Ομιλία στην Πανελλαδική Συνδιάσκεψη του ΣΥΡΙΖΑ.

Συντρόφισσες και σύντροφοι θα ήθελα να χαιρετήσω τη Συνδιάσκεψη, την αγωνιστικότητα και την αποφασιστικότητα που κυριαρχεί στις ομιλίες και στις εργασίες γενικότερα.

Θέλω επίσης να εκφράσω την προσωπική μου ικανοποίηση, διότι, αν κρίνω από τις μέχρι τώρα ομιλίες, λέγονται αλήθειες, και αυτό είναι επίσης ελπιδοφόρο. Διότι αν δεν αναγνωρίσουμε ένα πρόβλημα, δεν μπορούμε και να το λύσουμε. Θεωρώ λοιπόν ότι όλες αυτές οι διαπιστώσεις που γίνονται, για τα ελλείμματα  που είχαμε, για την κατάσταση που υπήρχε στον ΣΥΡΙΖΑ, για κακές λειτουργίες που ανεχτήκαμε, όλα αυτά μπορούν να γίνουν η δύναμη που, στην κατάλληλη βεβαίως ώρα  -εννοώ το συνέδριό μας-, να μετατραπούν σε συγκεκριμένες αρχές και δεσμεύσεις για το μέλλον.

Θα ήθελα επίσης να επιμείνω σε αυτό που είπε προηγουμένως ο Πρόεδρος,  ότι δηλαδή είμαστε υποχρεωμένοι να πετύχουμε, για να τονίσω ότι δεν είναι σχήμα λόγου. Και είμαστε υποχρεωμένοι να πετύχουμε για δύο κυρίως λόγους: εάν το εγχείρημα του ΣΥΡΙΖΑ επιτύχει, τότε είναι προφανές ότι θα έχει θετικά αποτελέσματα και για το λαό μας και για την Αριστερά. Αν για οποιονδήποτε λόγο το εγχείρημά μας αποτύχει, φοβούμαι ότι για πάρα πολλά χρόνια μετά θα είναι δύσκολο να ξανατεθεί το αίτημα για μια κυβέρνηση της Αριστεράς. Ακριβώς γι αυτό, αυτόν τον αγώνα πρέπει να τον πάμε μέχρι τέλους.

Ο δεύτερος λόγος είναι ότι το εγχείρημά μας και η δράση του ΣΥΡΙΖΑ, από ορισμένες απόψεις, μας υπερβαίνει, έχει πάρει μια πανευρωπαϊκή και παγκόσμια διάσταση. Υπάρχουν κόμματα αριστερά, τα οποία παρακολουθούν τη δική μας δράση για να αντλήσουν έμπνευση, κουράγιο αλλά και γνώση και εμπειρία για τους δικούς τους αγώνες. Νομίζω ότι έχουμε και γι αυτόν το λόγο υποχρέωση να προχωρήσουμε μπροστά.

Το τρίτο στοιχείο, το οποίο θα ήθελα όμως εδώ σκεφτούμε, είναι το τι σημαίνει επιτυχία, τι θα πει να πετύχει το εγχείρημά μας; Διαπιστώνω μερικές φορές μια μονομέρεια στο αποτέλεσμα. Αυτό προφανώς είναι αναγκαίο. Το θετικό αποτέλεσμα κάθε αγώνα, κάθε προσπάθειας είναι κίνητρο για τη συνέχισή της. Όμως το κριτήριο αυτό δεν είναι απόλυτο. Μερικές φορές το αποτέλεσμα μπορεί να μην έρθει άμεσα. Όμως ο αγώνας δεν πάει χαμένο. Όταν ήμαστε στο 3% ή 2%, εκτός Βουλής, δεν ήταν μόνο το αποτέλεσμα το οποίο κινητοποιούσε τη δύναμή μας. Ήταν η αξία του αγώνα, η αξία που έχει το να προσπαθείς να ανοίξεις έναν δρόμο.

Επιτυχία λοιπόν για εμάς θα είναι να μπορέσουμε να φτάσουμε μέχρι τέλους τον αγώνα μας, να φτάσουμε μέχρι τέλους τις αντοχές μας, να αξιοποιήσουμε ό,τι μέσο και όπλο μπορέσουμε να χρησιμοποιήσουμε, και βεβαίως φιλοδοξώντας πάντοτε για το καλύτερο δυνατό αποτέλεσμα.

