Ομιλία στην Ολομέλεια της Βουλής στη συζήτηση για τον Προϋπολογισμό.

Βίντεο της ομιλίας

Σημεία της ομιλίας

* Η κυβέρνηση διαψεύστηκε και απέτυχε τόσο στην υγεία όσο και στην οικονομία.

* Η κυβέρνηση μιλά για «ισχυρή ανάκαμψη», γιατί όπως είπε ο κ. Μητσοτάκης, μετά την πανδημία ο κόσμος θα ξοδέψει από την αποταμίευσή του. Μα, πού ζούμε, πόσες Έλληνες και Ελληνίδες διαθέτουν αποταμιεύσεις ικανές για να εκτιναχθεί η κατανάλωση; Ανάκαμψη δεν θα υπάρξει εάν δεν αυξηθούν τα εισοδήματα και η απασχόληση. Ανησυχούμε, λοιπόν, όταν εργοδοτικές οργανώσεις  φέρονται να ζητούν περικοπές απολαβών ακόμη και 20%. Επιτρέποντας τέτοιες εξελίξεις, η κυβέρνηση θα ανοίξει την πόρτα για ένα νέο τούνελ λιτότητας.

* Σήμερα δημιουργούνται τρία νέα δεδομένα για τον Προϋπολογισμό:

1. Το ΕΣΥ είναι σε οριακή κατάσταση. Όσα προβλέπονται είναι ανεπαρκή.
2. Η ύφεση του 2020 αποδεικνύεται πιο βαθιά και περνά και στο 2021.
3. Οι απώλειες σε εισοδήματα και απασχόληση προμηνύουν κοινωνική κρίση διαρκείας.

* Η κυβέρνηση εμφανίζει ως πανάκεια τους πόρους του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας. Αλλά ακόμη κι αν εισρεύσουν οι πόροι αυτοί, δεν θα προλάβουν να μετατραπούν σε απασχόληση και εισόδημα μέσα στο 2021. Άρα και από αυτήν την άποψη ο Προϋπολογισμός «είναι στον αέρα».

* Το σχέδιο ανάκαμψης και οι πόροι του να τεθούν κατ’ ελάχιστον υπό την εποπτεία μιας μόνιμης διακομματικής Επιτροπής της Βουλής. Μόνο έτσι θα μπορούσαν να υπάρξουν στοιχειώδης διαφάνεια, διάλογος και διαβούλευση μεταξύ των πολιτικών δυνάμεων, αλλά και με τους φορείς της κοινωνίας.

* Η κοινωνία πλέον συνειδητοποιεί τα νέα δεδομένα. Η δυσαρέσκεια μεγαλώνει. Το πολιτικό κλίμα αλλάζει. Αυτό φαίνεται και το αντιλαμβάνεται και η κυβέρνηση. Γι’ αυτό και ενορχηστρώνεται όλη αυτή η εκστρατεία «λάσπης» κατά του Αλέξη Τσίπρα και του ΣΥΡΙΖΑ. Όμως η διάχυτη αμφισβήτηση και δυσαρέσκεια δεν πρέπει να επιτρέψουμε να οδηγήσουν σε ακροδεξιά, λαϊκιστικά αδιέξοδα. Κι αυτή είναι ευθύνη όλων των δημοκρατικών προοδευτικών δυνάμεων. Πρέπει να μετατραπούν σε ένα νέο πολιτικό, προοδευτικό, ριζοσπαστικό σχέδιο για το μέλλον.

