1) Η παρούσα διεθνής κρίση είναι αμιγώς χρηματιστική ή αφορά και την “πραγματική” οικονομία, δηλαδή την παραγωγή και την κατανάλωση;

Η κρίση δεν περιορίζεται στο χρηματοπιστωτικό τομέα, αλλά πλήττει την απασχόληση, τα εισοδήματα, την κατανάλωση και την παραγωγή. Η ύφεση είναι πλέον αναπόφευκτη και στις ΗΠΑ και την Ευρωζώνη και την Ιαπωνία και το θέμα που συζητείται είναι το βάθος και η διάρκειά της. 

Τα όσα συμβαίνουν στην αμερικάνικη οικονομία δεν είναι ούτε συνήθη ούτε αφορούν μόνο τις ΗΠΑ. Πρόκειται για εξελίξεις ιστορικού χαρακτήρα, με παγκόσμιες διαστάσεις. Ζούμε μια ιστορική καμπή υπό την έννοια ότι τίποτα δεν είναι πια το ίδιο με την πριν από την κρίση κατάσταση.

2) Αυτό που παρακολουθούμε είναι το κύκνειο άσμα του νεοφιλελεύθερου οικονομικού μοντέλου ή μήπως είναι ακόμη νωρίς να μιλήσουμε για κάτι τέτοιο;

Η ιδέα της αυτορρύθμισης των αγορών υπέστη μια καταλυτική ήττα. Αυτό επιφέρει χρεοκοπίες, ζημιές, διαφωνίες και αντιθέσεις στο εσωτερικό του συστήματος. Αναπτύσσονται διαμάχες ανάμεσα σ’ ένα ρυθμιζόμενο ή μη ρυθμιζόμενο καπιταλισμό, στην ύπαρξη ή όχι κρατικών ρυθμίσεων. Για μας, το κρίσιμο ζήτημα είναι το κοινωνικό περιεχόμενο της κρατικής παρέμβασης, των ρυθμίσεων και γενικά της ασκούμενης πολιτικής. Οι σκληρές ταξικές επιδιώξεις του νεοφιλελευθερισμού μπορούν να προωθούνται και μέσα από άλλα μείγματα πολιτικής που ήδη αναζητούνται. Ο αγώνας, επομένως, κατά του νεοφιλελευθερισμού και των παραλλαγών του συνεχίζεται, διότι το ζητούμενο δεν είναι μόνον η ήττα του νεοφιλελευθερισμού, αλλά και η νίκη μιας πολιτικής που θα υπηρετεί τις ανάγκες του κόσμου της εργασίας, της κοινωνίας και του περιβάλλοντος. Όμως, η χρεοκοπία δεν αφορά μόνο το «θατσερισμό», αλλά και τον «μπλερισμό» και ό,τι ονομάστηκε κεντροαριστερά. Ποιος δε θυμάται π.χ. το ζήλο με τον οποίο οι κυβερνήσεις του ΠΑΣΟΚ απελευθέρωναν και ιδιωτικοποιούσαν το χρηματοπιστωτικό σύστημα της χώρας μας;

3) Η κυβέρνηση Μπους χρηματοδοτεί με εκατοντάδες δισ. δολάρια τους βυθιζόμενους τραπεζικούς και ασφαλιστικούς κολοσσούς. Πρόκειται για «σοσιαλμανία» ή για κινήσεις αυτοπροστασίας του συστήματος;

Πρόκειται για κινήσεις που αποσκοπούν στην κρατικοποίηση των ζημιών και τον έλεγχο του πανικού του κόσμου.

Όμως, αν το κράτος μπορεί να παρεμβαίνει υπέρ των πλουσίων, γιατί δε μπορεί να παρεμβαίνει και υπέρ των φτωχών; Αν κάποιες επιχειρήσεις είναι τόσο σημαντικές, που δεν πρέπει να αφεθούν να χρεοκοπήσουν, τότε γιατί πρέπει να κοινωνικοποιούνται μόνον οι ζημιές και όχι και τα κέρδη τους; Αν το κράτος μπορεί να εγγυάται τον ασφαλιστικό κολοσσό AIG για να μην κινδυνεύσουν οι ιδιωτικές συντάξεις, τότε γιατί το κράτος δε μπορεί να εγγυάται τις συντάξεις χωρίς την ιδιωτικοποίηση της κοινωνικής ασφάλισης;

4) Οι υπουργοί Οικονομικών της ευρωζώνης πάντως, στην πρόσφατη συνάντησή τους, απέκλεισαν οποιαδήποτε παρέμβαση που θα τόνωνε τη ζήτηση και θα ενίσχυε τους παραπαίοντες ρυθμούς ανάπτυξης. Πώς το σχολιάζετε;

Οι Ευρωπαίοι ηγέτες κάνουν ό,τι και ο Μπους πριν από τη θύελλα. Περιμένουν να συμβεί και μετά θα δουν πώς θα την αντιμετωπίσουν. Όμως, ο κίνδυνος είναι η ύφεση να πάρει στην Ευρωζώνη ακόμη πιο μεγάλες διαστάσεις. Διότι οι περιορισμοί του Συμφώνου Σταθερότητας, η πολιτική των υψηλών επιτοκίων και του ισχυρού ευρώ, η απουσία κοινών κοινωνικών κριτηρίων και αντικρισιακών μηχανισμών, δημιουργούν ένα πλαίσιο που ευνοεί τη δημιουργία συνθηκών ύφεσης που δυσκολεύει την αντιμετώπισή της και πολλαπλασιάζει τις κοινωνικές επιπτώσεις της.