Έρχομαι όμως τώρα στα πιο άμεσα πολιτικά ζητήματα που έχουμε να αντιμετωπίσουμε. Ζούμε αναμφίβολα μια κρίσιμη περίοδο. Ο όρος είναι τετριμμένος. Αλλά τα στοιχεία είναι τόσα πολλά που πείθουν ότι έχει πραγματικό περιεχόμενο. Η επόμενη τετραετία θα είναι μια κρίσιμη τετραετία, μια κρίσιμη περίοδος για την Ελλάδα, αλλά και για την Ευρώπη, ενδεχομένως και για τον κόσμο συνολικά.

Νομίζω ότι οι επιλογές που έχουμε στη χώρα μας σε ό,τι αφορά το κυβερνητικό πρόβλημα είναι δύο.

Η μία επιλογή είναι να υπάρξει μια κυβέρνηση εθνικής ενότητας ή εθνικής σωτηρίας, όπως την αποκαλούν κάποιοι, στο όνομα των μεγάλων προβλημάτων και της οξύτητας της κατάστασης. Νομίζω ότι ορθά απορρίπτουμε αυτή την επιλογή.

Πρώτον, κυβέρνηση εθνικής ενότητας με ποια κόμματα; Τα περισσότερα κόμματα που υπάρχουν στη χώρα μας είναι κόμματα τα οποία αποτελούν υπολείμματα του παρελθόντος. Ένα παρελθόν με τις παθογένειες του οποίου όλη η κοινωνία συμφωνεί ότι πρέπει να συγκρουστούμε.

Ο δεύτερος λόγος είναι το έργο της νέας κυβέρνησης. Υπάρχει μία περιρρέουσα αντίληψη σε μέσα ενημέρωσης ότι όλοι λίγο πολύ συμφωνούμε με τη συμφωνία που συνήψαμε, άρα γιατί να μην ενωθούμε όλοι, ακόμα και από την υπάρχουσα Βουλή, να κάνουμε μια κυβέρνηση «ειδικού σκοπού» προκειμένου αυτή να υλοποιήσει την τελευταία συμφωνία; Εδώ πρόκειται για τεράστια παρανόηση. Η συμφωνία είναι ένα μέρος των θεμάτων τα οποία πρέπει να υλοποιηθούν το επόμενο διάστημα. Στη χώρα αυτή συνεχίζει να υπάρχει το μεγάλο πρόβλημα: με ποιο μοντέλο ανάπτυξης, με ποιο παραγωγικό σύστημα, με ποιο μοντέλο κοινωνίας θα ξεπεράσουμε την κρίση, μια κρίση που προϋπήρχε και τα μνημόνια την έκαναν ακόμα συνθετότερη, την μετέτρεψαν σε κοινωνική καταστροφή.

Επομένως, γι αυτούς τους δύο λόγους, και πολλούς άλλους, μια τέτοια κυβέρνηση δεν μπορεί να αποτελέσει πηγή σταθερότητας και δύναμη εξόδου, όπως περιγράφεται από ορισμένους.

Η δεύτερη επιλογή, που αποτελεί και απάντηση στις ανάγκες της περιόδου που διανύουμε, είναι μια κυβέρνηση με  ευρεία και συμπαγή κοινοβουλευτική  πλειοψηφία, την οποία, υπό τις παρούσες συνθήκες, μόνο η εκλογική αυτοδυναμία του ΣΥΡΙΖΑ μπορεί να προσφέρει. Και μόνο μια κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ με Πρωθυπουργό τον Αλέξη Τσίπρα μπορεί πραγματικά να εκφράσει σε κυβερνητικό επίπεδο  αυτή την υπαρκτή κοινωνική και πολιτική δυναμική. Αυτή δεν είναι μια στενά κομματική επιλογή, αλλά υπηρετεί μια ευρύτερη ανάγκη της χώρας συνολικά. Γιατί είναι αναγκαία μια τέτοια κυβέρνηση με ισχυρή και συμπαγή κοινοβουλευτική πλειοψηφία; Και ποια είναι τα βασικά της καθήκοντα;

Το πρώτο  καθήκον είναι όχι η υλοποίηση γενικά της συμφωνίας, αλλά η υλοποίηση της συμφωνίας με έναν συγκεκριμένο τρόπο, προοδευτικό και δίκαιο, που θα δίνει έμφαση στους αδύναμους, θα προσπαθεί με αντισταθμιστικά ή άλλα ισοδύναμα μέτρα να αμβλύνει τις αρνητικές συνέπειες, και κυρίως όμως θα μπορέσει να εντάξει τα μέτρα αυτά μέσα σε ένα ευρύτερο σχέδιο ριζικών αλλαγών οι οποίες θα οδηγήσουν στο νέο μοντέλο ανάπτυξης που  έχουμε ανάγκη.

