«Τραπεζικός αποκλεισμός παρά την πληθώρα κεφαλαίων»

Ένα διαχρονικό οικονομικό αλλά και κοινωνικό πρόβλημα είναι ο αποκλεισμός μεγάλων τμημάτων της οικονομίας και της κοινωνίας από τους πόρους του τραπεζικού συστήματος. Εκατοντάδες χιλιάδες είναι αυτοί που αποκλείονται. Μεταξύ αυτών μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις, ελεύθεροι επαγγελματίες, νέοι που είναι στο ξεκίνημα κάποιας επιχειρηματικής δραστηριότητας, επιχειρηματίες με καινοτόμες ιδέες, νοικοκυριά χωρίς επαρκή περιουσιακά στοιχεία. Σήμερα οι τράπεζες βουλιάζουν στη ρευστότητα αλλά το φαινόμενο του τραπεζικού αποκλεισμού διευρύνεται, παίρνει μάλιστα και νέες μορφές καθώς ολόκληρες περιοχές μένουν χωρίς τραπεζικό υποκατάστημα. Ζούμε λοιπόν μια αντίφαση: από τη μια υπάρχουν άφθονοι πόροι και από την άλλη μεγάλες ανάγκες χρηματοδότησης να μην ικανοποιούνται.

Αφθονία πόρων που όμως δεν αξιοποιούνται παραγωγικά

Η πρωτοφανής ρευστότητα των τραπεζών τροφοδοτείται σήμερα από δυο πήγες, τις καταθέσεις και την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα. Οι καταθέσεις από την αρχή της πανδημίας έχουν αυξηθεί κατά 31 δισ. ευρώ, ενώ από την ΕΚΤ οι τράπεζες έχουν αντλήσει 47 δισ. ευρώ (και μάλιστα με αρνητικό επιτόκιο), σύνολο 78 δισ. ευρώ. Αν προσθέσουμε και τα 12,7 δισ. ευρώ του Ταμείου Ανάκαμψης τότε η συνολική ρευστότητα που είναι στη διάθεση των τραπεζών υπερβαίνει τα 90 δισ. ευρώ.

Όμως, μεγάλο μέρος της ρευστότητας μένει αδιάθετη. Μόνο στην Τράπεζα της Ελλάδος λιμνάζουν περί τα 40 δισ. ευρώ. Δηλαδή το σύνολο σχεδόν της χρηματοδότησης από την ΕΚΤ μένει αχρησιμοποίητο. Σημαντικό μέρος της ρευστότητας οι τράπεζες το έχουν τοποθετήσει σε ομόλογα του ελληνικού δημοσίου. Το χαρτοφυλάκιο των ομολόγων που έχουν στους ισολογισμούς τους ενισχύθηκε από τα 29,7 δισ. ευρώ στο τέλος του 2019 στα 40,8 δισ. ευρώ το πρώτο 9μηνο του 2020. Σήμερα το υπόλοιπο αυτό είναι πολύ μεγαλύτερο. Σε ό, τι αφορά τη χορήγηση δανείων ο κύριος όγκος τους διοχετεύεται σε λίγους, πολύ μεγάλους πελάτες των τραπεζών. Το πρώτο εξάμηνο του 2020, έξι μεγάλοι επιχειρηματικοί όμιλοι είχαν απορροφήσει το 50% των νέων πιστώσεων. Την ίδια περίοδο ο ρυθμός της πιστωτικής επέκτασης ήταν αρνητικός για τις μικρομεσαίες (-0,6%). Η πιστωτική επέκταση προς τις μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις πέρασε σε θετικό έδαφος μόνο τον Ιούνιο του 2020 εξαιτίας της ενεργοποίησης της Αναπτυξιακής Τράπεζας η οποία είχε δημιουργηθεί τον Απρίλιο του 2019. Είναι προφανές ότι αυτή η κατανομή των πιστώσεων μόνο παραγωγική δεν μπορεί να χαρακτηριστεί.

