1. Είναι γνωστές οι απόψεις σας για τον περιορισμένο ρόλο που έχει η Βουλή στην κατάρτιση του Προϋπολογισμού. Πώς πιστεύετε ότι μπορεί να αναβαθμιστεί ο ρόλος της νομοθετικής εξουσίας σε αυτό το κρίσιμο ζήτημα;

Στο θέμα αυτό, δε χρειάζεται να ανακαλύψουμε εμείς την πυρίτιδα. Υπάρχουν διεθνώς καλές πρακτικές που μπορούμε να αντιγράψουμε. Το θέμα είναι ότι ούτε οι κυβερνήσεις του παρελθόντος ούτε η σημερινή έχουν την πολιτική βούληση, διότι δε θέλουν τη διαφάνεια και τον έλεγχο. Έτσι, η βουλή δεν έχει τη δυνατότητα να ασκεί ουσιαστικό έλεγχο ούτε στα κονδύλια του προϋπολογισμού ούτε στην εκτέλεσή του.

2. Τι θα μπορούσε να γίνει πιο συγκεκριμένα;

Το πρώτο είναι να μπορεί η βουλή να ελέγχει τα κονδύλια και την αξιοπιστία του προϋπολογισμού και προϋπολογιστικά και απολογιστικά  και να παρακολουθεί την εκτέλεσή του καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους και συνολικά και κατά Υπουργείο. Το δεύτερο είναι να μπορεί να επιφέρει αλλαγές και ανακατανομές κονδυλίων στο πλαίσιο της συνολικής δημοσιονομικής ισορροπίας του εκάστοτε προϋπολογισμού. Τέλος, η Βουλή, μέσω μιας διακομματικής επιτροπής, με τη συνδρομή και ειδικών, θα μπορούσε να συμφωνήσει σε ορισμένους κανόνες αποτύπωσης βασικών μεγεθών που να είναι διαχρονικά σταθεροί, ώστε να μη μπορεί η κάθε κυβέρνηση ανεξέλεγκτα να κάνει τα δικά της.

3.Έχετε εκφράσει επανειλημμένως την έντονη ανησυχία σας για την απορύθμιση των εργασιακών σχέσεων, σημειώνοντας ότι υπονομεύει μακροπρόθεσμα και την ανάπτυξη. Δε σας ανησυχεί εξίσου όμως η υπερβολική «ρύθμιση» που απαντάται στον υπερβολικά εκτεταμένο δημόσιο τομέα της χώρας μας; Η κατάσταση αυτή δεν είναι τροχοπέδη στην ανάπτυξη;

Στο δημόσιο τομέα, και ειδικά στη δημόσια διοίκηση, υπό την επίφαση των “υπερβολικών” ρυθμίσεων, διαμορφώνονται χαοτικές και αναποτελεσματικές καταστάσεις που ταλαιπωρούν τόσο τους υπαλλήλους όσο και τους πολίτες. Σ’ αυτό οδηγούν η αποσπασματική επιδοματική πολιτική που δημιουργεί ανισότητες, οι κομματικές και πελατειακές πρακτικές, οι ρουσφετολογικές μετατάξεις, οι αναχρονιστικές μέθοδοι οργάνωσης της εργασίας, ένα κλίμα αποτελμάτωσης και απαξίωσης που εκτρέφει τη συναλλαγή ακόμη και τη διαφθορά. Η «απορύθμιση», δηλαδή, συντελείται με άτυπες μορφές. Δεν απαντά, όμως, σε κανένα από τα προβλήματα αυτά, αλλά τα διευρύνει.

Εκείνο που χρειάζεται παντού, είναι η αναδιοργάνωση, η εισαγωγή σύγχρονων μεθόδων εργασίας που να σέβονται την προσωπικότητα των εργαζομένων, να βελτιώνουν και να αξιοποιούν τις γνώσεις τους και μια επαναρύθμιση των εργασιακών σχέσεων, υπό την έννοια ενός σύγχρονου κοινωνικού συμβολαίου δικαιωμάτων και υποχρεώσεων.

