Συνέντευξη στην «Εφημερίδα των Συντακτών» και στους δημοσιογράφους Ά. Σπηλιώτη και Ν. Σβέρκο.

Ευρωπαίοι αξιωματούχοι προμηνύουν ότι η επόμενη περίοδος θα είναι ιδιαίτερα δύσκολη εξαιτίας των δεκάδων νέων προαπαιτούμενων, με αιχμή τα εργασιακά. Ποιος είναι ο βαθμός δυσκολίας για σας; Τα νέα προαπαιτούμενα θα δοκιμάσουν τη συνοχή της Κοινοβουλευτικής Ομάδας;

Το μεγαλύτερο και το πιο δύσκολο μέρος των μέτρων έχει νομοθετηθεί. Και η συνοχή της Κοινοβουλευτικής Ομάδας δοκιμάστηκε και άντεξε υπό εξαιρετικά δύσκολες συνθήκες. Τώρα το κρίσιμο ζήτημα είναι η έγκαιρη εφαρμογή των μέτρων που νομοθετούνται. Και αυτό είναι θέμα αποκλειστικά δικής μας ευθύνης.

Επίσης, τα μέτρα που υπολείπονται να ληφθούν αφορούν, κυρίως, αλλαγές του θεσμικού και του ρυθμιστικού πλαισίου. Δεν έχουν δηλαδή άμεσες δημοσιονομικές επιπτώσεις. Στα δε εργασιακά, τρομολαγνικά σενάρια για θέματα πέραν του συμφωνημένου πλαισίου δεν επιβεβαιώνονται και μάλλον υποκινούνται από εγχώριες δυνάμεις.

Ομως, κάθε διαπραγμάτευση περικλείει δυσκολίες και απρόβλεπτες εμπλοκές, καθώς βρισκόμαστε σε μια ασύμμετρη σχέση με τους πιστωτές. Γι’ αυτό χρειάζεται καλή προετοιμασία και έγκαιρη ολοκλήρωση των διαπραγματεύσεων, ώστε να μην αφήνουμε χώρο και χρόνο για πιέσεις και εκβιασμούς.

Οι οφειλές από τους φόρους των πολιτών προβλέπεται να σημειώσουν νέο ρεκόρ. Ορισμένοι θεωρούν ότι πρέπει να αναμένουμε εκτροχιασμό των εσόδων και ενεργοποίηση του «κόφτη» το 2017. Συμφωνείτε;

Κατ’ αρχάς, η πρόβλεψη του «κόφτη» δεν σημαίνει και ενεργοποίησή του. Εξάλλου, τα πλέον πρόσφατα στοιχεία καταδεικνύουν ότι οι στόχοι υπερκαλύπτονται. Συγκεκριμένα το α’ εξάμηνο του 2016 τα έσοδα σημείωσαν αύξηση, σε σχέση με πέρυσι, κατά 6,5%, παρουσιάζοντας υπέρβαση 3,72% συγκριτικά με τον στόχο του Προϋπολογισμού. Μάλιστα στη Γενική Γραμματεία Δημοσίων Εσόδων εκτιμούν ότι η θετική πορεία των εσόδων θα συνεχιστεί τους επόμενους μήνες.

Η κατάσταση, λοιπόν, είναι πλήρως ελεγχόμενη, αλλά χρειάζεται διαρκής ετοιμότητα και εντατικοποίηση των προσπαθειών για φορολογική δικαιοσύνη και ανακατανομή των βαρών.

Πιστεύετε ότι η εφαρμογή της συμφωνίας μπορεί να μας βγάλει από την κρίση ή χρειάζεται να γίνουν και άλλες παράλληλες ενέργειες από την κυβέρνηση;

Οχι, η εφαρμογή της συμφωνίας, από μόνη της, δεν οδηγεί στην έξοδο από την κρίση, με την έννοια που την αντιλαμβανόμαστε εμείς. Η εφαρμογή της συμφωνίας «υπόσχεται» την ανάκαμψη της οικονομίας σε ρυθμούς επιταχυνόμενους, αρχίζοντας από το δεύτερο εξάμηνο αυτού του έτους.

