Το γεγονός το οποίο σημάδεψε τις παγκόσμιες εξελίξεις τη χρονιά που φεύγει και αναμένεται να αφήσει ακόμη εντονότερα το στίγμα του το 2009, είναι αναμφίβολα η κρίση που ξέσπασε στις αγορές χρήματος έχοντας επεκταθεί πλέον και στην πραγματική οικονομία. Η κρίση αυτή και ακόμη περισσότερο η επερχόμενη ύφεση όχι μόνο αλλάζουν το τοπίο στην παγκοσμιοποιημένη οικονομία, αλλά επιπλέον δοκιμάζουν την αξιοπιστία των ιδεολογιών οι οποίες δηλώνουν το «παρών» εις πείσμα όσων έσπευσαν να προεξοφλήσουν μόλις πριν λίγα χρόνια το τέλος τους.

 

Σε αυτή τη δύσκολη συγκυρία για εκατομμύρια πολίτες σε Ελλάδα και Ευρώπη, ο λόγος της Αριστεράς είναι καίριος και ουσιαστικός  Αυτός είναι και ο λόγος για τον οποίο απευθυνθήκαμε στον βουλευτή Β’ Αθηνών του ΣΥΡΙΖΑ Γιάννη Δραγασάκη, ο οποίος μέσα από συνέντευξη που παραχώρησε στην «ΑΥΓΗ» ανέπτυξε την θέση της Αριστεράς για την έξοδο από την κρίση που ξέσπασε.  Επιγραμματικά, αυτή συνοψίζεται στα εξής σημεία:

 

• Η έξοδος από την κρίση προϋποθέτει ένα άλλο μοντέλο παραγωγής και διανομής του πλούτου και ένα νέο μοντέλο δημόσιας επιχείρησης.

 

• Απαιτούνται άμεσα μέτρα στήριξης του εισοδήματος των πολύ χαμηλών μισθών και χαμηλών συντάξεων καθώς και των δανειοληπτών, όπως επίσης επανεθνικοποίηση της Εθνικής Τράπεζας

 

• Δεν επιτρέπονται εφησυχασμός και εύκολα συμπεράσματα τύπου «καταρρέει αυτόματα ο καπιταλισμός» αλλά ούτε δόγματα για αξιωματικά «καλό κράτος», καθώς ο καπιταλισμός μπορεί κάλλιστα να στηριχθεί και αυτός στο κράτος, και μάλιστα και στο «αυταρχικό κράτος».

 

Αναλυτικότερα, το κείμενο της συνέντευξης του Γιάννη Δραγασάκη, έχει ως εξής:

 

• Το πρώτο ερώτημα, έχει να κάνει με το πώς μπορούμε να βγούμε από την κρίση την οποία προξένησε το νεοφιλελεύθερο μοντέλο…

 

Το ερώτημα, είναι αν αυτή η κρίση απαιτεί ειδικό πρόγραμμα εξόδου από αυτήν ή αν γενικεύεται τόσο που να πρέπει να απαντήσουμε με όρους αλλαγής της οικονομίας και της κοινωνίας. Πιστεύω ότι συμβαίνει το δεύτερο. Έχουμε μια διαπλοκή της χρηματοπιστωτικής κρίσης με την κρίση της παραγωγής, της απασχόλησης, του κοινωνικού κράτους αλλά και με την οικολογική κρίση.

 

Αυτό σημαίνει ότι η έξοδος από την κρίση δε μπορεί να είναι κάτι λιγότερο από μια νέα οικονομία των αναγκών και των συλλογικών αγαθών, δηλαδή, ένα άλλο μοντέλο ανάπτυξης σε αντιπαράθεση με το νεοφιλελεύθερο μοντέλο το οποίο έχει οδηγηθεί σε κρίση. Και όταν λέμε μοντέλο ανάπτυξης εννοούμε ένα σύνολο ώριμων αλλαγών και ριζικών μεταρρυθμίσεων που θα είναι διεκδικήσιμοι στόχοι του κοινωνικού κινήματος. Όμως, εκείνο το οποίο επιπροσθέτως χρειάζεται, είναι μέτρα άμεσης απόδοσης για στήριξη του εισοδήματος και της απασχόλησης.

 

Και να προσέξουμε κάτι: δεν είμαστε της άποψης ότι όσο πιο βαθιά είναι η κρίση και όσο χειρότερες γίνονται οι συνθήκες του λαού τόσο αλείφουμε με βούτυρο το ψωμί της αριστεράς. Εμείς καλούμε τον κόσμο να αγωνιστεί από τώρα για να αποτραπεί το χειρότερο και για να διεκδικήσει το καλύτερο, μια έξοδο δηλαδή απ’ αυτή την κρίση, αλλά και από το σύστημα που τις γεννά. • Και ποια άμεσα μέτρα προτείνετε;

 

Πρώτον, το πιο σημαντικό άμεσο μέτρο είναι να είμαστε μαζί με τον κόσμο που υποφέρει. Να στηρίζουμε τους αγώνες των εργαζομένων και να υποστηρίζουμε την ανάγκη κοινής δράσης και ενότητας στη βάση. Μας ενδιαφέρει να βοηθάμε να ξεπερνιούνται εσωτερικές αντιθέσεις στο χώρο των εργαζομένων, διότι αυτό είναι ο μεγάλος αντίπαλος: οι διασπάσεις, οι αντιθέσεις, υπαρκτές και ανύπαρκτες.