Ο τραπεζικός αποκλεισμός έχει καταστροφικές συνέπειες

Η κατάσταση αυτή έχει πολλές και αλυσιδωτές συνέπειες. Η ρευστότητα που διαθέτουμε σήμερα είναι σε μεγάλο βαθμό από δανεικά. Και οι καταθέσεις είναι σε μεγάλο βαθμό κρατικές ενισχύσεις που δεν καταναλώθηκαν. Επίσης οι κρατικές ενισχύσεις με δάνεια χρηματοδοτήθηκαν. Εφόσον λοιπόν οι διαθέσιμοι πόροι δεν αξιοποιούνται παραγωγικά, δεν δημιουργούνται και οι όροι αποπληρωμής τους. Επίσης όταν μια κοινωνία δεν είναι σε θέση να αξιοποιήσει παραγωγικά τους πόρους που διαθέτει σημαίνει ότι ζει από τα έτοιμα ή με δανεικά, δηλαδή, ζει παρασιτικά. Τέλος ο τραπεζικός αποκλεισμός δεν είναι ένα ουδέτερο μέγεθος αλλά η αρχή ενός φαύλου κύκλου. Γίνεται η βάση ενός μόνιμου δυισμού. Ένα τμήμα της κοινωνίας μπορεί να κάνει σχέδια και να τα χρηματοδοτεί και ένα άλλο αποκλείεται από την δυνατότητα αυτή. Από αυτό το δεύτερο τμήμα κάποιοι επιβιώνουν με φοροδιαφυγή, εισφοροδιαφυγή και άλλες γκρίζες πρακτικές ενώ πολλοί παγιδεύονται μόνιμα στην ανεργία, στη φτώχεια, στον κοινωνικό αποκλεισμό. Η σημερινή κατάσταση περιέχει λοιπόν το σπόρο μιας νέας μελλοντικής χρεοκοπίας αν δεν αντιμετωπιστεί.

Υπάρχουν λύσεις

Ο στρατηγικός σχεδιασμός για τη χρηματοδότηση της οικονομίας είναι ευθύνη της εκάστοτε κυβέρνησης και των θεσμών του κράτους. Οι τράπεζες δεν είναι παρά ένα από τα μέσα για να γίνει αυτό. Η εμπειρία του κορονοϊού το απέδειξε αυτό. Λύσεις συνεπώς υπάρχουν αν υπάρχει πολιτική βούληση.

Το πρόβλημα θα μπορούσε να λυθεί, τουλάχιστον σε ένα βαθμό, αν η ΕΚΤ συνέδεε τη χορήγηση ρευστότητας με την ανάληψη υποχρεώσεων από μέρους των τραπεζών ως προς τη διάθεση της. Με αλλά λόγια οι τράπεζες θα μπορούσαν να αντλήσουν νέα ρευστότητα από την ΕΚΤ υπό τον όρο ότι θα διέθεταν ένα ποσοστό της στην πραγματική οικονομία και ειδικά στις μικρές επιχειρήσεις. Αυτό θα μπορούσε να γίνει ακόμη και σε εθνικά πλαίσια. Η κυβέρνηση θα μπορούσε με μια προγραμματική συμφωνία να δεσμεύει τις τράπεζες σε ορισμένους χρηματοδοτικούς στόχους. Για να υπάρξει διαφορετική συμπεριφορά του τραπεζικού συστήματος, σε πιο μόνιμη βάση, είναι αναγκαίο ένα νομοθετικό πλαίσιο που να ορίζει με σαφήνεια τις υποχρεώσεις των τραπεζών και τις σχέσεις τους με το κράτος και την κοινωνία. Στο πλαίσιο αυτό πρέπει να εξεταστεί και η δυνατότητα μιας από τις συστημικές τράπεζες να λειτουργεί υπό δημόσιο έλεγχο.

