Συνέντευξη στην Εφημερίδα των Συντακτών και στον δημοσιογράφο Δημήτρη Τερζή.

Η κυβέρνηση δείχνει μια μεγάλη βιασύνη να κλείσει μέτωπα και φέρνει απανωτά νομοσχέδια στη Βουλή. Εκτιμάτε ότι αυτό είναι ένα σημάδι ότι οδεύουμε σε κάλπες το Φθινόπωρο; 

Εκλογές υπό τις παρούσες υγειονομικές συνθήκες θα ήταν ένας παραλογισμός. Ωστόσο κανείς δεν μπορεί να τις αποκλείσει. Ο λόγος είναι ότι το μέλλον έχει γίνει θολό και απρόβλεπτο και για τη χώρα και για τη κυβέρνηση. Επομένως η επιλογή των πρόωρων εκλογών τώρα ή αργότερα ίσως καταστεί αναγκαστική κάτω από το βάρος των προβλημάτων που δημιουργεί  η κυβερνητική πολιτική και στόχο θα έχει την απόσπαση λευκής επιταγής για ένα νέο κύκλο λιτότητας.

Βρισκόμαστε στο δεύτερο καλοκαίρι με συντροφιά την πανδημία και η κατάσταση, μιλώντας με αριθμούς, είναι χειρότερη από πέρυσι. Παρ‘ όλα αυτά η κυβέρνηση συνεχίζει απτόητη επιρρίπτοντας κατά κύριο λόγο την ευθύνη στους πολίτες. Πώς σχολιάζετε αυτόν το χειρισμό; 

Η τεχνητή αισιοδοξία που καλλιεργεί η κυβέρνηση ερήμην της πραγματικότητας, δημιουργεί ανυποληψία και αυξάνει το έλλειμμα εμπιστοσύνης  προς όλους τους υπεύθυνους θεσμούς, κάτι που στην περίπτωση ιδιαίτερα της υγειονομικής κρίσης  είναι η καρδιά του προβλήματος. Όσο η κυβέρνηση αρνείται τις δικές της ευθύνες, όσο δείχνει με το δάχτυλο τους πολίτες ως υπαίτιους για αρνητικές εξελίξεις, τόσο η δυνατότητά να πείσει, εν προκειμένω για περισσότερους και ταχύτερους εμβολιασμούς, υποχωρεί. Το δε κρίσιμο πρόβλημα του σχεδιασμού του μέλλοντος  το κρύβει πίσω από το Eυρωπαϊκό Tαμείο Aνάκαμψης τους πόρους του οποίου διαμοιράζει προς ισχυρούς και ημετέρους.

Παρά τα όσα λέγονται για τις κυβερνητικές ευθύνες, η φθορά της κυβέρνησης δεν αποτυπώνεται στις δημοσκοπήσεις. Εξακολουθεί να βρίσκεται πρώτη και με διαφορά την ώρα που ο ΣΥΡΙΖΑ, στις ίδιες δημοσκοπήσεις, δείχνει να πασχίζει να βρει τα βήματά του. Αντιστρέφεται αυτή η κατάσταση κι αν ναι, με ποιόν τρόπο; 

Επιτρέψτε μου να διαφωνήσω. Δημοσκοπικά φαίνεται να παραμένει πρώτη, αλλά με σαφή ποιοτική και ποσοτική υποχώρηση σε πολλούς κρίσιμους δείκτες. Η φθορά της κυβέρνησης, λοιπόν, υπάρχει και ως ένα βαθμό αποτυπώνεται και στις δημοσκοπήσεις.

Ο ΣΥΡΙΖΑ πάλι, και εδώ θα συμφωνήσω μαζί σας, όντως δεν φαίνεται ακόμη να αποκομίζει τα αντίστοιχα δημοσκοπικά οφέλη. Και υπάρχουν αρκετές εξηγήσεις γι’ αυτό. Όμως δεν συμφωνώ με αναλύσεις που αγνοώντας τα πραγματικά δεδομένα καλλιεργούν, σε κάποιες περιπτώσεις σκόπιμα, μια εικόνα μηδενισμού.

