τη σχέση της κοινωνίας με την εξουσία και τον έλεγχό της. Το θέμα δεν είναι να συνεχίσουμε μια διαχείριση της εξουσίας,  απλώς με πιο έντιμο τρόπο. Πρέπει να δούμε πώς η εξουσία θα επιστρέψει σ’ αυτούς από τους οποίους πηγάζει. Πώς οι έννοιες της λαϊκής κυριαρχίας και της δημοκρατίας θα ανακτήσουν το αυθεντικό νόημά τους.

 

Όταν μιλούμε για κοινωνικό και πολιτικό συνασπισμό εξουσίας, εννοούμε κάτι πολύ πέρα από μία απλή κυβερνητική κοινοβουλευτική πλειοψηφία. Εννοούμε ένα κοινωνικό κίνημα, εννοούμε τον κόσμο της εργασίας, της γνώσης, του πολιτισμού, ό,τι εκφράζεται συλλογικά, ό,τι συσπειρώνεται γύρω από διεκδικήσιμους στόχους, και αυτό το κίνημα στηρίζει και ελέγχει την εξουσία.
 

• Ακόμα και αν υπήρχε θετική ανταπόκριση των δυνάμεων της αριστεράς στην έκκληση ενότητας του Συριζα, ως πού θα μπορούσε να φτάσει ένας τόσο ετερόκλητος, από άποψη κεντρικών θέσεων, όπως το ζήτημα της Ε.Ε., συνασπισμός;

 

Παρά τα όσα λέγονται, κανένα κόμμα της Αριστεράς δεν έχει ως επιλογή του την άμεση έξοδο από την Ε.Ε.. Ειδικά το ΚΚΕ, παρά τη σύγχυση που το ίδιο λανθασμένα καλλιεργεί προεκλογικά, είναι, θα έλεγα, το πιο απόλυτο, αφού ταυτίζει την έξοδο από την Ε.Ε. με την ανατροπή του καπιταλισμού και την εγκαθίδρυση της λαϊκής εξουσίας, όπως το ίδιο την εννοεί. Υπό συνθήκες καπιταλισμού, έχει πει η Α. Παπαρήγα, μια επιστροφή στη δραχμή θα έχει καταστροφικές συνέπειες, και γι’ αυτό την απορρίπτει.

 

Επομένως μια κυβέρνηση της Αριστεράς μπορεί να συγκροτηθεί στη βάση ενός κοινού, άμεσου προγράμματος, το οποίο βεβαίως θα έρχεται σε ρήξη με τη νεοφιλελεύθερη αρχιτεκτονική του ευρώ και τις αντίστοιχες πολιτικές της Ε.Ε..

 

Η έκβαση ενός τέτοιου προγράμματος δεν μπορεί να προκαθορισθεί. Μπορεί να υπάρξουν και σε άλλες χώρες αντίστοιχες αλλαγές, ικανές να μεταβάλουν τη σημερινή μορφή της Ε.Ε. και να οδηγήσουν σε αλλαγή υποδείγματος. Όπως μπορεί και να ενταθούν αποσυνθετικές τάσεις, οι οποίες να οδηγήσουν σε επικίνδυνους ανταγωνισμούς ανάμεσα σε εθνικούς καπιταλισμούς ή από τις οποίες να υπάρξουν νέες μορφές, πιο ισότιμης διεθνούς συνεργασίας, ανάλογα με το ποιες δυνάμεις αποκτούν τον έλεγχο των διαδικασιών.

 

Σε όλα αυτά τα ενδεχόμενα, και άλλα που δεν μπορούν να προβλεφθούν, σημασία έχει να είμαστε μέσα στο γήπεδο των αγώνων, μέσα στις αντιπαραθέσεις, από τις οποίες θα προκύψουν συμμαχίες και μπλοκ δυνάμεων προωθητικές των δικών μας στόχων, υπό τις όποιες ιδιαίτερες συνθήκες.

 

Αυτό το δρόμο πορευόμαστε. Σ’ αυτή τη βάση συγκροτούμε το κόμμα της Ευρωπαϊκής Αριστεράς, σ’ αυτή τη βάση συνδιαλεγόμαστε με όλες τις δυνάμεις της Αριστεράς σε όλη την Ευρώπη, από αριστερές φωνές στο χώρο της σοσιαλδημοκρατίας ως σχηματισμούς αντικαπιταλιστικής αριστεράς. Έχουμε επιτύχει παντού αυτό που εδώ, στη χώρα μας, παραμένει ακόμη ζητούμενο, όχι με δική μας ευθύνη.
         

