Ξεκινάμε την πορεία προς ένα κρίσιμο συνέδριο με πολλές εκκρεμότητες από το παρελθόν, νέα προβλήματα και αρκετές παγίδες.

       Τις εκκρεμότητες και τα προβλήματα δεν πρέπει να τα φοβηθούμε αλλά να τα συζητήσουμε ανοιχτά. Τις παγίδες πρέπει να προσέξουμε.

        Η πρώτη παγίδα είναι να μη συζητήσουμε τίποτε άλλο πέρα από τα πρόσωπα, και το νέο Πρόεδρο. Όμως Πρόεδρο θα βρούμε. Το τι θα κάνει πρέπει να συζητήσουμε. Την πάθαμε ήδη στο προγραμματικό συνέδριο. Αφήσαμε στην άκρη το περιεχόμενο και συζητούσαμε επί μέρες τον τίτλο του κόμματος. Είμαι βέβαιος ότι κανείς δεν μπορεί να είναι υπερήφανος για την ανωριμότητα που δείξαμε.

       Η δεύτερη παγίδα είναι ακόμη πιο επικίνδυνη. Πρόκειται για μια λογική ανάθεσης. Να επιλέξουμε το κατάλληλο πρόσωπο, με την αυταπάτη ότι θα λύσει τα προβλήματα . Προτάθηκε μάλιστα οι υποψήφιοι να εκθέσουν ο καθένας τη «πλατφόρμα» του ώστε με βάση αυτή τα μέλη του κόμματος να επιλέξουν.

       Έτσι όμως ο ρόλος που επιφυλάσσουμε στα μέλη είναι απλά η δυνατότητα επιλογής κι όχι συμβολής στην επίλυση των προβλημάτων. Και οι «στοιχίσεις» πίσω από υποψηφιότητες θα κάνουν δύσκολη κάθε δυνατότητα διαλόγου και σύνθεσης.

       Η παγίδα αυτή είναι επικίνδυνη διότι  η λογική της ανάθεσης αποτελεί το κυρίαρχο πρότυπο όχι μόνο των αρχηγικών κομμάτων αλλά και όλης της κοινωνίας. Οι πολίτες τείνουν να λειτουργούν ως «καταναλωτές», τάση που ενισχύει και η «τηλεοπτική δημοκρατία» . Έτσι το πρότυπο αυτό έχει ισχυρή δύναμη επιβολής. Μας επηρεάζει όλους ηγεσία και βάση. Και μας πιέζει να προσαρμοστούμε στις απαιτήσεις του.

       Όμως, κι αυτός είναι ο δεύτερος λόγος που καθιστά την παγίδα αυτή επικίνδυνη, η λογική της ανάθεσης είναι συνυφασμένη  με μια τάση παραίτησης όχι μόνο από ευθύνες μα ακόμη και από δικαιώματα.

       Αυτή η τάση παραίτησης, ιδιώτευσης, περιορισμένης προσφοράς ή διαθεσιμότητας για εμπλοκή στις κοινές υποθέσεις είναι φυσικά γενικότερη. Δεν αφορά μόνο το Συνασπισμό ή μόνο την Αριστερά. Χαρακτηρίζει γενικότερα τη σύγχρονη μορφή της Δημοκρατίας. Για την Αριστερά όμως οι συνέπειες είναι πιο οδυνηρές. Θα έλεγα καταστροφικές. Πλήττουν τον πυρήνα της , αφού η Αριστερά προϋποθέτει όχι μόνο «ακροατές» αλλά και ενεργούς πολίτες συμμέτοχους στο κοινωνικό γίγνεσθαι και στις υποθέσεις της.

       Γι’ αυτό και δεν πρέπει να κάνουμε τίποτα που να ενθαρρύνει αυτή την τάση ή να την νομιμοποιεί.