Συμμερίζομαι την άποψη ότι ο ΣΥΡΙΖΑ, έχει αδυναμίες, τις οποίες άλλωστε έχει ο ίδιος επισημάνει. Όμως δεν θεωρώ ευκαταφρόνητο επίτευγμα, το γεγονός, ότι  ο ΣΥΡΙΖΑ είναι ο αδιαμφισβήτητος εναλλακτικός πόλος του πολιτικού μας συστήματός, ότι επιδεικνύει ισχυρές αντοχές έστω σε ένα επίπεδο χαμηλότερο από τα εκλογικά του ποσοστά, και ότι σε συνθήκες υποχώρησης της παγκόσμιας αριστεράς και των κινημάτων αποτελεί εδώ και 10 χρόνια  το πιο ισχυρό κόμμα της ευρωπαϊκής Αριστεράς, πυρήνα της προοδευτικής παράταξης. Και όλα αυτά ως μια δύναμη της ριζοσπαστικής αριστεράς, των κοινωνικών αγώνων και της προοδευτικής διακυβέρνησης. Δεν πρέπει να παραβλέπουμε ότι η πανδημία αποτελεί μια συνθήκη που ευνοεί τη συσπείρωση γύρω από τις κυβερνήσεις, και εκ των πραγμάτων δημιουργεί δυσκολίες στην άσκηση αντιπολίτευσης στο κοινωνικό επίπεδο καταρχήν και κατ’ επέκταση στο πολιτικό. Παρατηρώ επίσης τις τεράστιες δυνάμεις και τους πόρους που διατίθενται  με στόχο να πληγεί και ει δυνατόν να ρευστοποιηθεί ο ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ.

Άρα, τα σημερινά δεδομένα δεν αποτελούν το ταβάνι, αλλά μια πολύ ισχυρή αφετηρία για ένα δεύτερο ποσοτικό και ποιοτικό άλμα του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ μέσα σε διαφορετικές συνθήκες αυτή τη φορά, σε σύγκριση με εκείνες του 2012. Η κατάσταση λοιπόν είναι αναστρέψιμη διότι η κοινωνία αρχίζει σταδιακά να συνειδητοποιεί ότι η πολιτική της κυβέρνησης τη διαλύει.

Οφείλουμε να προετοιμαστούμε ολόπλευρα αξιοποιώντας και την πολύτιμη πείρα που αποκτήσαμε ώστε να ανταποκριθούμε σε αυτή την ανάγκη και να δώσουμε προοδευτική διέξοδο στον λαό.

Σε μια συνέντευξή σας πρόσφατα είπατε ότι «η σύγχρονη Αριστερά πρέπει να είναι ρεαλιστική, ριζοσπαστική». Δεν είναι λίγο οξύμωρο να είναι κάποιος και ρεαλιστής και ριζοσπάστης, με δεδομένο το γεγονός ότι πρόκειται για δύο εντελώς διαφορετικές έννοιες; Μήπως αυτή η διάθεση του ΣΥΡΙΖΑ που από πολλούς ερμηνεύεται ως μη ξεκάθαρη στάση, είναι που δημιουργεί το πρόβλημα -το οποίο καταγράφουν αρκετοί πολιτικοί επιστήμονες- ότι «ο ΣΥΡΙΖΑ δεν ξέρει τι θέλει να κάνει»; 