• Διακρίνετε μια τάση αλλαγής των κυρίαρχων πολιτικών συσχετισμών στην Ευρώπη;

 

Νομίζω ότι οι γαλλικές εκλογές αποτέλεσαν ένα σταθμό καθώς άνοιξε μια ρωγμή στο τείχος του νεοφιλελευθερισμού.  Η Δεξιά έχασε τη μάχη της «ατζέντας» καθώς στην εκλογική διαμάχη κυριαρχεί το ζήτημα της αναδιανομής και της φορολόγησης του πλούτου, το θέμα της ανάπτυξης σε σχέση με την απασχόληση, το περιβάλλον, τους μισθούς, τα δικαιώματα των εργαζομένων, ο ρόλος της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, του νέου δημοσιονομικού συμφώνου, το ζήτημα του δημόσιου ελέγχου των τραπεζών, κατ’ αρχήν εκείνων που λειτουργούν με δημόσια στήριξη.

 

Όλα αυτά αντανακλούν ανάγκες και πιέσεις της κοινωνίας. Δείχνουν πως το νεοφιλελεύθερο υπόδειγμα έχει απονομιμοποιηθεί. Εκείνο που έδειξαν οι γαλλικές εκλογές είναι ότι οι αγωνίες της κοινωνίας μπορούν να γίνουν λόγος πολιτικός, από αυθόρμητη αντίδραση να γίνουν συνειδητή πολιτική επιλογή. Σ’ αυτή την ευρύτερη δυναμική εντάσσεται και ο δικός μας αγώνας. Και οι δικές μας εκλογές θα δώσουν την ευκαιρία και σε μας να συμβάλουμε στην τόσο αναγκαία άνοιξη των λαών της Ευρώπης που θα είναι και η αρχή της δικής μας Άνοιξης.

 

Ωστόσο δεν πρέπει να παραβλέπουμε την άνοδο της ακροδεξιάς στη Γαλλία, πιθανώς και στη χώρα μας. Είναι ένδειξη της κρίσης προσανατολισμού που βιώνουν τμήματα των σημερινών κοινωνιών: Ζητούν την αλλαγή των υφιστάμενων κανόνων, αλλά δεν είναι ακόμη σαφής η κατεύθυνση των αναγκαίων αλλαγών. Είναι γι’ αυτό που ο λόγος της Αριστεράς πρέπει να γίνει πιο ισχυρός, πιο διεισδυτικός, πιο σαφής και πειστικός.
 

• Πώς βλέπετε τη στήριξη του αριστερού Μελανσόν στο σοσιαλιστή Ολλάντ στο δεύτερο γύρο τον προεδρικών εκλογών στην Γαλλία;

 

Όσοι παρακολουθούν τις γαλλικές εκλογές επισημαίνουν τον ειδικό ρόλο του «Αριστερού Μετώπου». Ήταν η ατμομηχανή που πολιτικοποίησε, έδωσε δύναμη και έφερε στην επιφάνεια τις αγωνίες αλλά και τις ελπίδες του γαλλικού λαού.

 

Το αποτέλεσμα των γαλλικών εκλογών θα δείξει αν αυτή η ρωγμή μπορεί να γίνει η αρχή για μια συνολική αλλαγή υποδείγματος. Ας κρατήσουμε το κεντρικό μήνυμα: η Αριστερά, αν θέλει, μπορεί να ενωθεί, να αναζωογονηθεί και με τις αξίες της να εμπνεύσει μια νέα αναγέννηση της ελπίδας των λαών, ότι ένας άλλος κόσμος είναι πράγματι αναγκαίος και δυνατός.

 

• Ποιο το μήνυμα που δίνει στην Ελλάδα και στην Ευρώπη η ενίσχυση του Συριζα;

 

Το είπα ήδη. Και είναι μια ακόμη επιβεβαίωση του γεγονότος ότι δεν ζούμε το τέλος της ιστορίας, αλλά την αρχή μιας νέας ενδιαφέρουσας φάσης της, υπό την έννοια ότι τόσο οι δαίμονες του παρελθόντος όσο και οι ελπίδες του μέλλοντος είναι ξανά εδώ για να μας θυμίσουν πως το δίλημμα: “σοσιαλισμός ή βαρβαρότητα” είναι ακόμη ένα πάντα ενεργό ηφαίστειο.  

 

Η ενίσχυση του ΣΥΡΙΖΑ δείχνει την κατεύθυνση προς την οποία η κοινωνία θέλει να λυθούν τα προβλήματα, και, με τον τρόπο αυτό, μας υποχρεώνει να εργασθούμε επειγόντως για μια αριστερά μεγάλων απαιτήσεων.

                                              ———————

Το ecoleft αποχαιρετά τον Γιάννη Δραγασάκη με τις ¨Στάσεις¨ του Τίτου Πατρίκιου: “Από τη στάση μου
προς τη ζωή
βγαίνουν
τα ποιήματά μου
Μόλις υπάρξουν
τα ποιήματά μου
μια στάση μου επιβάλλουν
αντίκρυ στη ζωή”