Oμιλία στη Διαρκή Επιτροπή Παραγωγής και Εμπορίου της Βουλής.

Άκουσα πριν, την κυρία Μπακογιάννη, να κατηγορεί την προηγούμενη κυβέρνηση για αντιεπενδυτικό κλίμα.

Είμαι βέβαιος, όμως, ότι γνωρίζει πώς και πότε δημιουργήθηκε αυτό το αντιεπενδυτικό κλίμα, το οποίο εμείς παραλάβαμε και θέλω, αντί απάντησης, να πω ότι το παρόν νομοσχέδιο διατηρεί, σε ό,τι αφορά τα καθαυτό αναπτυξιακά θέματα του Υπουργείου Ανάπτυξης, το προηγούμενο θεσμικό πλαίσιο που δημιούργησε η δική μας κυβέρνηση. Βέβαια, σκόπιμα το αποσυνδέει από το στόχο που εμείς είχαμε και κάνει σημαντικές ανατροπές. Εν τούτοις, το βασικό θεσμικό πλαίσιο, σε ό,τι αφορά το αναπτυξιακό μέρος, σε ό,τι αφορά το νόμο για τις Στρατηγικές Επενδύσεις, σε ό,τι αφορά την Αναπτυξιακή Τράπεζα, που δεν αναφέρεται αλλά υπονοείται, τα χρηματοδοτικά εργαλεία ή και το νομοσχέδιο που είχαμε ετοιμάσει εμείς για τα Εθνικά Προγράμματα Ανάπτυξης κ.ά., αυτά είναι που αποτελούν τη βάση του νομοσχεδίου.

Θέλω να εκφράσω την ικανοποίησή μου δημόσια, λοιπόν, διότι ο κ. Γεωργιάδης τήρησε το λόγο του, σεβάστηκε το έργο το οποίο αφήσαμε. Μάλιστα, θέλω να σας πω ότι ειδικά το μέρος του νομοσχεδίου που αφορά στη δυνατότητα να έχουμε πολυετείς προϋπολογισμούς καθώς και στοιχεία αξιολόγησης των έργων που μπαίνουν στο Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων -ένα θέμα κάπως τεχνοκρατικό- αποτελεί μια εκκρεμότητα της χώρας μας, για την οποία αρκεί να σας πω μια ιστορική σύμπτωση. Το συζητούσαμε στην Οικουμενική Κυβέρνηση πριν από τριάντα χρόνια αυτό το ίδιο πρόβλημα και, επιτέλους, σήμερα επιλύεται. Όπως είπα αυτό είναι το θετικό που έχω να πω για το νομοσχέδιο.

Τώρα, όμως, πρέπει να εξηγήσω τρεις σημαντικές ανατροπές που γίνονται και που είναι ανατροπές σε βάρος του μέλλοντος, πιστεύω.