Θυμάμαι, όταν, πριν από  χρόνια,  προτείναμε απαγόρευση των φορολογικών παραδείσων, και τη θέσπιση κοινών κατώτατων φορολογικών συντελεστών  στην Ευρώπη, για να μπει ένας φραγμός στο φορολογικό ανταγωνισμό, πολλοί μας κατέκριναν για έλλειψη ρεαλισμού. Έπρεπε να έρθει ο  Μπάιντεν να θέσει το ίδιο  θέμα έστω στο μέτρο που το έθεσε για να αναγνωριστεί ότι δεν είναι  ρεαλιστικό να συνεχίζεται η σημερινή κούρσα των κοινωνιών «προς τα κάτω» όπως είπε η υπουργός Οικονομικών των ΗΠΑ.  Όταν ο Τσίπρας πρότεινε την άρση των πατεντών για  τα εμβόλια, πολλοί θεώρησαν τη πρόταση πολύ ριζοσπαστική και ανέφικτη. Όταν επανέλαβε ο Μπάιντεν την  ίδια πρόταση έγινε κάπως  πιο «ρεαλιστική». Και όταν βλέπουμε την αδυναμία πολλών χωρών της Αφρικής,  να αποκτήσουν εμβόλια, διαπιστώνουμε ότι αυτή η ριζοσπαστική πρόταση είναι η μόνη ρεαλιστική λύση. Κάθε εποχή θέλω να πω δίνει το δικό της περιεχόμενο στις έννοιες αυτές. Και σήμερα δεν μπορείς να είσαι ρεαλιστής αν δεν είσαι ριζοσπάστης αν δεν μπορείς να σκεφτείς «έξω από το κουτί», έξω από το νεοφιλελεύθερο πλαίσιο. Και δεν μπορείς  να είσαι ριζοσπάστης αν δεν  μπορείς να σκεφτείς το μέλλον με όρους γειωμένους στις νέες συνθήκες. Αν δεν συνδυάζεις το «τι» θέλεις να κάνεις με το «πως» και με «ποιον» μπορείς να το κάνεις. Διότι όπως έλεγε ο Γκράμσι «οι ιδέες είναι μεγάλες στο βαθμό που είναι εφαρμόσιμες». Ο ΣΥΡΙΖΑ, λοιπόν, πρέπει ακόμη πιο επίμονα να στραφεί στα ουσιώδη και να πει τις μεγάλες αλήθειες και τις μετασχηματιστικές ιδέες που απορρέουν από αυτά.

Υπήρξε αρκετή εσωκομματική γκρίνια πριν την συνδιάσκεψη. Που οφείλεται κατά την άποψή σας αυτή η εσωστρέφεια που κατά καιρούς βρίσκεται σε έξαρση και εν συνεχεία ηρεμεί. Πόσο επηρεάζει αυτή η κατάσταση τη συνολική εικόνα του κόμματος προς τα έξω; 

Τα κόμματα αποτελούν συλλογικούς θεσμούς. Υπάρχουν για να διαμορφώνουν προτάσεις προς τη κοινωνία και να υλοποιούν  συλλογικά σχέδια. Οι επιμέρους απόψεις πρέπει να αξιοποιούνται, να συντίθενται και να καταλήγουν σε συλλογικά σχέδια δεσμευτικά για όλο το κόμμα. Στη κατεύθυνση αυτή κάθε άποψη πρέπει να αντιμετωπίζεται με σεβασμό. Αυτό έκανε πρόσφατα ο ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ με την Προγραμματική του Συνδιάσκεψη.