* Το μέλλον βρίσκεται στη στήριξη του δημόσιου συστήματος υγείας και των δημόσιων αγαθών, στην ενίσχυση του κοινωνικού κράτους, στο σεβασμό των δικαιωμάτων, στην καταπολέμηση των ανισοτήτων, στην ενίσχυση και διεύρυνση της δημοκρατίας. Αυτές οι τάσεις αναπτύσσονται διεθνώς. Αυτά σηματοδούν την προοδευτική διέξοδο από την κρίση. Και η τάση αυτή θα γίνει,  γίνεται ήδη,  πλειοψηφική και μέσα στην κοινωνία στην κοινωνία στη χώρα μας

* Η παράταση της ύφεσης και των περιοριστικών μέτρων δημιουργεί νέα δεδομένα και θα απαιτήσει πρόσθετα μέτρα στήριξης. Όμως τέτοια μέτρα δεν προβλέπονται στον Προϋπολογισμό. Ο Προϋπολογισμός θα έπρεπε να επανασχεδιαστεί με βάση τα νέα, πραγματικά, δεδομένα. Εφόσον όμως η πλειοψηφία τον ψηφίσει, άμεσα πρέπει να ετοιμαστεί ένας συμπληρωματικός με πρόσθετα μέτρα στήριξης του ΕΣΥ, των επιχειρήσεων και των εργαζόμενων για να αποτραπούν τα χειρότερα.

[ Όλη η ομιλία ]

Κυρίες και κύριοι βουλευτές, συζητούμε έναν από τους πιο κρίσιμους Προϋπολογισμούς των τελευταίων ετών. Και τούτο διότι ζούμε μια ιδιόμορφη, πολυσύνθετη, πολυδιάστατη κρίση, αλλά και ειδικότερα, διότι είμαστε αντιμέτωποι με μια διπλή διάψευση της Κυβέρνησης τόσο στον τομέα της υγείας όσο και στον τομέα της οικονομίας. Και δεν το λέμε αυτό με ικανοποίηση ή με ευχαρίστηση, αλλά, δυστυχώς, τα αισιόδοξα σενάρια αποδείχθηκαν ότι ήταν εντελώς αβάσιμα.

Δημιουργούνται, λοιπόν, νέα δεδομένα και νέες ανάγκες που δεν αντιμετωπίζονται από τον Προϋπολογισμό. Αναφέρθηκαν πολλά από πολλούς ομιλητές, το αναγνώρισε και ο Υπουργός Υγείας εμμέσως, λέγοντας ότι υπόσχεται πως υπάρξει πρόσθετη βοήθεια, εφόσον χρειαστεί. Θα επανέλθω σε αυτό όμως.

Πρώτον, λοιπόν, έχουμε το σύστημα υγείας σε οριακή κατάσταση, που χρειάζεται άμεση και διαρκή ενίσχυση. Και παρ’ όλο που το εμβόλιο αποτελεί πηγή ελπίδας, πρέπει να έχουμε κατά νου -το λένε και οι ειδικοί- ότι το επόμενο έτος δυστυχώς, ιδίως το πρώτο εξάμηνο με τα σημερινά δεδομένα, μοιάζει ακόμα με ένα σκοτεινό τούνελ γεμάτο αβεβαιότητες και ερωτηματικά.

Δεύτερον, η ύφεση αποδεικνύεται πιο βαθιά. Αυτό το αναμέναμε, τουλάχιστον εμείς. Πιο σημαντικό είναι ότι η ύφεση παρατείνεται και μέσα στο 2021. Άρα, υπάρχει αυξημένη αβεβαιότητα ως προς το πότε θα έρθει η ανάκαμψη και βεβαιότητα ότι δεν θα είναι ισχυρή, όπως υπολόγιζε η Κυβέρνηση.

Τρίτον, υπάρχουν η περικοπή των μισθών, οι απολύσεις, ο κίνδυνος μαζικών χρεοκοπιών μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων, που από ορισμένους μάλιστα -αφελώς- εμφανίζεται ως πρόοδος και ως ευκαιρία.

Όλα αυτά, λοιπόν, και άλλα πολλά συνθέτουν μία εικόνα όχι μόνο οικονομικής, αλλά και κοινωνικής κρίσης διαρκείας, ενώ ταυτόχρονα μεγαλώνει η απόκλιση από την υπόλοιπη Ευρώπη.