• Η πρώτη ανατροπή έχει να κάνει με το γεγονός ότι αυτά όλα τα νομοθετήματα τα οποία ανέφερα και που διατηρούνται, αποτελούσαν και αποτελούν μέσα για την εκπλήρωση ενός σκοπού. Είναι εργαλεία που στη δική μας αντίληψη ήταν τα μέσα για την υλοποίηση μιας Ολιστικής Αναπτυξιακής Στρατηγικής. Αυτό το οποίο γίνεται σήμερα είναι ότι τα μέσα αυτά αλλοιώνονται και, κυρίως, αποκόβονται από το σκοπό τους. Το νομοσχέδιο έχει πλήθος διατάξεων αλλά δεν ορίζει αναπτυξιακούς σκοπούς, αναπτυξιακούς στόχους, ούτε ορίζει τη στρατηγική για την επίτευξη των όποιων στόχων, δηλαδή τι παραγωγικό μοντέλο θέλουμε, τι οικονομία θέλουμε στο μέλλον κοκ. Θέλουμε μόνο τουρισμό, ο οποίος ασφαλώς χρειάζεται; Θέλουμε βιομηχανία; Θέλουμε διπλασιασμό της μεταποίησης, όπως έλεγε η δική μας Αναπτυξιακή Στρατηγική; Θέλουμε κάτι άλλο; Πώς θα το πετύχουμε; Η εποχή που ζούμε απαιτεί ακριβώς την απάντηση σ’ αυτά τα ερωτήματα. Πώς εντάσσουμε στην αναπτυξιακή μας στρατηγική την 4η Βιομηχανική Επανάσταση; Πώς εντάσσουμε τα προβλήματα που θέτει η κλιματική αλλαγή; Ο λόγος που μιλούμε για αναπτυξιακή στρατηγική δεν είναι κάποιο φετίχ, αλλά είναι ακριβώς η ανάγκη να συνθέσει κανείς -κάθε χώρα προσπαθεί να το κάνει αυτό- σε μια στρατηγική όλες αυτές τις επιμέρους πλευρές, διότι οι αγορές από μόνες τους δεν μπορούν να κάνουν αυτή τη δουλειά. Άρα, η πρώτη ανατροπή που θα ήθελα να σημειώσω είναι αυτή, ότι στη θέση της Αναπτυξιακής Στρατηγικής που είχε συγκροτήσει η προηγούμενη κυβέρνηση, εδώ έχουμε ένα άθροισμα αποσπασματικών ρυθμίσεων, κάτι, δηλαδή, σαν αυτό που υπήρχε στη χώρα μας πριν από την κρίση την οποία ζήσαμε. Αυτό είχαμε και τότε, ένα μοντέλο εύκολης οικονομικής μεγέθυνσης, με επενδύσεις σε οποιοδήποτε τομέα κοκ, δηλαδή μια αποσπασματική, άνιση και άδικη, βεβαίως, ανάπτυξη.
• Η δεύτερη ανατροπή έχει να κάνει με αυτό που ήδη είπα, με το επιδιωκόμενο παραγωγικό υπόδειγμα. Δεν θέλω να κάνω θεωρία, αλλά κρίνω σκόπιμο, σχηματοποιώντας, να πω ότι η παγκόσμια εμπειρία δείχνει ότι υπάρχουν -χονδρικά- τρία μοντέλα, ας το πω έτσι: Ανάπτυξη μέσω εξαγωγών πρώτων υλών ή προϊόντων χαμηλής προστιθέμενης αξίας, το πρώτο μοντέλο. Το ελληνικό μοντέλο ιστορικά αυτό ήταν. Δεύτερο μοντέλο, με βάση τους δασμούς, είναι το μοντέλο υποκατάστασης εισαγωγών, το οποίο είχαμε πριν μπούμε στην Ε.Ε. οπότε και καταργήθηκαν οι δασμοί. Τρίτο μοντέλο, το οποίο εμείς θεμελιώσαμε, κυρίες και κύριοι, ήταν ένα μοντέλο το οποίο στηρίζεται σε υπηρεσίες και προϊόντα υψηλής προστιθέμενης αξίας, μια οικονομία βασισμένη στη γνώση, μια οικονομία, δηλαδή, που βασίζεται σε αναβάθμιση της εργασίας, της γνώσης και στην προστασία του περιβάλλοντος. Αυτή η στρατηγική έγινε, μάλιστα, σε συνάφεια με τους στόχους της βιώσιμης ανάπτυξης του ΟΗΕ και, επειδή αυτή η ανάπτυξη είναι στοχευμένη, γι’ αυτό δημιουργήσαμε και Αναπτυξιακή Τράπεζα και αναπτυξιακά εργαλεία.

Αποσπώντας τα μέσα από το σκοπό, κύριε Υπουργέ -το λέω αυτό επειδή κάνατε θετικές δηλώσεις για την Αναπτυξιακή Τράπεζα, τις οποίες αποδέχομαι, αλλά- θα έχετε το εξής πρόβλημα. Θα δείτε ότι σιγά-σιγά θα μαραζώνουν αυτά τα εργαλεία, διότι υπάρχουν συμφέροντα, τα οποία, είτε διά της αδράνειας είτε και με άλλους τρόπους, δεν τα θέλουν. Επομένως, είναι στο χέρι σας να στραφείτε ενάντια σε αυτές τις δυνάμεις, εφόσον συμφωνείτε να υπάρξουν αυτά τα εργαλεία.

• Η τρίτη ανατροπή έχει να κάνει με το πώς βλέπουμε την εργασία και τα εργασιακά δικαιώματα κατ’ επέκταση σε αυτό το νέο υπόδειγμα ανάπτυξης που θέλουμε να δημιουργήσουμε. Το δίλημμα είναι το εξής: Είτε πας σε μια ανάπτυξη που κυνηγάς την ανταγωνιστικότητα τιμών, επομένως, μειώνεις μισθούς και ξαναμειώνεις μισθούς και υποβαθμίζεις το περιβάλλον, κυνηγώντας, όμως, χώρες που μπορούν ενδεχομένως να το κάνουν «καλύτερα» αυτό για άλλους λόγους και οδηγείσαι σε αδιέξοδο είτε επιχειρείς αυτό που επιχειρήσαμε εμείς, να επιτύχουμε μια ανάπτυξη μέσω αναβάθμισης της εργασίας, μέσω προώθησης με κίνητρα και με κάθε τρόπο δραστηριότητες νέων τεχνολογιών, υψηλής προστιθέμενης αξίας, μια οικονομία της γνώσης, όπως λέγεται, έτσι ώστε, να μπορέσουμε, όχι μόνο να υπερασπιστούμε τη θέση μας διεθνώς, αλλά κυρίως να τη βελτιώσουμε στο διεθνή καταμερισμό της εργασίας.