Και αυτό είναι σημαντικό διότι θα μας δώσει μια ανάσα και μια βάση για να σχεδιάσουμε σε πιο μακρύ ορίζοντα. Ομως αυτή η ανάκαμψη δεν διασφαλίζει από μόνη της αυτόματα την ταχεία μείωση της ανεργίας, τη στήριξη του νέου κοινωνικού κράτους που θέλουμε να δημιουργήσουμε και τη μείωση του φορολογικού βάρους.

Χρειάζονται, λοιπόν, «επιταχυντές» και ανάληψη παράλληλων δράσεων που θα δημιουργούν τις προϋποθέσεις για τη μετάβαση σε ένα νέο υπόδειγμα βιώσιμης και δίκαιης ανάπτυξης. Μέχρι τώρα υλοποιήθηκαν σημαντικά επιμέρους μέτρα στην κατεύθυνση αυτή.

Τώρα, όμως, από τα αποσπασματικά μέτρα πρέπει να περάσουμε σε ένα συνολικό και συνεκτικό σχέδιο με βασικούς πυλώνες:

α) την παραγωγική ανασυγκρότηση, τις επενδύσεις και τη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας,

β) τον επανασχεδιασμό της κοινωνικής προστασίας και τη δημιουργία του νέου κοινωνικού κράτους με ενιαίους κανόνες και καθολική πρόσβαση και γ) τις μεγάλες θεσμικές αλλαγές στο κράτος και τη δημόσια διοίκηση.

Ο στόχος για πρωτογενές πλεόνασμα 3,5% του ΑΕΠ το 2018 πρέπει να αλλάξει; Ποιος θα πρέπει να είναι ο αντίστοιχος στόχος για τα έτη από το 2019 και μετά; Και πώς σχολιάζετε την πρόταση Μητσοτάκη για πλεονάσματα 2%;

Εμείς καταφέραμε να σπάσουμε το ταμπού για πλεονάσματα άνω του 4% στα οποία είχαν δεσμευτεί οι προηγούμενοι. Και παρ’ όλο που γνώριζαν πως ήταν ανέφικτοι στόχοι, δεν τολμούσαν να τους θέσουν υπό αμφισβήτηση.

Το πιο σημαντικό, όμως, είναι ότι άνοιξε μια διεθνής συζήτηση και διαμορφώνεται μια ευρύτερη συναίνεση ως προς την ανάγκη μείωσης του χρέους και των πλεονασμάτων. Αυτό μας επιτρέπει να διεκδικήσουμε μειωμένα πλεονάσματα, σε μια διαπραγμάτευση που, ωστόσο, δεν θα είναι εύκολη, αλλά θα πρέπει να οργανωθεί από τώρα.

Σε ό,τι αφορά τον κ. Μητσοτάκη, η πρότασή του, δυστυχώς, είναι μια παγίδα για τη χώρα. Διότι αυτό που υπόσχεται απλόχερα, ως βασιλικότερος του βασιλέως, είναι και άλλες περικοπές δαπανών, τις οποίες όμως δεν προσδιορίζει.

Για ποιους χτυπά η καμπάνα αυτήν τη φορά; Σε ό,τι αφορά τα πλεονάσματα, εμείς έχουμε πείσει τις προοδευτικές δυνάμεις της Ευρώπης, και πολλές μιλούν ανοιχτά, για την ανάγκη να μειωθούν.

Θα ήταν θετικό αν και ο κ. Μητσοτάκης κατάφερνε να αποσπάσει μια αντίστοιχη συμφωνία από το Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα, στο οποίο συμμετέχει, και τον πρόεδρο της Κ.Ο. του, κ. Βέμπερ.

Διαφορετικά, θα μπορούσε κάποιος να τον κατηγορήσει ότι περιορίζεται μόνο σε ανέξοδη ρητορική και ότι το μόνο που μένει από την πρότασή του είναι η αυτοδέσμευση για νέες περικοπές, μισθών, συντάξεων και κοινωνικών δαπανών.