Όμως ο κερδοσκοπικός χαρακτήρας των τραπεζών συνεπάγεται συγκεκριμένες δεσμεύσεις και όρια. Και το ευρωπαϊκό κανονιστικό πλαίσιο θέτει περιορισμούς που ισχύουν και για τις δημόσιες τράπεζες. Επομένως μια πιο ριζική απάντηση στο πρόβλημα του τραπεζικού αποκλεισμού απαιτεί λύσεις πέρα από το παραδοσιακό τραπεζικό σύστημα. Εδώ αναφέρομαι σε εργαλεία και θεσμούς που δεν υπόκεινται στα ίδια κανονιστικά πλαίσια και άρα διαθέτουν από τη φύση τους μεγαλύτερες ευελιξίες. Μπορούν να λειτουργήσουν ως εργαλεία στοχευμένης χρηματοδότησης. Όλες οι ευρωπαϊκές χώρες διαθέτουν εναλλακτικά χρηματοδοτικά εργαλεία και θεσμούς, αλλά η χώρα μας είχε μεγάλη καθυστέρηση στον τομέα αυτό. Τον πυλώνα αυτόν αρχίσαμε να δημιουργούμε μόλις οι μνημονιακές υποχρεώσεις το επέτρεψαν.

Η Αναπτυξιακή Τράπεζα που δημιουργήσαμε έδειξε ήδη τη χρησιμότητα της, αν και πρέπει να αναβαθμιστεί ώστε να έχει πρόσβαση στις αγορές κεφαλαίων. Ο θεσμός των επενδυτικών ταμείων με τη συμμετοχή δημοσίων και ιδιωτικών κεφαλαίων, που επίσης δημιουργήσαμε σε συνεργασία με την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων, ξεκίνησε δυναμικά. Ο θεσμός των μικροπιστώσεων που προετοιμάσαμε, αλλά δυστυχώς μένει παγωμένος από την κυβέρνηση, μπορεί να καλύψει χρηματοδοτικά κενά. Οι συνεταιριστικές τράπεζες καθώς και τράπεζες ειδικού σκοπού μπορούν να έχουν θετικό ρόλο.

Όμως μένουν να γίνουν πολλά ακόμη. Σε ένα τέτοιο πλαίσιο οι τεχνολογικές εξελίξεις και το πλήθος των νέων εφαρμογών (Fintech) αποτελούν ισχυρή δυνατότητα. Είμαι πεπεισμένος ότι η δημιουργία ενός ισχυρού πυλώνα εναλλακτικών θεσμών και χρηματοδοτικών εργαλείων σε συνδυασμό με μια τολμηρή χρήση των νέων τεχνολογιών μπορεί να λειτουργήσει ως καταλύτης για την καταπολέμηση του τραπεζικού αποκλεισμού, την παραγωγική αξιοποίηση της άφθονης διαθέσιμης ρευστότητας και παράλληλα να ασκήσει πίεση στο παραδοσιακό τραπεζικό σύστημα για ανάλογη δράση.

 

* Άρθρο στην εφημερίδα Real News

 

