1. Η αριστερά κατεβαίνει στις αυτοδιοικητικές εκλογές πολυδιασπασμένη, ειδικά στην περιφέρεια της Αττικής. Από τον ΣΥΡΙΖΑ, προέρχονται δύο συνδυασμοί. Τι γνώμη έχετε για αυτό;

 

 

Με προβληματίζουν οι αιτίες. Η εύκολη απάντηση είναι ότι φταίνε κάποια πείσματα ή κάποια λάθη ή κάποιοι χειρισμοί. Ίσως έφταιξαν και αυτά. Όμως η απάντηση μάλλον είναι πιο σύνθετη. Όταν ένα σχήμα που, όπως ο ΣΥΡΙΖΑ, δημιουργήθηκε για να λειτουργήσει ως ένας χώρος διαλόγου, αλληλεγγύης και κοινής δράσης των δυνάμεων της ριζοσπαστικής Αριστεράς και της οικολογίας, αδυνατεί επανειλημμένα να ανταποκριθεί στους θεμελιώδεις ιδρυτικούς του σκοπούς, σημαίνει πως ίσως έχει φτάσει στα όριά του, όχι ως προς την ανάγκη αλλά ως προς το σχέδιο, το συγκεκριμένο τρόπο ύπαρξης και απάντησης, τελικά στις ανάγκες που επέβαλαν τη δημιουργία του. Όταν ο διάλογος είναι προβληματικός, η αλληλεγγύη ζητούμενο και η κοινή δράση σπασμωδική, σημαίνει ότι οι αρχές αυτές είτε δεν θεμελιώθηκαν είτε δεν υπηρετήθηκαν σωστά. Πρέπει επομένως, με βάση τις εμπειρίες μας, να ξανασκεφτούμε τους όρους του πάντα αναγκαίου διαλόγου και της ακόμη πιο αναγκαίας σήμερα αλληλεγγύης και κοινής δράσης της Αριστεράς.

 

 

Αυτό πρέπει να γίνει μακριά από υποκειμενισμούς και εγωκεντρισμούς, με μοναδικό κριτήριο το ανεκπλήρωτο χρέος μας απέναντι στον κόσμο της Αριστεράς και τη νεολαία, σε μια συγκυρία σκληρή, απαιτητική αλλά και, υπό όρους, ελπιδοφόρα.

 

 

2. Ποια είναι η γνώμη σας για την υποψηφιότητα του Αλ. Μητρόπουλου, ο οποίος δηλώνει μεν κατά του μνημονίου, με σκοπό, όμως, να πείσει τον Γ. Παπανδρέου να αλλάξει πολιτική και όχι να πέσει η κυβέρνηση. Πιστεύετε ότι έτσι ενισχύεται πράγματι το «πολιτικό ρήγμα» στο χώρο του κυβερνώντος κόμματος;

 

 

Τα ρήγματα στον κοινωνικό χώρο του ΠΑΣΟΚ θα έχουν βάθος και διάρκεια, διότι οι αιτίες που το δημιούργησαν είναι υλικές. Η τρέχουσα πολιτική δεν ακυρώνει μόνο το κοινωνικό συμβόλαιο του παρελθόντος, αλλά αρνείται κάθε έννοια κοινωνικού συμβολαίου και κοινωνικών δεσμεύσεων.

 

 

Το πραγματικό δίλημμα λοιπόν δεν είναι γύρω από τα πρόσωπα, ως να ήταν αυτόνομες προσωπικότητες, αλλά είναι σε σχέση με τις διεργασίες που φέρνουν τα πρόσωπα στο προσκήνιο.

 

 

Η μια στάση είναι εκείνη της Δημοκρατικής Αριστεράς, εχθρική προς τις διεργασίες που συντελούνται, στηρίζει κεντρικές επιλογές του ΠΑΣΟΚ για να υποδηλώσει την ευρύτερη διαθεσιμότητά της.

 

 

Η άλλη στάση είναι εκείνη του ΚΚΕ, σύμφωνα με την οποία ό,τι κινείται είναι ύποπτο, παγίδα ή ανάχωμα. Η στάση αυτή έχει δοκιμασθεί και δεν έχει αποδώσει. Αντίθετα έχει βοηθήσει στην περιχαράκωση του χώρου του ΠΑΣΟΚ, στην εξουδετέρωση ή την αφομοίωση των όποιων διαφοροποιήσεων υπήρξαν στο παρελθόν.

 

 

Η τρίτη στάση είναι αυτή που θέλει να δημιουργήσει γέφυρες επικοινωνίας, διαλόγου και κοινής δράσης με τον κόσμο του ΠΑΣΟΚ που πλήττεται, διαφοροποιείται και αγωνίζεται ενάντια στην κυβερνητική πολιτική, και να οικοδομήσει δεσμούς εμπιστοσύνης με προοπτική. Είναι μια στάση που ολόκληρος ο ΣΥΡΙΖΑ καλείται σήμερα να σκεφτεί, να ανιχνεύσει και να μετασχηματίσει σε ένα συγκεκριμένο σχέδιο και πολιτική.

