Η καταιγίδα που λέγαμε ότι έρχεται (βλέπε «Έθνος» 12/10/08) φτάνει. Και παίρνει τη μορφή ενός φαύλου κύκλου.

Οι τράπεζες, για να αντιμετωπίσουν τα δικά τους προβλήματα, περικόπτουν τα δάνεια προς τις επιχειρήσεις και κάνουν τους όρους δανεισμού πιο αυστηρούς. Αυτό παγώνει την αγορά. Οι συναλλαγματικές δεν εξοφλούνται. Οι συμφωνίες δεν τηρούνται. Οι επενδύσεις αναστέλλονται. Πολλές επιχειρήσεις μένουν από ρευστό. Αν η κρίση, όπως όλα δείχνουν, διαρκέσει επί μακρόν, οι απολύσεις και το κλείσιμο επιχειρήσεων ενδέχεται να πάρουν τη μορφή χιονοστιβάδας.

Αυτό, με τη σειρά του, δυσκολεύει την εξυπηρέτηση των δανείων από τις επιχειρήσεις και τα νοικοκυριά. Αυξάνει τα επισφαλή δάνεια. Χειροτερεύει την οικονομική θέση των τραπεζών. Οδηγεί έτσι σε περαιτέρω περιστολή των δανείων κ.ο.κ.

Αυτός ο φαύλος κύκλος θα μπορούσε να σπάσει στο πλαίσιο μιας κοινής πανευρωπαϊκής στρατηγικής, που όμως δεν υφίσταται. Η ΟΝΕ είναι θεσμικά ανάπηρη και οι συντηρητικές ηγεσίες της Ε.Ε. δεν έχουν την πολιτική βούληση να καλύψουν, έστω και τώρα, το θεσμικό και πολιτικό κενό.

Με το δεδομένο αυτό, τα πράγματα γίνονται πιο δύσκολα. Όμως, και πάλι αυτός ο παγιδευτικός φαύλος κύκλος μπορεί να σπάσει με μια άλλη λειτουργία των τραπεζών.

Η κρίση αυτή μας επιβάλει να δούμε επιτέλους μια ξεχασμένη αλήθεια. Κι αυτή είναι ότι ακόμη και υπό συνθήκες καπιταλισμού, οι τράπεζες, ανεξάρτητα από το ιδιοκτησιακό τους καθεστώς, τουλάχιστον σε ό,τι αφορά τη βασική τους αποστολή – την πίστη- επιβάλλεται να λειτουργούν ως οργανισμοί κοινής ωφέλειας και όχι ως συνήθεις κερδοσκοπικές επιχειρήσεις. Μόνον έτσι οι τράπεζες μπορούν να λειτουργήσουν αντι –υφεσιακά, προς όφελος της πραγματικής οικονομίας, των επενδύσεων και της απασχόλησης.

Η κοινωνικοποίηση λοιπόν της λειτουργίας του τραπεζικού συστήματος, θα μπορούσε να σπάσει το φαύλο κύκλο. Αλλά τη λύση αυτή ούτε η ΝΔ ούτε το ΠΑΣΟΚ, αλλά – παραδόξως – ούτε το ΚΚΕ τη στηρίζουν.

Το μυωπικό πολιτικό μας σύστημα δεν ασχολείται με τα πραγματικά προβλήματα. Περιορίζεται να ψάχνει εξιλαστήρια θύματα όταν η οργή βγει στους δρόμους. Αν όμως δε σπάσει αυτός ο φαύλος κύκλος, η οικονομική κρίση θα βαθύνει και η κοινωνική κρίση θα πάρει εκρηκτικές διαστάσεις. Στην περίπτωση αυτή η κοινωνική έκρηξη που ζήσαμε, ίσως αποδειχθεί το προοίμιο όσων πρόκειται να συμβούν. Και δε θα ευθύνεται ο ΣΥΡΙΖΑ γι’ αυτό.