Εδώ, τώρα, υπάρχει μια ανατροπή που μπορείτε να τη δείτε στο έγγραφο της Τράπεζας της Ελλάδας. Η Τράπεζα της Ελλάδος έχει υποχρέωση να βοηθάει τις κυβερνήσεις και σωστά σας βοήθησε, κύριε Υπουργέ. Εμείς, δεν είχαμε την τύχη αυτή πολλές φορές. Θέλει προσοχή αν θα δεχτείτε τη βοήθεια ή όχι, διότι, το έγγραφο αυτό δείχνει ότι κάποιοι είναι κολλημένοι στη λογική των μνημονίων. Η λογική του εγγράφου που έχετε είναι η λογική του 2^ου Μνημονίου.

Κατανοεί την ανταγωνιστικότητα, όχι ως διαρθρωτική ανταγωνιστικότητα που είναι, αλλά την κατανοεί απλώς ως ανταγωνιστικότητα τιμών και έχει το σχήμα «μειώνω μισθούς, αυξάνω τα κέρδη, θα έρθουν επενδύσεις, θα έρθει η ανάπτυξη». Αν ίσχυε αυτή η εξίσωση, δε θα είχαμε την κρίση. Η κρίση υπάρχει ακριβώς, διότι αυτή η εξίσωση δεν ισχύει.

Επομένως, αυτή η ανατροπή είναι πάρα πολύ σοβαρή και νομίζω ότι σηματοδοτεί τελικά την όλη προσπάθεια. Δίνει τον τόνο και τον χαρακτήρα αυτού του νομοσχεδίου, γι’ αυτό άλλωστε τα εργασιακά και δεν θυμάμαι άλλη φορά, ούτε από προηγούμενες κυβερνήσεις, έγιναν τμήμα αυτού του νομοσχεδίου, διότι, επιδιώκεται η ανάπτυξη μέσω συμπίεσης των μισθών, μέσω συμπίεσης των εργασιακών δικαιωμάτων. Επομένως, αυτό που η κυβέρνηση αυτή ονομάζει «ανάπτυξη για όλους» δεν εννοεί όλους, εννοεί όλες τις επιχειρηματικές ομάδες. Θα πάρουν και αυτοί που κάνουν εξορύξεις και αυτοί που κάνουν υπηρεσίες και οτιδήποτε άλλο. Έτσι, όμως, ακυρώνεται η έννοια των κινήτρων. Τα κίνητρα είναι δημόσιο χρήμα που διαθέτεις ακριβώς για να κινητοποιήσεις δραστηριότητες που από μέρος της αγοράς δε γίνονται.

Έτσι, παρά τον όρο «ανάπτυξη για όλους», κάνετε τρία πράγματα:

• Πρώτον, αφήνετε πάλι «απ’ έξω» την πλειοψηφία της κοινωνίας. Είναι μάλιστα ενδιαφέρον που εφημερίδες που στηρίζουν αυτή την κυβέρνηση, παρατηρώ πως εκδηλώνουν μια ανησυχία ότι οι μισθωτοί δεν θα έχουν καμία φορολογική ελάφρυνση. Κάποιοι αντιλαμβάνονται αυτό που λέω.
• Δεύτερον, στο ερώτημα «ποια ανάπτυξη», πριμοδοτείτε, εξ αντικειμένου, μια ανάπτυξη εσωστρεφή, μια ανάπτυξη αποσπασματική, μια ανάπτυξη μη βιώσιμη, επομένως, μια ανάπτυξη που είναι επιρρεπής σε κρίσεις. Μια ανάπτυξη σαν αυτή που είχαμε στο παρελθόν.
• Τρίτον, για τους λόγους αυτούς, αυτή είναι μια ανάπτυξη ενάντια στο μέλλον. Τώρα πια, έχει γίνει κοινός τόπος. Όταν αναφέρομαι στους Στόχους Βιώσιμης Ανάπτυξης, αναφέρομαι, διότι ο Οργανισμός Ηνωμένων Εθνών δεν είναι ένας αριστερός οργανισμός, συμπυκνώνει, όμως, ένα μίνιμουμ αναγνωρίσεων, ένα μίνιμουμ κοινών παραδοχών και μια κοινή παραδοχή είναι ότι η ανάπτυξη στην εποχή μας, αν δεν είναι βιώσιμη, δεν είναι διατηρήσιμη, δεν έχει μέλλον. Ευχαριστώ.