Η Κυβέρνηση απαντά και μιλά για ισχυρή ανάκαμψη. Βεβαίως κάποια στιγμή θα υπάρξει κάποια ανάκαμψη. Όμως, πώς αυτή θα γίνει διατηρήσιμη αν δεν αυξηθούν τα εισοδήματα και η απασχόληση;

Ο κ. Μητσοτάκης είπε προ ημερών ότι μόλις τελειώσει η πανδημία, θα έχουμε μια έκρηξη στην κατανάλωση, διότι ο κόσμος θα ξοδέψει από την αποταμίευσή του. Μα, πού ζούμε; Πόσες Ελληνίδες και πόσοι Έλληνες έχουν την αποταμίευση ως πηγή για να ζήσουν;

Διατηρήσιμη ανάκαμψη με μειώσεις μισθών, με απολύσεις και μαζικές χρεοκοπίες δεν μπορεί να υπάρξει. Και είναι ανησυχητικό ότι μεγάλες εργοδοτικές οργανώσεις, όπως διαβάζουμε, ζητούν στις κλαδικές διαπραγματεύσεις, που επίκεινται να γίνουν, περικοπές μισθών ακόμη και 20%. Αν η Κυβέρνηση επιτρέψει τέτοιες εξελίξεις, τότε ανοίγει ένα νέο τούνελ λιτότητας και όχι μια πορεία διατηρήσιμης και βιώσιμης ανάκαμψης.

Η Κυβέρνηση εμφανίζει ως πανάκεια τους πόρους του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας. Όμως, ακόμη κι αν αυτοί οι πόροι εισρεύσουν μέσα στο 2021 -και ελπίζουμε να εισρεύσουν- δε θα προλάβουν να μετατραπούν σε εισόδημα μέσα στο χρόνο αυτό. Άρα, και από αυτή την άποψη, το ότι ο Προϋπολογισμός υποθέτει δύο περίπου μονάδες αύξησης του ΑΕΠ από το Ταμείο, είναι κάτι που αυτή στιγμή εμφανίζεται ως εντελώς έωλο. Βεβαίως και αυτοί οι πόροι είναι σημαντικοί, αν αξιοποιηθούν σωστά. Όμως, και εδώ η Κυβέρνηση προχωρά χωρίς κοινωνικό και πολιτικό διάλογο, με μια λογική διανομής χρημάτων και όχι υλοποίησης ενός συνεκτικού σχεδίου βιώσιμης και δίκαιης ανάπτυξης.

Η παράταση της ύφεσης και των περιοριστικών μέτρων, λοιπόν, δημιουργεί νέα δεδομένα και θα απαιτηθούν νέα πρόσθετα μέτρα στήριξης. Όμως, τέτοια μέτρα δεν υπάρχουν στον Προϋπολογισμό. Αυτός ο Προϋπολογισμός δεν θα έπρεπε να έρθει, κατά τη γνώμη μου, για ψήφιση στη Βουλή. Θα έπρεπε να επανασχεδιαστεί με βάση τα νέα δεδομένα. Βεβαίως υπάρχουν δυσκολίες τεχνικού και ως ένα βαθμό θεσμικού. Εφόσον, λοιπόν, ψηφιστεί, το Υπουργείο Οικονομικών θα πρέπει να φέρει σύντομα συγκεκριμένο συμπληρωματικό Προϋπολογισμό, ο οποίος θα καλύψει ανάγκες που δεν καλύπτονται από τον προς ψήφιση Προϋπολογισμό. Μόνο έτσι θα μπορεί να είναι ήσυχος και ο κ. Κικίλιας και κυρίως η ελληνική κοινωνία για το ότι πράγματι θα αποφύγουμε τα χειρότερα, διότι εκεί είμαστε.