       Πρέπει αντίθετα να αναζητήσουμε τις αιτίες και να σταθούμε απέναντί τους αποφασιστικά. Και μια  από τις αιτίες αυτές είναι νομίζω ένα συσσωρευμένο έλλειμμα εμπιστοσύνης αποτέλεσμα πολλών παραγόντων ιστορικών και  όχι μόνο. Αφορά την ίδια τη σχέση Αριστεράς και κοινωνίας, των αριστερών με τις όποιες ηγεσίες, και μεταξύ τους. Κάθε απάντηση σ’ αυτό, προϋποθέτει άνοιγμα στην κοινωνία και ουσιαστική δημοκρατία. Μόνο που το θέμα της δημοκρατίας τίθεται τώρα όχι απλά ως ένα καταστατικό ζήτημα εσωκομματικής τάξης, αλλά ως η βάση για την αναθεμελίωση των σχέσεων αυτών με όρους εμπιστοσύνης.

       Δεν αρκεί συνεπώς να αρνηθούμε απλώς τη λογική της ανάθεσης που οδηγεί στην παραίτηση και την «έξοδο». Πρέπει στη θέση της να βάλουμε μια άλλη λογική βασισμένη στη «φωνή». Αν η πρώτη λογική οδηγεί σε παραίτηση συχνά και ως μέσο πίεσης («αν πάτε μ’ αυτούς εμένα ξεχάστε με» ή «αν δεν κάνετε αυτό ή εκείνο, εγώ δεν ψηφίζω, φεύγω»),  η δεύτερη λογική οικοδομεί μια στάση θετικής ενέργειας: «ό,τι κι αν κάνετε εγώ θα φωνάζω μέχρι η φωνή μου να ακουστεί».

        Αυτό όμως έχει δυο προϋποθέσεις. Η μία είναι ότι «η φωνή μου ακούγεται ή έστω με πείθετε πως λαμβάνεται σοβαρά υπόψη». Και η δεύτερη

προϋπόθεση είναι ότι διαμορφώνεται μια κουλτούρα αλληλοσεβασμού και εκτίμησης και της άλλης ή της διαφορετικής φωνής. Αυτές οι προϋποθέσεις λείπουν ή υπάρχουν τραυματισμένες. Το ζούμε εμείς. Το είδαμε και στην εμπειρία του ΣΥΡΙΖΑ. Αλλά πρέπει να προσπαθήσουμε διότι εν τέλει είναι προϋποθέσεις ύπαρξης της ίδιας της Αριστεράς.

        Το ποιο ή ποια πρόσωπα θα διευθύνουν λοιπόν το κόμμα στην νέα περίοδο είναι ένα εξαιρετικά κρίσιμο ζήτημα. Ακόμη πιο κρίσιμο όμως είναι να δημιουργήσουμε τις αναγκαίες συλλογικές προϋποθέσεις και εγγυήσεις θετικής πορείας.

       Ο ρόλος των όποιων προσώπων θα εξαρτηθεί τελικά από το αν έχουν γίνει σαφείς επιλογές και συνεννοήσεις όχι μόνο σ’ ένα επίπεδο ηγετικών παραγόντων αλλά από το ευρύτερο δυνατό δυναμικό των μελών, των φίλων, ακόμη και των περιστασιακών υποστηρικτών μας.

       Αν θέλουμε συνεπώς να συμβάλλουμε στην ανασυγκρότηση και του ΣΥΝ και ευρύτερα της Αριστεράς, αυτό πρέπει να το κάνουμε παίρνοντας υπόψη τις «φωνές», τις «κραυγές» και τους «ψιθύρους» των Αριστερών, με στόχο μια αριστερά των αριστερών και ένα κόμμα πραγματικά των μελών του. Κατά την άποψή μου, μόνο στο μέτρο που κατακτάμε (και εμείς και οι άλλοι) το στόχο αυτό, μπορούμε να κάνουμε τις αξιόπιστες συμμαχίες και τα τολμηρά ανοίγματα που η εποχή μας και επιβάλλει και ευνοεί.