Γιάννης Δραγασάκης - Yannis Dragasakis

Γιάννης Δραγασάκης - Yannis Dragasakis

12,888

Υποψήφιος Βουλευτής Δυτικού Τομέα Αθηνών | ΣΥΡΙΖΑ-Προοδευτική Συμμαχία

"Τα μηνύματα της κοινωνίας & ο κρίσιμος αγώνας που έχουμε μπροστά μας"H 21η Μάη ήταν ένα σοκ για όλες & όλους μας. Και ήταν ένα σοκ όχι τόσο γιατί «έπεσαν έξω οι δημοσκοπήσεις» ή γιατί τις «διαβάσαμε λάθος», αλλά γιατί η επαφή με την κοινωνία, η ζωντανή επικοινωνία με τους ανθρώπους μάς έδινε δύναμη & ελπίδα για την πολιτική αλλαγή.Το βλέπαμε στις μεγάλες συγκεντρώσεις του #ΣΥΡΙΖΑΠΣ & του Αλέξη Τσίπρα στην Αθήνα, στην Πάτρα, στο Ηράκλειο & σε όλη την Ελλάδα. Αλλά & προσωπικά, στην καθημερινή επαφή μου με τους πολίτες στις γειτονιές της Δυτικής Αθήνας εκφραζόταν έντονα η ανάγκη για πολιτική αλλαγή.Η πρόταση προοδευτικής διεξόδου του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ είχε αφετηρία ακριβώς τις ανάγκες &τις αγωνίες αυτές. Δεν έπεισε όμως. Κι αυτό μένει στο τέλος της ημέρας. Και για αυτό πρέπει να γίνει η αφετηρία έρευνας & συζήτησης που δεν πρέπει να μείνει στα ρηχά & προφανή αλλά να πάει σε βάθος. Πολλά πρέπει να αλλάξουν στον ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ. Και θα αλλάξουν.Προέχει όμως η άμεση μάχη της 25ης Ιούνη, που είναι κρίσιμη για τη χώρα & για την προοπτική της Αριστεράς & της προοδευτικής παράταξης. Στεκόμαστε με σεβασμό μπροστά στη λαϊκή ετυμηγορία & αφουγκραζόμαστε τα μηνύματα της. Όμως το εκλογικό αποτέλεσμα δεν διαγράφει, ούτε αμνηστεύει εγκλήματα που διαπράχτηκαν κατά της δημοκρατίας & του κράτους δικαίου από την κυβέρνηση Μητσοτάκη. Ούτε εξαλείφει τις συνέπειες της προκλητικά άνισης κατανομής & κατασπατάλησης δημόσιων πόρων. Και δεν πρέπει να υπάρχει αμφιβολία πως μια νέα κυβέρνηση Μητσοτάκη, πιο ανεξέλεγκτη αυτή τη φορά, συνεπάγεται νέες απειλές για το κοινωνικό κράτος δικαίου. Άλλωστε όπως έχει ήδη προαναγγελθεί από στελέχη της, αν αποκτούσε μια πλειοψηφία 180 βουλευτών στη νέα Βουλή, η ΝΔ θα την αξιοποιούσε για την αλλαγή του Συντάγματος με μονομερή τρόπο & σε συντηρητική κατεύθυνση. Είναι ευθύνη μας να επισημάνουμε τους κινδύνους & καλούμε σε δημοκρατική συστράτευση για την αποτροπή τους. Οι εκλογές της 25ης του Ιούνη είναι κρίσιμες και για το μέλλον της Αριστεράς & της προοδευτικής παράταξης. Πέρα από λάθη & αδυναμίες του ίδιου του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ που οδήγησαν σε εκλογική απομάκρυνση ανθρώπους που τον στήριξαν προηγούμενα, τα κόμματα της ήσσονος αριστερής & προοδευτικής αντιπολίτευσης με την απαξίωση της απλής αναλογικής, την απόρριψη ακόμη & συζήτησης για