Την ώρα που οι πολίτες καλούνται να σηκώσουν μεγάλα φορολογικά βάρη και έχουν υποστεί περικοπές σε μισθούς και συντάξεις, διαβάζουν για αιτήσεις πτώχευσης επιχειρήσεων, οι ιδιοκτήτες των οποίων έχουν τεράστιες προσωπικές περιουσίες. Πιστεύετε ότι θα πρέπει να γίνουν παρεμβάσεις στο θεσμικό πλαίσιο ώστε να διασφαλιστεί ότι οι ζημιές και τα χρέη των επιχειρήσεων δεν «χτίζουν» προσωπικές περιουσίες;

Πρόκειται για τεράστιο θέμα. Διότι, δυστυχώς, δεν πρόκειται για μεμονωμένες περιπτώσεις, αλλά για μοντέλα επιχειρηματικότητας που διαμορφώθηκαν στα χρόνια της μεγάλης ασυδοσίας.

Πρόκειται για έναν κρατικοδίαιτο και τραπεζοδίαιτο καπιταλισμό, που φόρτωνε το Δημόσιο και τις τράπεζες με χρέη εξαιτίας αποτυχημένων επιχειρηματικών επιλογών ή σε ορισμένες περιπτώσεις επειδή οι επιχειρήσεις λεηλατήθηκαν από τα μέσα και τα κέρδη διοχετεύονταν εκτός της επιχείρησης ή και στο εξωτερικό. Και κάνει εντύπωση η ηχηρή σιωπή της Ν.Δ., του κ. Μητσοτάκη, αλλά και του ΠΑΣΟΚ. Δεν γνωρίζουν τίποτα για το έγκλημα; Τώρα αποκαλύπτονται και η ουσία και η υποκρισία του αντικρατισμού.

Διότι εδώ έχουμε ένα κράτος που μεγαλώνει απορροφώντας χρέη επιχειρήσεων και μικραίνει όταν αφορά την καταπολέμηση της φτώχειας και την προστασία των πολιτών. Ενα κράτος που δεν διαθέτει ούτε εργαλεία ούτε θεσμούς, όταν πρέπει να ελέγξει έγκαιρα, να προλάβει έγκαιρα ή έστω και εκ των υστέρων να προστατεύσει την απασχόληση χιλιάδων εργαζομένων και την κοινωνία από αποτυχημένες επιχειρηματικές πρακτικές.

Στη συγκεκριμένη περίπτωση της επιχείρησης «Μαρινόπουλος», η κυβέρνηση κάνει ό,τι μπορεί για να διασφαλιστούν οι θέσεις εργασίας. Ομως χρειάζονται μια ολοκληρωμένη πολιτική και τα αντίστοιχα εργαλεία, τα οποία θα επιτρέπουν την έγκαιρη διάγνωση και παρέμβαση σε ανάλογες καταστάσεις. Αυτά, όμως, έρχονται από το παρελθόν.

Το κλειδί είναι ένα νέο μοντέλο κοινωνικά υπεύθυνης επιχειρηματικότητας, που επενδύει τα κέρδη της, που αναγνωρίζει ότι πρέπει να σέβεται τα δικαιώματα των εργαζομένων, του περιβάλλοντος και ευρύτερα της κοινωνίας. Μια τέτοια επιχειρηματικότητα χρειαζόμαστε για την παραγωγική ανασυγκρότηση της χώρας, για τη δίκαιη ανάπτυξη.

Εκφράζονται φόβοι για «αφελληνισμό» του τραπεζικού συστήματος και των επιχειρήσεων, αλλά και για ντόμινο «λουκέτων» στην αγορά. Συμμερίζεστε αυτούς τους φόβους; Πιστεύετε ότι το ελληνικό πολιτικό και οικονομικό σύστημα βρίσκεται αντιμέτωπο με τις δικές του διαχρονικές ευθύνες;

«Αφελληνισμός» δεν είναι η συμμετοχή ξένων κεφαλαίων σε μια επιχείρηση αλλά η απουσία ή η αδυναμία άσκησης δημόσιου και κοινωνικού ελέγχου, είτε πρόκειται για ξένο είτε για εγχώριο κεφάλαιο. Το κυρίαρχο πολιτικό και οικονομικό σύστημα διαμόρφωσε στο παρελθόν ένα καθεστώς ασυδοσίας.

Τώρα ορισμένες από τις δυνάμεις αυτές, για να διατηρήσουν τις θέσεις τους, δεν θέλουν να αλλάξει τίποτα. Ονομάζουν αυταρχισμό κάθε προσπάθεια να περιοριστεί η ασυδοσία τους και αφελληνισμό κάθε προσπάθεια αλλαγής ή κάθε εκτόπισή τους από άλλα συμφέροντα.