4. Τι σας προβληματίζει πάνω απ’ όλα στον Προϋπολογισμό του 2007;

Με ανησυχεί πρώτον, ότι ο προϋπολογισμός αυξάνει την ανισοκατανομή των εισοδημάτων και διευρύνει τις ανισότητες. Δεύτερον, ότι μειώνει τις δημόσιες επενδύσεις, ως ποσοστό του ΑΕΠ, γεγονός που, εκτός των άλλων, δεν επιτρέπει να απορροφήσουμε τους πόρους του Γ’ ΚΠΣ. Και τρίτον ότι ο προϋπολογισμός αντιμετωπίζει ανέμελα το μέλλον. Δεν προβλέπει καν αποθεματικό ή άλλα μέσα αντιμετώπισης φυσικών καταστροφών ή άλλων έκτακτων αναγκών. Ούτε διαθέτει άμυνες, ώστε μια ύφεση, που μπορεί να προκληθεί από εσωτερικές, αλλά ακόμη και από εξωτερικές αιτίες, να μη μετατραπεί σε μακροχρόνια κρίση.

5. Το ελληνικό κράτος βασίζεται σε πολύ μεγάλο βαθμό σε έσοδα από έμμεση φορολογία, που είναι η πιο άδικη μορφή φορολογίας. Τι προτείνετε για να αλλάξει το φορολογικό σύστημα προς την κατεύθυνση της μεγαλύτερης εξάρτησης στην άμεση φορολογία;

Δεν είναι μόνο οι αδικίες που σωστά επισημαίνετε. Εξίσου σοβαρό είναι ότι τα φορολογικά έσοδα μειώνονται χρόνο με το χρόνο ως ποσοστό του ΑΕΠ. Από 26,5% το 2000 έπεσαν στο 23%. Αν η τάση αυτή δεν αντιστραφεί, δεν αποκλείω καθόλου νέες δημοσιονομικές κρίσεις.

Η λύση είναι γνωστή και συνίσταται στην πάταξη της φοροαποφυγής κατ’ αρχήν, αλλά και της φοροδιαφυγής. Δεν είναι δυνατόν πλέον να υπάρχει φορολογική ασυλία στα μερίσματα ή στα κέρδη από το χρηματιστήριο και διάφορα χρηματοπιστωτικά  προϊόντα όταν ο τομέας αυτός παίζει γιγάντιο ρόλο. Πρέπει επίσης να επανεξεταστούν όλες οι φοροαπαλλαγές που έχουν θεσπισθεί σε ισχυρές κοινωνικές ομάδες και στην οικονομική και εμπορική δραστηριότητα της εκκλησίας. Το δεύτερο είναι η πάταξη της φοροδιαφυγής και στο οργανωμένο κομμάτι της οικονομίας και στο χώρο της παραοικονομίας.

6.  Ο ΣΥΝ πρόσφατα έκανε καταγγελία για ύπαρξη καρτέλ στην ελληνική αγορά πετρελαίου. Ποια είναι η πρόταση σας για την αντιμετώπιση του φαινομένου, στα καύσιμα και γενικότερα; Πώς μπορεί να γίνει πιο αποτελεσματική η Επιτροπή Ανταγωνισμού;

Δεν έχουμε αυταπάτες. Ο ανταγωνισμός δεν είναι πανάκεια. Η απουσία του όμως κάνει τα πράγματα χειρότερα. Ακριβώς γι’ αυτό δε μένουμε αδιάφοροι ή παθητικοί θεατές, ιδίως όταν βλέπουμε τις σκληρές επιθέσεις του ΣΕΒ ενάντια σε κάθε προσπάθεια έρευνας. Εμείς στηρίζουμε πολιτικά κάθε προσπάθεια που οδηγεί στην ενίσχυση και την αδιάβλητη λειτουργία της Επιτροπής Ανταγωνισμού.

Καταθέσαμε, πράγματι, στην Επιτροπή αυτή στοιχεία τα οποία εμείς έχουμε για το κύκλωμα του πετρελαίου, αλλά και για άλλους τομείς, για περαιτέρω έλεγχο. Θα περιμένουμε όμως το πόρισμα της Επιτροπής για να επανέλθουμε.