Τέτοιες θετικές εικόνες συνήθως δεν εμφανίζονται καν. Συχνά ένας διαρκής «θόρυβος» και αρνητικές εικόνες υπαρκτές ή κατασκευασμένες, απαξιώνουν θετικές προσπάθειες και στελέχη. Επί δυο χρόνια τώρα ακούμε επίμονα υποδείξεις και συμβουλές από φίλους που ειλικρινά ενδιαφέρονται, αλλά και από «καλοθελητές» αγνώστων προθέσεων και επιδιώξεων, για το τι κόμμα πρέπει να είναι ο ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ, τι πρέπει να κάνει ο ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ, χωρίς καμία αναφορά, για να μη πω σεβασμό, στο τι λένε τα ίδια τα μέλη του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ. Φαίνεται πως κάποιοι ενοχλούνται από την   αριστερή του καταγωγή και ταυτότητα. Ίσως  θέλουν το ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ ιδεολογικά άχρωμο, κόμμα εναλλαγής και συναλλαγής στο πλαίσιο ενός συναινετικού δικομματισμού από τα παλιά, όραμα και στόχo του κ Μητσοτάκη και όχι μόνο.  Όμως τόσο τα παλιά όσο και τα νέα μέλη του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ τον θέλουν δύναμη κοινωνικής αλλαγής,  παραγωγικής ανασυγκρότησης οικολογικού και κοινωνικού μετασχηματισμού. Έρευνες κοινής γνώμης δείχνουν ότι ακόμη και οι ψηφοφόροι    στους οποίους συχνά αναφέρονται, αυτοπροσδιορίζονται ως αριστεροί, ή κεντροαριστεροί αλλά και όσοι αυτοπροσδιορίζονται ως κεντρώοι ή μετριοπαθείς, προέρχονται από τη μεγάλη δεξαμενή της κοινωνικής αριστεράς και της προοδευτικής παράταξης.

Βεβαίως οι ανάγκες της εποχής μας, αλλά και οι δυσκολίες του αναγκαίου προοδευτικού μετασχηματισμού της χώρας απαιτούν έναν ΣΥΡΙΖΑ πιο ισχυρό, πιο μαζικό, πιο ανοιχτό, ικανό να συνομιλεί και να προσελκύει ευρύτερα ακροατήρια αλλά, όπως δήλωσε πρόσφατα ο πρόεδρος του Αλέξης Τσίπρας, αυτό θα το κάνει χωρίς να αποποιείται ή να  κρύβει την αριστερή του ταυτότητα.

Πριν από λίγο καιρό ο ΣΥΡΙΖΑ πραγματοποίησε την πανελλαδική συνδιάσκεψη και ολόκληρο το κόμμα τέθηκε σε συναγερμό. Ποια είναι τα επόμενα βήματα μετά απ‘ αυτήν και πώς μπορούν να παράξουν πολιτικό αποτέλεσμα; 

Η Συνδιάσκεψη έδειξε ότι μπορούμε με συλλογικότητα, ενότητα και ουσιαστικό διάλογο να μιλήσουμε για τα μεγάλα ζητήματα της εποχής μας και να αναζητήσουμε απαντήσεις στις αγωνίες τις κοινωνίας. Η Συνδιάσκεψη σήμανε την έναρξη της πορείας μας μαζί με την κοινωνία για την ανατροπή των συσχετισμών και τη θεμελίωση μιας πλατιάς συμμαχίας για την προοδευτική διέξοδο. Ήδη, η υποδοχή του Αλέξη Τσίπρα στη Κρήτη, τη Λέσβο, και σε άλλα μέρη ανέδειξε την ανάγκη του λαού μας ν’ ακούσει την πρόταση του ΣΥΡΙΖΑ και να τον εμπιστευτεί.

Κατά τη γνώμη μου λοιπόν παρά τις δυσκολίες της συγκυρίας και των υγειονομικών συνθηκών, ο ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ πρέπει να ολοκληρώσει το προγραμματικό και πολιτικό του σχεδιασμό, να υπερασπιστεί κριτικά και συλλογικά την ιστορία και το έργο του, να καταστήσει σαφή τα μαθήματα που έχει αντλήσει για το μέλλον. Και στη βάση αυτή να καλέσει σε μια δημοκρατική και προοδευτική συστράτευση για την απελευθέρωση της χώρας και της κοινωνίας  από δεσμά, νοοτροπίες και συμφέροντα που δύο χρόνια τώρα, σε μια νέα παλινόρθωση, επιχειρούν να τη κρατούν παγιδευμένη στο χθες.