Ο δεύτερος κίνδυνος προέρχεται από μερίδα των δανειστών, από ορισμένα funds του εξωτερικού, αλλά και από γκρίζα συμφέροντα του εσωτερικού που θέλουν να επιβάλουν τον έλεγχό τους, όχι τόσο σε βάρος του παλαιού κατεστημένου με το οποίο, τελικά, τα βρίσκουν μια χαρά, αλλά σε βάρος του δημόσιου ελέγχου και του δημόσιου συμφέροντος.

Η κυβέρνηση στέκεται αποφασιστικά απέναντι και στα δύο αυτά μπλοκ και τις πρακτικές τους, έχοντας ως πυξίδα της δράσης της το δημόσιο συμφέρον και την ανάγκη ενός νέου αναπτυξιακού καταστατικού χάρτη, στον οποίο θα είναι διαφανείς και ενιαίοι οι κανόνες του παιχνιδιού. Και ο νέος αναπτυξιακός νόμος είναι ένα δείγμα γραφής.

Τα ζητήματα που έχουν προκύψει το τελευταίο διάστημα με το Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας είναι ικανά να αποσταθεροποιήσουν το τραπεζικό σύστημα;

Οχι, είναι διοικητικού χαρακτήρα ζητήματα, που προκλήθηκαν αναίτια και σε μια ακατάλληλη στιγμή, τα οποία όμως θα αντιμετωπιστούν σύντομα. Δεν επηρεάζουν το τραπεζικό σύστημα, το οποίο είναι πρόσφατα και επαρκώς ανακεφαλαιοποιημένο.

Βλέποντας την εξέλιξη των πραγμάτων, αλλά και την προοπτική του μέλλοντος, επιμένετε ότι η επιλογή του πρωθυπουργού να μη γίνει «ήρωας για μια ημέρα» στις διαπραγματεύσεις που ακολούθησαν το δημοψήφισμα ήταν η ορθή; Ή μήπως χρειάζονταν άλλοι χειρισμοί πέραν της «συνθηκολόγησης»;

Την τελική απάντηση θα τη δώσει η Ιστορία. Στη δική μου πάντως αντίληψη το θέμα δεν είναι η ατομική αυτοθυσία ή ο ατομικός ηρωισμός για μια μέρα ή για μια αιωνιότητα, αλλά η συλλογική ευθύνη μιας εκλεγμένης κυβέρνησης απέναντι στον λαό και τη χώρα σε μια κρίσιμη στιγμή.

Το διαρκές δίλημμα που είχαμε πέρυσι, πιστεύω όλοι μας, δεν ήταν ένα δίλημμα ατομικής στάσης αλλά συλλογικής ευθύνης, τι συνέπειες θα είχε, δηλαδή, η όποια απόφασή μας στην τύχη της χώρας, στις ζωές των άλλων. Μια ατομική παραίτηση, κάποιες φορές, μπορεί να μην είναι πράξη ηρωισμού ή αυτοθυσίας, αλλά πράξη αυτοπροστασίας ή φυγής από μια συλλογική ευθύνη. Αλλά ακόμη και αυτή η διέξοδος δεν υπήρχε ως επιλογή στις συγκεκριμένες συνθήκες.

Διότι, εφόσον δεν αυτενεργείς, αλλά επιτελείς λαϊκή εντολή, εφόσον δηλαδή σε έχει εκλέξει ο λαός, μόνο στον λαό μπορείς να υποβάλεις την παραίτησή σου, πουθενά αλλού, σε κανένα άλλον. Και αυτό κάναμε. Αυτό το νόημα είχε η παραίτηση της κυβέρνησης. Οι εκλογές του Σεπτέμβρη είχαν ένα μοναδικό, δημοκρατικό και ηθικό περιεχόμενο, που ο θορυβώδης, αλλά ρηχός κομματικός ανταγωνισμός θέλει να αγνοεί. Είναι, όμως, υπαρκτό και αποτελεί την απάντηση στο ερώτημά σας.

Διαβάστε την πρωτότυπη δημοσίευση εδώ