Ομιλία στην Ολομέλεια της Βουλής στη συζήτηση επί του Κρατικού Προϋπολογισμού 2022.

Το βίντεο της ομιλίας

Όλη η ομιλία

Κυρίες και κύριοι βουλευτές,

Η βασική αντίφαση του Προϋπολογισμού που συζητούμε είναι ότι αν και αναγνωρίζει ότι βρισκόμαστε σε ένα περιβάλλον ακραίας αβεβαιότητας, προεξοφλεί τη θετική έκβαση των εξελίξεων στη πιο αισιόδοξη εκδοχή τους. Αποκρύβει, έτσι, προβλήματα, κινδύνους και απειλές που αντιμετωπίζει η χώρα, τόσο από εξωγενείς παράγοντες όσο και από την ίδια την κυβερνητική πολιτική. Κάποιες γενικόλογες προειδοποιήσεις του κ. Σταϊκούρα δεν αλλάζουν τη συνολική εικόνα.

Η κυβέρνηση της ΝΔ φαίνεται να μην έχει αντλήσει κανένα μάθημα από τη χρεοκοπία της χώρας και τις αιτίες που οδήγησαν σε αυτήν. Ο πρωθυπουργός, ειδικά, δεν αναφέρεται καν σε αυτό το γεγονός. Σαν να μην υπήρξε, αφού για αυτόν όλα τα προβλήματα αρχίζουν το 2015. Έφτασε, μάλιστα, να πει ότι ο ΣΥΡΙΖΑ μας έβαλε στα Μνημόνια! Στο ίδιο τέμπο, ο εισηγητής της πλειοψηφίας κ. Ρουσόπουλος υποστήριξε ότι η κυβέρνηση της ΝΔ δημιούργησε το απόθεμα ρευστότητας, το οποίο μας κρατάει όρθιους. Φαίνεται πως όσο μεγαλύτερες είναι οι αποτυχίες της κυβέρνησης τόσο σε μεγαλύτερα ψέματα καταφεύγει.

Ο πρώτος κίνδυνος, λοιπόν, που αντιπροσωπεύει ο Προϋπολογισμός είναι ο εφησυχασμός που καλλιεργεί σε μια εποχή που απαιτεί αυτογνωσία και αλήθειες και όχι ψεύτικες  ωραιοποιήσεις.

Ο δεύτερος κίνδυνος αφορά στην εγκατάλειψη μεγάλων τμημάτων της κοινωνίας στη τύχη τους. Η κυβέρνηση περικόπτει με μιας τις κοινωνικές μεταβιβάσεις κατά 8,1 δισ. ευρώ χωρίς κανένα σχέδιο για την αντιμετώπιση των συνεπειών. Ακόμη κι αν επιβεβαιωθεί το πλέον αισιόδοξο σενάριο για την εξέλιξη της πανδημίας, η ανάκαμψη της οικονομικής δραστηριότητας και των εισοδημάτων θα είναι άνιση. Η οριζόντια και απότομη περικοπή των ενισχύσεων σε συνδυασμό με το μεγάλο κύμα ακρίβειας θα αφήσει μεγάλα τμήματα της κοινωνίας εκτεθειμένα σε υποχρεώσεις στις οποίες δε θα μπορούν να ανταποκριθούν, ακόμη και σε κινδύνους φτώχειας και κοινωνικού αποκλεισμού.

Η τρίτη απειλή κρύβεται στα χαρακτηριστικά που έχει η ανάκαμψη, για την οποία η κυβέρνηση τόσο έντονα πανηγυρίζει. Πρώτον, όπως είπαμε, είναι άνιση. Δεύτερον συνοδεύεται από διεύρυνση του εμπορικού ελλείμματος και τα γνωστά δίδυμα ελλείμματα και τρίτον η βασική προωθητική της δύναμη είναι ο δανεισμός. Συνολικά, την τριετία 2020-2022 το εθνικό εισόδημα την χώρας εκτιμάται ότι θα αυξηθεί κατά 22 δισ. ευρώ. Την ίδια περίοδο το δημόσιο χρέος θα έχει αυξηθεί κατά 35 δισ. ευρώ. Δηλαδή αυτά που θα έχουμε δανειστεί θα είναι περισσότερα από όσα θα έχουμε παράγει.