 

 

3. Από την ηγεσία του ΣΥΝ λέγεται ότι η υποψηφιότητα Μητρόπουλου αποτελεί μια στρατηγική επιλογή συνάντησης με τον σοσιαλιστικό χώρο. Συμφωνείτε με αυτή την εκτίμηση και τελικά πόσο υπηρετείται στην παρούσα συγκυρία και με βάση τα όσα λέει ο κ. Μητρόπουλος αυτή η επιλογή; Μήπως τελικά ένα κομμάτι του ΠΑΣΟΚ επιλέγει τον ΣΥΝ, ώστε να στείλει μήνυμα στην ηγεσία του και όχι για να αλλάξει το πολιτικό σκηνικό;

 

 

Το ερώτημά σας αναφέρεται στο τι κάνουν οι άλλοι. Τι ενδεχομένως μηχανεύονται σε βάρος μας. Τα ίδια ερωτήματα είχαμε όταν, στα μέσα της δεκαετίας του ’80, πολλά στελέχη αποχώρησαν από το ΠΑΣΟΚ, και μαζί με τον κ. Αρσένη συγκρότησαν κόμμα. Τα ίδια ερωτήματα είχαμε όταν, στα μέσα της δεκαετίας του ’90, και πάλι πολλά στελέχη έφυγαν από το ΠΑΣΟΚ και συγκρότησαν το ΔΗΚΚΙ.

 

 

Ήταν όλα εκείνα τα επεισόδια κόλπα, συνωμοσίες, αναχώματα; Ή υπαρκτά ρήγματα που εμείς, ως Αριστερά, σταθήκαμε απρόθυμοι ή ανίκανοι να κατανοήσουμε και να επηρεάσουμε; Και το ότι όλες εκείνες οι δυνάμεις μαζί και άλλες προερχόμενες από την Αριστερά ενσωματώθηκαν ή ξαναενσωματώθηκαν στο ΠΑΣΟΚ είναι γεγονός άσχετο από δικές μας ευθύνες ή ανεπάρκειες;

 

 

Οι εμπειρίες του παρελθόντος ορθά, νομίζω, προσανατόλισαν το ΣΥΡΙΖΑ από καιρό σε μια νέα κατεύθυνση που απαιτεί να αναλάβουμε πρωτοβουλίες, να ασκήσουμε «ενεργητικές πολιτικές» που να στηρίζουν τις διεργασίες που συντελούνται και, στο μέτρο που εξαρτάται από μας, να επιδιώκουμε να αποκτούν αυτές κοινή έκφραση, ενιαία κατεύθυνση, συγκεκριμένο προοδευτικό αριστερό προγραμματικό περιεχόμενο και προσανατολισμό. 

 

 

Από κει και πέρα ο κάθε χώρος και η κάθε συγκυρία αναδείχνουν τις δικές τους εκπροσωπήσεις, τις δικές τους προσωποποιήσεις που κι αυτές δοκιμάζονται. Αν οι διεργασίες έχουν κοινωνικό βάθος και συλλογική έκφραση, τότε θα λειτουργήσει ο νόμος της φυσικής επιλογής. Μέχρι τότε οι επιλογές συνοδεύονται αναγκαστικά με ρίσκο. Το ρίσκο μιας λανθασμένης επιλογής προσώπων συνυπάρχει με το ρίσκο της ακύρωσης ή της αποκοπής από μια εξέλιξη, εξαιτίας των ενστάσεων για τα πρόσωπα που την εκφράζουν.  

 

 

4. Να σημειώσουμε, όμως, ότι η επιμονή στη συγκεκριμένη επιλογή συνάντησε την κάθετη διαφωνία σχεδόν από όλες τις συνιστώσες του ΣΥΡΙΖΑ.

 

 

Προσωπικά δεν συμμετέχω στις οργανωτικές διεργασίες του ΣΥΡΙΖΑ από το φθινόπωρο του 2008. Επομένως δεν είμαι σε θέση να μιλήσω για διαδικασίες και χειρισμούς.

 

 

Τονίζω μόνο και πάλι την ανάγκη να διαχωρίσουμε τον προσανατολισμό από το χειρισμό, την κατεύθυνση της πολιτικής από τη διαδικασία, και να μιλήσουμε για την ουσία των διλημμάτων που αντιμετωπίζουμε.