5) Στα καθ’ ημάς, η κυβέρνηση Καραμανλή επιμένει στην οικονομική πολιτική της, μόλις προχθές μάλιστα ο κ. Αλογοσκούφης δήλωσε ότι δεν αναθεωρείται ο στόχος για μηδενισμό του ελλείμματος μέχρι το 2010. Είναι τελικά η Ελλάδα μια νησίδα νηνεμίας εν μέσω διεθνούς αναταραχής;

Αυτά είναι εκτός πραγματικότητας. Απλώς ο κ. Αλογοσκούφης ελπίζει ότι οι Ευρωπαίοι ηγέτες θα χαλαρώσουν τα κριτήρια και θα αναστείλουν το στόχο για μηδενισμό του ελλείμματος. Η πραγματικότητα είναι ότι η διεθνής κρίση συναντάται, στην περίπτωση της χώρας μας, με εσωτερικές δυναμικές που προετοιμάζουν μια κρίση ευρύτερη κοινωνική και αναπτυξιακή, με το ρυθμό οικονομικής μεγέθυνσης να υποχωρεί ενδεχομένως και κάτω του 2%. Κάτι τέτοιο θα οδηγήσει σε μεγάλη αύξηση της ανεργίας, πτώση του βιοτικού επιπέδου, αύξηση των μη εξυπηρετούμενων δανείων, μείωση των δημόσιων εσόδων, με ό,τι αυτά συνεπάγονται. Εκείνο που και στην περίπτωσή μας παραμένει ακόμη θολό, είναι αν η κρίση αυτή θα πάρει τη μορφή μιας απότομης και ανώμαλης προσγείωσης ή μιας παρατεταμένης διολίσθησης στη στασιμότητα, όπως έγινε στην Πορτογαλία. Το πολιτικό πρόβλημα που τίθεται είναι ότι τόσο η Ν.Δ. όσο και το ΠΑΣΟΚ, παρά τις υπαρκτές διαφοροποιήσεις τους, είναι ταυτισμένοι με εκείνο το μοντέλο πολιτικής και ανάπτυξης που βρίσκεται σε κρίση. Άρα, είναι μέρος του προβλήματος και όχι της επίλυσής του.

6) Ποια η θέση της Αριστεράς σε όλα αυτά; Ποιες οι προτάσεις της;

Το πρώτο που πρέπει να κάνουμε είναι να παρακολουθούμε από κοντά και να μελετούμε την εξέλιξη της κρίσης ως μια σύνθετη διαδικασία και καταστροφών και αναδιαρθρώσεων, μακριά από ιδεοληψίες είτε για αυτόματη κατάρρευση του καπιταλισμού είτε για εξωραϊσμό του συστήματος ή υποτίμηση των κινδύνων.

Πρέπει επίσης να δούμε την κρίση αυτή με όρους ιστορίας και όχι συγκυρίας, ως την απαρχή ενός νέου ιστορικού πολιτικού κύκλου με διάρκεια, παρά ως ένα στιγμιαίο ή βραχύβιο συμβάν, ως μια κρίση διαρθρωτική και όχι ως μια απλή κυκλική διαταραχή. Αυτό σημαίνει ότι πρέπει να αποφύγουμε λάθη του παρελθόντος που και στην κρίση του 1929 και σε εκείνη του 1974 δεν επέτρεψαν στην Αριστερά να βάλει τη σφραγίδα της στις εξελίξεις. Αυτό σημαίνει, επίσης, ότι το «παιχνίδι», να μπορώ να το πω έτσι, των κοινωνικών και πολιτικών αγώνων θα παιχθεί και θα κριθεί όχι μόνο στο γήπεδο που αφορά στην κατανομή του κόστους της κρίσης – που κι αυτό θα αποδειχθεί κρίσιμο, διότι το κόστος είναι τεράστιο – αλλά και κυρίως στις διαδικασίες αναδιάρθρωσης που τίθενται σε κίνηση και σε εθνικό και σε παγκόσμιο επίπεδο. Πρέπει, συνεπώς, να εξοπλιστούμε με ένα πρόγραμμα και αμυντικών στόχων, αλλά και προωθημένων διαρθρωτικών αλλαγών και ριζοσπαστικών μεταρρυθμίσεων, άμεσα διεκδικήσιμων, αλλά και ανοιχτό στις εξελίξεις και τις προοπτικές, ως ένα «μπούσουλα» με βάση τον οποίο θα οργανώσουμε και θα διεξάγουμε τον κοινωνικό και τον πολιτικό μας αγώνα στην νέα ιστορική φάση που έχουμε μπει. Σ’ αυτό η ακριβώς αποσκοπεί και η προγραμματική επεξεργασία που έχουμε ξεκινήσει.