ΜΙΑ ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΗ ΝΕΟΔΕΞΙΑ ΑΥΤΑΠΑΤΗ

 Η μονιμότητα, στη Δημόσια Διοίκηση, είναι συνταγματικά κατοχυρωμένη, με το Σύνταγμα του 1911.  Καμιά αλλαγή δεν μπορεί να γίνει χωρίς αλλαγή του  Συντάγματος. Η σχετική συζήτηση, συνεπώς, στην παρούσα φάση, είναι εντελώς αποπροσανατολιστική.

 Η Δημόσια Διοίκηση βεβαίως πάσχει, χρόνια τώρα. Βρίσκεται σε μια πορεία αποδιάρθρωσης. Το να περιμένει όμως κανείς ότι τα προβλήματα θα λυθούν με την άρση της μονιμότητας, συνιστά μια νεοσυντηρητική αυταπάτη.

 Πρώτο, χώρες όπως η Βρετανία ή η Γαλλία που φημίζονται για τη δημόσια διοίκησή τους ή, εν πάση περιπτώσει, η κατάσταση είναι καλλίτερη από τη δική μας, στηρίζονται στην αρχή της μονιμότητας. 

Δεύτερο, η άποψη ότι η άρση της μονιμότητας θα λύσει τα προβλήματα, στηρίζεται στην αντίληψη ότι «ο φόβος φυλάει τα έρημα». Ότι, δηλαδή, ο φόβος της απόλυσης θα κάνει τον εργαζόμενο πιο εργατικό και πιο υπεύθυνο. Η αντίληψη όμως αυτή δεν ισχύει. Ο φόβος κάνει τους ανθρώπους πιο υποταγμένους αλλά όχι πιο δημιουργικούς ή υπεύθυνους.

 Τρίτο, η αρχή της μονιμότητας, από μόνη της δεν είναι πρόβλημα, αλλά πλεονέκτημα, όχι μόνο για τους εργαζόμενους αλλά και για τους εργοδότες. Διότι, το αίσθημα ασφάλειας που δημιουργεί, αποτελεί μια καλή βάση για την οικοδόμηση σχέσεων εμπιστοσύνης, για την ανάπτυξη της εργατικότητας, της υπευθυνότητας και της δημιουργικότητας. Ακριβώς γι’ αυτό η αρχή της μονιμότητας εφαρμόζεται σε πολλές ιδιωτικές επιχειρήσεις αν και δεν είναι υποχρεωτική. Όλο το οικονομικό σύστημα της Ιαπωνίας στηρίζεται στην αρχή της, κατ’ έθιμο, μονιμότητας.

Ιδιαίτερα σε χώρους, που η εργασία στηρίζεται στη γνώση και απαιτεί την εμπιστοσύνη, η μονιμότητα, αποτελεί προϋπόθεση για την απόδοση και την παραγωγικότητα, τόσο στο δημόσιο όσο και στον ιδιωτικό τομέα.

0 προβληματισμός, συνεπώς, πρέπει να στραφεί προς τις πραγματικές αιτίες των προβλημάτων. Τι κάνει τον Έλληνα δημόσιο υπάλληλο, ευθυνόφοβο, τυπολάτρη, δύστροπο προς τους πολίτες; Τι καθιστά ορισμένους ηθικά ευάλωτους; Νομίζω ότι, ο ριζωμένος κομματισμός, η απουσία σχεδιασμού και προγραμματισμού στη δράση της διοίκησης, οι χαμηλές αμοιβές, η απουσία αξιοκρατίας και διαρκούς επιμόρφωσης, είναι μεταξύ αυτών.

Η συζήτηση συνεπώς για την άρση της μονιμότητας σκοπό έχει να καλλιεργήσει στην κοινωνία την αντίληψη ότι η πλήρης, σταθερή και μόνιμη απασχόληση, αποτελεί ένα αναχρονιστικό κατάλοιπο του παρελθόντος κι όχι ένα δικαίωμα του μέλλοντος που όλοι οι εργαζόμενοι πρέπει να διεκδικούν. Ένας δεύτερος στόχος είναι η καλλιέργεια του διχασμού μεταξύ των εργαζομένων και ενός “σαμψωνικού συνδρόμου” στον κόσμο της εργασίας που ζει στην ανεργία και την ανασφάλεια: αφού δεν μπορώ να καλυτερέψω τη δική μου θέση, ας επιδεινωθεί και η θέση των άλλων. Η γενίκευση όμως της ανασφάλειας, αντί του περιορισμού της, οδηγεί σε μια σύγκλιση προς τα κάτω, σε μια ισοπέδωση, σε μια επιδείνωση της θέσης όλων και, το χειρότερο, στην ανακύκλωση και την επιδείνωση των προβλημάτων, που, η άρση της μονιμότητας, θα ήθελε να αντιμετωπίσει.

Προσωπικά δεν έχω καμιά αμφιβολία: Η άρση της μονιμότητας, ειδικά στη χώρα μας, θα οδηγούσε σε ακόμη μεγαλύτερο κομματισμό,  σε ακόμη μεγαλύτερη αυθαιρεσία των κομματικών εγκαθέτων, σε ακόμη μεγαλύτερη επέκταση της διαφθοράς, μεγαλύτερη αποσύνθεση της δημόσιας διοίκησης.