 

Δεύτερον, προτείνουμε άμεσα μέτρα  για τη στήριξη του εισοδήματος των πολύ χαμηλών μισθών και χαμηλών συντάξεων.

 

Τρίτον, μέτρα, με κοινωνικά κριτήρια βεβαίως, στήριξης των δανειοληπτών.

 

Τέταρτον, εάν μειωθεί ο ΦΠΑ, θέλουμε αυτό να συμβεί όχι σε είδη πολυτελούς κατανάλωσης αλλά να γίνει αποκλειστικά και επιλεκτικά σε είδη τα οποία αφορούν τη λαϊκή οικογένεια.

 

Πέμπτον, ιδιαίτερη έμφαση, όμως, δίνουμε στο δράμα της ανεργίας που θα φουντώσει. Γι αυτό, λέμε ότι χρειάζεται απαραίτητα, άμεσα ένα ειδικό πρόγραμμα 100.000 θέσεων εργασίας, που μπορεί να αφορούν σε σε δύο μεγάλους τομείς: Το Κοινωνικό κράτος και τις δημόσιες επενδύσεις.

 

• Και για τον τραπεζικό τομέα;

 

Στα άμεσα μέτρα εντάσσουμε και τα μέτρα που έχουμε προτείνει, όπως π.χ. την επανεθνικοποίηση της Εθνικής Τράπεζας, ώστε μαζί τις άλλες τράπεζες δημοσίου συμφέροντος, να ξεμπλοκάρουν τη ροή χρήματος προς την ελληνική οικονομία και να ασκήσουν και να συμπιέσουν τα επιτόκια.• Εκτός από τα μέτρα άμεσης απόδοσης;

 

Για να υπάρξει έξοδος από την κρίση πρέπει να μιλήσουμε για μια άλλη παραγωγική βάση της κοινωνίας, με όρους αειφορίας και πλήρους απασχόλησης. Χρειάζεται να ξαναδούμε ένα νέο μοντέλο δημόσιας επιχείρησης, αλλά και νέους οικονομικούς φορείς που δε θα δουλεύουν για το κέρδος, αλλά για τις ανάγκες. Δεν αρκεί απλώς να επεκταθεί το κράτος και να λειτουργεί με τρόπο κερδοσκοπικό, πελατειακό και ρουσφετολογικό. Ένα ακόμη αίτημα που θέτει αυτή η κρίση είναι ότι θα πρέπει να διαμορφώσουμε το σχέδιό μας όχι μόνο για την έξοδο από αυτήν, αλλά και να συνδέσουμε αυτόν τον αγώνα και με την προοπτική του σοσιαλισμού.

 

• Μπορούμε εν τέλει να μιλάμε για επικείμενη κατάρρευση του καπιταλισμού;

 

Η τάση προς την αποδιάρθρωση των καπιταλιστικών οικονομιών και καταστροφής σημαντικών τμημάτων ή υποσυστημάτων, υπάρχει. Αλλά ο καπιταλισμός δεν παραμένει αδρανής. Ενεργοποιείται, ψάχνει εφεδρείες, δικλείδες ασφαλείας, επιστρατεύει το κράτος. Αυτή την ώρα επιστρατεύει το κράτος ως το δανειστή της τελευταίας καταφυγής, όπως λέγεται. Αύριο, αν χρειαστεί και αν μπορεί, θα καταφύγει στο κατασταλτικό και στο αυταρχικό κράτος … Δεν αρκεί, λοιπόν να λέμε έτσι ουδέτερα ότι ο καπιταλισμός δεν καταρρέει . Το σωστό είναι ότι καπιταλισμός δεν καταρρέει από μόνος του, αν δεν ανατραπεί. Από μόνος του, όμως, ο καπιταλισμός ρέπει προς την αντίδραση, τον αυταρχισμό, ακόμη και τον πόλεμο. Γι’ αυτό και ο καπιταλισμός γίνεται επικίνδυνος και οδηγεί σε αδιέξοδα.

 

• Και ποιά πρέπει να είναι η θέση της Αριστεράς απέναντι σε αυτούς τους κινδύνους;

 

Δεν πρέπει να υπάρχει ούτε εφησυχασμός ούτε επανάπαυση ούτε αναμονή. Μέσα από κοινωνικούς και πολιτικούς αγώνες θα πρέπει ακριβώς να εμποδίσουμε όλα αυτά τα αδιέξοδα.