προγραμματική συνεργασία & τη μονομέτωπη επίθεση στον ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ διευκόλυναν αντικειμενικά την ισχυρή επικράτηση της Δεξιάς του κ. Μητσοτάκη. Για την απόκρουση όμως των κινδύνων & για την ήττα της Δεξιάς ο ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ θεωρεί αναγκαία την οικοδόμηση προϋποθέσεων, μέσα στην κοινωνία, για μια ευρεία συμπαράταξη αριστερών & προοδευτικών δυνάμεων. Και δεσμεύεται ότι θα συνεχίσει να εργάζεται για αυτή.Η άμεση μεγαλύτερη δυνατή στήριξη του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ είναι, συνεπώς, επιτακτική για τον αποτελεσματικό έλεγχο της νέας κυβέρνησης Μητσοτάκη από αριστερή & προοδευτική σκοπιά, & για την οργάνωση από καλύτερες θέσεις της προοδευτικής ανατροπής των πολιτικών σχηματισμών, & την προοδευτική διέξοδο.Ασφαλώς πρέπει να αναζητηθούν και να συζητηθούν σε βάθος οι αιτίες της ήττας. Αλλά σημασία έχει από πια σκοπιά & με ποιο τρόπο θα «διαβάσουμε» & θα αντιμετωπίσουμε την ήττα. Υπάρχει η επιλογή του ατελείωτου πένθους & της παραίτησης, της συγκάλυψης των προβλημάτων ή της επιδερμικής ενασχόλησης με αυτά. Υπάρχει όμως & η επιλογή να αξιοποιήσουμε την ήττα ως πηγή μάθησης & δύναμης για το μέλλον. Και είναι η μόνη που ταιριάζει στην Αριστερά & η μόνη που έχει δικαιωθεί ιστορικά. Αυτή η «αξιοποίηση» είναι που αξίζει για τον «κόσμο του ΣΥΡΙΖΑ», που από το 2012 μέχρι σήμερα μας κατέστησε δύναμη ανανέωσης αλλαγής στο πολιτικό σύστημα της χώρας, αλλά & ευθύνης απέναντι στην κοινωνία, τον τόπο & τους ανθρώπους του. Πρέπει να αναγνωρίσουμε ότι η παραμονή στη κορυφή των λαϊκών προτιμήσεων αποδείχτηκε πιο δύσκολη από την κατάκτησή της. Και αυτό είναι ένα από τα θέματα που πρέπει να μας απασχολήσουν στο άμεσο μέλλον: με ποιες ταξικές αναφορές, ποιες κοινωνικές συμμαχίες, ποιες οργανωτικές, δικτυακές & θεσμικές μορφές, ποιο πολιτικό σχέδιο & ποιες μεθόδους επικοινωνίας μπορούμε να ανταποκριθούμε στις ανάγκες & τις προσδοκίες του κόσμου της εργασίας, της δημιουργίας & της νέας γενιάς; Μπροστά μας, λοιπόν, έχουμε την πιο κρίσιμη μάχη, τη μάχη που θα κρίνει πολλά τόσο για τη χώρα όσο & για την Αριστερά & τον προοδευτικό κόσμο. Η εύλογη απογοήτευση & η στενοχώρια που από χθες κυριαρχούν, πρέπει να γίνουν βούληση & αποφασιστικότητα για δράση. Να απευθυνθούμε με ευκρίνεια & ειλικρίνεια, στον αριστερό & προοδευτικό κόσμο, για να αξιοποιήσουμε τη δύναμη που θα μας δώσει, ώστε πιο ταπεινά, πιο ταξικά, πιο συστηματικά να χτίσουμε από τα κάτω προς τα πάνω τις προϋποθέσεις του μετασχηματισμού που έχει ανάγκη η κοινωνία μας. Να δημιουργήσουμε ξανά