Σε ό,τι αφορά το Σχέδιο Ανάκαμψης, το ελάχιστο που θα μπορούσε να γίνει είναι να τεθούν αυτοί οι πόροι, καθώς και οι πόροι των άλλων Ταμείων, υπό την εποπτεία μιας μόνιμης, διακομματικής φυσικά, Επιτροπής της Βουλής. Μόνο έτσι θα μπορούσε να υπάρξει στοιχειώδης διαφάνεια, διάλογος και διαβούλευση τόσο μεταξύ των πολιτικών δυνάμεων όσο και με τους φορείς της κοινωνίας, για τον προφανή λόγο -εκτός των άλλων, διότι αυτό είναι κάτι το αυτονόητο- ότι οι αποφάσεις γι’ αυτά τα έργα και τις όποιες δράσεις χρηματοδοτηθούν υπερβαίνουν τον κύκλο ζωής μιας κυβέρνησης. Άρα, χρειάζεται να υπάρξουν ή να επιδιωχθούν, εν πάση περιπτώσει, συναινέσεις για όλα αυτά τα οποία θα κρίνουν το μέλλον της χώρας και όχι απλώς μια συγκυρία.

Κυρίες και κύριοι βουλευτές, η κοινωνία συνειδητοποιεί τα νέα δεδομένα, όπως φαίνεται και από έρευνες της κοινής γνώμης. Η δυσαρέσκεια μεγαλώνει και επιδεικνύεται με διάφορους τρόπους και το πολιτικό κλίμα αλλάζει. Γι’ αυτό άλλωστε η Κυβέρνηση ή κάποια κέντρα της καταφεύγουν σε επιθέσεις «λάσπης» ενάντια στον πρώην Πρωθυπουργό της χώρας και στον ΣΥΡΙΖΑ. Είναι προφανής η σχέση αιτίας και αιτιατού.

Άλλωστε, παντού στην Ευρώπη, αλλά και σε όλο τον κόσμο η πολυδιάστατη αυτή κρίση θέτει σε αμφισβήτηση αντιλήψεις και πολιτικές που κυριάρχησαν τα τελευταία 40 χρόνια και στις οποίες εμμένει η Κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας, όπως και η Έκθεση Πισσαρίδη, παρά τις αντιρρήσεις ορισμένων βουλευτών. Και στο σημείο αυτό θα ήθελα να πω ότι γνωρίζω από παλιά τις θέσεις του κ. Κακλαμάνη (σ.σ. Προεδρεύων στην Ολομέλεια κατά την ομιλία).

Όμως, η διάχυτη αυτή αμφισβήτηση δεν πρέπει να επιτρέψουμε να εκτραπεί σε ή να εκθρέψει ακροδεξιές και λαϊκίστικες αδιέξοδες καταστάσεις. Πρέπει να μετατραπεί σε ένα νέο πολιτικό σχέδιο, σε ένα προοδευτικό ριζοσπαστικό σχέδιο για το μέλλον, διότι το μέλλον δεν βρίσκεται στην ιδιωτικοποίηση του δημόσιου συστήματος υγείας, δεν βρίσκεται στο λιγότερο κράτος, δεν βρίσκεται στον αυταρχισμό και στην περιστολή της Δημοκρατίας. Το μέλλον βρίσκεται στη στήριξη του δημόσιου συστήματος υγείας και στην ολοκλήρωσή του, ειδικά θα έλεγα για τη χώρα μας διότι είναι ατελές, αλλά και στα άλλα δημόσια αγαθά, στην ενίσχυση του κοινωνικού κράτους, στην ενίσχυση και στη διεύρυνση της Δημοκρατίας. Αυτές οι τάσεις, άλλωστε, αναπτύσσονται διεθνώς, αυτές οι τάσεις σηματοδοτούν την προοδευτική διέξοδο από την κρίση και αυτές οι τάσεις γίνονται ήδη πλειοψηφικές στην κοινωνία μας.