 

• Μπορούμε να μιλάμε για κίνδυνο ύφεσης στην Ελλάδα;

 

Βεβαίως! Και αυτός πια εντάσσεται στην κλίμακα της βεβαιότητας καθώς η ύφεση εκδηλώνεται διαφορετικά στην κάθε χώρα. Δηλαδή, στην Αμερική, στη Γερμανία ύφεση σημαίνει μείωση του ΑΕΠ. Όμως, στην Κίνα ύφεση σημαίνει πτώση του ρυθμού ανάπτυξης κάτω από το 7%, ενώ στην Ελλάδα κοινωνικές επιπτώσεις και παρενέργειες τύπου ύφεσης έχουμε όταν η ανάπτυξη πέσει κάτω από 2% οπότε επέρχεται αύξηση της ανεργίας και των επισφαλών δανείων.

 

• Μπορούμε να πούμε ότι η “ανακάλυψη” του κράτους από νεοφιλελεύθερες κυβερνήσεις στη διάρκειας της κρίσης, αποτελεί “νίκη της Αριστεράς”;

 

Ενδιαφέρουσα ερώτηση. Εγώ δε θα την χαρακτήριζα νίκη της Αριστεράς. Θα την χαρακτήριζα ηθικοπολιτική ήττα του νεοφιλελευθερισμού.

 

• Γιατί;

 

Διότι το επίκεντρο της ιδεολογίας της Αριστεράς δεν είναι το κράτος, αλλά η κοινωνία, οι άνθρωποι και οι ανάγκες τους.  Ο απώτερος στόχος μας είναι η απονέκρωση και όχι ενδυνάμωση του κράτους. Τώρα, στις συγκεκριμένες συνθήκες που ζούμε, αυτό που πρέπει να πούμε είναι ότι η κρατικοποίηση, από μόνη της, δεν είναι πάντα αριστερή πολιτική. Η ήττα του νεοφιλελευθερισμού θα γίνει νίκη της Αριστεράς όταν δε θα έχουμε μόνο κρατική παρέμβαση, αλλά αυτή θα είναι υπέρ των αναγκών των εργαζομένων, του περιβάλλοντος και συνολικά της κοινωνίας.

 

• Τελευταία στο χώρο του ΚΚΕ, παρατηρείται μια νευρικότητα και κλιμάκωση των επιθέσεων κατά του ΣΥΡΙΖΑ. Πώς το εξηγείς;

 

Το πρόβλημα είναι ότι το ΚΚΕ έχει δυσκολίες στην ανάλυση της συγκεκριμένης κρίσης, στην κατανόησή της, στη χάραξη στρατηγικής.

 

Ο κόσμος μαζί και ο κόσμος του ΚΚΕ ρωτάει: Πώς θα απαντήσουμε σ’ αυτή την κρίση ως αριστερό κίνημα; Με μια στρατηγική «εφόδου», αναμένοντας τη «μεγάλη στιγμή», όπως εισηγούνται ορισμένα μέλη της ηγεσίας του ΚΚΕ; Ή μέσα από αγώνες για ώριμες αλλαγές, ριζοσπαστικές μεταρρυθμίσεις και μετασχηματισμούς, που να συγκροτούν μια προοδευτική διέξοδο από την κρίση, με προοπτική το σοσιαλισμό, όπως υποστηρίζουμε εμείς; Το δίλημμα αυτό δεν έχει να κάνει κατ’ αρχήν με τις σχέσεις ΚΚΕ – ΣΥΡΙΖΑ. Είναι ένα δίλημμα εσωτερικό του ΚΚΕ και όλων των κομμουνιστικών κομμάτων.

 

Το ενδιαφέρον είναι ότι, όπως έδειξε και η πρόσφατη διεθνής διάσκεψη των κομμάτων αυτών στο Σάο Πάολο της Βραζιλίας, το κοινό ανακοινωθέν που εξέδωσαν και το οποίο φαίνεται να έχει προσυπογράψει και το ΚΚΕ, τάσσεται υπέρ μιας γραμμής παραπλήσιας με εκείνη που έχουμε διαμορφώσει εμείς ως ΣΥΡΙΖΑ.

 

Ένα δεύτερο στοιχείο είναι ότι ανάλογες διαφοροποιήσεις παρατηρούνται και στην αριστερή πλευρά της σοσιαλδημοκρατίας, όπως έχει φανεί ήδη και στη Γερμανία και στη Γαλλία και αλλού. Αλλά το ΚΚΕ, ούτε μ’ αυτές τις διεργασίες μπορεί να αποκτήσει επαφή με τη στρατηγική της «εφόδου» και την εξιδανίκευση του Στάλιν και του σταλινισμού.

 

Όμως, δε φταίει ο ΣΥΡΙΖΑ για τα προβλήματα του ΚΚΕ και γι’ αυτό και δεν πρόκειται να λυθούν με τις επιθέσεις ενάντια στο ΣΥΡΙΖΑ. Οι τελευταίες, μόνο ζημιά προκαλούν. Σε μια κρίσιμη στιγμή,  όπως αυτή που ζούμε, χρειάζεται η μέγιστη δυνατή ενότητα στη δράση.