το μεγάλο προοδευτικό ρεύμα, ιδεών, συλλογικών πρωτοβουλιών, πολιτισμικής & κοινωνικής δράσης που διέσωσε την κοινωνία στα πιο κρίσιμα χρόνια της, που έδωσε δημοκρατική διέξοδο στην κρίση το 2015 & πρέπει να μπορέσει να εκφράσει πλειοψηφικά τις δημιουργικές δυνάμεις της κοινωνίας σήμερα. Όλα αυτά όμως πρέπει να σχεδιαστούν & να γίνουν τώρα στις νέες κοινωνικές & πολιτισμικές πραγματικότητες που πρέπει να κατανοήσουμε σε βάθος. Ο κόσμος κρίνει τους ανθρώπους και τα κόμματα «στα δύσκολα». Είμαστε ξανά υπό τη κρίση των εργαζόμενων, της νεολαίας & της κοινωνίας. Και ο πρώτος μεγάλος σταθμός σε αυτή την νέα δημιουργική δοκιμασία είναι η 25η Ιούνη.ΥΓ: Όλον αυτόν τον καιρό στη Δυτική Αθήνα είχα την τύχη να συναντήσω παλιούς αγωνιστές & αγωνίστριες, να συνομιλήσω με πολίτες που έβλεπα για πρώτη φορά, να συναντηθώ με τις αγωνίες αλλά & το πάθος των νέων για ένα κόσμο φτιαγμένο με διαφορετικά αξιακά υλικά. Οφείλω ένα μεγάλο ευχαριστώ σε όλες & όλους που μου προσέφεραν αυτές τις ζωογόνες εμπειρίες & ξεχωριστά σε όσους και όσες με τίμησαν & με την ψήφο τους για μια ακόμη φορά.ΣΥΡΙΖΑ ΔΥΤΙΚΗΣ ΑΘΗΝΑΣΝεολαία ΣΥΡΙΖΑ Δυτικής Αθήνας ... ΠερισσότεραΛιγότερα
Προβολή στο Facebook
Στο Περιστέρι. Η Δυτική Αθήνα υπερψηφίζει την πρόταση προοδευτικής αλλαγής του #ΣΥΡΙΖΑΠΣ για #ΔικαιοσύνηΠαντούΣΥΡΙΖΑ ΔΥΤΙΚΗΣ ΑΘΗΝΑΣ 1η ΟΜ Περιστερίου Συριζα Προοδευτική Συμμαχία ΣΥΡΙΖΑ Ιλίου ΣΥΡΙΖΑ Αγίας Βαρβάρας ΣΥΡΙΖΑ - ΠΣ Πετρούπολης Σύριζα Αιγάλεω ΣΥΡΙΖΑ Χαϊδαρίου Σύριζα Προοδευτική Συμμαχία Αγίων Αναργύρων 3η ΟΜ ΣΥΡΙΖΑ-Προοδευτική Συμμαχία Περιστερίου 2η ΟΜ Σύριζα - Προοδευτική Συμμαχία Περιστερίου 5η ΟΜ Σύριζα - Προοδευτική Συμμαχία Περιστερίου "Νέα Ζωή" Νεολαία ΣΥΡΙΖΑ Δυτικής Αθήνας Νεολαια Συριζα Περιστεριου Νεολαία ΣΥΡΙΖΑ Αγίας Βαρβάρας Νεολαία ΣΥΡΙΖΑ Χαϊδαρίου Νεολαία Σύριζα Πετρούπολης Νεολαία ΣΥΡΙΖΑ Ιλίου Νεολαία ΣΥΡΙΖΑ Αιγάλεω #εκλογες2023 ... ΠερισσότεραΛιγότερα
Προβολή στο Facebook
Μία ημέρα έμεινε για τις #εκλογές2023.Μιά ημέρα για την 21η Μάη.Με αγωνιστικότητα για την πολιτική αλλαγή.Με αποφασιστικότητα ν’ ανταποκριθούμε στις ανάγκες & τις αγωνίες της κοινωνίας.Με αυτοπεποίθηση για την πρόταση προοδευτικής διεξόδου του #ΣΥΡΙΖΑΠΣ.Με σύμμαχο τον λαό.Με τις τελευταίες συγκεντρώσεις-παράσταση νίκης σε Αθήνα, Πάτρα & Ηράκλειο να δίνουν ψήφο εμπιστοσύνης στον Αλέξη #Τσίπρα.Μια ημέρα για #ΔικαιοσύνηΠαντού. ΓΔρ ... ΠερισσότεραΛιγότερα
Προβολή στο Facebook

Latest Twetter Feeds

YDragasakis @YDragasakis

Could not authenticate you.

Επικοινωνία

Μέγαρο Βουλής
10021, Αθήνα

τηλ (+30) 210 – 370 7299
(+30) 210 – 370 7972

e-mail
ydragasakis@parliament.gr