Ο ολοένα και μεγαλύτερος δανεισμός δεν μπορεί να είναι το μέλλον μας. Ούτε αρκούν ο τουρισμός και οι πόροι του Ταμείου Ανάκαμψης για να δώσουν στην οικονομία δυναμισμό, ανθεκτικότητα και προοπτική. Είναι αδήριτη ανάγκη η αλλαγή του παραγωγικού υποδείγματος με σχέδιο, κοινωνική συμμετοχή, και δικαιοσύνη. Η χώρα βρίσκεται αντιμέτωπη με ένα χρόνιο πρόβλημα που ήταν και η ρίζα της χρεοκοπίας. Δεν είχαμε, ούτε έχουμε, ένα παραγωγικό σύστημα που να μπορεί να σταθεί στον διεθνή ανταγωνισμό και στο απαιτητικό πλαίσιο της ευρωζώνης χωρίς να παράγει κρίσεις, ελλείμματα και ανισότητες. Η σημερινή κυβέρνηση ανέτρεψε όσα έκανε η προηγούμενη κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ, η οποία επιχείρησε να βάλει τις βάσεις για ένα νέο υπόδειγμα ανάπτυξης. Αντικατέστησε, μάλιστα, την Αναπτυξιακή Στρατηγική με μια έκθεση του κ. Πισσαρίδη, που η τύχη της αγνοείται και κανείς δεν τη θυμάται πια.

Η τέταρτη απειλή είναι ότι ο Προϋπολογισμός και γενικότερα η κυβερνητική πολιτική αναπαράγει τα παλιά ξεπερασμένα πελατειακά πρότυπα, μιας μη βιώσιμης, ενεργοβόρας και άνισης «ανάπτυξης». Η κυβέρνηση του κ. Μητσοτάκη δεν θέλει, ούτε μπορεί, να αλλάξει το αναπτυξιακό μοντέλο έτσι ώστε αυτό, να υπηρετεί τις ανάγκες της νέας γενιάς και της κοινωνικής πλειοψηφίας. Η κατανομή των πόρων του Ταμείου Ανάκαμψης δείχνει ξεκάθαρα τους δεσμούς της με τα κατεστημένα συμφέροντα. Οι δε νεοφιλελεύθερες ιδεοληψίες την κάνουν να πιστεύει ότι το νέο μπορεί να προκύψει αυτόματα από τις αγορές, χωρίς στοχευμένη δημόσια παρέμβαση.

Τα προβλήματα δεν μπορούν να ξεπεραστούν με επικοινωνιακά τεχνάσματα που βαφτίζουν τη δεξιά πολιτική ως «προοδευτική». Για αυτό η κοινωνική δυσαρέσκεια διευρύνεται, το χρηματιστήριο καρκινοβατεί, οι αναβαθμίσεις της πιστοληπτικής ικανότητας καθυστερούν και τα μηνύματα από τις Βρυξέλλες έχουν ολοένα και περισσότερους αστερίσκους.

Ούτε όμως και η Σοσιαλδημοκρατία, όπως τη γνωρίσαμε, έχει απαντήσεις. Δεν πρέπει να μας διαφεύγει ότι η Ευρώπη της λιτότητας και των ανισοτήτων είναι αποτέλεσμα της νεοφιλελεύθερης συναίνεσης της Ουάσιγκτον, με την ενεργή συμβολή της Σοσιαλδημοκρατίας.

Η απάντηση στα προβλήματα της εποχής μας βρίσκεται σε μια ευρεία προοδευτική κοινωνική και πολιτική συμμαχία. Και κύριος εκφραστής αυτής της συμμαχίας, είτε αρέσει σε κάποιους είτε δεν αρέσει, είναι ο ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ. Όμως υπάρχει χώρος και ρόλος για όσους επαναπροσδιορίζονται με βάση το μέλλον και όχι το παρελθόν, παίρνουν σαφή θέση στα διλήμματα της εποχής και τοποθετούνται έμπρακτα στην προοδευτική πλευρά της ιστορίας. Διότι η διαχωριστική γραμμή ανάμεσα στην Αριστερά και τη Δεξιά, την πρόοδο και τη συντήρηση, όχι μόνο υπάρχει αλλά αποκτά στις μέρες μας πιο κρίσιμο περιεχόμενο. Η ενίσχυση του δημόσιου συστήματος υγείας και παιδείας, η απελευθέρωση της πατέντας των εμβολίων, που είναι όρος για την οριστική εξάλειψη της πανδημίας σε όλο το κόσμο, μια νέα αντίληψη για το ρόλο της εργασίας στη δημιουργία του πλούτου, η ουσιαστική αύξηση του κατώτατου μισθού, η στήριξη και διεύρυνση του κοινωνικού κράτους, ο ασφαλής και δίκαιος ενεργειακός και οικολογικός μετασχηματισμός, η καταπολέμηση παλιών και νέων ανισοτήτων και διακρίσεων είναι μερικές χαραμάδες ελπίδας και ορόσημα στη βάση των οποίων αναδιατάσσονται οι πολιτικές δυνάμεις και χαράζονται οι διαχωριστικές γραμμές.

Ο Προϋπολογισμός, με τις αβεβαιότητες και τις απειλές που εμπεριέχει, υπογραμμίζει τον επείγοντα χαρακτήρα που έχει η αναγκαία στροφή στην ελπίδα μιας ριζοσπαστικής προοδευτικής αλλαγής.