Πριν μπούμε στα οικονομικά θέματα, πώς είδες το Συνέδριο του Συνασπισμού;

Ήταν από τα πιο ουσιαστικά Συνέδρια που έχουμε κάνει. Ήταν και δημοκρατικό και αποτελεσματικό. Ήταν ένα Συνέδριο ωρίμανσης. Οι σύνεδροι έδειξαν μεγάλη ωριμότητα, γεγονός που δείχνει ότι πρέπει να εμπιστευόμαστε περισσότερο τη βάση του κόμματος. Το θετικό κλίμα που δημιούργησε το Συνέδριο πρέπει να αξιοποιηθεί για ένα γενικό ανασκούμπωμα.

Πώς κρίνεις τις αποφάσεις του Συνεδρίου ως προς την κατεύθυνσή τους; Συνιστούν μια στροφή;

Οι βάσεις για τις αναγκαίες τομές που πρέπει να κάνουμε σε βάθος χρόνου, κατά τη γνώμη μου, τέθηκαν στο προγραμματικό συνέδριο. Τώρα έγινε μια εμβάθυνση  και συγκεκριμενοποίηση ορισμένων από τις κατευθύνσεις του προγραμματικού συνεδρίου.

Το σημαντικό είναι ότι οι αποφάσεις πάρθηκαν δημοκρατικά και με σχετικά ευρείες πλειοψηφίες. Επίσης σημαντικό είναι ότι αν μελετήσει κανείς και τις διαφορετικές απόψεις που διατυπώθηκαν σε κάποια θέματα, θα διαπιστώσει ότι ακόμη και στις περιπτώσεις αυτές οι διαφορές δεν είναι πάντα αγεφύρωτες, οι αγωνίες είναι κοινές και οι διαφορετικές αναζητήσεις είναι θεμιτές και σεβαστές.

Πώς διαγράφεται η συνέχεια;

Το Συνέδριο αποφάσισε τα θέματα οργάνωσης και λειτουργίας να τα συζητήσουμε σε ξεχωριστό Συνέδριο τον Απρίλη. Έχουμε συνεπώς μια καλή ευκαιρία να ξανασκεφτούμε από μηδενική βάση θεμελιώδη ερωτήματα που αφορούν στη συγκρότηση και τη λειτουργία ενός σύγχρονου αριστερού κόμματος. Η κριτική κι η αμφισβήτηση μοντέλων του παρελθόντος έχει γίνει. Τώρα πρέπει να διαμορφώσουμε νέα πρότυπα, νέα παραδείγματα με τη φιλοδοξία αυτά να αποδειχθούν πιο δημοκρατικά και πιο αποτελεσματικά. Όμως η αναγκαία αυτή συζήτηση και η αναγκαία ανασυγκρότηση του κόμματος πρέπει να συνδυασθούν, όπως είπε και ο νέος πρόεδρος, με μεγαλύτερη εξωστρέφεια, με πιο ενεργητική παρέμβαση στα προβλήματα.

Εκτιμάς ότι ο προϋπολογισμός του 2005 είναι αποτέλεσμα  της απογραφής;

Η εκτίμησή μου είναι ότι ο προϋπολογισμός θα ήταν βασικά ο ίδιος και χωρίς την απογραφή. Ο προϋπολογισμός για το 2005 είναι συνέχεια των προϋπολογισμών του παρελθόντος, τόσο από άποψη δομής εσόδων και κατανομής των δαπανών όσο και από άποψη διαδικασιών. Η απογραφή δεν επηρέασε το περιεχόμενο των πολιτικών αλλά από μεν τη Ν.Δ. χρησιμοποιείται ως άλλοθι για να δικαιολογήσει τις πολιτικές της, από δε το ΠΑΣΟΚ  δαιμονοποιείται για να συγκαλύψει τις ευθύνες του.

Ποια είναι γενικότερα η άποψή σου για την απογραφή;

Όπως λειτουργεί το Δημοσιονομικό Σύστημα της χώρας μας οι απογραφές και οι συνεχείς αναθεωρήσεις στοιχείων ήταν και είναι αναπόφευκτες. Αυτά έκανε και το ΠΑΣΟΚ. Κάθε χρόνο αναθεωρούσε τα στοιχεία υπό την πίεση της Eurostat. Εκείνο που χρειαζόταν, λοιπόν, δεν ήταν μια ακόμη, έστω και πιο πλήρης, απογραφή αλλά μια απογραφή διαφανής και αξιόπιστη που να λειτουργήσει ως αφετηρία για μια ριζική αλλαγή στον τρόπο διαχείρισης του δημοσίου χρήματος. Αυτό δεν έγινε. Τα προβλήματα παραμένουν. Ούτε τώρα ο προϋπολογισμός απεικονίζει πλήρως την πραγματικότητα. Τίποτε δεν έχει αλλάξει σε σχέση με τους ειδικούς λογαριασμούς. Ούτε τώρα ξέρει κανείς τι ακριβώς γίνεται με τις στρατιωτικές δαπάνες. Η Ν.Δ. κάνει ήδη σε πολλούς τομείς, ό,τι ως αντιπολίτευση στηλίτευε.