7. Είχατε εκφράσει ανησυχίες για τις συνέπειες της εξαγοράς της Finansbank από την ΕΤΕ, ιδιαίτερα σχετικά με τη μείωση του μεριδίου που έχει το δημόσιο στην τράπεζα. Επτά μήνες αργότερα, πώς βλέπετε να εξελίσσεται η ιστορία;

Οι ανησυχίες μας παραμένουν και αφορούν στο μέλλον της Εθνικής Τράπεζας και όχι μόνο. Ο παγκόσμιος καπιταλισμός έχει μπει σε μια νέα φάση που οι ίδιες οι επιχειρήσεις γίνονται εμπόρευμα. Συχνά, αγοράζονται για να μεταπουληθούν. Εκείνο που λέμε είναι ότι το φαινόμενο αυτό δεν πρέπει να το αντιμετωπίζουμε παθητικά ή με τη λογική του βλέποντας και κάνοντας. Πρέπει να υπάρχουν στρατηγικές άμυνας για μη επιθυμητές επιθετικές εξαγορές.

Στην περίπτωση της Εθνικής, οι κυβερνήσεις της ΝΔ και του ΠΑΣΟΚ έχουν τεράστιες ευθύνες, διότι εκποίησαν τη συμμετοχή του Δημοσίου. Εμείς λέμε ότι, έστω και τώρα, μπορεί να διαμορφωθεί ένα  μπλοκ δημόσιων και κοινωνικών φορέων που,  ακόμη κι αν είναι μειοψηφικό, μπορεί να διασφαλίζει το στρατηγικό έλεγχο της πορείας της Εθνικής. Προτείνουμε, επίσης, τα ασφαλιστικά ταμεία που διαθέτουν μετοχές της Εθνικής να συντονιστούν, να έχουν κοινή στάση, να διεκδικήσουν και να ασκούν στο ακέραιο όλα τα δικαιώματά τους, όχι ως παθητικοί, αλλά ως ενεργητικοί μέτοχοι.

8. Τέλος, κοινωνική ασφάλιση, το θέμα που όλοι τρέμουν να ακουμπήσουν, κι όσο δεν το ακουμπούν τόσο χειρότερο γίνεται. Δεδομένων των δημογραφικών συνθηκών, είναι κατά τη γνώμη σας εφικτή η επιβίωση του συστήματος χωρίς την αύξηση της ηλικίας συνταξιοδότησης;

Όχι δεν είναι εφικτή, αν δε λυθούν τα προβλήματά του. Το θέμα είναι ότι δεν είναι εφικτή ούτε με την αύξηση των ορίων συνταξιοδότησης. Και, λόγω της υψηλής ανεργίας, η επέκταση των ορίων συνταξιοδότησης θα έχει αρνητικές συνέπειες και στο μέτωπο αυτό άρα και στην ίδια την κοινωνική ασφάλιση.

Κατά τη γνώμη μας, η αντιμετώπιση των προβλημάτων της κοινωνικής ασφάλισης επιβάλλει άμεση δράση σε τρία επίπεδα. Το πρώτο και πιο άμεσο είναι η πάταξη της εισφοροδιαφυγής και της ανασφάλιστης εργασίας. Πρόκειται για ζήτημα ζωής ή θανάτου για το μέλλον της κοινωνικής ασφάλισης. Το δεύτερο επίπεδο είναι η μείωση της ανεργίας, η πλήρης ενσωμάτωση των μεταναστών και μέτρα εκσυγχρονισμού της οργάνωσης των ασφαλιστικών οργανισμών και της διαχείρισης της περιουσίας τους. Τέλος, σε πιο μακροπρόθεσμο ορίζοντα, πρέπει να εκτιμήσουμε, νηφάλια και χωρίς τρομολαγνεία, τα νέα δημογραφικά δεδομένα και να διαμορφώσουμε μια μακρόπνοη στρατηγική αντιστροφής των όποιων αρνητικών τάσεων. Σε κάθε περίπτωση, πάντως, κρίνουμε αναγκαία τη συγκρότηση, από τώρα, ενός αποθεματικού πόρου για την κοινωνική ασφάλιση, ως μια δικλείδα ασφαλείας για το μέλλον.