Το δεύτερο καθήκον συναφές με το προηγούμενο είναι η ανάκτηση της πρωτοβουλίας των κινήσεων και της πολιτικής αυτονομίας  έναντι της “τρόικας” και των “θεσμών”  που τα τελευταία χρόνια με την ανοχή των προηγούμενων κυβερνήσεων έχουν επιβάλει ένα καθεστώς επικυριαρχίας και συγκυβέρνησης.

Τρίτον, το θέμα του χρέους δεν έχει λήξει. Η  διαπραγμάτευση είναι μπροστά μας. Και δεν θα είναι εύκολη ούτε είναι προδιαγεγραμμένη η έκβαση της. Θα πρέπει να αξιοποιηθούν και να διευρυνθούν οι διεθνείς συμμαχίες που έχουμε πετύχει και  να εντατικοποιηθούν οι προσπάθειες  ώστε να κατανοηθούν οι ελληνικές θέσεις από τους λαούς της Ευρώπης.

Τέταρτον, η νέα συμφωνία περιέχει δυνατότητες που, υπό όρους και προϋποθέσεις, μπορούν να αντισταθμίσουν τις υφεσιακές τάσεις και να οδηγήσουν την οικονομία στην ανάκαμψη μέσα στο 2016. Αυτό όμως δεν αρκεί. Η ανάπτυξη πρέπει να μπει σε νέες παραγωγικές, οικολογικές και κοινωνικές βάσεις που να διασφαλίζουν την απασχόληση, την κοινωνική δικαιοσύνη, την οικολογική βιωσιμότητα. Κρίσιμο καθήκον λοιπόν της νέας κυβέρνησης είναι να βάλει τις βάσεις για την παραγωγική ανασυγκρότηση και τη διαμόρφωση ενός νέου παραγωγικού υποδείγματος, κοινωνικά δικαίου και βιώσιμου.

Τέλος, ένα ακόμη κρίσιμης σημασίας καθήκον είναι ο θεσμικός μετασχηματισμός της κοινωνίας και η αναμόρφωση του πολιτικού συστήματος. Στόχος δεν είναι να έχουμε διαρκώς κυβερνήσεις αυτοδυναμίας. Εμείς θα θέλαμε ως Αριστερά ένα ανανεωμένο πολιτικό σύστημα το οποίο μέσα από προγραμματικές συγκλίσεις και αντιπαραθέσεις να μπορεί να οδηγείται σε κυβερνήσεις συμμαχικές, στη βάση  συγκεκριμένων προγραμμάτων και στη βάση της διαφάνειας. Αυτό όμως προϋποθέτει κόμματα αρχών με σαφείς κοινωνικές αναφορές και προγραμματικές θέσεις.

Από αυτή την άποψη θεωρώ ότι η δέσμευσή μας για την απλή αναλογική και για την άρση του bonus των 50 εδρών -που έχουμε πει ότι ούτως ή άλλως θα το κάνουμε στα πλαίσια της συνταγματικής αναθεώρησης-, θα πρέπει να αποσπαστεί  από το ευρύτερο θέμα του Συντάγματος και να υλοποιηθεί στα δύο πρώτα χρόνια της διακυβέρνησής μας, ούτως ώστε να μπορέσουμε να επηρεάσουμε  τις πολιτικές εξελίξεις και την εμφάνιση νέων πολιτικών κομμάτων, με τα οποία, στη βάση αρχών και προγραμμάτων, θα μπορούσαμε στο μέλλον να δούμε συνεργασίες. Κι αυτό βεβαίως στο πλαίσιο ενός ευρύτερου θεσμικού μετασχηματισμού του κράτους, του πολιτικού συστήματος και της κοινωνίας.