Πού οφείλονται τα προβλήματα αυτά: και πώς εξηγείς τη στάση της κυβέρνησης;

Ο λόγος είναι πολιτικός. Η αδιαφάνεια, η απουσία ελέγχου και δημόσιας λογοδοσίας εξυπηρετεί το σύστημα εξουσίας. Επιτρέπει στην εκάστοτε κυβέρνηση να μιλά όποτε θέλει για «άδεια ταμεία» και στην εκάστοτε  αξιωματική αντιπολίτευση να κινδυνολογεί ανεύθυνα. Είναι μέρος του δικομματικού παιχνιδιού. Είμαστε η μόνη χώρα στην Ε.Ε. που η Βουλή είναι θεατής. Δεν ασκεί έλεγχο. Δεν μπορεί καν να επαληθεύσει τα στοιχεία που παρουσιάζει ο εκάστοτε  υπουργός οικονομικών. Πρόκειται για έναν εμπαιγμό που συνειδητά ΠΑΣΟΚ και Ν.Δ. συντηρούν για να μπορούν να χειραγωγούν την κοινωνία.

Σ’ αυτό αποβλέπει η πρότασή σου για να δημιουργηθεί Γραφείο Προϋπολογισμού στη Βουλή;

Και όχι μόνο. Έχουμε προτείνει ένα συνολικά διαφορετικό μοντέλο προϋπολογισμού, ανοιχτό στον έλεγχο της κοινωνίας και στις ανάγκες της. Βασικός κρίκος εδώ είναι η αναβάθμιση της Βουλής σε ρόλο υπέρτατου ελεγκτή. Δεν το λέμε μόνον εμείς. Τους το έχουν προτείνει όλοι οι διεθνείς οργανισμοί, όλοι οι διεθνείς εμπειρογνώμονες που ασχολήθηκαν με τη Δημοσιονομική Διαχείριση στη χώρα μας. Όλες αυτές οι προτάσεις είχαν μπει στο συρτάρι και εκεί παραμένουν.

Ποια είναι η εκτίμησή σου για τον νέο φορολογικό και αναπτυξιακό νόμο;

Δυστυχώς οι νόμοι αυτοί ψηφίσθηκαν χωρίς η κοινωνία να συνειδητοποιήσει τι ακριβώς έγινε. Και  με τους δυο αυτούς νόμους υλοποιείται μια αντίστροφη αναδιανομή. Μειώνεται η φορολογία στα κέρδη και τα μερίσματα και θεσμοθετούνται αναπτυξιακά, υποτίθεται, κίνητρα χωρίς όμως αναπτυξιακή στρατηγική. Ουσιαστικά θεσμοθετείται ένα «κοινωνικό επίδομα», υπέρ επιχειρήσεων, χωρίς συγκεκριμένους στόχους, όρους ή κριτήρια. Το κόστος και των δύο αυτών ρυθμίσεων θα το πληρώσουν τα χαμηλά και τα μεσαία εισοδήματα δεδομένου ότι η υπερφορολόγηση των εισοδημάτων από εργασία διατηρείται  και το ειδικό βάρος των έμμεσων φόρων είναι υψηλό.

Ποια είναι σε γενικές γραμμές η οικονομική πολιτική της κυβέρνη

Η οικονομική πολιτική της νέας Κυβέρνησης στηρίζεται σε δύο βασικούς πυλώνες. Ο ένας είναι η αντίστροφη αναδιανομή των εισοδημάτων στην οποία ήδη αναφέρθηκα. Ο δεύτερος είναι μια εμβάθυνση της πολιτικής των ιδιωτικοποιήσεων. Από την ιδιωτικοποίηση μεμονωμένων επιχειρήσεων οδηγούμαστε στην ιδιωτικοποίηση της αναπτυξιακής διαδικασίας, και συλλογικών αγαθών.

Η όποια ανάπτυξη προκύψει με τον τρόπο αυτό θα είναι ενδογενώς άδικη και άνιση. Πρέπει λοιπόν να περιμένουμε μια περαιτέρω διεύρυνση των κοινωνικών και των περιφερειακών ανισοτήτων.  

Ποιες είναι οι προτάσεις του ΣΥΝ για την οικονομία και την ενίσχυση των πιο αδύναμων στρωμάτων;

Οι προτάσεις μας κινούνται σε δύο επίπεδα.

Το πρώτο είναι να δείξουμε την ανάγκη αλλά και τη δυνατότητα μιας εναλλακτικής στρατηγικής οικονομικής και κοινωνικής ανάπτυξης, που θα εμπνέεται από το αίτημα ότι «οι άνθρωποι και οι ανάγκες τους πρέπει να είναι πάνω από τα κέρδη»,  θα υπηρετεί τις ανάγκες σεβασμού του περιβάλλοντος και θα στηρίζεται στις αξίες της κοινωνικής δικαιοσύνης και αλληλεγγύης.

Σ’ ένα δεύτερο επίπεδο προσπαθούμε να εξειδικεύσουμε ορισμένους στόχους που μπορούν να διευκολύνουν τη συσπείρωση των εργαζομένων και των πολιτών και να γίνουν έτσι άμεσα διεκδικήσιμα αιτήματα. Στην κατεύθυνση αυτή, υποβάλαμε πρόταση νόμου για τη θεσμοθέτηση του ελάχιστου εγγυημένου εισοδήματος, για τους συμβασιούχους, για την κοινωνική προστασία των μακροχρόνια ανέργων, το 35-ωρο. Όμως, η πείρα δείχνει πως αυτές και άλλες προτάσεις, έχουν νόημα, στο μέτρο που γίνονται αντικείμενο συλλογικής δράσης όλου του κόμματος, στο μέτρο που επιτυγχάνουμε μια στενή σύνδεση της κοινοβουλευτικής, της πολιτικής και της κινηματικής δράσης. Προς την κατεύθυνση αυτή πρέπει να προσπαθήσουμε περισσότερο.