 

 

Κανείς δεν μπορεί να εγγυηθεί τα αποτελέσματα μιας πολιτικής πριν αυτή δοκιμαστεί στην πράξη. Όμως μια νέα, πιο ανοιχτή προσέγγιση των διεργασιών που συντελούνται, σε συνδυασμό με την αμείωτη προσπάθεια για την υπέρβαση των παραλυτικών προβλημάτων του ΣΥΡΙΖΑ, θα μπορούσε, υπό πολλούς ακόμη όρους, να ενισχύσει, στον άμεσο ορίζοντα, τις άμυνες και τις αντιστάσεις του λαού και, πιο πέρα, να δημιουργήσει προϋποθέσεις για ευρύτερες ανακατατάξεις και συσπειρώσεις.

 

 

5. Και στο εσωτερικό του ΣΥΝ υπάρχουν φωνές που διαφωνούν με την πολιτική επιλογή της ηγετικής ομάδας. Το Αριστερό Ρεύμα στην τελευταία ΚΠΕ με τη δήλωση των πέντε σημείων υπογράμμιζε ότι επιλογές του κόμματος «έρχονται σε αντίθεση με συνεδριακές κατευθύνσεις» και άφηνε να εννοηθεί ότι θα τηρήσει αποστάσεις από την εκλογική μάχη στην περιφέρεια Αττικής. Μήπως με τη συγκεκριμένη επιλογή μπαίνει σε περιπέτειες και ο ΣΥΝ; 

 

 

Εξακολουθώ να πιστεύω ότι τη συνοχή και την ανάπτυξη του ΣΥΡΙΖΑ δεν την προωθεί ο εσωτερικός κατακερματισμός, οι διασπαστικές ομαδοποιήσεις και οι χωρίς αρχές και όρους μικροπαραγοντισμοί, αλλά η συνοχή του Συνασπισμού και ο ειλικρινής διάλογος με τις άλλες συνιστώσες του ΣΥΡΙΖΑ.

 

 

6. Ας έλθουμε σε ορισμένα γενικότερα θέματα. Η κρίση που ζούμε είναι πρωτόγνωρη. Είναι δυνατό να αντέξει ο δικομματισμός σε μια τέτοια κρίση ή συμφωνείτε με όσους λένε ότι ο δικομματισμός είναι ήδη τελειωμένος;

 

 

Δυστυχώς η κατάσταση στο χώρο της Αριστεράς δεν μου επιτρέπει να είμαι το ίδιο κατηγορηματικός, παρόλο που η κρίση νομιμοποίησης του πολιτικού συστήματος θα ενταθεί.

 

 

Μελετήσαμε τις πολιτικές εξελίξεις σε χώρες που έκαναν στάση πληρωμών ή οδηγήθηκαν σε πτώχευση κατά τις τελευταίες δεκαετίες. Σχεδόν σε όλες τις περιπτώσεις οι εξελίξεις δεν ξέφυγαν από τον έλεγχο των συστημικών δυνάμεων που συνήθως είχαν τη δομή του δικομματισμού ή του διπολισμού. Το κλειδί επομένως δεν είναι μόνο η οξύτητα της κρίσης αλλά και η κατάσταση της Αριστεράς και η ικανότητά της να δρα ενιαία και να προκαλεί ή να αξιοποιεί τα όποια ρήγματα και τις όποιες αναδιαρθρώσεις συντελούνται στο μπλοκ των αντιπάλων.

 

 

Ήδη βλέπουμε και στη χώρα μας μια συστηματική και συντονισμένη προσπάθεια να ανασυσταθεί ο δικομματισμός στη βάση του μνημονίου, με το ΠΑΣΟΚ στο ρόλο του «καλού μαθητή», των αγορών, που προσδοκά την «ανταμοιβή» με τη μορφή της πολιτικής στήριξης ή ακόμη και ενός φιλικού διακανονισμού του χρέους «στο τέλος της προσπάθειας», που, αν γίνει, θα συνοδευτεί με νέες κοινωνικές υποχωρήσεις. Τη δε Νέα Δημοκρατία, ενθαρρυμένη και από το παράδειγμα της Ουγγαρίας, στο ρόλο του «κακού μαθητή», που όμως, ενώ θα φωνάξει κατά του μνημονίου, στην πράξη θα πιέζει για μεγαλύτερες φορολογικές απαλλαγές και άλλες παραχωρήσεις υπέρ του κεφαλαίου.

 

 

Βεβαίως αυτός «ο δικομματισμός του μνημονίου» ενδεχομένως θα πάρει τη μορφή ενός διπολισμού, κατεύθυνση προς την οποία άλλωστε ήδη υπάρχουν σχετικές διαθεσιμότητες.Υπό το φως αυτών των εκτιμήσεων, θεωρώ ότι έχουμε μεγάλη ευθύνη ως Αριστερά να ανατρέψουμε αυτά τα σχέδια. Αλλά αυτό δεν θα το πετύχουμε πετροβολώντας ο ένας τον άλλον, αλλά επαναχαράσσοντας  τις μεγάλες διαχωριστικές γραμμές και επανατοποθετώντας τη δράση μας με άξονα τις μεγάλες αντιθέσεις της εποχής μας.